r 6 (425 504) ZERWIE 2008 Tom LIII PLIMERY MIESIÊZIK PŒWIÊY EMII, TELGII i PRZETWÓRSTWU PLIMERÓW EUGEIA GRABIE 1) ), EWA SAB-BALERZAK 1) ), MARIA ZAJA 2), SABIA BDY 2), UKASZ GRBELY 1), MA GRZATA KURK 3) owe aromatycze poliamidoimidy syteza oraz w³aœciwoœci termicze i fotolumiescecyje ) Streszczeie trzymao owe aromatycze poliamidoimidy (PAI) a drodze wysokotemperaturowej polikodesacji uprzedio zsytetyzowaych we w³asym zakresie kilku ró ych diamidodibezwodików i trzech rozmaitych diami: 1,5-diamioaftaleu, 4,4 -(heksafluoroizopropylideo)diailiy b¹dÿ 2,6-diamioatrachiou. Budowê chemicz¹ uzyskaych PAI potwierdzoo metodami FT-IR i MR oraz aaliz¹ elemetar¹. Badae poliamidoimidy charakteryzuj¹ siê du ¹ odporoœci¹ termicz¹ zarówo w atmosferze azotu, jak i powietrza oraz wysok¹ temperatur¹ zeszkleia mieszcz¹c¹ siê w przedziale 220 265 o. cea w³aœciwoœci optyczych i fotolumiescecyjych PAI w roztworze -metylopirolidou-2 wykaza³a, e emituj¹ oe, w zale oœci od struktury, œwiat³o o d³ugoœci fali z przedzia³u 405 572 m. S³owa kluczowe: aromatycze poliamidoimidy, syteza, budowa chemicza, fotolumiescecja, stabiloœæ termicza. EW ARMATI PLYAMIDEIMIDES SYTESES AD TERMAL AD PTLUMIES- ET PRPERTIES Summary ew aromatic polyamideimides (PAI) were sythesized by high temperature polycodesatio from diamidediahydrides (formerly prepared by us) ad diamies: 1,5-diamioaphthalee, 4,4 -(hexafluoro-isopropylidee)-diailie or 2,6-diamieathraquioe. hemical structures of PAI obtaied (Fig. 1) were cofirmed by FTIR (Fig. 2) ad MR (Fig. 3) methods ad by elemetal aalysis. Polyamideimides studied showed high thermal stability both i itroge or air atmosphere as well as high glass trasitio temperature i the rage 220 265 o (Table 1). A evaluatio of optical ad photolumiescet properties of PAI i MP solutios (Fig. 4 ad 5) showed that they emit the light of wavelegth i the rage 405 572 m, depedetly o the structure. Key words: aromatic polyamideimides, sythesis, chemical structure, thermal stability, photolumiescece. Poliimidy (PI) od kilkudziesiêciu ju lat zajmuj¹ szczególe miejsce w œwiecie auki a tak e w wielu dziedziach owoczesych techologii [1 6]. Zaczeie to zawdziêczaj¹ swoim uikatowym w³aœciwoœciom, 1) etrum Materia³ów Polimerowych i Wêglowych PA, ul. M. Sk³odowskiej-urie 34, 41-819 Zabrze. 2) Uiwersytet Œl¹ski, Wydzia³ auk o Ziemi, ul. Bêdziñska 60, 41-200 Sosowiec. 3) Istytut I yierii Materia³ów Polimerowych i Barwików w Toruiu, ddzia³ Zamiejscowy Farb i Tworzyw, ul. horzowska 50A, 44-100 Gliwice. *) e-mail: grabiec@cchp-pa.zabrze.pl, ewabalce@cchp-pa.zabrze.pl **) tyku³ zawiera treœæ wyst¹pieia w ramach Koferecji aukowej Materia³y polimerowe PMERAIA-PLAST, Ko³obrzeg, 23 25 maja 2007 r.
