Kierunki migracji młodzieży wiejskiej w regionach UE

Transkrypt

1 28 maja 2015 r. temat: Kierunki migracji młodzieży wiejskiej w regionach UE Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2 Pola badawcze Plan prezentacji: pojęcie migracji migracje na świecie migracje w Unii Europejskiej migracje w Polsce 1. Wprowadzenie: pojęcie migracji 2. Migracje na świecie 3. Rozmiary migracji w Unii Europejskiej 4. Skala współczesnych migracji w Polsce 5. Wnioski

3 Skutek Logika badań Skutek: brak działań Propozycja działań Opracowanie koncepcji Problem Cel Rezultat kierunki migracji próba określenia kierunków migracji młodzieży wiejskiej wskazanie kierunków Przyczyna niewielka wiedza, nieznajomość kierunków Podniesienie poziomu wiedzy Zapoznanie uczestników z problematyką migracji młodzieży wiejskiej

4 Metodologia badań skala migracji jest trudna do dokładnego określenia, masowość tego zjawiska oraz przeszkody formalne (związane choćby z liberalizacją przepływu ludności w strefie Schengen) pozwalają jedynie na szacowanie rzeczywistych rozmiarów migracji Analizy migracji wg danych Eurostat, Banku Światowego, badań własnych

5 Pojęcie migracji Migracja może też być definiowana ze sformalizowanego (prawnego bądź statystycznego) punktu widzenia, jako zmiana miejsca zamieszkania (pobytu stałego lub czasowego) w obrębie kraju, polegające na przekroczeniu granicy administracyjnej gminy, [Rocznik Demograficzny GUS 2007].

6 Pojęcie migracji proces przemieszczeń przestrzennych ludzi, zmiany miejsca zamieszkania (pobytu) osób, które przenoszą się z miejsca pochodzenia (miejsca wyjazdu) do miejsca przeznaczenia (miejsca przyjazdu) [Manstead A.S.R, M.Hewstone M. 2001].

7 Migracje w teorii ekonomii Teoria neoklasyczna -ruchy migracyjne - jako wyrównywanie dysproporcji w dochodach (w standardzie życia) pomiędzy krajami czy kontynentami, przy czym konieczne jest tutaj występowanie sił o przeciwległych wektorach. Z jednej strony wyjazd z kraju macierzystego warunkowany jest czynnikami wypychającymi takimi jak wysokie bezrobocie, stagnacja gospodarcza, nadmierny fiskalizm czy wzrost przestępczości. Przeciwległy biegun tworzony jest przez czynniki przyciągające związane z wyższym poziomem rozwoju gospodarczego i idącymi za tym warunkami zawodowego i osobistego rozwoju danej osoby, przy czym istotne znaczenie mają tutaj również bodźce pozaekonomiczne takie jak sytuacja polityczna, prawo wewnętrzne czy polityka migracyjna kraju będącego celem potencjalnej migracji. Musiał W. [2008]: Ekonomiczne i społeczne problemy rozwoju obszarów wiejskich Karpat Polskich, IRWiR PAN, Warszawa,

8 Podział migracji ZASIĘG migracje wewnętrzne (w granicach danej jednostki administracyjnej lub politycznej) migracje zewnętrzne (pomiędzy jednostkami) CZAS TRWANIA czasowe (w tym sezonowe i wahadłowe) trwałe CEL turystyczny medyczny religijny zarobkowy FORMA emigracja, imigracja, reemigracja, uchodźctwo, ewakuacja, repatriacja, przesiedlenie, deportacja. zarobkowy OBSZAR tereny wiejskie tereny miejskie WIEK MIGRANTÓW migracje młodzieży, / 29 migracje dorosłych

9 Population - Net number of migrants (thousands) Both sexes combined Source: World Population Prospects: The 2012 Revision (Updated: 13 June 2013)

10 Liczba netto migrantów, obu płci (tysiące) More developed regions Less developed regions United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World Population Prospects: The 2012 Revision, DVD Edition. Net number of migrants (both sexes combined) by major area, region and country, (thousands).

