Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania kryzysowego

Transkrypt

1 Konwersatorium pn. Dostęp, wymiana, integracja. Możliwości i zasady wykorzystania publicznych baz danych i zasobów informacyjnych Dane Inspekcji Ochrony Środowiska wykorzystywane na potrzeby zarządzania kryzysowego Dr inż. Andrzej Jagusiewicz Główny Inspektor Ochrony Środowiska Warszawa, 14 kwietnia 2014 r.

2 Misja Inspekcji Ochrony Środowiska Kontrola podmiotów gospodarczych, by korzystanie ze środowiska odbywało się z poszanowaniem ogólnie przyjętych zasad i norm w tym zakresie, Monitorowanie i ocena stanu środowiska Dostarczenie władzy publicznej i społeczeństwu informacji o środowisku.

3 Wizja Inspekcji Ochrony Środowiska Inspekcja to nowoczesna, profesjonalnie zarządzana instytucja publiczna, dostarczająca instrumentów do prowadzenia efektywnej polityki ekologicznej, wyrażająca troskę o stan środowiska dla obecnych i przyszłych pokoleń.

4 Inspekcja Ochrony Środowiska Inspekcją kieruje Główny Inspektor Ochrony Środowiska, który: a) jest odpowiedzialny za realizację zadań Inspekcji, tj. za stan wykonania tych zadań na szczeblu centralnym i wojewódzkim, b) ustala ogólne kierunki działania inspekcji. GIOŚ ustala też szczegółowe zasady postępowania oraz współdziałania IOŚ z innymi organami administracji publicznej, w tym w przypadku wystąpienia poważnych awarii.

5 Inspekcja Ochrony Środowiska c) może podejmować wszelkie czynności inspekcyjne należące do właściwości WIOŚ, jeśli uzna to za celowe ze względu na wagę lub zawiłość sprawy, d) koordynuje działalność Państwowego Monitoringu Środowiska wykonywaną w ramach sieci Krajowej i regionalnej, e) kontroluje stan i jakość zadań, realizowanych przez Główny Inspektorat i wojewódzkie inspektoraty,

6 Służby ochrony środowiska Prezes Rady Ministrów Minister Środowiska Inspekcja Ochrony Środowiska Główny Inspektor Ochrony Środowiska Wojewoda Główny Inspektorat Ochrony Środowiska - Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Departament Inspekcji i Orzecznictwa Departament Kontroli Rynku Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące Wydział Współpracy Międzynarodowej i Promocji Inspekcji Komórki organizacyjne, finansowe, informatyczne i administracyjne 16 Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska Wydziały Inspekcji Wydziały Monitoringu Środowiska Laboratoria Delegatury WIOŚ Urząd Wojewódzki Wydział Ochrony Środowiska Organy Samorządu Terytorialnego - funkcje reglamentacyjne - funkcje kontrolne

7 Inspekcja Ochrony Środowiska Podstawowymi zadaniami Inspekcji Ochrony Środowiska określonymi ustawą z 20 lipca 1991 r. są: kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska przez podmioty korzystające ze środowiska, badanie stanu środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, działania w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom, przeciwdziałanie nielegalnemu importowi, eksportowi i tranzytowi odpadów, system kontroli wyrobów.

8 Przeciwdziałanie poważnym awariom Zagadnienia poważnych awarii prowadzone są na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Poś), które wprowadziło pojęcie poważnej awarii (ustawa weszła w życie z dniem 1 października 2001r.). Ustawa Prawo ochrony środowiska implementuje przepisy Dyrektywy Rady 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Dyrektywa SEVESO II ) oraz Konwencji w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych Zgodnie z art. 271b ustawy Poś, Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest organem właściwym do realizacji zadań Ministra Środowiska w sprawach: - przeciwdziałania poważnym awariom, - transgranicznym skutkom awarii przemysłowych, - awaryjnym zanieczyszczeniom wód granicznych.

9 Przeciwdziałanie poważnym awariom Działania IOŚ w zakresie spraw poważnych awarii: przeciwdziałanie poważnym awariom, identyfikacja źródeł poważnych awarii (ogółem: 1231 zakładów), nadzór nad usuwaniem oraz ograniczaniem skutków poważnych awarii, współdziałanie w akcji zwalczania poważnej awarii z organami właściwymi do jej prowadzenia, kontrola podmiotów mogących być źródłem poważnych awarii, prowadzenie szkoleń dla organów administracji oraz zakładów, badanie przyczyn powstania i sposobów likwidacji skutków poważnych awarii dla środowiska, prowadzenie rejestru zakładów, w tym zakładów o dużym (ZDR) i zwiększonym ryzyku (ZZR) wystąpienia poważnej awarii przemysłowej), prowadzenie rejestru poważnych awarii, współpraca z organami krajowymi i zagranicznymi, udział w ćwiczeniach ratowniczych w zakresie usuwania skutków poważnych awarii oraz ćwiczeniach łączności alarmowej.