428 PLIMERY 2008, 53,r6 takim jak du a stabiloœæ termicza, ma³a wartoœæ sta³ej dielektryczej, zacza odporoœæ chemicza oraz zespó³ korzystych cech mechaiczych i termomechaiczych. Badaia ad zwi¹zkami wielkocz¹steczkowymi dotycz¹ m.i. metod otrzymywaia owych produktów o za³o oych w³aœciwoœciach p.lumiescecyjych [7 9]. Materia³y do zastosowañ wykorzystuj¹cych zjawisko fluorescecji, oprócz zdoloœci do emisji œwiat³a, powiy cechowaæ siê rówie stabiloœci¹ termicz¹ i odporoœci¹ a promieiowaie [10]. Ze wzglêdu a wspomiae wymagaia PI, pomimo zaych trudoœci zwi¹zaych z ich przetwórstwem, staowi¹ wielce obiecuj¹ce tworzywo u ywae w urz¹dzeiach lumiescecyjych. Du ym wyzwaiem dla aukowców jest zaprojektowaie takiej budowy makrocz¹steczki poliimidu, aby uzyskay materia³ charakteryzowa³ siê zrówowa oymi cechami, czyli wykazywa³ okreœloe w³aœciwoœci fluorescecyje w po³¹czeiu z dobr¹ rozpuszczaloœci¹ i jedoczeœie by³ ³atwy w przetwórstwie z zachowaiem stabiloœci termiczej. Wiele grup badawczych a ca³ym œwiecie próbuje rozwi¹zaæ te problem w ró y sposób. Jedym z takich sposobów omiiêcia braku rozpuszczaloœci PI jest zastosowaie dwustopiowej metody polikodesacji, czyli ajpierw przygotowaie pow³oki polimerowej z poliamidokwasu (PAA) i astêpe poddaie jej termiczej imidyzacji. Metodê tê wykorzystali S. M. Pyo i i. [11] oraz. K. Park i i. [12], otrzymuj¹c poliimidy z grupami bifurylowymi emituj¹ce œwiat³o iebieskie lub iebieskozieloe. Jedak e wadê takiego dwustopiowego sposobu postêpowaia staowi emisja lotych produktów uboczych procesu imidyzacji a tak- e iestabiloœæ PAA podczas przechowywaia [13]. Korzystiejszym, z tego wzglêdu wariatem jest jedostopiowa syteza PI z zastosowaiem moomerów zawieraj¹cych odpowiedie elemety strukturale wp³ywaj¹ce a poprawê rozpuszczaloœci produktu koñcowego. Jedym z powszechie wykorzystywaych sposobów jest wprowadzeie do ³añcucha polimeru uelastycziaj¹cych mostków amidowych, eterowych, grup fluorowychb¹dÿte gruptypu cardo [13 15].. amciuk i i. [13] uzyskali rozpuszczale, emituj¹ce iebieskie œwiat³o polieteroimidy z grupami heksafluoroizopropyleowymi a podstawie diami z ugrupowaiem oksadiazolowym oraz poliamidoeteroimidy z grupami feylochioksaliowymi [16]. Badao rówie w³aœciwoœci lumiescecyje poliimidów zawieraj¹cych grupy peryleowe [17 21], fluoreowe [14, 15, 22] oraz aftaleowe [23]. PI z grupami atraceowymi a tak e te, w sk³ad których wchodz¹ jedoczeœie grupy akrydyowe, atraceowe oraz fluoreowe emituj¹ce œwiat³o o barwie ó³topomarañczowej, stosuje siê jako materia³y do urz¹dzeñ elektrolumiescecyjych (ELDs) [14, 24]. Badaia dotycz¹ce PI o w³aœciwoœciach lumiescecyjych kocetruj¹ siê a zjawisku emisji przez te polimery œwiat³a okreœloej d³ugoœci jak rówie a podiesieiu wydajoœci ich lumiescecji [10, 16]. elem aszej pracy by³a wci¹ aktuala syteza owych aromatyczych polimerów z grupy poliamidoimidów (PAI) charakteryzuj¹cych siê du ¹ stabiloœci¹ termicz¹ i dobr¹ przetwarzaloœci¹ oraz ocea wp³ywu budowy chemiczej a ich w³aœciwoœci lumiescecyje. Materia³y ZÊŒÆ DŒWIADZALA Substraty wyjœciowe do otrzymywaia diamidodibezwodików 4,4 -(1,3-feylodioksy)-diamiê (Aldrich), 4,4 -metyleo-bis(2,6-dimetyloailiê) (Aldrich) oraz 