Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy"

Mirosław Mazur
8 lat temu
Przeglądów:

Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy Nr 12 Bezrobocie w Polsce na tle sytuacji w UE Dane Eurostatu pochodzą z badań LFS (Labour Force Survey, w Polsce LFS realizowanego jako BAEL Badanie

1 Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy Nr 12 Bezrobocie w Polsce na tle sytuacji w UE Dane Eurostatu pochodzą z badań LFS (Labour Force Survey, w Polsce LFS realizowanego jako BAEL Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności) i pozwalają w precyzyjny sposób porównywać poziom bezrobocia w krajach Unii Europejskiej. Dzięki systematycznie publikowanym wynikom możemy spojrzeć na stan europejskiego rynku pracy po trudnym gospodarczo roku 2009 (i równie skomplikowanej I połowie obecnego) oraz odnieść to do sytuacji w Polsce. Względnie długie szeregi czasowe publikowane na stronach Eurostatu pozwalają spojrzeć na te procesy również w perspektywie historycznej. Choć jednym z najdotkliwszych społecznie skutków transformacji systemowej w Polsce było powstanie zjawiska bezrobocia (i jego skala przekraczająca 20%), to w I dekadzie XXI wieku, stopa bezrobocia znacząco spadła. Po roku 2008 zbliżyła się ona do średnich poziomów krajów UE, podczas gdy jeszcze w okresie bezpośrednio poprzedzającym akcesję do UE (maj 2004) była nawet ponad dwukrotnie wyższa. Największy wpływ na ten stan miały 4 czynniki. Po pierwsze, dobra koniunktura i dość szybkie tempo rozwoju gospodarczego Polski w okresie pomiędzy cyklicznymi recesjami z lat i Po drugie, pozytywne efekty związane z integracją Polski z UE zwłaszcza otwarcie rynku dóbr i usług oraz idący za tym systematyczny wzrost eksportu a także wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych z krajów UE. Po trzecie, wzrost popytu wewnętrznego wynikający ze wzrostu dochodów zamożności Polaków. Po czwarte wreszcie, gwałtowny wzrost emigracji pomiędzy latami , związany z poakcesyjnym otwarciem rynku pracy dla Polaków przez kolejne kraje UE, który wpłynął na ograniczenie podaży na rynku pracy (zwłaszcza wśród ludzi młodych tzw.

Dzięki systematycznie publikowanym wynikom możemy spojrzeć na stan europejskiego rynku pracy po trudnym gospodarczo roku 2009 (i równie skomplikowanej I połowie obecnego) oraz odnieść to do sytuacji

2 absolwentów) o kilkaset tysięcy do miliona osób, co przekłada się na kilka punktów procentowych poziomu bezrobocia. Wykres 1: Stopa bezrobocia: Polska na tle Unii Europejskiej krajów strefy Euro Bezrobocie w Polsce na tle bezrobocia w Unii Europejskiej i krajach strefy Euro Q1 2000Q4 2001Q3 2002Q2 2003Q1 2003Q4 2004Q3 2005Q2 2006Q4 2008Q2 2009Q4 European Union (EC6-1972, EC9-1980, EC , EC , EU , EU , EU27) Euro area (EA , EA , EA , EA , EA16) Przyglądając się uważniej zmienności stopy bezrobocia w Polsce na tle krajów UE (wykresy 2-4), dostrzec można, że od 2008 roku staje się ona zbieżna zarówno z tym, co co dzieje się w dużych krajach UE, takich jak Francja, Niemcy, Włochy czy Wielka Brytania; w krajach regionu (nowe kraje członkowskie UE), jak i w większości krajów południa Europy i Irlandii (PIIGS 1 ), silnie dotkniętych kryzysem finansowym. Te ostatnie, z racji swej stosunkowo niedawnej akcesji do UE i wciąż pewnej w niej peryferyjności stanowią dobry punkt odniesienia dla porównań z Polską. 1 Mianem tym określa się Portugalię, Włochy, Irlandię, Grecję i Hiszpanię.

2002Q2 2003Q1 2003Q4 2004Q3 2005Q2 2006Q4 2008Q2 2009Q4 European Union (EC6-1972, EC9-1980, EC10-1985, EC12-1994, EU15-2004, EU25-2006, EU27) Euro area (EA11-2000, EA12-2006, EA13-2007, EA15-2008,

3 Wykres 2. Stopa bezrobocia: Polska na tle największych krajów UE Bezrobocie w Polsce na tle bezrobocia w największych krajach UE 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 Germany (including ex-gdr from 1991) Spain France Italy United Kingdom 0, Q1 2001Q3 2003Q1 2004Q3 2010Q1 Analizując dane, wyraźnie niekorzystnie wyróżnia się sytuacja w Hiszpanii, gdzie od końca 2007 roku bezrobocie zaczęło dynamicznie rosnąć. Podobna sytuacja ma miejsce w gospodarkach krajów nadbałtyckich: Litwy, Łotwy i Estonii, również silnie odczuwających kryzys finansowy oraz - co już jest bardziej zaskakujące na Słowacji. Poziom bezrobocia u naszego południowego sąsiada zaczął dynamicznie wzrastać w roku 2009, gdy Słowacja wprowadziła Euro i w związku z tym silnie odczuła brak możliwości dewaluacji waluty (i związaną z tym utratę konkurencyjności) w warunkach kurczącego się popytu na świecie (por wyk. 3). Wykres 2 pokazuje jednak, że podczas gdy dwa kwartały temu stopa bezrobocia w Polsce była właściwie równa niemieckiej i brytyjskiej, a także francuskiej i włoskiej, teraz jest już najwyższa ze wszystkich tych krajów. Podczas gdy tam można obserwować stabilizację bądź lekką poprawę sytuacji na rynku pracy, w Polsce dość zaskakująco pogarsza się sytuacja.

