RELACJA I KOMUNIKACJA Z PACJENTEM SPECYFICZNYM LĘK DENTYSTYCZNY U DZIECI Źródła i sposoby redukcji lęku w gabinecie stomatologicznym
Lęk dentystyczny u dzieci - podłoże Funkcja lęku to określenie obszarów niebezpieczeństwa i wzmocnienie uwagi w kierunku dostosowania się i ochrony Dzieci na różnych etapach rozwoju boją się różnych rzeczy, prawdziwych bądź wyimaginowanych Lęk przed fizycznym zranieniem pojawia się około 9 roku życia i bierze się głównie z ostrzeżeń rodziców: uważaj bo się zranisz, sparzysz itp. Lęk wzmacnia też słuchanie rozmów dorosłych o bólu i oglądanie scen związanych z cierpieniem fizycznym w TV
c.d. Odczucie lęku jest mocno abstrakcyjne, przestraszone dziecko nie jest w stanie dokładnie wskazać czego się boi Na poziomie fizycznym widzimy przyspieszony puls, potliwość, spięcie mięśni, płacz, trudności z oddychaniem, bóle brzucha Ważna jest rola rodzica: ci którzy rozpoznają lęk dentystyczny u swoich dzieci powinni: zrozumieć, wspierać, dyskutować i okazywać elastyczność ważne, aby rodzice zachęcali dziecko do pracy nad lękiem, a nie prób unikania wizyt u dentysty Rodzice powinni odpowiedzieć sobie na pytanie, do jakiego stopnia lęk u ich dziecka jest indukowany przez nich samych? Dzieci, których rodzice panikują uważaj bo się zranisz itp., lub trzymają dziecko ciasno za rękę gdy przechodzi obok psa, mogą rozwijać u dzieci postawę lękową częściej niż tacy, którzy uważają ból za oczywistą cześć życia i nie próbują obsesyjnie dziecka przed tym chronić
Wizyta u dentysty powody lęku Strach przed nieznanym: dziecko nie rodzi się z genem lęku dentystycznego. Jeśli się boi, a jest pierwszy raz to najczęściej boi się po prostu czegoś nowego, zwłaszcza jeśli usłyszy wcześniej takie historie. Rodzice pragnąc przygotować dziecko do pierwszej wizyty, często dzielą z nim nieświadomie atmosferę napięcia i niepokoju Zdanie nie bój się to nie boli zanim jeszcze dziecko jest już przygotowaniem dziecka na ewentualność bólu
Lęk przed penetracją (wtargnięciem) To rodzaj poczucia biernej bezbronności, gdy dziecko nie może się ruszyć, tylko siedzi, a ktoś robi różne rzeczy w jego buzi. Strach przed utratą kontroli, dziecko nie jest u dentysty z własnej woli tylko z woli rodziców, nie ma wpływu na to się dzieje i do tego jakiś autorytet, który sprawia mu ból mówi mu co ma robić
Brak zaufania Zaufanie definiuje się, jako oczekiwanie, że obietnica zostanie dotrzymana Jeśli jeden lekarz zawiedzie zaufanie dziecka, nie będzie ono ufało już żadnemu lekarzowi Zaufanie oczywiście kształtuje się również na skutek zachowania rodzica i postawy rodzica
Strach przed bólem Ból u dziecka nie zawsze jest fizyczny Może mieć podłoże psychiczne, lękowe, sugestywne ( gdy dziecko się nastawi że ma boleć)
Co zrobić z bólem i lękiem? Nie okłamujemy dzieci Nie mówimy, że nie zaboli gdy wiemy że zaboli (gdy dziecko raz nauczy się, że jest okłamywane to uraz i nieufność zostanie na zawsze) Dentysta krok po kroku powinien wyjaśniać dziecku co się dzieje, tak aby miało kontrolę Zwracaj się do dziecka jego językiem Nie zapomnij o chwaleniu i nagradzaniu Pozwalamy dziecku decydować o wyborze sposobu leczenia ( na ile to możliwe) Nie mówimy do rodziców o ekstrakcji czy iniekcji, jakby dziecka tam nie było Zamiast ekstrakcja rozkiwamy ząbka Zamiast zastrzyk znieczulający kropelki dla ząbka na sen
c.d. Zamiast fotel dentystyczny statek kosmiczny, kolejka górska, samolocik Zamiast ssawka cmokacz całowacz Pozwalamy dziecku współpracować i współdecydować Zachowujemy cierpliwość i optymizm Nie pokazujemy po sobie zdenerwowania Nigdy nie okazujemy złości, czy zniecierpliwienia (zwłaszcza rodziców to denerwuje) Nigdy nie porównujemy dziecka do innych grzecznych dzieci pacjentów. Zwłaszcza pierwsza wizyta nie powinna kojarzyć się z bólem i lękiem
Odgrywanie ról Dziewczynka 5 lat przychodzi do dentysty z potrzebą ekstrakcji mlecznego zęba. Jest bardzo przestraszona, płacze, obiema rękami zatyka buzię, widać po niej objawy silnego strachu już w poczekalni. Matka dziecka jest zdenerwowana, szarpie się z córką, mocno ściska ją za rękę.. Zadania: przygotowanie dziecka do wizyty (model CCG), wykonanie przeglądu jamy ustnej, przygotowanie do ekstrakcji zęba, przeprowadzenie wywiadu z matką, edukacja matki i dziecka ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ - Chłopiec 10 lat z objawami ADHD ( zespół nadpobudliwości psychoruchowej + deficyt uwagi) - Przychodzi do stomatologa w celu przeglądu jamy ustnej i ustalenia leczenia dla przynajmniej jednego ubytku (ból zęba). Chłopiec jest mocno ruchliwy i nie nawiązuje kontaktu wzrokowego. Matka informuje, że uczęszcza on do klasy integracyjnej i bardzo trudno z nim współpracować. Ciągle się wierci, nie potrafi skupić uwagi, nie usiedzi na miejscu. Zadania: przygotowanie dziecka do wizyty (model CCG), wykonanie przeglądu jamy ustnej, utrzymanie uwagi dziecka na fotelu dentystycznym, przygotowanie do leczenia zęba, przeprowadzenie wywiadu z matką, edukacja matki i dziecka