4,4 -metyleo-bis(2,6-diizopropyloailiê) (Aldrich) stosowao bez dodatkowego oczyszczaia; eter 4,4 -diamiofeylowy (Merck) oczyszczao a drodze krystalizacji z wody wobec wêgla aktywego. hlorek bezwodika trimelitowego (TMAl) (Aldrich) u yto bez dodatkowego oczyszczaia. Diamiy wykorzystae w polikodesacji, miaowicie 1,5-diamioaftale (Aldrich), 2,6-diamioatrachio (Aldrich) i 4,4 -(heksafluoro-izopropylideo)diailia (Aldrich) rówie stosowao bez dodatkowego oczyszczaia. Rozpuszczaliki: aceto (Ph) oczyszczao w wyiku destylacji a -metylopirolido-2 (MP) i o-dichlorobeze (Aldrich) u yto bez dodatkowego oczyszczaia. 2l + 2 2-2l diamidodibezwodik + 2 1 2-2 poliamidoimid 1 Schemat A. Przebieg dwuetapowej sytezy poliamidoimidów Scheme A. ourse of two-stage sythesis of polyamideimides
PLIMERY 2008, 53,r6 429 Syteza diamidodibezwodików i poliamidoimidów Diamidodibezwodiki otrzymywao w reakcji TMAl z diamiami 4,4 -(1,3-feylodioksy)diami¹, 4,4 -metyleo-bis(2,6-dimetyloaili¹) oraz 4,4 -metyleo-bis(2,6-diizopropyloaili¹) przebiegaj¹cej w temperaturze wrzeia acetou w obecoœci pirydyy [25]. Sytezê PAI prowadzoo metod¹ wysokotemperaturowej polikodesacji wymieioych uprzedio diami z szeregiem uzyskaych diamidodibezwodików w mieszaiie MP z o-dichlorobezeem w stosuku objêtoœciowym 4:1 w temp. 175 o w ci¹gu 4 h w atmosferze azotu (por. schemat A). Produkty wytr¹cao metaolem, oczyszczao techik¹ ekstrakcji metaolem w aparacie Soxhleta i suszoo w suszarce pró iowej w temp. 100 o. Metody aalizy poliamidoimidów Badaia spektroskopowe PAI obejmowa³y: rejestracjê widm 1 MR (spektrometr Varia UI- TY Iova 300 Mz, USA, rozpuszczalik DMS-d 6, wzorzec TMS), FT-IR (spektrometr FT-IR4 FTS 40A firmy BI-RAD, próbki w postaci pastylek z KBr) i UV-Vis (spektrometr Jasco V570 UV-V-IR, próbki w postaci roztworu w MP o stê eiu 10-5 mol/dm 3 ) oraz oceê w³aœciwoœci lumiescecyjych (spektrometr Fluorolog 3.12 Spex, USA, próbki w postaci roztworu w MP). W aalizie elemetarej stosowao aalizator Vario EL III firmy Elemetar. Temperaturê zeszkleia (T g ) ozaczao metod¹ DS za pomoc¹ aparatu DS 2010 firmy TA Istrumet w atmosferze azotu, stosuj¹c szybkoœæ ogrzewaia 20 o /mi. Stabiloœæ termicz¹ badao metod¹ aalizy termograwimetryczej (TGA) w atmosferze azotu i powietrza przy u yciu derywatografu STA 625 Polymer Labs Thermal Aalyzer z szybkoœci¹ ogrzewaia 20 o /mi. Lepkoœæ zredukowa¹ okreœlao przy u yciu wiskozymetru Ubbelohde a w temp. 25 o (stê eie roztworu w MP 0,2 g polimeru w 100 ml rozpuszczalika). WYIKI i I MÓWIEIE trzymae przez as poliamidoimidy staowi¹ grupê polimerów, która dziêki obecoœci pierœcieia imidowego zachowuje doskoa³e w³aœciwoœci termicze oraz wykazuje dobr¹ rozpuszczaloœæ, zwiêkszo¹ a skutek wprowadzeia grupy amidowej. Dodatkowo, w celu dalszego polepszeia rozpuszczaloœci, w strukturê cz¹steczki polimerów wbudowywao mostki etero- 1 1 F 3 F 3 P1 P2 P5 P6 3 3 2 P3 P7 3 7 3 3 3 7 2 P4 7 3 3 7 Rys. 1. Budowa sytetyzowaych poliamidoimidów Fig. 1. Structures of polyamideimides sythesized