Italy United Kingdom 0,00 2000Q1 2001Q3 2003Q1 2004Q3 2010Q1 Analizując dane, wyraźnie niekorzystnie wyróżnia się sytuacja w Hiszpanii, gdzie od końca 2007 roku bezrobocie zaczęło dynamicznie rosnąć.

4 Wykres 3. Stopa bezrobocia: Polska na tle nowych krajów członkowskich Bezrobocie w Polsce na tle krajów regionu 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q3 2007Q1 2008Q1 2008Q3 2009Q3 2010Q1 Pocieszającym może być jednak fakt, że Polska z kraju z wyjątkowo wysokim jak na Bulgaria Czech Republic Estonia Latvia Lithuania Hungary Romania Slovenia Slovakia Europę poziomem bezrobocia stałą się europejskim średniakiem co należy odczytywać jako sukces. Przecież w 2005 roku stopa bezrobocia w Polsce przekraczała niemal 2-krotnie niemiecką, niemal 3-krotnie włoską i 4-krotnie brytyjską, teraz zaś różnice są wciąż niewielkie, a w 2009 roku właściwie nie występowały. Podobnie, Polska w połowie dekady miała najwyższe bezrobocie w regionie, któremu dorównywało jedynie słowackie. Obecnie aż połowa krajów regionu ma wyższą niż Polska stopę bezrobocia, a pozostałe zbliżoną do polskiej. Wykres 4. Bezrobocie w Polsce na tle krajów Południowoeuropejskich i Irlandii

2005Q1 2005Q3 2006Q3 2007Q1 2008Q1 2008Q3 2009Q3 2010Q1 Pocieszającym może być jednak fakt, że Polska z kraju z wyjątkowo wysokim jak na Bulgaria Czech Republic Estonia Latvia Lithuania Hungary

5 Bezrobocie w Polsce na tle krajów PIGS 25,0 20,0 15,0 10,0 Ireland Greece Spain Italy Portugal 5,0 0,0 2000Q1 2000Q3 2001Q1 2001Q3 2002Q1 2002Q3 2003Q1 2003Q3 2004Q1 2004Q3 2005Q1 2005Q3 2006Q3 2007Q1 2008Q1 2008Q3 2009Q3 2010Q1 Warto jednak zwrócić uwagę na gwałtowny wzrost bezrobocia w Polsce pomiędzy 3 kwartałem 2009 r. a pierwszym kwartałem 2010 r.. Tempo wzrostu jest niemalże porównywalne odnotowywanym w Hiszpanii w dwóch najgorszych kwartałach (II poł. roku 2008). Wykres 5 pokazuje dynamikę zmian stopy bezrobocia Polski i Hiszpanii (dane dotyczące Hiszpanii są przesunięte o 4 kwartały). Jeśli uwzględnić czynniki, które mogły opóźnić efekty zmian gospodarczych w Polsce w porównaniu z Hiszpanią (korzyści z akcesji, zmienny kurs walutowy w stosunku do Euro, znaczący w porównaniu z poprzednimi okresami napływ pomocy unijnej) i przy założeniu, że to opóźnienie wyniosło 4 kwartały, widać zdumiewające podobieństwo w tych dynamikach. Podobne analogie, już bez przesunięcia czasowego, można obserwować pomiędzy Polską a Estonią, Litwą i w pewnej mierze Węgrami.

. Tempo wzrostu jest niemalże porównywalne odnotowywanym w Hiszpanii w dwóch najgorszych kwartałach (II poł. roku 2008).

6 Wykres 5: Procentowa dynamika wzrostu stopy bezrobocia w Polsce i Hiszpanii (dane dla Hiszpanii przesunięte o 4 kwartały) Dynamika wzrostu bezrobocia w Polsce w procentach w porównaniu z Hiszpanią (Hiszpania +1 rok/4 kwartały) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Spain (+4Q) -5% -10% 2005Q1 2005Q3 2006Q3 2007Q1 2008Q1 2008Q3 2009Q3 2010Q1-15% -20% Podsumowując, zaznaczyć trzeba, że wyniki z I kwartału 2010 r. są dla Polski zdecydowanie gorsze niż z poprzednich dwóch kwartałów. Tempo wzrostu stopy bezrobocia przyspieszyło w stosunku do wielu innych krajów UE i można obawiać się, że do Polski z opóźnieniem dociera pogorszenie sytuacji na rynku pracy. Jednocześnie w dłuższej perspektywie czasowej widać postępującą od 2005 roku ogromną poprawę sytuacji na rynku pracy, szczególnie odczuwalną dla ludzi młodych i osób z wyższym wykształceniem. Kryzys gospodarczy w Europie wstrzymał proces spadku stopy bezrobocia w Polsce, ale wciąż zarówno bezwzględnie, jak i względnie parametry polskiego rynku pracy są zdecydowanie lepsze niż po recesji z początku wieku i niż w momencie wejścia do UE.

2010 r. są dla Polski zdecydowanie gorsze niż z poprzednich dwóch kwartałów.

Podobne dokumenty

Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy

Biuletyn Obserwatorium Regionalnych Rynków Pracy Nr 13 Bezrobocie a wiek i poziom wykształcenia: Polska na tle UE Jednym z czynników w szczególny sposób wpływających na prawdopodobieństwo bezrobocia jest