11

12 Migracje młodzieży w Unii Europejskiej / 29 lat

13 Cyprus Slovakia Malta Poland Lithuania United Kingdom Luxembourg Sweden Denmark Estonia Latvia Austria Netherlands Romania Belgium Ireland Finland Croatia Hungary France Czech Rep. Bulgaria Germany Slovenia Portugal Greece Spain Italy Udział młodych ludzi w wieku lat w całej populacji w 2014 r. Źródło: Eurostat [ ] 25,0 22,7 20,0 15,0 20,4 20,2 20,2 19,9 19,5 19,1 19,1 18,8 18,6 18,6 18,5 18,4 18,4 18,3 18,2 18,2 18,1 18,0 17,9 17,4 17,1 17,0 16,8 16,3 16,2 Ø UE: 17,7 15,6 15,3 10,0 5,0 0,0

14 Udział młodych ludzi w wieku lat w całej populacji (zmiana w latach ) Źródło: Eurostat [ ] -3,8-3 -2,3-2,4-2,1-2,2-2,2-2 -1,6-1,7-1,5-1,5-1,2 Denmark Luxembourg Sweden Netherlands United Kingdom Belgium Austria Finland Germany Cyprus Lithuania Croatia Italy France Malta Hungary Estonia Portugal Bulgaria Romania Latvia Slovenia Greece Czech Rep Slovakia Poland Spain Ireland 0,6 0,5 0,5 0,5 0,3 1 1,2 1,2 1,7 1,7 1,9 2,2 2,4 2,5 3,

15 United Kingdom Ireland Denmark Netherlands France Cyprus Hungary Malta Austria Lithuania Czech Republic Sweden Germany Portugal Poland Finland Spain Italy Belgium Slovakia Croatia Romania Slovenia Luxembourg Estonia Greece Latvia Bulgaria Migranci w krajach UE w wieku lat (średnia w latach ) 70,0 63,8 60,0 50,0 40,0 30,0 26,1 20,0 10,0 0,0

16 Procesy demograficzne w UE: proces urbanizacji -przenoszenie się ludności i działalności gospodarczej z odległych terenów wiejskich do miast i lepiej dostępnych terenów wiejskich, zjawisko odwrotnej urbanizacji -ucieczka z obszarów miejskich do łatwo dostępnych obszarów wiejskich (co jest możliwe dzięki nowej infrastrukturze transportu i technologiom informacyjnym i komunikacyjnym), spowodowana głównie rosnącą presją ze strony miejskiego stylu życia. Study on Employment in Rural Areas (SERA), Studium zatrudnienia na obszarach wiejskich, str

17 Pod koniec lat 90. tendencja w zakresie ruchu migracyjnego w relacji miasto-wieś uległa odwróceniu, tj. w skali ogólnej saldo migracji dla obszarów wiejskich miało dodatnią wartość. W ujęciu przestrzennym nie zaszły jednak istotne zmiany; większość obszarów wiejskich charakteryzował niewielki odpływ ludności, natomiast napływ był szczególnie dynamiczny na wsiach w sąsiedztwie dużych aglomeracji miejskich. J. Bański, Problemy demograficzne obszarów wiejskich, STUDIA I RAPORTY IUNG PIB, ZESZYT ,

18 Stopa migracji na 1000 osób do obszarów wiejskich w regionach UE I -24,9-20,4 II -18,7-12,8 III -12,4-6,4 IV -6,1 0,0 V 0,1 6,2 VI 7,8 11,9

19 Emigracje młodzieży (15-25 lat) w latach November 2013, Source: Eurostat, Uploaded by: Knoema, Accessed On: 26 November, 2013

20 Imigracje młodzieży (15-25 lat) w latach z innych krajów November 2013, Source: Eurostat, Uploaded by: Knoema, Accessed On: 26 November, 2013

21

22 Migracje w Polsce

23 Eberhardt P.: Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograf., IGiPZ PAN, 1989, 148. Strzelecki Z.: Założenia i zasady polityki regionalnej. W: Polityka regionalna w rozwoju obszarów wiejskich. Mat. Ogólnokraj. Konf., SGGW, Warszawa, 1995, w PN-WSCH, WSCH i centralnej części Polski koncentrują się niekorzystne procesy ludnościowe, związane m.in. z: depopulacją, deformacją struktury wieku, na których ludność w wieku produkcyjnym stanowi mniej niż połowę ogółu ludności, defeminizacją, gdzie w grupie wiekowej lat na 100 mężczyzn przypada mniej niż 80 kobiet.

