HYBRYDOWA MOBILNOŚĆ MIEJSKA: ALTERNATYWA NA MAŁYCH KÓŁKACH HYBRID URBAN MOBILITY: AN ALTERNATIVE ON SMALL WHEELS Małgorzata Kostrzewska, Bartosz Macikowski Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej Faculty of Architecture, Gdansk University of Technology Koło Naukowe Hulaj Urban Squad Scientific Club Hulaj Urban Squad
Współczesny model miejskości Contemporary model of urbanity Do niedawna: doktryna Karty Ateńskiej Dominująca rola mobilności indywidualnej samochodu Założenie, że infrastruktura do obsługi ruchu samochodowego i planowanie miast oparte na transporcie drogowym są lekiem na problemy urbanistyki Skutki: choroby cywilizacyjne, kongestia, zanieczyszczenie powietrza, hałas, rozpad przestrzenny miast Dzisiaj: Powrót do miast pieszych i rowerowych Rosnące znaczenie ekologicznych i aktywnych form mobilności Urbanistyka oparta na koncepcji miasta zwartego, priorytecie transportu publicznego i eliminowaniu samochodów z centrów miast
Formy mobilności aktywnej Forms of active mobility Rowery Bikes Tradycyjne Elektryczne Nietypowe Urządzenia Transportu Osobistego (UTO) Personal Mobility Devices (PMD) Hulajnogi (zwykłe, elektryczne ) Deskorolki (longboardy, shortboardy, hoverboardy ) Rolki, wrotki Monocykle Segwaye Wózki dziecięce Wózki inwalidzkie, balkoniki
Hulajnoga miejski fenomen Kick scooter urban phenomenon Przejazd pod Tunelem Martwej Wisły, Gdańsk, kwiecień 2018
Urządzenia transportu osobistego a Projektowanie Uniwersalne Personal Mobility Devices and Universal Design Zbieżność postulatów użytkowników UTO i zasad projektowania uniwersalnego!
Hulajnoga i inni Kick scooter and others Pieszy Pedestrian Najbardziej wydajny na dystansach do 2 km Bezproblemowe korzystanie z transportu publicznego, pod warunkiem odpowiednich odległości przystanków od miejsc zamieszkania, pracy, usług Rower Bike Na dystansie do 5 km szybszy od samochodu (door-to-door) Dobry na krótkie i długie dystanse (5-15-30 km) Wygodne i wydajne wersje cargo Problematyczny przy korzystaniu z transportu publicznego (autobusy, tramwaje) Hulajnoga Kick scooter Najwydajniejsza na dystansach 2-5 km Do 3 razy szybsza niż pieszy, prawie tak szybka jak rower Mała, lekka, składana Bez problemów w transporcie publicznym Rozwiązuje problem pierwszej i ostatniej mili
Hulajnoga + transport publiczny = hybrydowa mobilność miejska Kick scooter + public transport = hybrid urban mobility
UTO + ZT = HMM PMD + EST = HUM [Urządzenia Transportu Osobistego + Zrównoważony Transport = Hybrydowa Mobilność Miejska] [Personal Mobility Devices + Environmentally Sustainable Transport = Hybrid Urban Mobility]
Problemy badawcze związane z HMM Research questions related to HUM Testowanie przestrzeni miejskiej pod kątem małych kółek (nawierzchnie, bariery, prawo) Testowanie małych kółek jako integralnego elementu HMM (dostępność przystanków, izochrony) Projektowanie przestrzeni miejskiej z uwzględnieniem HMM przyjazne i dostępne przestrzenie publiczne (projektowanie uniwersalne) HMM jest coraz bardziej popularna, a w wielu miastach już powszechnie stosowana (Wiedeń, Singapur)
HMM problemy i wyzwania HUM problems and challenges Niedostatki rozwiązań infrastrukturalnych (jakość i materiały nawierzchni, progi, nawierzchnie jako bariera) Brak ciągłości i systemów przestrzeni publicznych, traktów pieszych, dróg rowerowych i powiązania ich z przystankami transportu publicznego
HMM problemy i wyzwania HUM problems and challenges Polskie prawo (Ustawa z dn. 20.06.1997 Prawo o ruchu drogowym) jest przestarzałe i nie uwzględnia nowych form transportu miejskiego - UTO W 2017 powstał projekt nowelizacji ustawy Projekt z dnia 13 marca 2017 r. zakłada wprowadzenie pojęcia urządzenia transportu osobistego, które zostało zdefiniowane jako: urządzenie konstrukcyjnie przeznaczone do poruszania się pieszych napędzane siłą mięśni; określenie to obejmuje również urządzenie transportu osobistego, o szerokości nieprzekraczającej w ruchu 0,9 m, wyposażone w napęd elektryczny o znamionowej mocy ciągłej nie większej niż 1000 W, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h i mechanizm pozwalający na bezpieczne zatrzymanie urządzenia.