10 Zbiory danych Bazy danych prowadzone przez Inspekcję Ochrony Środowiska wykorzystywane w zarządzaniu kryzysowym: Baza Poziomy alarmowe, Rejestr Potencjalnych Sprawców Poważnej Awarii (ZDR, ZZR oraz zakłady pozostałe), Rejestr poważnych awarii.

11 Baza Poziomy alarmowe Zawiera informacje na temat ryzyka wystąpienia przekroczeń jak i wystąpienia przekroczeń poziomów alarmowych, poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych zanieczyszczeń w powietrzu, Dotyczy zanieczyszczeń, których poziomy zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. poz. 1031), Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska informują wojewódzkie zespoły zarządzania kryzysowego zarówno o ryzyku przekroczenia w/w poziomów stężeń zanieczyszczeń jak i ich przekroczeniu.

12 Baza Poziomy alarmowe Baza dostępna na stronie: (w zakład)

13 Zakłady o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 października 2013 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U. 2013, pozycja 1479) Kryteria kwalifikacyjne: Wykaz substancji niebezpiecznych wymienionych z nazwy wraz z wartościami progowymi, Wykaz kategorii substancji niebezpiecznych wraz z wartościami progowymi, Opis procedury kwalifikacyjnej Analiza lokalizacji zakładów pod kątem zagrożeń transgranicznych (zgodnie z zaleceniami EKG ONZ): - odległość 15 km od granicy państwa (skażenie powietrza), - dwudobowy spływ wód (skażenie wód)

14 Zakłady pozostałe Do grupy pozostałych zakładów (innych niż ZDR i ZZR), zalicza się te, które posiadają: mniej substancji niebezpiecznych, niż określone w tabeli 1 kolumna 4 i tabeli 2 kolumna 2 załącznika do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 października 2013 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, więcej niż 5% ilości substancji niebezpiecznych, podanej w tabeli 1 kolumna 5 i tabeli 2 kolumna 3 załącznika do w/w rozporządzenia Ministra Gospodarki mniej niż 5% ilości substancji niebezpiecznych, podanej w tabeli 1 kolumna 5 i tabeli 2 kolumna 3 załącznika do rozporządzenia Ministra Gospodarki, jednak na ich terenie wystąpiło zdarzenie, spełniające kryteria rozporządzenia Ministra Środowiska*. *Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003 r., Nr 5, poz. 58.).

15 Liczba zakładów mogących być źródłem poważnej awarii Krajowy rejestr obejmuje łącznie: 1231 zakładów (wg stanu na koniec 2013 r.), w tym: ZDR 187, ZZR 200, pozostałych Dane w rejestrach są kwartalnie aktualizowane, - Informacje nt. rejestru zakładów udostępniane są na wniosek.

16 Profile działalności ZDR i ZZR Rodzaj działalności ZDR ZZR ZDR+ZZR Transport, magazynowanie i dystrybucja gazu ziemnego i LPG 34 % 24 % 29 % Przemysł rafineryjny (w tym bazy ropy naftowej i paliw ciekłych) 23,5 % 10,5 % 17 % Przemysł chemiczny (w tym farmaceutyczny i produkcja gazów technicznych) 19 % 23 % 21 % Dostarczanie energii elektrycznej i ciepła, przemysł spożywczy, przemysł budowlany, terminal przeładunkowe, huty zakłady pirotechniczne, dostarczanie wody i oczyszczanie ścieków 23,5 % 42,5 % 33%

17 Przykładowe dane dot. zakładów mogących być źródłem poważnej awarii Dokładna lokalizacja (adres, współrzędne geograficzne), Gęstość zaludnienia w promieniu 5 i 10 km, Liczba pracowników, Odległość od zabudowy mieszkalnej, Odległości od najbliższego cieku wodnego, Odległość od obszarów chronionych, Odległości od innego zakładu (efekt domina), Rodzaj, kategoria i ilości substancji niebezpiecznych

18 Informacje nt. poważnych awarii Krajowe roczne raporty dot. występowania poważnych awarii wraz z rejestrami zdarzeń dostępne na stronie GIOŚ: Międzynarodowe bazy danych: emars: emars.jrc.ec.europa.eu enatech: enatech.jrc.ec.europa.eu ARIA (FR): ZEMA (DE): CSB (USA):

19 Informacje dodatkowe Lessons learned bulletins - biuletyny opracowywane przez KE na podstawie analizy zarejestrowanych w unijnej bazie emars poważnych awarii: Nr 1 poważne awarie z udziałem H2 Nr 2 poważne awarie z udziałem podwykonawców, Nr 3 poważne awarie powodujące szkody w środowisku Nr 4 korozja w zakładach rafineryjnych. Materiał opublikowany na następującej stronie:

20 Informacje dodatkowe Zasady postępowania ratowniczego (program + wersja w PDF) Baza danych kart charakterystyk substancji (program) Dostępne na stronie internetowej GIOŚ:

21 Dziękuję za uwagę