KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 6/10/2010 r. C(2010)7039 SG-Greffe (2010) D/15411 Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa Polska Do wiadomości: Pani Anna Streżyńska Prezes Faks: +48 22 53 49 253 Szanowna Pani! Dotyczy: Decyzja Komisji w sprawie PL/2010/1127: Rozstrzygnięcie sporów 1 dotyczących dostępu telekomunikacyjnego i wzajemnych połączeń, w tym stawek za zakańczanie połączeń głosowych w sieci łączności ruchomej Aero2 w Polsce Uwagi zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21/WE 2 I. PROCEDURA W dniu 6 września 2010 r. Komisja zarejestrowała pod numerem PL/2010/1127 zgłoszenie przekazane przez polski krajowy organ regulacyjny Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE) dotyczące procedury rozstrzygnięcia czterech sporów dotyczących dostępu i wzajemnych połączeń, wszczętej na wniosek operatora Aero2 w związku z kwestiami finansowymi i technicznymi, w tym w związku ze stawkami za zakańczanie połączeń, jakie Aero2 może naliczać za zakańczanie połączeń w swojej sieci łączności ruchomej w Polsce. Konsultacje krajowe 3 trwały od maja 2010 r. do lipca 2010 r. 1 2 3 Artykuł 5 ust. 4 dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie), Dz.U. L 108 z 24.2.2002, s. 7. Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa), Dz.U. L 108 z 24.4.2002, s. 33. Zgodnie z art. 6 dyrektywy ramowej. Commission européenne/europese Commissie, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIA - Tel. +32 22991111
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy ramowej pozostałe krajowe organy regulacyjne oraz Komisja mogą przedstawić danemu krajowemu organowi regulacyjnemu uwagi na temat zgłoszonych projektów środków. II. OPIS PROJEKTU ŚRODKA II.1. Wcześniejsze zgłoszenia W trakcie drugiego przeglądu właściwego rynku 4 Prezes UKE wskazał trzech operatorów - Polkomtela S.A. (Polkomtel), Polską Telefonię Cyfrową Sp. z o.o. (PTC) i Polską Telefonię Komórkową Sp. z o.o. (PTK) jako operatorów posiadających znaczącą pozycję na rynku hurtowej usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach łączności ruchomej i nałożył względem nich środki naprawcze, w tym obowiązek kontroli cen 5. W przypadku dwóch kolejnych nowych podmiotów na rynku usług łączności ruchomej, tzn. P4 6 oraz CenterNet 7, Prezes UKE wprowadził harmonogram stopniowego obniżania stawek w celu osiągnięcia cen uzależnionych od ponoszonych kosztów. Konkretne ustalenia dotyczące cen nie zostały jednak zgłoszone Komisji w ramach procedury konsultacji. II.2. Zgłoszone projekty środków Zgłoszone projekty środków dotyczą procedury rozstrzygnięcia sporów między Aero2 a czterema operatorami: Telekomunikacją Polską S.A (TP), PTK, Polkomtelem oraz PTC. Prezes UKE proponuje nałożenie na obie strony uczestniczące w świadczeniu usługi zakańczania połączeń szeregu warunków technicznych i finansowych, określając równocześnie ceny, jakie Aero2 będzie mógł naliczać za zakańczanie połączeń w jego sieci. Aero2 nie rozpoczął jeszcze działalności i jak do tej pory nie przeprowadzono analizy rynku dotyczącej naliczanych przez niego stawek za zakańczanie połączeń 8. 4 5 6 7 8 Sprawa PL/2009/0904. Sprawa PL/2009/0991: Zgodnie z propozycją Prezesa UKE przedstawioną po przeprowadzeniu analizy rynku od dnia 1 stycznia 2010 r. określony uprzednio poziom stawek za zakańczanie połączeń w sieciach łączności ruchomej (0,1677 PLN, ok. 0,04 EUR) miał pozostać obowiązujący dla trzech największych operatorów sieci łączności ruchomej. W przekazanych uwagach Komisja podkreśliła konieczność regulacji stawek za zakańczanie połączeń z uwzględnieniem efektywności kosztowej oraz zwróciła się do Prezesa UKE o uwzględnienie zalecenia Komisji w sprawie w sprawie stawek z zakańczanie połączeń. Komisja zwróciła się również do polskiego organu regulacyjnego o określenie poziomu stawek za zakańczanie połączeń na okres po 2010 r. z wystarczającym wyprzedzeniem pozwalającym na zapewnienie uczestnikom rynku przejrzystości