430 PLIMERY 2008, 53,r6 we lub podstawiki metylowe. Budowê badaych PAI wraz z symbolami próbek przedstawia rys. 1. Budowa chemicza Budowê poliamidoimidów potwierdzoo metodami FT-IR i 1 MR oraz aalizy elemetarej. Poi ej podao wyiki odosz¹ce siê do poszczególych próbek PAI wraz z ich charakterystyk¹ spektroskopow¹ UV-Vis. P1: FT-IR (cm -1 ) 1780, 1720, 1665, 1364, 725. 1 MR (ppm) 7,09 (d,, 4), 7,71 (d,, 4), 7,76 (d,, 2), 7,84 (d,, 2), 7,87 (d,, 2), 8,01 8,63 (m,, 6), 10,52 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 71,64/67,94; 3,30/3,83; 8,35/8,50. UV-Vis (m): 261, 277. Wydajoœæ 95 %. P2: FT-IR (cm -1 ): 1780, 1723, 1666, 1363, 725. 1 MR (ppm): 6,65 (d,, 4), 6,74 (d,, 4), 7,13 (dd,, 2), 7,37 (d,, 1), 7,40 (d,, 1), 7,69 (dd,, 2), 7,71 (d,, 2), 7,85 (d,, 1), 7,88 (d,, 1), 8,00 (d,, 1), 8,03 8,62 (m,, 4), 10,52 (s,, 2). 13 MR (ppm): 107,66; 112,22; 119,04; 133,08; 123,41; 124,25; 126,31; 127,67; 128,73; 130,53; 130,66; 131,81; 133,74; 133,92; 134,12; 134,47; 140,17; 151,99; 158,32; 163,11; 166,41; 166,55. Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 72,05/68,77; 3,43/3,89; 7,35/7,59. UV-Vis (m): 291. Wydajoœæ 98 %. P3; FT-IR (cm -1 ): 1781, 1722, 1662, 1363, 730. 1 MR (ppm): 2,23 (s, 3, 12), 3,88 (s, 2, 2), 7,04 (s,, 4), 7,69 7,75 (m,, 6), 8,01 (d,, 2), 8,16 (d,, 2), 8,54 (dd,, 2), 9,98 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 74,57/71,73; 4,45/4,70; 7,73/7,53. UV-Vis (m): 262, 288. Wydajoœæ 93 %. P4: FT-IR (cm -1 ): 1781, 1725, 1665, 1365, 731. 1 MR (ppm): 1,1 (d, 3, 24), 3,12 (q,, 4), 4,05 (s, 2, 2), 7,14 (s,, 4), 7,25 (dd,, 2), 7,72 (d,, 2), 8,03 (d,, 2), 8,12 8,63 (m,, 6), 9,96 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 76,05/74,48; 5,78/6,19; 6,60/6,33. UV-Vis (m): 262, 288. Wydajoœæ 70 %. P5: FT-IR (cm -1 ): 1781, 1726, 1665, 1360, 722. 1 MR (ppm): 6,72 (d,, 1), 7,12 (d,, 2), 7,37 (d,, 2), 7,42 (d,, 2), 7,76 (d,, 1), 7,85 (d,, 2), 7,93 (d,, 4), 8,02 (d,, 2), 8,15 (d,, 2), 8,28 (d,, 2), 8,36 (d,, 4), 10,68 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 71,23/69,76; 3,11/3,35; 6,65/6,56. UV-Vis (m): 299, 331, 368. Wydajoœæ 90 %. P6: FT-IR (cm -1 ): 1781, 1724, 1666, 1373, 723. 1 MR (ppm): 6,59 (d,, 1), 6,71 (d,, 4), 7,10 (d,, 2), 7,34 (d,, 2), 7,38 (d,, 4), 7,59 (d,, 1), 7,69 (d,, 2), 7,83 (d,, 4), 8,12 (d,, 4), 8,43 (d,, 2), 8,46 (d,, 2), 8,54 (d,, 2), 10,66 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 65,25/64,04; 3,01/3,33; 5,97/6,00. UV-Vis (m): 268. Wydajoœæ 92 %. P7: FT-IR (cm -1 ): 1780, 1725, 1665, 1363, 728. 1 MR (ppm): 2,21 (s, 3, 12), 3,85 (s, 2, 2), 7,03 (s,, trasmitacja, % 100 90 80 70 60 50 40 30 20 3300 poly-p5 1781 1726 1665 3500 3000 2500 2000 1500 λ, cm -1 Rys. 2. Widmo FT-IR poliamidoimidu P5 Fig. 2. FTIR spectrum of P5 polyamideimide a) b) 1360 1000 722 15 16 22 4 7 8 14 8 7 4 17 3 5 9 2 7 8 12 17 6 20 10 13 13 10 9 5 3 22 18 19 19 12 21 1 11 8 7 6 18 2 1 21 16 15 21 20 22 c g h f h g c a b g h e e h g b m d m a m 18 5 i (3,2,17,10,8,15,4,7,6) 13 19 9 1 { 160 150 140 130 120 110 δ, ppm k j δ, ppm c a b d 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 8 14 e j k i g h 12 i j 11 k 500 Rys. 3. Widma (a) 1 MR i (b) 13 MR poliamidoimidu P2 Fig. 3. 1 MR (a) ad 13 MR (b) spectra of P2 polyamideimide
