Magdalena Stasiak Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych ICZMP w Łodzi Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med.

Podobne dokumenty
Tyreologia opis przypadku 4

Tyreologia opis przypadku 1

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007

ZMIANY OGNISKOWE TRACZYCY POSTĘPOWANIE

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

Opis programu Leczenie radioizotopowe

Tyreologia opis przypadku 15

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa

Rak tarczycy. Jadwiga Szymczak. Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

Wskazania do leczenia uzupełniającego jodem promieniotwórczym chorych z rozpoznaniem zróżnicowanego raka tarczycy

Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Tyreologia opis przypadku 11

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne

Załącznik do OPZ nr 8

WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI

diagnostyka raka piersi

Agencja Oceny Technologii Medycznych

PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne

OPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET)

Tyreologia opis przypadku 6

STRESZCZENIE Wstęp: Celem pracy Materiały i metody:

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska Autorzy Wykaz skrótów... 19

NOWOTWORY SKÓRY. W USA około 20% populacji zachoruje nowotwory skóry.

PLAN ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALIZACJI Z PIELEGNIARSTWA GINEKOLOGICZNEGO

Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej

S T R E S Z C Z E N I E

Tyreologia opis przypadku 14

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Nowotwory złośliwe u dzieci w 2005 roku

LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)

VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń

ANAMNEZA HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I)

LECZENIE STAWÓW KOLANOWYCH IZOTOPEM ITRU 90 Y

Rak piersi to najpowszechniej występujący nowotwór kobiecy w Polsce czy nauka poznała przyczyny powstawania tego nowotworu?

CHŁONIAKI ZŁOŚLIWE U DZIECI

Program dotyczy wyłącznie kontynuacji leczenia pacjentów włączonych do programu do dnia

WOLE OBOJĘTNE. Jadwiga Szymczak. Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii AM we Wrocławiu

Klinika Endokrynologii [1]

Badanie piersi metodą rezonansu magnetycznego

Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?

Program Powitanie Otwarcie Sympozjum Czego dokonaliśmy- dokąd zmierzamy Prof. D.Perek

STATYSTYKI DOTYCZĄCE RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO

dzienniczek pacjenta rak nerki

10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe

LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)

Warszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz Rozporządzenie. z dnia 23 maja 2019 r.

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia

LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

Tyreologia opis przypadku 10

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 40. nowotwory głowy i szyi VII

SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Leczenie skojarzone w onkologii. Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego

Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia

MAM HAKA NA CHŁONIAKA

Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki.

Tyreologia opis przypadku 2

Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2010 Leczenie raka nerki Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku

Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca

Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Leczenie glejaków mózgu Załącznik nr 6 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 r.

Rak prostaty męska sprawa. Dr med. Piotr Machoy

Propozycja ujednoliconego programu nauczania onkologii w Polsce. Katedra Onkologii Akademii Medycznej we Wrocławiu

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia

Cykl kształcenia

Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe

Zastosowanie badań PET/CT w onkologii

RAK USTNEJ CZĘŚCI GARDŁA

40-letni mężczyzna z guzem szyi

Hematoonkologia w liczbach. Dr n med. Urszula Wojciechowska

Tyreologia opis przypadku 9

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

Tyreologia opis przypadku 12

Marek Ruchała. Katedra i Klinika Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Metabolicznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ

Służba Zdrowia nr z 23 marca Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 8 grudnia 2011 r.

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra

4.5. Joduria. Grupy wieku Płeć >60 Razem Min Max Min Max Min Max


Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV

Aneks IV. Wnioski naukowe

Biopsja: (odpowiednie podkreślić) 2. zmiany patologicznej w obrębie skóry lub tkanki podskórnej: a. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, c.

