Zapobieganie płaskostopiu w wieku przedszkolnym. Stopy utrzymują cały ciężar ciała i dzięki nim możemy chodzić. Są też wspaniałym narządem czucia, łącznikiem między tym czego dotykają stopy, a naszym centrum dowodzenia mózgiem. Dlatego ważne jest, aby od najmłodszych lat zadbać o ich rozwój. Stopy dziecka mają inna budowę niż stopy dorosłego. Niemowlęta rodzą się z tzw. fizjologicznym płaskostopiem, a dopiero w wieku 3-4 lat można zaobserwować kształtującą się wklęsłość po wewnętrznej, podeszwowej stronie stopy. W momencie gdy dziecko osiąga 6. rok życia, oba łuki stopy podłużny i poprzeczny są już wyraźnie zaznaczone, jednakże kształtują się nadal. Wiek przedszkolny to okres intensywnego rozwoju dziecka, jego wzrastania, przybierania na wadze, a jednocześnie ten moment, kiedy łatwo jest o powstawanie wad kończyn dolnych i stóp. Wielu rodziców niepokoi się, widząc na piasku płaskie odbicia dziecięcych stópek czy mogą one oznaczać płaskostopie? Niekoniecznie, maluchy zostawiają zupełnie inne ślady i nie musi to sygnalizować nieprawidłowości. Obawy warto skonsultować z lekarzem, a na co dzień samodzielnie dbać o zdrowie stóp dziecka. Ruch dla małych stóp. Dla prawidłowego rozwoju i wzrostu dziecka niezbędny jest ruch. U niemowlaków można pobudzać stopy łaskotaniem i delikatnym masowaniem. Starsze dzieci warto zachęcać do wspólnych ćwiczeń, podczas których będą miały za zadanie chwycić paluszkami woreczek z piaskiem lub rozsypane kredki. Kilkulatki świetnie odnajdują się na placu zabaw, można to wykorzystać jako element zajęć korekcyjnych. Wspinaczka po drabinkach i baraszkowanie w kolorowych kulkach to najlepsza profilaktyka dla małych stóp. Wspaniale działają także ćwiczenia w basenie i jazda na rowerze. Buty dla maluchów. W okresie wzrostu małe, mięciutkie stopy łatwo ulegają zniekształceniom. Maluchy na pewno nie powinny dziedziczyć butów po starszym rodzeństwie każda stopa jest inna i to do niej powinien dopasowywać się but, a nie na odwrót. Warto zwrócić uwagę na to, żeby między paluszkami, a czubkiem było zawsze około 1-1,5 cm przestrzeni. Pozwól dziecku biegać na bosaka jego stopy będą zdrowe. Mała stopa najlepiej czuje się boso nic jej nie uciska, skóra swobodnie oddycha, a powierzchnia, po której stąpa, pobudza wszystkie receptory. Stopy
nie są usztywnione i wykorzystują pracę wszystkich mięśni. Chodzenie na bosaka po naturalnym, nierównym terenie, na przykład po trawie, piasku, kamieniach, to naturalny masaż, który pobudza mięśnie małej stópki do pracy i z czasem niweluje wrażenie płaskostopia. Nie krępujmy więc stóp dziecka, wkładając je do sztywnych, wysokich butów, lecz wręcz przeciwnie dajmy im swobodę, zwłaszcza w lecie, kiedy bose stopy nie są narażone na działanie zimna. W przypadku niemowlaków, które nie noszą jeszcze butów, warto zadbać o to, żeby skarpetki lub śpioszki nie były zbyt ciasne i nie krępowały palców. Wady stóp dziecka można skorygować Istotne jest również, aby rodzice zwracali uwagę na to, w jaki sposób dziecko stawia stópki na wczesnym etapie rozwoju można skorygować wiele błędów. Ważne jest, aby nie zbagatelizować pierwszych sygnałów odkształcenia mogą doprowadzić do problemów z kolanami, biodrami, a nawet z kręgosłupem. Warto raz na jakiś czas wybrać się na badania, które pozwolą ocenić prawidłowość ukształtowania stóp. Jeśli coś będzie nie tak, lekarz na pewno wskaże odpowiednie ćwiczenia i podpowie, jakie buty wybrać dla dziecka, a jakich lepiej unikać. Przyczyny powstawania płaskostopia: obniżone napięcie mięśni, a przez to ich niewydolność, brak dostatecznej ilości ruchu, nadwaga, nieprawidłowe ustawianie stóp, noszenie źle dobranego do stopy obuwia. Co powinno zwrócić uwagę rodziców? Przede wszystkim niechęć dziecka do spacerów i zabaw ruchowych, szybkie męczenie się, skargi, że bolą je stopy i łydki oraz potykanie się na prostym podłożu. należy obejrzeć buty jak wyglądają zapiętki oraz obcasy (zwłaszcza po wewnętrznej stronie). W związku z tym, że leczenie płaskostopia jest trudne i niestety nie zawsze daje możliwość uzyskania całkowitej poprawy, niezwykle ważną rolę odgrywa profilaktyka, wdrażana już od najmłodszych lat. Opracowany zestaw ćwiczeń jest przeznaczony dla dzieci w wieku 3-5 lat. Ważna jest systematyczność, by rodzic znalazł codziennie ok. 20 minut na zabawę ze swoimi pociechami, a dzięki temu w przyszłości może uniknąć poważnych problemów do jakich zalicza się wady postawy ciała i stóp.
