WM Karta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia I-go stopnia o profilu: A P Przedmiot: Podstawy maszyn technologicznych Kod przedmiotu Status przedmiotu: obowiązkowy MBM 1 S 0 4 47-0_0 Język wykładowy: polski Rok: Semestr: 4 Nazwa specjalności: Rodzaj zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia niestacjonarne Wykład 15 Ćwiczenia Laboratorium 15 Projekt Liczba punktów ECTS: 3 C Cel przedmiotu Zapoznanie studentów z podstawami budowy i zasady działania obrabiarek do obróbki ubytkowej. Zapoznanie studentów z trendami rozwojowymi w zakresie budowy i sterowania obrabiarek Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji 1 Posiada wiedzę w zakresie kształtowania elementów maszyn metodami obróbki ubytkowej. Ma wiedzę w zakresie budowy narzędzi. Potrafi dobrać właściwe metody kształtowania elementów maszyn, uwzględniając wymagania 3 zawarte w dokumentacji technologicznej. Efekty kształcenia W zakresie wiedzy: EK1 Ma wiedzę w zakresie budowy obrabiarek do obróbki ubytkowej. Dobiera odpowiednie oprzyrządowanie rozszerzające możliwości obróbkowe różnych typów EK obrabiarek. Orientuje się w obecnym stanie i trendach rozwojowych obrabiarek oraz metod programowania EK3 obrabiarek CNC. W zakresie umiejętności: EK4 Potrafi dobrać maszyny technologiczne do wykonywania typowych elementów maszyn. dokumentację techniczno-ruchową z uwzględnieniem podstawowych zależności kinematycznych w obrabiarkach o złożonych ruchach kształtowania. EK5 EK6 strukturę programów sterujących pracą obrabiarek CNC. W zakresie kompetencji społecznych: EK7 się. W1 W przedmiotu Forma zajęć wykłady Wiadomości podstawowe: definicja obrabiarki, proces roboczy, kinematyka podstawowych procesów obróbki, ruchy w obrabiarkach, struktura i układ kinematyczny obrabiarki. Cechy techniczno-ruchowe obrabiarek, sterowanie skrzynek przekładniowych, sterowanie numeryczne, sterowanie adaptacyjne. Układy napędowe obrabiarek: ogólne zasady budowy napędu ruchów głównych i posuwowych, wykresy v=f(d) w skali proporcjonalnej i logarytmicznej. Liczba godzin 1
W3 W4 W5 Normalizacja prędkości obrotowych wrzecion obrabiarek, stopniowe skrzynki prędkości: przekładnie podstawowe skrzynek prędkości, wykresy strukturalne, wykresy przełożeń. Projektowanie skrzynek prędkości, dobór liczby zębów kół zębatych skrzynek prędkości. Budowa, przeznaczenie i eksploatacja obrabiarek o prostych ruchach kształtowania: tokarki, wiertarki, frezarki, wytaczarki, strugarki, dłutownice, przeciągarki, szlifierki. Wyposażenie specjalne frezarek: głowice stoły obrotowe, podzielnice jedno- i dwutarczowe, podział zwykły, podział złożony, podział na części, podział na kąty, wykorzystanie podzielnic do frezowania linii śrubowych, krzywek i podziału liniowego. W6 Budowa, przeznaczenie i eksploatacja obrabiarek o złożonych ruchach kształtowania: do kształtowania powierzchni przyłożenia frezów wg spirali Archimedesa (zataczarki, do obróbki kół zębatych: frezarki obwiedniowe, dłutownice Fellowsa, dłutownice Maaga i Sunderlanda. W7 Podstawy budowy obrabiarek sterowanych numerycznie. Przegląd grup obrabiarek sterowanych numerycznie: frezarski i frezarskie centra obróbkowe, tokarki i tokarskie centra obróbkowe, szlifierki sterowane numerycznie. Tendencje rozwojowe w budowie