Transkrypt:

Magdalena Stasiak Klinika Endokrynologii i Chorób Metabolicznych ICZMP w Łodzi Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Andrzej Lewiński

Ryzyko raka w zmianach ogniskowych w tarczycy u dzieci Rak tarczycy u dzieci przebiega odmiennie niż u osób dorosłych. Dlatego konieczne było wprowadzenie odrębnych zaleceń postępowania dla dzieci i dla dorosłych Ryzyko raka w guzkach tarczycy u dzieci wynosi 22-26% i jest znacznie wyższe niż u dorosłych (do 5-10%). Ryzyko obecności raka w guzku autonomicznym u dziecka sięga nawet 30% i jest znacznie wyższe niż u osoby dorosłej (2%). Ryzyko raka tarczycy u dziecka, u którego w biopsji postawiono rozpoznanie cytologiczne grupy III bądź IV jest wysokie i sięga odpowiednio 28% i 58%. Dlatego zaleca się w takich przypadkach leczenie operacyjne. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rozpoznania cytologiczne przyjęte w wytycznych polskich Kategoria rozpoznania I biopsja niediagnostyczna Ryzyko raka tarczycy 5 10% a ; u dziecka 4-10,6% II zmiana łagodna <1% a ; u dziecka 5% Jarząb i wsp. Endokrynol Pol 2018;69:34-74, zmodyfikowano Najczęstsze rozpoznania histopatologiczne może odpowiadać każdemu rozpoznaniu wole guzkowe, w tym guzki hiperplastyczne i guzki koloidowe, zapalenia III atypia o nieokreślonym znaczeniu lub zmiana pęcherzykowa bliżej nieokreślona IV podejrzenie nowotworu pęcherzykowego c 2,4 5,2% b 5 15% a ; u dziecka 28% 8,2 19% b 5 25% a ; u dziecka 58% kategoria używana tylko wtedy, gdy nie jest możliwe uściślenie rozpoznania cytologicznego może odpowiadać zarówno zmianie nienowotworowej, jak nowotworowi niezłośliwemu, których cytologicznie nie da się odróżnić od nowotworu złośliwego V podejrzenie złośliwości 60 75% a,b ; u dziecka 100% VI nowotwór złośliwy 95% a,b ; u dziecka 100% podejrzenie raka tarczycy rak brodawkowaty, rak rdzeniasty, rak anaplastyczny, chłoniak, przerzut, inny nowotwór złośliwy