HMM problemy i wyzwania HUM problems and challenges Proponowana definicja obejmuje swym zakresem szerokie grono urządzeń: hulajnogi, rolki, deskorolki, hulajnogi itd. oraz rozmaite urządzenia elektryczne (segwaye, hoverboardy, hulajnogi elektryczne ). Wg nowelizacji, osoby korzystające z UTO będą mogły poruszać się po drodze dla rowerów pod warunkiem, że będą poruszać się prawą stroną, zachowają szczególną ostrożność, będą ustępować miejsca kierującemu rowerem oraz będą stosować się do znaków drogowych przeznaczonych dla kierującego rowerem.
Czy hulajnoga zmienia miasto? Does a kick scooter change the city? Szczecin, Centrum Dialogu Przełomy, październik 2016
Tak, na lepsze! Yes, for the better! Zwiększa zasięgi izochron, zmniejsza odległości Jest elementem miejskiego stylu życia (np. hulajnoga w parze ze smartfonem) Zmienia sposób korzystania z przestrzeni miejskiej Jest aktualnym tematem dla projektantów (design) Nie stygmatyzuje, ujmuje lat, przywraca społecznie (hulajnogi-pomocniki dla osób starszych)
Zalety hulajnogi Advantages of a kick scooter Można ją wnieść, wprowadzić a nawet jeździć nią po większości obiektów publicznych i w środkach transportu publicznego Pozwala na szybkie przemieszczanie się na znacznych dystansach pozwalając na percepcję miasta podobną do tej, jakiej doświadczają piesi Można mieć ją zawsze przy sobie (lub w bagażniku samochodu i stosować system park-and-ride ) Można łatwo i bezpiecznie poruszać się z plecakiem o pojemności ok. 45 l. (wielkość bagażu kabinowego) turystyka hulajnogowa! Nie wymaga specjalnego stroju ani butów. Jest tania i dostępna Jazda na hulajnodze jest łatwa, aktywizująca fizycznie, przyjazna naturze i miastu, sprawia radość niezależnie od wieku
Wady hulajnogi Disadvantages of a kick scooter Nierówne nawierzchnie (np. kostka brukowa) są istotnym utrudnieniem dla wszystkich małych kółek, obniżają komfort i efektywność przemieszczania się (np. hałas) Koła z twardej gumy ślizgają się na mokrej nawierzchni Hulajnogi są nieefektywne w jeździe pod górę i stosunkowo niepewne (nawet niebezpieczne) podczas zjazdów ze stromych wzniesień Porównując do rowerów, hulajnogi oferują bardzo ograniczone możliwości transportu towarów (np. większych zakupów) oraz pasażerów (np. dzieci)
Wnioski Conclusions Doświadczenie i badania w przestrzeni miejskiej wykazują duży potencjał UTO i HMM jako aktywnej mobilności miejskiej i potwierdzają celowość opracowania i wdrożenia założeń projektowych dotyczących sposobu kształtowania (przystosowania) infrastruktury miejskiej do tego rodzaju mobilności. Wyniki badań teoretycznych i terenowych potwierdzają, że hulajnogi i inne UTO, jako element hybrydowej mobilności miejskiej, mogą wspierać rozwiązywanie problemów mobilności współczesnego miasta. Aby UTO i HMM mogły z powodzeniem pełnić rolę transportową i być alternatywą dla samochodu, konieczne są zmiany legislacyjne, które umożliwią efektywne i zgodne z prawem korzystanie z infrastruktury miejskiej.
Dziękujemy za uwagę! Thank you for your attention! Zapraszamy do kontaktu: malgorzata.kostrzewska@pg.edu.pl bartosz.macikowski@pg.edu.pl