Badania Marketingowe Zajęcia 2 Proces badao marketingowych Struktura logiczna projektu badawczego 1
Proces badao marketingowych Sporządzenie raportu i prezentacja danych Decydent Określenie problemu decyzyjnego i badawczego Analiza danych Wybór metody badawczej Kodowanie i redukcja danych Zbieranie danych Budowa instrumentu pomiarowego Dobór próby 2
Źródła błędów w procesie badawczym Błędy problemu badawczego Błędy doboru próby Błędy wytypowania niewłaściwej populacji generalnej Błędy wytypowania niewłaściwego wykazu populacji generalnej, wynikające z różnicy między populacją zdefiniowaną przez badacza a używaną przez niego listą badanych jednostek Błędy losowego doboru próby, wynikające z różnicy między próbą idealnie reprezentatywną a próbą otrzymaną w wyniku zastosowanej metody losowania Błędy nielosowego doboru próby, wynikające z różnicy między próbą reprezentatywną a próbą otrzymaną w wyniku zastosowania metody doboru nielosowego Błędy niewłaściwego stosowania rejestru próby, wynikające z różnicy między próbą dobraną a próbą rzeczywiście stosowaną (pobraną w terenie i poddaną pomiarom) Błędy pomiaru Błędy zbierania danych Błędy redukcji danych Błędy analizy i interpretacji danych Błędy prezentacji i oceny wyników badania 3
Podstawowe elementy struktury logicznej badania marketingowego Problem decyzyjny Problem badawczy Pytanie badawcze1 Pytanie badawcze 2 Hipoteza 1.1 Hipoteza 1.2 Hipoteza 2.1 Hipoteza 2.2 4
Proces definiowania problemu badawczego i określania podejścia do problemu 5
Audyt problemu Audyt problemu polega na wszechstronnej analizie problemu decyzyjnego w celu poznania jego genezy i natury. Obejmuje pozyskanie następujących rodzajów informacji: 1. Wydarzenia, które doprowadziły do decyzji o konieczności podjęcia działao, czyli historia problemu 2. Alternatywne możliwości działania możliwe do podjęcia przez decydenta 3. Kryteria, które będą używane do oceny różnych możliwości działania. 4. Informacje jakich potrzebuje decydent aby uzyskad odpowiedzi na swoje pytania. 5. Sposób w jaki decydent planuje wykorzystad poszczególne informacje przy podejmowaniu decyzji 6. Kultura organizacyjna przedsiębiorstwa w odniesieniu do natury procesu podejmowania decyzji 6
Dlaczego właściwe zdefiniowanie problemu decyzyjnego i badawczego jest niezwykle istotne dla powodzenia badao? Określenie problemu decyzyjnego i badawczego wyznacza kierunek całego projektu badawczego Błędy popełnione na tym etapie mogą w najlepszym wypadku doprowadzid do marnotrawstwa zasobów W najgorszym wypadku doprowadzą do błędnych decyzji Niewłaściwe zdefiniowanie problemu badawczego jest główną przyczyną nieudanych badao marketingowych 7
Problem decyzyjny a problem badawczy Problem decyzyjny Dotyczy tego co decydent ma zrobić. Związany z sytuacjami obarczonymi dużą niepewnością i ryzykiem, gdyż tylko wtedy prowadzenie badań marketingowych jest uzasadnione Jest zorientowany na działania Problem badawczy Koncentruje się na rodzaju i sposobie zdobycia informacji które będą niezbędne do rozwiązania problemu decyzyjnego Jest zorientowany na informacje Koncentruje się na skutkach Koncentruje się na przyczynach 8
Przykłady problemów decyzyjnych i towarzyszących im problemów badawczych Problem decyzyjny Czy powinien zostać wprowadzony nowy produkt? Czy kampania reklamowa powinna być zmieniona? Problem badawczy Jakie byłyby preferencje i intencje zakupu konsumentów w stosunku do nowego produktu? Jaka jest efektywność bieżącej kampanii reklamowej? Czy należy zwiększyć cenę produktu? Jaka jest elastyczność cenowa popytu czyli w jaki sposób określone zmiany cen wpłyną na poziom przychodów i zysku? 9
Dlaczego znajomośd teorii związanej z problemem badawczym jest istotna: Teoria sugeruje jakie zmienne zależne i niezależne powinny byd uwzględnione w projekcie badao Teoria wskazuje sposób operacjonalizacji i pomiaru zmiennych oraz dobór optymalnych technik badawczych i sposób doboru jednostek do próby Teoria dostarcza przesłanek w świetle których można dokonad interpretacji wyników badao 10
Rola teorii na poszczególnych etapach procesu badao marketingowych 11
Typowe konstrukty i ich operacjonalizacje będące przedmiotem badao marketingowych 12
Struktura logiczna przykładowego projektu badawczego Problem decyzyjny: W jaki sposób zwiększyd udział w rynku sieci domów towarowych Sears? Problem badawczy: Jak postrzegany jest Sears na tle głównych konkurentów ze względu na czynniki wpływające na odwiedzanie sklepu przez konsumentów Pytania badawcze: Jakimi kryteriami kierują się konsumenci wybierając dom towarowy jako miejsce zakupów? Jak konsumenci oceniają Sears na tle konkurencyjnych sklepów ze względu na kryteria wyodrębnione we wcześniejszym pytaniu? Jakie sklepy są najczęściej wybierane przy zakupach określonych kategorii produktów? Jaka jest poziom preferencji Sears a na tle głównych konkurentów ze względu na zakupy określonych kategorii produktów? Jaki jest profil demograficzny i psychologiczny konsumentów preferujących zakupy w Sears? W jaki sposób profil ten różni się od charakterystyk konsumentów preferujących konkurencyjne sieci domów towarowych? Czy częstośd odwiedzania i stopieo preferencji Searsa może byd wyjaśniony przez różnice w ocenie sklepu oraz cechy demograficzne i psychologiczne konsumentów? 13