PLIMERY 2008, 53,r6 431 4), 8,13 (d,, 2), 8,17 (d,, 2), 8,20 (dd,, 2), 8,41 (dd,, 1), 8,46 (dd,, 1), 8,49 8,57 (m,, 4), 9,98 (s,, 2). Aaliza elemetara (% obl./% oz.): 73,11/70,49; 4,00/4,29; 6,96/6,61. UV-Vis (m): 280, 333, 370. Wydajoœæ 90 %. We wszystkich zarejestrowaych widmach FT-IR stwierdzoo obecoœæ pasm absorpcji charakterystyczych dla pierœcieia imidowego odpowiadaj¹cych drgaiom rozci¹gaj¹cym grupy karboylowej ( =) ok. 1780 (asymetrycze) i ok. 1726 cm -1 (symetrycze), drgaiom 1360 cm -1, a tak e drgaiom deformacyjym pierœcieia imidowego ok. 730 cm -1. Pasma pojawiaj¹ce siê przy ok. 1668 oraz przy ok. 3340 cm -1 wi¹ ¹ siê z obecoœci¹ ugrupowaia amidowego przypisuje siê je drgaiom rozci¹gaj¹cym grupy karboylowej i drgaiom wi¹zaia. Rysuek 2 przedstawia przyk³adowe widma FT-IR próbki PAI P5. W widmach 1 MR (rys. 3, próbka P2) pojawia siê syga³ w przedziale 9,96 10,68 ppm charakterystyczy dla protou grupy amidowej oraz syga³y w przedziale 6,55 8,62 ppm odpowiadaj¹ce protoom aromatyczym. Syga³y pochodz¹ce od atomów wêgla grup karboylowych pierœcieia imidowego wystêpuj¹ przy 166,41 i 166,55 ppm, atomiast charakterystycze dla atomów wêgla grup karboylowych w uk³adzie amidowym pojawiaj¹ siê przy 163,1 ppm (rys. 3b). Wartoœci liczbowe odpowiadaj¹ce procetowej zawartoœci azotu i wodoru obliczoe a podstawie przyjêtego wzoru sumaryczego meru i wyzaczoe doœwiadczalie w aalizie elemetarej pozostaj¹ w zadawalaj¹cej zgodoœci. Ró ice w przypadku udzia³u wêgla wyosz¹ 1,21 3,7 % i s¹ spowodowae trudoœciami w spalaiu omawiaego typu termoodporych polimerów [26]. Zarówo widma FT-IR, jak i MR oraz wyiki aalizy elemetarej potwierdzaj¹ za³o o¹ budowê chemicz¹ otrzymaych poliamidoimidów. W³aœciwoœci poliamidoimidów Wiêkszoœæ zsytetyzowaych przez as PAI rozpuszcza siê w DMS i MP oraz, po podgrzaiu, w m-krezolu i pirydyie. Lepkoœæ zredukowaa (η red ) polimerów mieœci siê w przedziale 0,28 dl/g (próbka P4) 0,69 dl/g (próbka P6). Badaia metod¹ termograwimetrycz¹ (TGA) dowiod³y zaczej stabiloœci termiczej otrzymaych polimerów. Wyiki zestawioo w tabeli 1. Pocz¹tek rozk³adu (T d ) jest obserwoway w przedziale temperatury 352 442 o w azocie oraz 334 409 o w powietrzu; wyj¹tkiem jest polimer P4 charakteryzuj¹cy siê zaczie i sz¹ wartoœci¹ T d. Pozosta³oœæ masy po ogrzaiu do 600 o mieœci siê w zakresie 38 60 %. Próbka P4 ze wzglêdu a obecoœæ w cz¹steczce zawad przestrzeych w postaci podstawików izopropylowych jest wprawdzie dobrze rozpuszczala, ale wykazuje miejsz¹ odporoœæ termicz¹ i pozosta³e produkty