Algorytm diagnostyki i leczenia guzków tarczycy u dzieci

Rak tarczycy u dzieci epidemiologia Rak tarczycy u dzieci stanowi 2,3% wszystkich raków tarczycy U dziewcząt rak tarczycy stanowi drugi (po nowotworach OUN), a u chłopców ósmy z kolei najczęściej rozpoznawany nowotwór lity U nastolatków powyżej 15. roku życia rak tarczycy rozpoznawany jest ponad 13 razy częściej niż u dzieci poniżej 10. roku życia. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Rak tarczycy u dzieci grupy ryzyka Najważniejszym czynnikiem ryzyka raka tarczycy u dziecka jest narażenie na napromienienie, szczególnie w wieku < 5 lat. W grupie ryzyka znajdują się dzieci poddawanie radioterapii z powodu innego nowotworu (np. nowotworu ośrodkowego układu nerwowego czy też chłoniaka). Szczyt zachorowań to około 15 25 lat po ekspozycji; im młodsze dziecko w chwili ekspozycji i wyższa dawka promieniowania jonizującego, tym wyższe ryzyko zachorowania w przyszłości na PTC Zespoły genetyczne (np. rodzinna polipowatość gruczolakowata, kompleks Carneya, zespół DICER1, choroba Cowden, zespół Wernera, zespół Peutz-Jeghersa); Choroby autoimmunizacyjne tarczycy. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Rak tarczycy u dzieci monitorowanie grup ryzyka Przesiewowe badanie USG powinno być wykonywane co najmniej raz na 12 miesięcy u dzieci: Po ekspozycji na promieniowanie jonizujące; Z chorobą autoimmunizacyjną tarczycy; Pacjenci ze zwiększonym ryzykiem rozwoju DTC w przebiegu zespołów genetycznych powinni być kierowani do ośrodków referencyjnych celem właściwej oceny, monitorowania i poradnictwa genetycznego. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Rak tarczycy u dzieci odrębności w biologii nowotworu U dzieci ponad 90% przypadków raka tarczycy to rak brodawkowaty (PTC). Rak pęcherzykowy występuje bardzo rzadko, natomiast rak rdzeniasty czy rak anaplastyczny są niezwykle rzadkie. U małych dzieci PTC często jest nowotworem nieotorebkowanym, wieloogniskowym, obustronnym, wykazującym inwazję w obrębie samej tarczycy, jak i naciekającym tkanki pozatarczycowe. Najczęstszą manifestacją DTC u dzieci jest guz tarczycy. Jednakże DTC może ujawnić się w postaci limfadenopatii szyjnej z/lub bez palpacyjnego guza w tarczycy. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Rak tarczycy u dzieci odrębności w biologii nowotworu Specjalną kategorię u dzieci stanowi PTC z rozlanym naciekiem, gdyż powoduje on powiększenie zajętego płata lub całego gruczołu, zazwyczaj połączone z obecnością wyczuwalnych palpacyjnie węzłów chłonnych szyi. Taka postać PTC jest zwykle związana z obecnością mikrozwapnień. Zatem obecność mikrozwapnień w tarczycy u dziecka wymaga wykonania BAC, nawet jeśli nie uwidoczniono zmiany ogniskowej. W większości przypadków u dzieci z rakiem tarczycy w momencie rozpoznania stwierdza się już przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych. Nawet 25% chorych dzieci w chwili rozpoznania ma przerzuty odległe do płuc. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Rak tarczycy u dzieci rokowanie Jednakże, pomimo znacznego stopnia zaawansowania choroby w chwili rozpoznania raka tarczycy u dziecka, rokowanie jest bardzo dobre. Prawdopodobieństwo zgonu z powodu raka tarczycy jest mniejsze niż 2%, a praktycznie wszystkie dzieci przeżywają 10 lat od rozpoznania. Być może przyczyną lepszej odpowiedzi na leczenie i lepszego rokowania u dzieci są różnice w biologii molekularnej tych nowotworów. W przypadkach PTC u dzieci zdecydowanie dominują bowiem rearanżacje RET/PTC, które nie prowadzą do niestabilności genomu, natomiast u dorosłych częste są mutacje punktowe genów BRAF lub RAS, które do takiej niestabilności prowadzą. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci odrębności w leczeniu wg ATA Najistotniejszą różnicą pomiędzy wytycznymi leczenia raka tarczycy u dzieci i u dorosłych są wg ATA zasady kwalifikacji do leczenia jodem radioaktywnym. U dzieci kwalifikacja ta powinna być bardzo ostrożna, gdyż u osób leczonych 131 I z powodu PTC w dzieciństwie zaobserwowano zwiększoną śmiertelność, wynikającą głównie z rozwoju wtórnych nowotworów (m.in. oun, sutka, prostaty, nerek, ślinianek, chłoniaków, białaczek). Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci jaka klasyfikacja? Klasyfikacja TNM u dzieci ma dość ograniczone zastosowanie w ocenie rokowania, gdyż na jej podstawie można wyróżnić tylko 2 stadia choroby: stadium 1 bez przerzutów odległych oraz stadium 2 gdy przerzuty odległe występują.