Przykład wykorzystania teorii w projekcie badawczym W projekcie badawczym dotyczącym postrzegania największych sieci domów towarowych wykorzystano teorię w celu lepszego opracowania podejścia do problemu badawczego. W pierwszej kolejności dokonano przeglądu literatury naukowej z zakresu zachowao konsumentów na rynku. Umożliwiło to ustalenie, że najbardziej użyteczna dla sposobu rozwiązania problemu badawczego będzie koncepcja efektów progowych w reakcji konsumentów na bodźce marketingowe 14
Przykład wykorzystania teorii w projekcie badawczym cd. Koncepcja ta zakłada, że konsument nie podejmie żadnych działao dopóki wartośd wybranej zmiennej nie przekroczy określonego poziomu krytycznego (progowego) W oparciu o tę koncepcję można przyjąd, że aby dany sklep będzie odwiedzany przez konsumenta, jeśli stopieo preferencji dla niego przekroczy pewien progowy poziom. Jeśli poziom preferencji będzie poniżej progowego poziomu, konsument nigdy nie będzie brał go pod uwagę przy robieniu zakupów Teoria zachowao rynkowych konsumentów sugeruje również jakie zmienne cząstkowe powinny składad się na konstrukt preferencji oraz w jaki sposób zmienne te powinny byd zoperacjonalizowane (zmierzone). 15
Efektem wykorzystania teorii powinno byd opracowanie modeli analitycznych Model analityczny to zbiór zmiennych oraz ich wzajemnych powiązao zaprojektowany po to, aby odwzorowad całośd lub częśd pewnego istniejącego w rzeczywistości systemu lub procesu Modele mogą przyjmowad wiele różnych form. Do najczęściej spotykanych zalicza się modele opisowe, graficzne i matematyczne. W modelach opisowych zmienne oraz ich relacje przedstawione są za pomocą tekstu Modele graficzne wykorzystują wykresy, schematy i grafy. Modele matematyczne charakteryzują relacje miedzy zmiennymi za pomocą równao 16
Przykład modelu opisowego Konsument w pierwszej kolejności musi byd świadomym istnienia sklepu. Następnie może zgromadzid wiedzę na temat sklepu pozwalającą mu na zrozumienie jego cech z punktu widzenia pewnych kryteriów wyboru. W oparciu o posiadaną wiedzę konsument formuje pewien poziom preferencji w stosunku do sklepu. Jeśli intensywnośd preferencji przekracza określoną wartośd progową, konsument rozpocznie dokonywanie regularnych zakupów w sklepie 17
Przykład modelu graficznego Świadomośd Zrozumienie Preferencja Działanie 18
Przykład modelu matematycznego n y = a 0 + a i x i Gdzie: y poziom preferencji i=1 xi wartości determinant poziomu preferencji (kryteriów oceny) a0, ai parametry równania regresji 19
Pytania badawcze Każdy problem badawczy może byd rozbity na bardziej szczegółowe komponenty. Ujęcie komponentu problemu badawczego w formie pytającej nosi nazwę pytania badawczego Każde pytanie badawcze określa jakiego rodzaju informacje wymagane są po to aby dobrze opisad dany komponent problemu badawczego. 20
Hipotezy Hipoteza to niesprawdzone stwierdzenie dotyczące określonego czynnika lub zjawiska, które jest przedmiotem zainteresowania badacza. Hipotezą jest np. wstępne założenie dotyczące związku korelacyjnego pomiędzy dwoma zmiennymi. Często hipotezy są nabardziej prawdopodobnymi w opinii badacza odpowiedziami na pytania badawcze. Hipotezy służą dalszemu doprecyzowaniu pytao badawczych, tak aby żaden istotny element problemu badawczego nie został pominięty. 21
Typowe błędy popełniane na etapie określania problemów decyzyjnych, problemów badawczych i pozostałych składowych struktury logicznej badania Opis błędu Bezkrytyczne przyjmowanie definicji problemu decyzyjnego od decydenta. Konsekwencje błędu Ze względu na skłonność do koncentracji na skutkach a nie na przyczynach, decydenci mogą błędnie określić problem jaki mają rozwiązać. Aby wyniki badania były, rzeczywiście użyteczne musimy się upewnić, że dokładnie znamy kontekst w jakim wystąpił problem i wiemy jakie rodzaje decyzji są w tej sytuacji rozpatrywane przez menedżera. Rezygnacja z określania struktury logicznej badania, zwykle dlatego, że wydaje nam się, że jest oczywiste co mamy badać. Zbyt szerokie zdefiniowanie problemu badawczego. Może się okazać, że część informacji, które zebraliśmy jest zbędna dla rozwiązania problemu decyzyjnego, a inne informacje, o kluczowym znaczeniu, nie zostały pozyskane w trakcie badań. Przy badaniach o stosunkowo małym budżecie, zbyt szerokie zdefiniowanie problemu badawczego może uniemożliwić nam szczegółowe badanie wszystkich jego komponentów. Zbyt wąskie zdefiniowanie problemu badawczego Może się okazać, że najbardziej innowacyjne i efektywne rozwiązanie problemu decyzyjnego ukryte jest w obszarze, którego nie obejmuje nasza definicja problemu badawczego. 22