w badaej grupie polimerów. T a b e l a 1. harakterystyka termicza poliamidoimidów *) T a b l e 1. Thermal characteristics of polyamideimides *) w 2 T d, o T 10 %, o T 20 %, o w pow. w 2 w pow. w 2 w pow. Symbol polimeru Pozosta- ³oœæ w 600 o % T g o w 2 w 2 P1 352 334 481 439 529 502 38 P2 389 372 455 459 492 509 42 P3 432 409 489 453 530 492 48 238 P4 227 212 383 373 471 432 53 P5 442 378 485 448 547 480 60 265 P6 419 408 492 467 537 502 58 249 P7 414 404 495 450 551 501 36 220 ) Td, T10 % i T20 % ozaczaj¹ temperaturê, w której ubytek masy próbki wyosi, odpowiedio, 5 % (pocz¹tek rozk³adu), 10 % i 20%; Tg temperatura zeszkleia okreœloa metod¹ DS. Temperaturê zeszkleia (T g ) otrzymaych poliamidoimidów zarejestrowao w przedziale 220 265 o ; obserwowaa du a ró ica pomiêdzy T g a temperatur¹ pocz¹tku rozk³adu (T d ) pozwala a termicze przetwarzaie uzyskaych polimerów [14]. Badaia absorpcyje UV-Vis polimerów w roztworze MP w wiêkszoœci przypadków wykaza³y obecoœæ w widmach absorpcyjych dwóch pasm absorpcji z maksimum przypadaj¹cym przy ok. 262 i ok. 290 m. Dodatkowe pasma absorpcji (λ = 330 i 370 m) pojawiaj¹ siê w widmach polimerów P5 i P7. Kolejym etapem aszej pracy by³a ocea zdoloœci lumiescecyjych zsytetyzowaych PAI. kreœlao wp³yw stê eia i d³ugoœci fali wzbudzaj¹cej (ekscytacji) a po³o eie maksimum pasma emisji. Ustaloo, e zmiaa stê eia polimeru w roztworze powoduje zmiaê itesywoœci fotolumiescecji z jedoczesym zachowaiem po³o eia wspomiaego maksimum; ilustruje to rys. 4a a przyk³adzie próbki P5. Wstêpie stosowao przy tym d³ugoœæ fali œwiat³a wzbudzeia z zakresu 300 450 m. W przypadku badaych polimerów ajwiêksz¹ itesywoœæ fotolumiescecji uzyskao, gdy prowadzoo wzbudzeie œwiat³em λ = 367 m. Rysuek 4b przedstawia widma fotolumiescecji próbki P7 w roztworze MP otrzymae po wzbudzeiu œwiat³em o ró ej d³ugoœci fali. Zaobserwowao przy tym, podobie jak a rys. 4a, zachowaie po³o eia maksimum itesywoœci fotolumiescecji. Budowa chemicza uzyskaych przez as PAI decydowa³a o po³o eiu maksimum pasma emisji wystêpuj¹cego w przedziale 405 572 m, co ilustruje rys. 5. Próbki P3 i P4 wykazuj¹ hipsochromowe przesuiêcie pasma emisji i emituj¹ œwiat³o fioletowe, podczas gdy próbki P1, P2 oraz P6 emituj¹ œwiat³o iebieskie. Wprowadzeie do struktury polimeru ugrupowaia atrachioowego (próbki P5 i P7) spowodowa³o przesu-
432 PLIMERY 2008, 53,r6 a) b) itesywoœæ PL, j.u. itesywoœæ PL, j.u. 45000 30000 15000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 10-5 10-3 10-4 500 550 600 650 700 λ, m 1 2 3000 2500 2000 1500 1000 500 430 400 450 500 550 600 λ, m 400 430 450 500 550 600 λ, m Rys. 4. (a) Zale oœæ itesywoœci fotolumiescecji (PL) próbki P5 od stê eia roztworu (10-3,10-4 lub 10-5 mol/l, d³ugoœæ fali wzbudzaj¹cej 367 m); (b) zale oœæ itesywoœci lumiescecji (PL) próbki P7 od d³ugoœci fali wzbudzaj¹cej (λ exc ): 1 382 m, 2 367 m, 3 300 m (stê eie roztworu 10-4 mol/l) Fig. 4. (a) Depedece