Bezpieczeństwo w procesie. Wykorzystanie podejścia procesowego do analizy skuteczności istniejących procedur reagowania kryzysowego i ich optymalizacji.
Kryzys i zarządzanie sytuacją kryzysową Kryzys (z greckiego krisis ) oznacza, w sensie ogólnym, wybór, decydowanie, zmaganie się, walkę, w której konieczne jest działanie pod presją czasu. Kryzysem nazywa się poważną, gwałtowną, niekorzystną zmianę o przełomowym znaczeniu. Sytuacja kryzysowa może powstać wskutek działania sił przyrody, żywiołów, coraz częściej jest też efektem działalności człowieka - lub jej zaniechania.
Działania kryzysowe Działania kryzysowe to działania, jakie należy podjąć w celu opanowania sytuacji kryzysowej. Należą do nich: powołanie zespołu antykryzysowego, ustanowienie łączności i sposobów informowania, ograniczenie zasięgu i likwidacja zagrożenia, przywrócenie normalnego funkcjonowania, długofalowa likwidacja skutków kryzysu i wnioski na przyszłość. Skuteczne działania kryzysowe powinny charakteryzować się powtarzalnością, ściśle określonymi zadaniami oraz wysokim poziomem współdziałania i wymiany informacji w ramach zespołu.
Rola procedur w działaniach kryzysowych Ze względu na charakter działań kryzysowych, który z definicji zakłada wyścig z czasem oraz fakt, iż moment wystąpienia kryzysu jest trudno przewidywalny, bardzo duże znaczenie ma poziom przygotowania zespołu do działań. Dla zapewnienia wysokiego poziomu przygotowania zespołu wszystkie działania definiuje się za pomocą procedur.
Jak rozumieć pojęcie procedury? Procedury są opisem przebiegu procesów, w którym szczegółowo przedstawia się kolejne czynności oraz uprawnienia i odpowiedzialność wykonawców. Przykładowy schemat procedury: 1. Cele procesu 2. Wskaźniki 3. Wejścia 4. Wyjścia 5. Zagrożenia 6. Opis procesu 7. Tabela uprawnień i odpowiedzialności 8. Zapisy 9. Załączniki
W jaki sposób zapisywać procedury? Opis słowny Zestawienie tabelaryczne Schematy blokowe Inne notacje graficzne (np. wykres Hijmansa)
Zapisywanie procedur - Opis słowny i zestawienia tabelaryczne
Zapisywanie procedur Schematy blokowe i inne notacje graficzne
Jak to zrobić lepiej? Obecnie dysponujemy metodami, które pozwalają precyzyjnie określać schematy postępowania. Są to diagramy procesów. Najpopularniejszą notacją jest BPMN (Business Process Model and Notation).
Model BPMN Model danych Reguły biznesowe Dokumenty Rejestry Monitorowanie Integracja Kompletny opis procedury Ustalenie uczestników procesu (ról) Określenie sekwencji czynności (zadań) dla poszczególnych ról Uzupełnienie modelu o zdarzenia i przebiegi alternatywne Określenie zakresu danych procesu Zdefiniowanie użycia danych w ramach poszczególnych zadań Zdefiniowanie algorytmów przetwarzania danych Określenie zdarzeń wywołujących regułę biznesową Zdefiniowanie szablonów używanych dokumentów (pisma, e-mail) Określenie powiązań między treścią dokumentów a danymi procesu Określenie zdarzeń generujących dokumenty Zdefiniowanie zakresów danych przechowywanych w rejestrach Projekt sposobu wizualizacji rejestrów Określenie zdarzeń zapisujących dane w rejestrach Zdefiniowanie KPI (Kluczowe wskaźniki efektywności) Określenie zakresów danych wejściowych oraz sposobów obliczania KPI Projekt zapytań oraz sposobu wizualizacji raportów
Model BPMN
Model danych
Reguły biznesowe
Dokumenty
Rejestry
Monitorowanie