Stópki Pozycja wyjściowa: siad prosty, dłonie oparte na podłodze z tyłu. Ruch: naprzemienne maksymalne zgięcia grzbietowe i podeszwowe stóp. Powtarzamy 10 razy Paluszki Pozycja wyjściowa: siad prosty, nogi w niewielkim rozkroku. Ruch: skręty stóp do siebie i od siebie duże palce całują się i idą na spacer. Powtarzamy 10 razy Pluskanie w wodzie Pozycja wyjściowa: siad prosty, dłonie oparte na podłodze z tyłu lub siedzenie na krzesełku. Ruch: maksymalne zgięcie grzbietowe stóp ( wyprostowanie) i uderzanie palcami o podłoże. Powtarzamy 10 razy Chorągiewka Pozycja wyjściowa: siad prosty, dłonie oparte na podłodze z tyłu. Ruch: chwyt palcami stopy chusteczki ( chusteczka do nosa z materiału), uniesienie do góry i machanie ( na zmianę prawa i lewa noga) Powtarzamy 3-4 razy Brawo Pozycja wyjściowa: siad prosty, dłonie oparte na podłodze z tyłu. Ruch: stopy zwrócone do siebie stroną podeszwową próbujemy bić brawo stopami. Powtarzamy 5-7 razy Lusterko Pozycja wyjściowa: siedzenie na podłodze. Ruch: na hasło przejrzyj się w lusterku dziecko unosi nogę i skręca stopę stroną podeszwową w kierunku twarzy (stopa = lusterko), a następnie dłonią zwiniętą w pięść trze podeszwę stopy, jakby czyściło lusterko.
Kto silniejszy? Pozycja wyjściowa: siedzenie z nogami lekko ugiętymi w kolanach, dłonie oparte na podłodze z tyłu, między ćwiczącymi zwinięty szal. Ruch: staramy się złapać szal i przeciągnąć na swoją stronę, ale tylko za pomocą palców stóp. Powtarzamy 8-10 razy. W górę! Pozycja wyjściowa: siad ugięty, stopy obejmują piłkę, dłonie oparte na podłodze z tyłu. Ruch: wyrzut piłki stopami w górę. Powtarzamy 5-8 razy Kroczek do boku Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem leży laska, na której opierają się stopy. Ruch: przestawianie stóp krokiem dostawnym w bok i powrót do pozycji wyjściowej. Powtarzamy 5-7 razy Dwa kółeczka Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem na podłodze leżą dwie obręcze, a w jednej z nich woreczki, klocki, piłeczki, drobne zabawki. Ruch: chwytanie poszczególnych elementów stopą, stopami i przenoszenie ich do drugiej obręczy. Powtarzamy 2 razy Gąsieniczka Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem leży szarfa. Ruch: zwijanie szarfy palcami stopy. Mały artysta Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem na podłodze leży kartka papieru i ołówek. Ruch: chwyt palcami jednej stopy ołówka i rysowanie nim na kartce.
Wędrujący woreczek Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku. Ruch: chwytanie i podnoszenie palcami stopy woreczka leżącego na podłodze i podanie go stopą do przeciwległej dłoni. Rzut do celu Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku. Ruch: dziecko palcami stopy chwyta woreczek i wrzuca go do miski. Powtarzamy po 5 razy na każdą nogę Rosnę Pozycja wyjściowa: stanie na całych stopach bokiem do ściany (drabinki) Ruch: wspięcie na palce i wytrzymanie 3-5 sekund w tej pozycji. Powtarzamy 8-10 razy. Turlanie piłeczki Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem leży piłka, na której od góry opierają się stopy. Ruch: toczenie piłki stopami w przód i w tył. Powtarzamy po 5 razy w każdą stronę. Małpka Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, laska ustawiona pionowo przed krzesłem, trzymana rękoma, stopy oparte o laskę. Ruch: przestawianie stóp jedna nad drugą w górę po lasce. Powtarzamy 5 razy. Kotek Pozycja wyjściowa: stanie z podparciem na rękach. Ruch: chodzenie w pozycji kotka raz na palcach, raz na całych stopach. Powtarzamy po 5 razy w każdej pozycji. W przód i w tył Pozycja wyjściowa: siedzenie na krzesełku, przed krzesłem leży laska, palce stóp oparte na lasce, pięty w górze. Ruch: toczenie laski w przód i w tył, bez dotykania piętami podłogi. Powtarzamy po 5 razy w każdą stronę
Tip-topki Pozycja wyjściowa: stanie, na podłodze linia ułożona z szarfy. Ruch: marsz ze stawianiem stóp w jednej linii. Powtarzamy 2-4 razy. Dźwig Pozycja wyjściowa: siad na krzesełku lub siad prosty, dłonie oparte na podłodze z tyłu. Ruch: palcami jednej stopy podnosimy woreczek (towar) w górę i przenosimy go w inne miejsce (statek). Towarem mogą być kredki, materiał bawełniany wielkości chusteczki do nosa. Powtarzamy 3-4 razy na każdą nogę Tor przeszkód Pozycja wyjściowa: stanie. Ruch: marsz po ścieżce (przejście gołymi stopami po podłożu o różnej strukturze gładka, szorstka, karbowana, miękka itp.). Powtarzamy 2 razy Życzę miłej i owocnej zabawy! Bogusława Sakowicz