of photolumiescece itesity (PL) of P5 sample o solutio cocetratio (10-3,10-4 or 10-5 mol/l, excitatio light waveleght 367 m); (b) depedece of photolumiescece itesity (PL) of P7 o excitatio light wavelegth (λ exc ): (1) 382 m, (2) 367 m, (3) 300 m (solutio cocetratio 10-5 mol/l) λ m 600 500 400 300 200 iêcie emisji w kieruku fal d³u szych w przypadku P7 do iebieskozieloego zakresu barw [12], atomiast w przypadku P5 do ó³tego. ale y admieiæ, e jedoczeœie polimery te charakteryzowa³y siê ajwiêksz¹ itesywoœci¹ emisji œwiat³a. itesywoœæ PL, j.u. 424 430 405 406 572 3 429 450 100 0 P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 Rys. 5. Wp³yw budowy poliamodimidów a d³ugoœæ fali (λ) œwiat³a odpowiadaj¹ca maksimum pasma emisji Fig. 5. Effect of polyamideimide structure o light wavelegth (λ) related to maximum emissio bad PDSUMWAIE trzymao szereg owych aromatyczych polimerów z grupy poliamidoimidów charakteryzuj¹cych siê bardzo du ¹ stabiloœci¹ termicz¹ i wykazuj¹cych w³aœciwoœci fotolumiescecyje. Uzyskae poliamidoimidy, w zale oœci od chemiczej budowy ³añcucha, mog¹ emitowaæ œwiat³o o barwie fioletowej, iebieskiej lub ó³tej. LITERATURA 1. Sazaov Y..: Russia J. Appl. hem. 2001, 74, 1253. 2. asegawa M., orie K.: Prog. Polym. Sci. 2001, 26, 259. 3. a³asa E.: Polimery 2003, 48, 171. 4. a³asa E.: Polimery 2003, 48, 254. 5. Borycki J., Wilczek M., Koledo A. Yu.: Polimery 2006, 51, 257. 6. Borycki J., Wilczek M., Koledo A. Yu.: Polimery 2006, 51, 333. 7. Geffroy B., Roy P., Prat h.: Polym. It. 2006, 55, 572. 8. Iwa A., Sêk D.: Polimery 2005, 50, 581. 9. Ryszkowska J., Zawadzak E., reiak D., Strêk W., Kurzyd³owski K. J.: Polimery 2007, 52, 340. 10. Kukhta A., Kolesik E., Taoubi M., Drozdova D., Prokopchuk.: Syth. Met. 2001, 119, 129. 11. Pyo S. M., Kim S. I., Shi T. J., Park. K., Ree M.: Macromolecules 1998, 31, 4777. 12. Park. K., Ree M.: Syth. Met. 2001, 117, 197. 13. amciuc., amciuc E., Bruma M.: Polymer 2005, 46, 5851. 14. Xu S. G., Yag M. J., Bai F. L.: Syth. Met. 2003, 137, 1097. 15. So S. W., Jug S.., ho..: Syth. Met. 2003, 137, 1065. 16. Schulz B., amciuc E., Kopick T., Bruma M.: Macromol. Symp. 2003, 199, 391. 17. Xu S., Yag M., ao S.: React. Fuct. Polym. 2006, 66, 471. 18. Ko.., Lim D. K., Kim S.., hoi W., Lee.: Syth. Met. 2004, 144, 177. 19. uag W., Ya D., Lu Q., uag Y.: Eur. Polym. J. 2003, 39, 1099. 20. Ego., Marsitzky D., Becker S., Zhag J., Grimsdale A.., Müller K., MacKezie J. D., Silva., Fried R..: J. Am. hem. Soc. 2003, 125, 437. 21. Thelakkat M., Pösch P., Schmidt. W.: Macromolecules 2001, 34, 7441. 22. Schab-Balcerzak E., Grabiec E., Jarz¹bek B., Grobely., Kurcok M., Mazurak Z.: EJ 2006, 4 (r 4), 604. 23. Pyo S. M., Kim S. I., Shi T. J, Ree M., Park K.., Kag J. S.: Polymer 1998, 40, 125. 24. Zheg S., Shi J.: hem. Mater. 2001, 13, 4405. 25. Sêk D., Schab-Balcerzak E., Grabiec E.: Polymer 1999, 40, 2419. 26. Yag. J., Jaekhe S. A.: Macromolecules 1995, 28, 1180.