i pewności prawa. Sprawy PL/2008/0794 oraz PL/2009/0996: Komisja zwróciła się do Prezesa UKE o zmianę metod kontroli cen i marży dopuszczalnej dla P4 oraz o ustanowienie nowego harmonogramu obniżania stawek, którego efektem miały być niższe stawki za zakańczanie połączeń w sieci ruchomej P4, uwzględniające fakt, iż operator ten powinien z czasem stać się efektywny. Sprawa PL/2009/1021. Komisja zwróciła się do Prezesa UKE o nałożenie obowiązku ustalania cen w zależności od ponoszonych kosztów i dokonanie przeglądu poziomu asymetrii stawek. Komisja przypomniała również o konieczności zgłaszania poziomu cen w ramach procedury konsultacji. Aero2 jest w trakcie budowy swojej sieci, zob. www.aero2.pl. Aero2 zamierza prowadzić działalność jako dostawca mobilnego internetu szerokopasmowego. 2
Prezes UKE proponuje ustanowienie stawki za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 na poziomie 0,57 PLN/min (ok. 0,15 EUR/min), zgodnie z wnioskiem złożonym przez Aero2. W celu uzasadnienia zaproponowanego poziomu cen Prezes UKE wyjaśnia, że Aero2 nie został uznany za operatora posiadającego znaczącą pozycję rynkową oraz że istnienie asymetrii uzasadnione jest późnym wejściem Aero2 na rynek, które poprawiło sytuację konkurencyjną na rynku łączności ruchomej. III. UWAGI Na podstawie przekazanego przez UKE zgłoszenia Komisja przedstawia następujące uwagi 9 : Konieczność przeprowadzenia analizy rynku dotyczącej usługi zakańczania połączeń w sieci Aero2 Zgodnie z zaleceniem Komisji w sprawie rynków właściwych 10 usługi zakańczania połączeń w sieciach łączności ruchomej zostały określone jako rynek 7, i z zasady powinny zawsze podlegać procedurze analizy rynku przewidzianej w art. 14-16 dyrektywy ramowej w powiązaniu z art. 7 tej dyrektywy. Komisja pragnie zauważyć, że w ramach zgłoszonych projektów środków Prezes UKE zamierza ustalić stawki za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 na zasadach dwustronnych w przypadku czterech operatorów. Komisja stwierdza również, że Prezes UKE nie przeprowadził analizy rynku w odniesieniu do usługi zakańczania połączeń głosowych w sieci łączności ruchomej Aero2, ponieważ operator ten nie rozpoczął jeszcze prowadzenia działalności. 11 W rzeczywistości wydaje się, że Aero2 nie rozpoczęła jeszcze działalności właśnie ze względu na brak możliwości zawarcia umów o wzajemnych połączeniach sieci, spowodowany m.in. sporami dotyczącymi wysokości stawek za zakańczanie połączeń. Komisja, uznając konieczność pilnego ustalenia przez Prezesa UKE stawki za zakańczanie połączeń w sieci Aero2, uważa jednak, że zaproponowane przez Prezesa UKE środki powinny być oparte na przyszłościowej analizie uwzględniającej wejście Aero2 na rynek. Dlatego też na obecnym etapie Komisja apeluje do Prezesa UKE o ustalenie stawek za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 tylko na krótki okres przejściowy, oraz o bezzwłoczne przeprowadzenie analizy rynku w odniesieniu do usług zakańczania połączeń głosowych w sieci Aero2. 9 10 11 Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy ramowej. Zalecenie Komisji 2007/879/WE z dnia 17 grudnia 2007 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante zgodnie z dyrektywą 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, Dz.U. L 344 z 28.12.2007, s. 65 (zalecenie). Stawki za zakańczanie połączeń powinny mieć zastosowanie do wszystkich operatorów, nie tylko do tych czterech operatorów, których dotyczy rozstrzygnięcie sporów. Zob. uwagi przekazane w sprawie PL/2010/0961 dotyczące ustalania cen podczas rozwiązywania sporów: krajowe organy regulacyjne podczas wykonywania swoich działań powinny dopilnować, aby w podobnych warunkach nie występowała dyskryminacja w traktowaniu przedsiębiorstw oferujących sieci i usługi komunikacji elektronicznej. Nakładanie, zmiana lub zniesienie obowiązku muszą być prowadzone zgodnie z warunkami i procedurami określonymi w art. 8 dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. (dyrektywy o dostępie), z uwzględnieniem celów politycznych i zasad regulacyjnych wynikających z ram prawnych w zakresie komunikacji elektronicznej. Zob. też sprawy AT/2005/0210, AT/2005/0211 i AT/2005/0212. 3