Rak tarczycy u dzieci klasyfikacja ATA W wytycznych ATA wprowadzono zatem nową klasyfikację, która pozwala ocenić ryzyko przetrwałej choroby węzłowej i/lub obecności przerzutów odległych. Nie ocenia ona ryzyka zgonu, gdyż ono u dzieci z rakiem tarczycy jest znikome. W klasyfikacji tej istotne jest jednak zaawansowanie choroby oceniane wg cech TNM. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Klasyfikacja cech TNM

Rak tarczycy u dzieci klasyfikacja ryzyka wg ATA Grupa niskiego ryzyka Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759. Zakres choroby Ryzyko przerzutów odległych ryzyko przetrwałej choroby węzłowej Ocena pooperacyjna (w ciągu 12 tyg.) Docelowe stężenie TSH podczas leczenia L-T4 Monitorowanie długoterminowe Choroba ograniczona do tarczycy (stopień zajęcia węzłów N0 lub NX) lub ewentualnie przypadki N1a (przerzuty stwierdzone mikroskopowo w nielicznych węzłach przedziału centralnego) bardzo niskie Obecne, szczególnie jeśli zabieg operacyjny nie obejmował węzłów przedziału centralnego Stężenie Tg w warunkach podstawowych 0,5-1,0 miu/l USG szyi - 6 m-cy po operacji, potem co rok przez 5 lat. Tg podczas leczenia L-T4 - co 3-6 miesięcy od zabiegu przez okres 2 lat, a następnie co rok.

Rak tarczycy u dzieci klasyfikacja ryzyka wg ATA Grupa pośredniego ryzyka Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759. Zakres choroby Ryzyko przerzutów odległych ryzyko przetrwałej choroby węzłowej Ocena pooperacyjna (w ciągu 12 tyg.) Docelowe stężenie TSH podczas leczenia L-T4 Monitorowanie długoterminowe N1a lub minimalnym N1b Niskie Zwiększone Tg po stymulacji oraz diagnostyczna scyntygrafia 123 I 0,1-0,5 miu/l USG szyi - 6 m-cy po operacji, potem 6-12 m-cy przez 5 lat, potem rzadziej Tg podczas leczenia L-T4 - co 3-6 miesięcy od operacji przez 3 lata, potem co rok Rozważyć Tg po stymulacji ± scyntygrafię 123 I w ciągu 1-2 lat u pacjentów leczonych 131 I.

Rak tarczycy u dzieci klasyfikacja ryzyka wg ATA Grupa wysokiego ryzyka Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759. Zakres choroby Ryzyko przerzutów odległych ryzyko przetrwałej choroby węzłowej Ocena pooperacyjna (w ciągu 12 tyg.) Docelowe stężenie TSH podczas leczenia L-T4 Monitorowanie długoterminowe choroba zaawansowana miejscowo (rozległy N1b lub raki T4) z przerzutami odległymi lub bez Wysokie Wysokie; wysokie ryzyko niedoszczętności zabiegu Tg po stymulacji oraz diagnostyczna scyntygrafia 123 I < 0,1 miu/l USG szyi - 6 m-cy po operacji, potem 6-12 m-cy przez 5 lat, potem rzadziej Tg podczas leczenia L-T4 - co 3-6 miesięcy od operacji przez 3 lata, potem co rok Rozważyć Tg po stymulacji ± scyntygrafię 123 I w ciągu 1-2 lat u pacjentów leczonych 131 I.

Rak tarczycy u dzieci kwalifikacja do leczenia uzupełniającego U dzieci z grupy pośredniego i wysokiego ryzyka konieczne jest ponowne przeprowadzenie oceny zaawansowania choroby w ciągu 12 tygodni po zabiegu operacyjnym w celu wyodrębnienia pacjentów wymagających leczenia uzupełniającego. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Postępowanie u dziecka z rakiem tarczycy umiarkowanego i wysokiego ryzyka ATA w zależności od wyniku wczesnej oceny pooperacyjnej Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759. 1 Upewnij się, że anty-tg (-) i TSH > 30 miu/l; 2 USG szyi ±SPECT/TK w momencie scyntygrafii diagnostycznej; 3 Rozważ 131 I u pacjentów z wychwytem w loży tarczycy i guzami T4 lub resztkową chorobą węzłową stwierdzoną mikroskopowo; 4 Pomimo, że nie ma badań prospektywnych u pacjentów 18 r.ż., zastosowanie ablacyjnie 131 I może nie zmniejszać ryzyka choroby przetrwałej lub nawrotowej. Rozważ raczej monitorowanie niż 131 I, a dalsze leczenie planuj wg wyników monitorowania; 5 Powtórz ocenę pooperacyjną 3-6 m-cy po zabiegu; 6.Dalsze postępowanie w zależności od obecności choroby resztkowej, przerzutów w węzłach chłonnych lub przerzutów odległych.