obrabiarek sterowanych numerycznie. W8 Metody programowania obrabiarek. Struktura programu sterującego. Metodyka postępowania podczas programowania obrabiarek NC z wykorzystaniem programów typu CAM. Suma godzin: 15 Forma zajęć laboratoria Liczba godzin L1 Zajęcia wprowadzające: Szkolenie BHP, zasady zaliczenia przedmiotu, podział na podgrupy, harmonogram ćwiczeń. L Analiza łańcucha napędu głównego tokarki kłowej uniwersalnej. Zasady projektowania stopniowych skrzynek prędkości. Analiza schematu kinematycznego tokarki: obliczenie ilości stopni prędkości wrzeciona, ustalenie ilorazu ciągu φ. Wykres strukturalny i wykres przełożeń. Dobór prędkości wrzeciona na podstawie tabeli prędkości normalnych. Pomiary prędkości obrotowych wrzeciona obrabiarki. L3 Badanie dokładności geometrycznej tokarki uniwersalnej: pomiar prostoliniowości prowadnic łoża suportu, pomiar równoległości prowadnic konika do przesuwu suportu, pomiar bicia kła wrzeciennika i środkującej powierzchni końcówki wrzeciona, pomiar bicia promieniowego wewnętrznego stożka wrzeciona, pomiar równoległości osi wrzeciona do przesuwu suportu, pomiar równoległości przesuwu tulei konika do przesuwu suportu, pomiar równoległości osi stożkowego otworu tulei konika do przesuwu suportu, pomiar równoległości linii kłów do prowadnic łoża, pomiar dokładności skoku śruby pociągowej. L4 Badanie sztywności statycznej wiertarki pro-
mieniowej: zagadnienia sztywności giętnej, skrętnej i stykowej, przygotowanie stanowiska badawczego, pomiar przemieszczenia poszczególnych elementów obrabiarki podczas obciążania i odciążania, budowa wykresu zależności odkształcenia w funkcji siły. L5 Frezowanie walcowych kół zębatych o zębach prostych i śrubowych na frezarce obwiedniowej: geometria walcowych kół zębatych o zębach prostych i śrubowych, kinematyka kształtowania linii zęba w przypadku obróbki metodą obwiedniową, wyprowadzenie wzorów użytkowych do doboru kół zmianowych do prze- kładni gitarowej łańcucha kształtowania ewolwenty, łańcucha posuwu i łańcucha kształtowania linii śrubowej. L6 Kalibracja sondy przedmiotowej na frezarce sterowanej numerycznie FV580A. L7 Zajęcia poprawkowe, odrabianie zaległych ćwiczeń laboratoryjnych, poprawa ocen uzyskanych z kolokwiów wprowadzających. L8 Wystawienie ocen końcowych. 1 Suma godzin: 15 Narzędzia dydaktyczne 1. Wykład z prezentacją multimedialną.. Rozwiązywanie zadań. 3. Metoda praktyczna oparta na obserwacji. 4. Praca w grupie 5. Metoda aktywizująca z praktycznym działaniem studentów. Sposoby oceny Ocena formująca F1 Krótki test z samooceną studentów. Krótki sprawdzian pozwalający ocenić stan wiedzy z zakresu obowiązującego na zajęciach laboratoryjnych F F3 Analiza sprawozdań Ocena podsumowująca P1 Sprawdzian pisemny z pierwszej części materiału wykładowego (35% oceny) P Sprawdzian pisemny z drugiej części materiału wykładowego (35% oceny) P3 Sprawdzian z zakresu materiału laboratorium (5%) P4 Ocena sprawozdań z laboratorium (5% oceny). Obciążenie pracą studenta Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny kontaktowe z wykładowcą, realizowane w formie zajęć dydaktycznych 30 Godziny kontaktowe z wykładowcą, realizowane w formie konsultacji Przygotowanie się do laboratorium 0 Przygotowanie się do sprawdzianów i testów 3 Suma 75 Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu 3 Literatura podstawowa 1 Lutek K.: Obrabiarki I. Budowa i eksploatacja obrabiarek ogólnego przeznaczenia. Wydawnictwa
