Program zajęć Pierwszej Pomocy Przedmedycznej (zajęcia pozalekcyjne) Charakterystyka programu Na całym świecie w wyniku bardzo szybkiego w ostatnich latach rozwoju cywilizacyjnego wzrasta liczba czynników powodujących zagrożenie życia i zdrowia człowieka. Aby zminimalizować skutki tragicznych zdarzeń, wypadków, pożarów, powodzi itp. należy wyposażać uczniów w praktyczne umiejętności z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej, praktyczne umiejętności zachowania się w sytuacjach trudnych, kształtować w nich gotowość do działania i niesienia pomocy innym, dostarczać im rzetelnej wiedzy o stanie naszego środowiska oraz o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą współczesna cywilizacja. Przeżycie osób ciężko rannych po wypadkach i katastrofach zależy od jak najszybszego udzielenia pomocy medycznej i właściwej organizacji transportu. Jednak, zanim na miejsce wypadku przybędzie fachowy personel medyczny, często dochodzi do sytuacji, w których poszkodowanemu należy udzielić natychmiast pomocy, decydującej o jego życiu. Umiejętność udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej powinna być w społeczeństwie powszechna, gdyż nie wiadomo, kiedy i od kogo będziemy tej pomocy oczekiwali. Pierwsza pomoc przedmedyczna służy ratowaniu zagrożonego życia. Podstawę do działania stanowi niezbędna wiedza medyczna i ćwiczenia praktyczne. Zajęcia z tego programu mają uwrażliwić młodego człowieka na krzywdę ludzką i potrzebę niesienia pomocy. Mają również wyrobić umiejętność kontrolowania emocji, nie wpadania w panikę oraz unikania pochopnych działań, które mogłyby wpłynąć na pogorszenie stanu poszkodowanego oraz stanowić zagrożenie dla ratującego. 1
1. Cele edukacyjne Celem edukacyjnym programu jest zapoznanie uczestników zajęć z podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy, wykształcenie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych, uwrażliwienie na krzywdę drugiego człowieka, a przede wszystkim zaszczepienie idei niesienia bezinteresownej pomocy. CELE OGÓLNE: Przygotowanie do działanie ratowniczego uczeń zna zasady prawidłowego działania w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach uczeń umie udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. Wzrost poczucia własnej wartości i mocy sprawczej uczeń wie, że potrafi udzielić pierwszej pomocy i prawidłowo wezwać pomoc CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń: uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy; rozumie znaczenie bezpieczeństwa ratownika i osoby poszkodowanej w trakcie czynności ratowniczych; potrafi racjonalnie zorganizować pracę w grupie; ma poczucie odpowiedzialności za zdrowie i życie swoje i innych; wyjaśnia zasady bezpiecznego postępowania w rejonie wypadku; potrafi wezwać odpowiednią pomoc; rozpoznaje stan bezpośredniego zagrożenia życia; wyjaśnia, jak należy udzielać pomocy w wypadku drogowym; zna podstawowe czynności życiowe człowieka, świadomość, oddech, tętno i wie jak je sprawdzić; 2
wymienia zagrożenia dla osoby nieprzytomnej; potrafi udrożnić drogi oddechowe; układa osobę nieprzytomną w pozycji bezpiecznej; potrafi wykonać samodzielnie resuscytację krążeniowo-oddechową; udziela pomocy osobie porażonej prądem, piorunem; wyjaśnia, dlaczego duży krwotok zewnętrzny i wewnętrzny i wstrząs pourazowy zagrażają życiu; tamuje krwotok za pomocą opatrunku uciskowego; potrafi udzielić pomocy przy omdleniu, ataku epilepsji, krwotoku z nosa; udziela pomocy przy złamaniach i zwichnięciach; udziela pomocy przy zatruciach: pokarmowych, lekami, gazami, środkami chemicznymi; potrafi opisać działanie środków toksycznych na organizm człowieka; zna skutki działania niskiej i wysokiej temperatury na organizm ludzki; udziela pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznym i chemicznym; potrafi opanować stres w sytuacjach nagłych; wyjaśnia konieczność zapobiegania uzależnieniom. CELE SZCZEGÓŁOWE WYCHOWAWCZE: wdrażanie do zachowań bezpiecznych na drodze do i ze szkoły, w czasie gier i zabaw, w domu, na ulicy, podwórku, wzbudzanie potrzeby uczenia się i wszechstronnego rozwoju; przygotowanie do świadomego, aktywnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu w społeczeństwie; kształtowanie właściwych postaw wobec ludzi, promowanie szacunku dla drugiego człowieka; uświadamianie roli zdrowego współzawodnictwa i współpracy w zespole; kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania poprawnych kontaktów z innymi; kształtowanie gotowości niesienia pomocy poszkodowanym i potrzebującym; 3