Grupy ryzyka nawrotu choroby klasyfikacja polska Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Leczenie 131 I zalecenia polskie Leczenie uzupełniające 131 I dzieci z DTC zmniejsza ryzyko nawrotu choroby. Nie wiadomo jednak w jakim stopniu zaawansowania choroby efekt leczenia jest najlepszy, dlatego autorzy polskich rekomendacji stoją na stanowisku, że leczenie to powinno być rozważane u wszystkich dzieci. Jedynie w najniższym stopniu zawansowania pt1an0 można rozważyć odstąpienie od leczenia izotopowego. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642. Zalecenia polskie dla osób dorosłych: Leczenie uzupełniające 131 I po wcześniejszej operacji całkowitego wycięcia tarczycy jest zalecane u wszystkich chorych na DTC w stopniu pt3-4n0 oraz u wszystkich chorych pn1, niezależnie od wielkości guza. Jarząb i wsp. Endokrynol Pol 2018;69:34-74.

Przypadek kliniczny jak pogodzić wytyczne? Dziewczynka l. 11, PTC ognisko 8 mm w PL, rozpoznanie przedoperacyjne w BAC, potwierdzenie histopatologicznie PTC pt1an1a. 131 I???? Wg zaleceń ATA grupa średniego ryzyka decyzja po badaniach pooperacyjnych Wg zaleceń polskich grupa wysokiego ryzyka zdecydowanie TAK Decyzja indywidualna podejmowana wraz z rodzicami w oparciu o ocenę nie tylko ryzyka nawrotu i choroby przetrwałej, ale także możliwości monitorowania. Jeśli TAK prewencja powikłań.

Przypadek kliniczny jak pogodzić wytyczne? Dziewczynka l. 10, PTC ognisko 12 mm w PP, rozpoznanie przedoperacyjne w BAC, potwierdzenie histopatologicznie PTC pt1bn0. 131 I???? Wg zaleceń ATA grupa niskiego ryzyka absolutnie NIE Wg zaleceń polskich grupa umiarkowanego ryzyka zdecydowanie TAK Decyzja indywidualna podejmowana wraz z rodzicami w oparciu o ocenę nie tylko ryzyka nawrotu i choroby przetrwałej, ale także możliwości monitorowania. Jeśli TAK prewencja powikłań.