Konieczność zmiany oraz bardziej szczegółowego uzasadnienia metody ustalania stawek za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 Komisja zauważa, że zgodnie z wnioskiem Aero2 Prezes UKE planuje ustanowić stawki za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 na poziomie 0,57 PLN/min. Jest to poziom, który znacznie przewyższa wysokość stawek za zakańczanie połączeń w całej Europie 12 i który doprowadziłby do powstania znacznej asymetrii w porównaniu z innymi operatorami w Polsce 13. Prezes UKE uzasadnia ten krok tym, że Aero2 musi sfinansować budowę swojej infrastruktury oraz że wejście na rynek kolejnego operatora będzie korzystne z punktu widzenia użytkowników. Koszty wchodzenia na rynek i budowy infrastruktury nie mogą jednak być w żadnym wypadku pokrywane przez konkurentów, a w efekcie przez ich klientów, w formie zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń. Ta ogólna zasada, która obowiązuje również w przypadku regulacji rynków usługi zakańczania połączeń zgodnie z zaleceniem Komisji w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń 14, powinna mieć również zastosowanie podczas rozstrzygania sporów dotyczących tych usług. Komisja zwraca się zatem do Prezesa UKE, aby przed upływem okresu przejściowego, który nie powinien być dłuższy niż cztery lata od daty wejścia na rynek, wprowadził harmonogram obniżania stawek i ustanowił stawkę za zakańczanie połączeń w sieci Aero2 na poziomie odpowiadającym kosztom ponoszonym przez efektywnego operatora oraz na poziomie symetrycznym dla wszystkich operatorów. Zgodnie z art. 7 ust. 5 dyrektywy ramowej Prezes UKE w jak największym stopniu uwzględnia uwagi innych krajowych organów regulacyjnych oraz Komisji i może przyjąć proponowane odpowiednie środki, a w przypadku ich przyjęcia powiadamia o tym Komisję. Stanowisko Komisji w sprawie tego konkretnego powiadomienia pozostaje bez uszczerbku dla jej ewentualnego stanowiska wobec innych powiadomień dotyczących proponowanych środków. Zgodnie z pkt 15 zalecenia 2008/850/WE 15 Komisja opublikuje niniejszy dokument na swojej stronie internetowej. Komisja nie uważa zawartych w niniejszym dokumencie informacji za poufne. Prezes UKE może poinformować Komisję 16 w ciągu trzech dni 12 13 14 15 16 Zob. rys. 14 i 15 w dokumencie roboczym nr 2 załączonym do 15. sprawozdania z wykonania. Średnia unijna stawka za zakańczanie połączeń w sieciach łączności ruchomej wynosiła październiku 2009 r. 0,067 EUR/min., a najwyższa stawka, jaką odnotowano, wynosiła 0,1347 EUR/min. Zob. również dok. BEREC MTR Benchmark snapshot na stronie http://erg.eu.int/doc/berec/bor_10_30rev1_mtr.pdf (ze stycznia 2010 r.). Stawka za zakańczanie połączeń wprowadzona dla trzech głównych operatorów sieci łączności ruchomej w Polsce wynosi 0,1677 PLN (ok. 0,04 EUR/min.). Zalecenie Komisji 2009/396/WE z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych (zalecenie w sprawie zakańczania połączeń), Dz.U. L 124 z 20.5.2009. Zalecenie Komisji 2008/850/WE z dnia 15 października 2008 r. w sprawie notyfikacji, terminów i konsultacji przewidzianych w art. 7 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, Dz.U. L 301 z 12.11.2008, s. 23. Wniosek powinien zostać wysłany pocztą elektroniczną na adres: INFSO-COMP- ARTICLE7@ec.europa.eu lub faksem na numer: +32 2 298 87 82. 4
roboczych od otrzymania niniejszej decyzji, czy uważa, że zgodnie z unijnymi i krajowymi przepisami dotyczącymi tajemnicy handlowej niniejszy dokument zawiera informacje poufne, które należałoby usunąć przed publikacją 17. Każdy taki wniosek powinien być uzasadniony. Z poważaniem W imieniu Komisji Robert Madelin Dyrektor Generalny 17 Przed upływem tego trzydniowego okresu Komisja może podać wyniki swojej oceny do wiadomości publicznej. 5