kształtowanie umiejętności działania w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, w tym nabycie umiejętności niezbędnych przy udzielaniu pierwszej pomocy; rozwijanie poczucia własnej wartości, wiary we własne możliwości 2. Procedury osiągnięcia celów Metody: metody podające: wykład informacyjny, pogadanka, opowiadanie, opis, prelekcja, anegdota, odczyt, objaśnienie lub wyjaśnienie; metody aktywizujące: metoda przypadków, metoda sytuacyjna, inscenizacja, gry dydaktyczne: symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne; seminarium, dyskusja dydaktyczna: związana z wykładem, okrągłego stołu, wielokrotna, burza mózgów; metody eksponujące: film, sztuka teatralna, ekspozycja, pokaz połączony z przeżyciem; metody programowane: z użyciem komputera, z użyciem materiałów programowych; metody praktyczne: pokaz, ćwiczenia przedmiotowe, metoda projektów, symulacja. Formy : zbiorowa grupowa pod kierunkiem nauczyciela indywidualna Zasady: świadomego i aktywnego udziału systematyczności stopniowania trudności 4
3. Pomoce i środki dydaktyczne. 1. Pomoce dydaktyczne; apteczka pierwszej pomocy z wyposażeniem, apteczka samochodowa bandaże elastyczne, chusty trójkątne, folia izotermiczna rękawiczki, maseczki do sztucznego oddychania, torba sanitarna z wyposażeniem, trójkąt ostrzegawczy, fantomy do sztucznego oddychania, aparat do pomiaru ciśnienia tętniczego. 2. Środki audiowizualne; plansze, Internet, programy komputerowe. Prezentacje multimedialne Filmy instruktażowe 4. Program. Lp. Temat zajęć Czas zajęć 1. Na czym polega pierwsza pomoc przedmedyczna? (budowa anatomiczna, funkcje podstawowych narządów) 3. Czy umiem rozpoznać zagrożenia i właściwie zachować się w miejscu wypadku? (rozpoznanie zagrożeń w miejscu wypadku i sposób zachowania się w tych przypadkach - wypadek w szkole - wypadek drogowy 5
- pożar w domu - pożar w szkole) 4. Zasady wzywania pomocy przez telefon (numery alarmowe, schemat komunikowania służbom ratowniczym) 5. Z czego składa się apteczka pierwszej pomocy? (znajomość składu apteczki i przeznaczenia poszczególnych elementów) 6. Zaopatrywanie ran i krwotoków. (krwotok z nosa, skaleczenie, duży krwotok, zmiażdżenie, amputacja) 7. Pierwsza pomoc przy złamaniach i zwichnięciach. (zasady opatrywania zwichnięć i złamań) 8. Pierwsza pomoc przy oparzeniach i odmrożeniach. (zasady opatrywania oparzeń i odmrożeń) 9. Czy umiem pomóc osobie nieprzytomnej? 90 90 90 (postępowanie z osobą nieprzytomną. Kontrola przytomności i oddechu. Układanie na boku (początki pozycji bocznej ustalonej bezpiecznej), przykrywanie poszkodowanego) 10. Wiem jak wykonać resuscytację krążeniowo oddechową. 135 (pierwsza pomoc przy zadławieniu, resuscytacja krążeniowo oddechowa na fantomie dziecka i dorosłego) 11. Jak udzielić pomocy osobie porażonej prądem lub piorunem? 12. Pierwsza pomoc przy zatruciach chemią domową, substancjami niewiadomego pochodzenia, lekami i alkoholem. 13. Co zrobić, gdy ukąsi cię pszczoła lub inny owad? Jak się bronić przed atakiem psa? 14. Symulacje (wykorzystanie zdobytych wiadomości i umiejętności w symulowanych sytuacjach) Razem 135 20 godz. 6
5. Przewidziane efekty osiągnięcia Umiejętność rozpoznania urazu na podstawie oznak zewnętrznych. Właściwie wykonana obserwacja czynności życiowych. Badanie przytomności. Znajomość zasad postępowania przy złamaniu, zwichnięciu, skręceniu. Wykonanie opatrunków ran, tamowanie krwotoków. Umiejętność ułożenia poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. Znajomość zasad prowadzenia wentylacji płuc oraz reanimacji sercowo-płucnej. Umiejętność zadbania o własne bezpieczeństwo (samo ochrona), podczas udzielania pomocy poszkodowanemu. Nabycie umiejętności kierowania podczas akcji ratowniczej oraz współpracy w grupie. Umiejętność wzywania pogotowia ratunkowego. 6. Sposób ewaluacji Ewaluacja odbywać się będzie poprzez: obserwację pracy uczniów w zespole podczas planowania i przeprowadzania akcji ratunkowych, ich pomysłów, wiedzy, umiejętności współpracy, zaangażowanie, podczas symulacji test wiedzy teoretycznej sprawdzian umiejętności praktycznych arkusze kompetencji 7. Bibliografia Dubińska B., Kowalewski M., Olechowska A.: Program nauczania pierwszej pomocy przedmedycznej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w klasach IV-VI, Warszawa 2010. Mikołajczak A., Pierwsza pomoc- ilustrowany poradnik, Poznań 2008 Praca zbiorowa pod red. R. Piotrowicza: Nauczanie pierwszej pomocy przedmedycznej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkole podstawowej - Przewodnik metodyczny dla nauczycieli, Warszawa 2011 7
8