Rak tarczycy u dzieci możliwe powikłania po leczeniu 131 I Zapalenie ślinianek, suchość w jamie ustnej, zapalenie jamy ustnej (nawet pojedyncza aktywność 131 I może prowadzić do trwałego uszkodzenia gruczołów ślinowych), nowotwór złośliwy ślinianki Próchnica zębów Suchość oczu, niedrożność przewodu nosowo-łzowego Uszkodzenie gonad (bardziej wrażliwe są gonady po okresie dojrzewania) U chłopców po okresie dojrzewania często dochodzi do przejściowego wzrostu stężenia FSH, które może się utrzymywać do 18 miesięcy po leczeniu 131 I. Wysoka dawka skumulowana 131 I może powodować zmniejszenie spermatogenezy bez wpływu na produkcję testosteronu. Przy dawce skumulowanej 400 mci należy rozważyć profilaktyczne oddanie spermy do banku nasienia. U dziewcząt po okresie dojrzewania może dojść do przejściowego braku miesiączki lub zaburzeń cyklu. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci możliwe powikłania po leczeniu 131 I c.d. Supresja szpiku zwykle w ciągu pierwszego miesiąca po podaniu 131 I dochodzi do zmniejszenie liczby leukocytów i płytek krwi. Później w mniejszym stopniu może obniżyć się liczba erytrocytów. Zazwyczaj wszystkie parametry normalizują się w ciągu 3 miesięcy. Długotrwała supresja szpiku zdarza się rzadko. Odnotowano jednak przypadki białaczki po wielokrotnym podaniu wysokich dawek 131 I w krótkim okresie czasu. Dlatego należy odroczyć kolejne dawki 131 I do czasu powrotu prawidłowej czynności szpiku kostnego. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci możliwe powikłania po leczeniu 131 I c.d. Rozwój nowotworów wtórnych (m.in. gruczolakoraków, raków płuca, raków sutka, białaczek). Ryzyko wzrasta wraz z dawką skumulowaną 131 I przekraczającą 200-300 mci (ale odnotowano przypadek białaczki po dawce 85 mci i raka płuca po 150 mci). U dzieci istnieje znaczące ryzyko rozwoju indukowanego 131 I włóknienia płuc, dlatego u pacjentów z rozsianymi przerzutami jodochwytnymi w płucach dawkę 131 I powinno się zredukować lub zastosować dozymetrię. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci jak uniknąć powikłań po leczeniu 131 I Odpowiednie nawodnienie przez kilka dni pozwala na szybszą eliminację 131 I z moczem Podanie leków przeczyszczających również ułatwia eliminację izotopu Podanie kwaśnych landrynek lub soku cytrynowego 24 godzin po podaniu 131 I zwiększa eliminację radioizotopu ze ślinianek i zmniejsza ryzyko ich zapalenia U małych dzieci oraz w pacjentów z obniżoną rezerwą szpikową rozważyć dozymetryczne dobranie dawki 131 I. Ocenić ryzyko włóknienia płuc i u dzieci z rozsianym wychwytem radiojodu zastosować dozymetrię bądź podać niższe aktywności 131 I. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Leczenie raka tarczycy u dzieci zalecenia polskie Optymalny czas do przeprowadzenia leczenia 131 I to 4 12 tygodni po zakończonym leczeniu operacyjnym, gdy rana się zagoi, ustąpi obrzęk pooperacyjny, obniży się stężenie Tg oraz ustąpią bezpośrednie i przejściowe powikłania pooperacyjne. Aby zwiększyć wychwyt 131 I przez resztkową tkankę jodochwytną należy osiągnąć stężenie TSH > 30 miu/l. U większości dzieci udaje się to osiągnąć poprzez odstawienie leczenia L-T4 na okres ok 4 tygodni. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Leczenie raka tarczycy u dzieci zalecenia polskie U wybranych chorych, u których nie udaje się uzyskać odpowiedniej odpowiedzi TSH lub którzy nie tolerują nasilonej hipotyreozy można rozważyć podanie rhtsh (Thyrogen). Leczenie uzupełniające 131 I po stymulacji rhtsh jest u dzieci równie skuteczne, jak u osób dorosłych. Można więc leczenie takie rozważać również u dzieci niespełniających powyższych kryteriów. Zalecane jest stosowanie diety niskojodowej przez 2 tygodnie przed leczeniem w celu poprawy jego skuteczności. Schemat podawania rhtsh (Thyrogen ), jak u osób dorosłych 0,9 mg rhtsh i.m. przez dwa kolejne dni, 131 I podawany w dniu trzecim; Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Leczenie raka tarczycy u dzieci zalecenia polskie Scyntygrafia poterapeutyczna całego ciała: Przeprowadzone leczenie musi być zakończone wykonaniem scyntygrafii całego ciała (tzw. scyntygrafii poterapeutycznej) w celu oceny ognisk jodochwytnych w ciele chorego Poterapeutyczna scyntygrafia całego ciała rekomendowana jest u wszystkich dzieci w okresie 3 7 dni po leczeniu 131 I W przypadku podejrzenia przerzutów dodatkowo wykonanie badania SPECT/CT może pozwolić na anatomiczną lokalizację ogniska wychwytu. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