Uczelniane, Lublin 1998. Lutek K.: Obrabiarki II. Do gwintów i uzębień. Wydawnictwa Uczelniane, Lublin 1999. Honczarenko J.: Obrabiarki sterowane numerycznie. WNT Warszawa 008. 3 Lutek K., Semotiuk L.: Laboratorium Obrabiarek. Wydawnictwa Uczelniane, Lublin 1996. Literatura uzupełniająca 4 Paderewski K.: Zarys kinematyki obrabiarek. WNT Warszawa 1976. Wrotny L. T.: Kinematyka i dynamika maszyn technologicznych i robotów przemysłowych, Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa, 5 1996. Efekt kształcenia EK1 Odniesienie danego efektu kształcenia do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) MBM1A_W13+++ MBM1A_W17+ Macierz efektów kształcenia Cele przedmiotu W1, W, W3, W6, W7, L3, L4 Narzędzia dydaktyczne 1,, 4, 5 Sposób oceny F1, F, F3, P1, P, P3 F1, F, F3, P1, P, P3 EK MBM1A_W10+++ MBM1A_W3++ W5, L6, 3 MBM1A_W14+ EK3 MBM1A_W15+ C W7, W8, L6 1, 3, 5 MBM1A_W4+++ EK4 MBM1A_U01+ W4, W5, W6, MBM1A_U14+ W7, L5 MBM1A_U16+++ 1, 3 MBM1AU0++ EK5 MBM1A_U07++ W, W3, W6, MBM1A_10+ L5 1,, MBM1A_U1++ EK6 MBM1A_U0++ MBM1A_U3+ C W8, L6 1, 3 EK7 MBM1A_K01+++ C W7 1, 4 P F1, F, F3, P1, P, P3 F1, F, F3, P1, P, P3 F1, F, F3, P1, P, P3 F1, F, F3, P1, P, P3 EK1 EK EK3 EK4 Formy oceny szczegóły Na ocenę (ndst) Na ocenę 3 (dst) Na ocenę 4 (db) Na ocenę 5 (bdb) konwencjonalnych i sterowanych konwencjo- konwencjo- numerycznie, struktu- Nie zna obrabiarek do obróbki ubytkowej nalnych i sterowanych numerycznie nalnych rę programu sterującego oraz metody programowania Nie zna specjalnego. Nie wie nic o kierunkach rozwoju obrabiarek do obróbki ubytkowej Nie potrafi określić przeznaczenia obra- Potrafi opisać oprzyrządowanie specjalne Zna podstawowe kierunki rozwoju obrabiarek CNC Potrafi określić przeznaczenie obrabia- Potrafi opisać oraz określić zastosowanie specjalnego Zna kierunki rozwoju w zakresie budowy i układów sterowania Potrafi określić przeznaczenie ob- Potrafi opisać i określić zastosowanie specjalnego oraz wykonać niezbędne obliczenia Zna kierunki rozwoju w zakresie budowy, układów sterowania oraz zna metody programowania obrabiarek Potrafi określić przeznaczenie obrabia-
EK5 EK6 EK7 biarek rek rabiarek oraz stosowanego specjalnego Nie potrafi analizować dokumentacji techniczno-ruchowej Nie zna budowy programów sterujących Nie rozumie potrzeby dokumentację z zakresu budowy obrabiarek Zna podstawowe funkcje sterujące się dokumentację z zakresu budowy i kinematyki obrabiarek Zna funkcje sterujące i potrafi określić przeznaczenie poszczególnych bloków programów i dokształca się rek, oraz dobierać rozwiązania alternatywne dokumentację z zakresu budowy i kinematyki obrabiarek oraz przeprowadzić odpowiednie obliczenia zależności kinematycznych Zna funkcje sterujące, potrafi określić przeznaczenie poszczególnych bloków programów oraz wskazać błędy w programie, dokształca się i zachęca innych Autor programu: Adres e-mail: Jednostka organizacyjna: Osoba, osoby prowadzące: dr inż. Leszek Semotiuk l.semotiuk@pollub.pl Katedra Podstaw Inżynierii Produkcji dr inż. Leszek Semotiuk, dr inż. Jerzy Józwik, mgr inż. Maciej Włodarczyk