24 Przyjazdy z powodu migracji wewnętrznych (z wyłączeniem migracji wewnątrz-regionalnym)

25 Wnętrzne migracje regionalne, region pochodzenia : docelowy, z wyłączeniem migracji wewnątrz regionu - regiony NUTS 2 (2007) March 2009, Source: Eurostat Uploaded by: Knoema Accessed On: 25 November, 2013

26 26 Poland s GDP growth (% change) Data: Poland s CSO % * According to CSO data GDP growth amounted to 1.9%. CSO 26 * - MoE forecast

27 Skala współczesnych migracji z Polski Emigracja z Polski na pobyt czasowy w latach Źródło: GUS, Kraj przebywania Liczba emigrantów w tys Ogółem Europa w tym: Unia Europejska (27) w tym: Austria Belgia Cypr Dania Finlandia 0,3 0,4 0, Francja Grecja Hiszpania Irlandia Niderlandy Niemcy Portugalia 0,3 0,5 0, Republika Czeska Szwecja Wielka Brytania Włochy Kraje spoza UE w tym: Norwegia

28 Saldo migracji zagranicznych na 1000 ludności Saldo migracji zagranicznych na pobyt stały różnica między napływem (imigracja) 0,50 DOLNOŚLĄSKIE POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE a odpływem (emigracja) ludności z danego obszaru w określonym czasie 0,00-0, ,00 ŚLĄSKIE -1,50-2,00-2,50 OPOLSKIE -3,00-3,50-4,00

29 Saldo migracji zagranicznych na pobyt stały w latach

30 Obszary wiejskie w Polsce 1. są zróżnicowane i obejmują wiele wiodących regionów. 2. niektóre, a zwłaszcza te najbardziej oddalone, ze zmniejszającą się populacją i zależne od rolnictwa, stoją przed wieloma wyzwaniami, dot. wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i zrównoważonego rozwoju, w zakresie: niższych dochodów, niekorzystnej sytuacji demograficznej, niższego wskaźnika zatrudnienia i wyższego wskaźnika bezrobocia, wolniejszego rozwoju trzeciego sektora, niskiego poziomu kwalifikacji i kapitału ludzkiego, braku możliwości dla kobiet i osób młodych, braku kwalifikacji niezbędnych do pracy w niektórych sektorach rolnictwa i przetwórstwa żywności.

31 Migracje osób młodych na obszarach wiejskich Sytuacja młodych osób na obszarach wiejskich jest wciąż niepewna -to skutkuje migracją w ekonomicznie aktywnych grupach wiekowych. obszary wiejskie borykają się z szeregiem problemów, które uniemożliwia wejście na rynek pracy i podnoszenie kwalifikacji. -wpływa to na wysokie bezrobocie wśród osób młodych zamieszkujących obszary wiejskie Bezrobocie wśród młodych osób było znacznie wyższe zarówno w regionach o przewadze obszarów wiejskich, jak i w znacznym stopniu wiejskich niż na obszarach miejskich. SERA, str

32 Motywy emigracji wśród młodzieży wiejskiej 5 4,55 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 3,09 4,22 3,42 3,35 1,65 3,34 2,82 1. Odległość miejsca migracji od Polski 2. Poziom zarobków 3. Łatwość uzyskania pracy 4. Obecność rodziny 5. Obecność znajomych 6. Zaszłości historyczne 7. Sposób traktowania Polaków 8. Stopień zagrożenia atakami terrorystycznymi 0 P. Cymanow, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Ocena potencjału migracyjnego młodzieży z obszarów peryferyjnych Polski południowo wschodniej

33 Jednak nadal istnieją znaczne różnice między regionami PKB na mieszkańca* *indeks EU27 = 100 < >125 Średnia Likwidacja tych różnic nadal pozostaje kluczowym celem Wyspy Kanaryjskie Gujana Réunion Gwadelupa/ Martynika Madera Azory Malta EuroGeographics Association for the administrative boundaries 33

34 Wnioski Migracje są powszechnym zjawiskiem na całym świecie. Intensywnie zachodzą od połowy XXw. niemal we wszystkich krajach Udział młodych ludzi (15-29 l) w migracjach wskazuje na ich przemieszczenie z regionów słabiej do lepiej rozwiniętych Migranci w krajach UE (15-29 l) przeważają w krajach UE 15 W większości regionów UE na poziomie NUTS 2 wzrasta liczba osób zamieszkujących obszary wiejskie Depopulacja, deformacją struktury wieku, defeminizacja koncentrują się w pn-wsch, wsch i centralnej części Polski W województwach pd. odnotowano najwyższy odpływ emigrantów Najważniejsze kierunki młodzieży wiejskiej to Wielka Brytania i Niemcy, a młodzież z obszarów wiejskich emigruje głownie do regionów charakteryzujących się wysokim PKB

35 Dziękuję za uwagę