PTC u dzieci dalsze postępowanie u chorych po leczeniu operacyjnym i 131 I, u których nie stwierdza się wychwytu 123 I w scyntygrafii Jeśli stężenie Tg po stymulacji < 2 ng/ml wskazana jest dalsza obserwacja podczas supresyjnego leczenia L-T4. Stopień supresji można tu nawet złagodzić, wg polskich zaleceń Jeśli stężenie Tg po stymulacji wynosi od > 2 do < 10 ng/ml konieczna jest obserwacja, gdyż poziom Tg może się z czasem obniżać, co stanowi dowód, że leczenie było skuteczne. Jeśli natomiast stężenie Tg narasta w czasie, konieczna jest diagnostyka lokalizacyjna choroby przetrwałej i dalsze leczenie operacyjne i/lub 131 I. Jeśli stężenie Tg narasta lub przekracza 10 ng/ml w warunkach stymulacji TSH konieczne są dalsze badania w celu lokalizacji ogniska nowotworowego. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Leczenie supresyjne L-T4 zalecenia polskie obecność choroby lokoregionalnej lub przerzutów odległych - całkowita supresja TSH (TSH < 0,1 µiu/ml) brak klinicznych i biochemicznych cech przetrwałej choroby nowotworowej po 5 latach od zakończenia leczenia onkologicznego - stężenie TSH od 0,4 0,5 do 1 µiu/ml) W pozostałych przypadkach należy dążyć do względnej supresji z zakresem TSH pomiędzy 0,1 do 0,4 0,5 µiu/ml. Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.

Podsumowanie U dzieci ponad 90% przypadków raka tarczycy to rak brodawkowaty (PTC). U małych dzieci PTC jest często nowotworem nieotorebkowanym, wieloogniskowym, obustronnym, naciekającym tkanki pozatarczycowe. W większości przypadków w momencie rozpoznania stwierdza się już przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych, a u 25% chorych dzieci również przerzuty odległe do płuc. Pomimo tego rokowanie w PTC u dziecka jest bardzo dobre Decyzja o leczeniu 131 I powinna być u dziecka z PTC podejmowana ostrożnie, w oparciu o indywidualną dla każdego dziecka ocenę stosunku korzyści do ryzyka. Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Rak tarczycy u dzieci - monitorowanie USG szyi w odstępach 6 12 miesięcy w przypadku pacjentów z grupy średniego i wysokiego ryzyka i raz w roku u pacjentów z grupy niskiego ryzyka Podczas monitorowania dzieci z DTC, u których istnieje podejrzenie obecności choroby resztkowej może być zastosowana diagnostyczna scyntygrafia całego ciała, tak aby podjąć decyzję o leczeniu 131 I i określić aktywność izotopu. U dziecka z wykrywalnym stężeniem Tg w warunkach supresji TSH, ale z prawidłowym, obrazem w USG szyi i DxWBS, powinno się rozważyć wykonanie TK szyi i klatki piersiowej z użyciem kontrastu po wykluczeniu, że nadmiar jodu nie był przyczyną fałszywie ujemnego wyniku DxWBS; Francis i wsp. Thyroid 2015;25:716-759.

Leczenie raka tarczycy u dzieci zalecenia polskie Stosując wysokie aktywności 131 I w leczeniu przerzutów, należy dążyć do oceny dozymetrycznej, celem zmniejszenia ryzyka radiotoksyczności pochłonięta dawka promieniowania jonizującego we krwi nie powinna przekraczać 2 Gy, a aktywność 131I zdeponowana w ciele chorego po 48 godzinach od podania izotopu nie powinna przekraczać 4,44 GBq (120 mci) lub w przypadku masywnych przerzutów do płuc 2,96 GBq (80 mci). Niedziela i wsp. Endokrynol Pol. 2016;67:628-642.