Integracja symulatory, systemy wspomagania decyzji contact rate: people--people Contacts: infected--unaffected Fraction of population infected <infected people isolation> initial A S usceptible Popul A flow A Infected Popul A initial A infected infectiousness from contact Infections C Recovery rate A food contact Infections F initial B S usceptible Popul B flow B Infected Popul B initial B infected <p athogen elimination> Recovery rate B Consump tion friction Consumption time Consumed food Rate of consump tion Contaminated food nonfreshness Destroyed food Total food
Korzyści w zakresie opracowywania i utrzymywania procedur Formalna weryfikacja poprawności procedury Utrzymywanie zawsze aktualnego repozytorium procedur Możliwość symulacji przebiegu działań Zmniejszenie nakładów na szkolenia (odseparowane zadania, instrukcje w systemie) Ćwiczenia symulacyjne
Korzyści w zakresie realizacji procedur w działaniach kryzysowych Workflow Rozwiązanie problemów komunikacyjnych Stały dostęp do aktualnej informacji Wsparcie w podejmowaniu decyzji (również na podstawie zdarzeń historycznych) Analiza kluczowych wskaźników (KPI) Analiza po działaniach (AAR) Wsparcie w opracowaniu raportów końcowych
Przykład zastosowania Procedury w działaniach służb sanitarnych
Procedury w działaniach przeciwepidemicznych służb sanitarnych Analiza działań służb sanitarnych w zakresie minimalizowania skutków wystąpienia zatruć pokarmowych oraz chorób zakaźnych przenoszonych drogą pokarmową pozwoliła wyodrębnić procesy biznesowe dwóch typów: Procesy formalizujące procedury postępowania podczas działań podejmowanych przy dochodzeniu epidemiologicznym Procesy formalizujące procedury pozostałych działań służb sanitarnych
Procesy formalizujące procedury postępowania podczas działań podejmowanych przy dochodzeniu epidemiologicznym 1. Powiadamianie o zatruciach pokarmowych i zachorowaniach na choroby zakaźne przenoszone drogą pokarmową lub o zgonach 2. Analiza zbiorcza zgłoszonych chorób zakaźnych przewodu pokarmowego 3. Analiza powstania ogniska epidemicznego lub epidemii na określonym obszarze 4. Ustalenie potencjalnej ilości zakażonej żywności 5. Planowanie działań służb sanitarnych niezbędnych do opracowania ogniska epidemicznego lub epidemii chorób zakaźnych przenoszonych drogą pokarmową 6. Prowadzenie działań przeciwepidemicznych 7. Powiadamianie służb i władz 8. Działania kryzysowe i decyzje administracyjne 9. Ewidencjonowanie przypadków wystąpienia zakażeń 10. Działania wspomagające 11. Zlecanie i realizacja utylizacji zakażonej żywności
Procesy formalizujące procedury pozostałych działań służb sanitarnych 1. Zlecenie dla inspektora sanitarnego 2. Formalne rozpoczęcie dochodzenia epidemiologicznego 3. Zebranie próbek i wymazów 4. Wywiad z chorym 5.Raport dla Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (PWIS) dot. epidemii 6. Raport z opracowania ognisk zachorowań 7. Raport końcowy 8. Wniosek do starosty 9. Wniosek do wojewody 10. Wniosek o powiększenie środków do kompetentnych służb 11. Wniosek o powiększenie środków do PWIS 12. Raport dla PPIS 13. Raport dla PWIS 14. Powiadomienie PWIS
Działania podczas dochodzenia epidemiologicznego
System System informatyczny wspierający działania służb sanitarnych w zakresie zapobiegania skutkom zatruć i zachorowań na choroby zakaźne przenoszone drogą pokarmową
Przykład zastosowania Plany ciągłości działania
Proces przywrócenia działania systemu po awarii
Aspekt powiadamiania Helpdesk Kierownik IT Członek Zarządu
Aspekt dekretacji pracy Administrator serwerów Zastępca Administratora
Aspekt działania w terenie (rozwiązania mobilne) Administrator odpowiedzialny za odtworzenie danych
Aspekt dostarczania instrukcji Administrator odpowiedzialny za odtworzenie danych
Analiza po działaniach (After Action Review)
Dziękuję za uwagę Robert.Waszkowski@wat.edu.pl