CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁECNIA PRAKTYCZNEGO. INSTYTUT CHEMII UNIWERSYTET PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNY w SIEDLCACH

Transkrypt

1 CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁECNIA PRAKTYCZNEGO INSTYTUT CHEMII UNIWERSYTET PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNY w SIEDLCACH OZNAKOWANIE SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH REGULAMIN PRZEPISY BHP

2 Klasy i kategorie zagrożeń czynników chemicznych zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008

3 Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia, zwroty H (od ang. H-statements, czyli hazard statements) oznaczenia na etykietach substancji chemicznych i mieszanin określające zagrożenie oraz opisujące charakter i nasilenie zagrożeń stwarzanych przez substancję lub mieszaninę, wprowadzone przez rozporządzenie CLP wdrażające Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (GHS) na obszarze Unii Europejskiej. Zwroty są zakodowane przy użyciu symboli alfanumerycznych, które składają się z: litery H cyfry określającej rodzaj zagrożenia o 2 zagrożenie fizyczne o 3 zagrożenie dla zdrowia o 4 zagrożenie dla środowiska dwóch cyfr odpowiadających kolejnemu numerowi zagrożenia. Zwroty H Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia fizycznego lub chemicznego H200 Materiały wybuchowe niestabilne. H201 Materiał wybuchowy; zagrożenie wybuchem masowym. H202 Materiał wybuchowy, poważne zagrożenie rozrzutem. H203 Materiał wybuchowy; zagrożenie pożarem, wybuchem lub rozrzutem. H204 Zagrożenie pożarem lub rozrzutem. H205 Może wybuchać masowo w przypadku pożaru. H220 Skrajnie łatwopalny gaz. H221 Gaz łatwopalny. H222 Skrajnie łatwopalny aerozol. H223 Aerozol łatwopalny. H224 Skrajnie łatwopalna ciecz i pary. H225 Wysoce łatwopalna ciecz i pary. H226 Łatwopalna ciecz i pary. H228 Substancja stała łatwopalna. H240 Ogrzanie grozi wybuchem. H241 Ogrzanie może spowodować pożar lub wybuch. H242 Ogrzanie może spowodować pożar. H250 Zapala się samorzutnie w przypadku wystawienia na działanie powietrza. H251 Substancja samonagrzewająca się: może się zapalić. H252 Substancja samonagrzewająca się w dużych ilościach; może się zapalić. H260 W kontakcie z wodą uwalniają łatwopalne gazy, które mogą ulegać samozapaleniu. H261 W kontakcie z wodą uwalnia łatwopalne gazy. H270 Może spowodować lub intensyfikować pożar; utleniacz. H271 Może spowodować pożar lub wybuch; silny utleniacz. H272 Może intensyfikować pożar; utleniacz. H280 Zawiera gaz pod ciśnieniem; ogrzanie grozi wybuchem. H281 Zawiera schłodzony gaz; może spowodować oparzenia kriogeniczne lub obrażenia. H290 Może powodować korozję metali.

4 Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia dla zdrowia H300 Połknięcie grozi śmiercią. H301 Działa toksycznie po połknięciu. H302 Działa szkodliwie po połknięciu. H304 Połknięcie i dostanie się przez drogi oddechowe może grozić śmiercią. H310 Grozi śmiercią w kontakcie ze skórą. H311 Działa toksycznie w kontakcie ze skórą. H312 Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą. H314 Powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu. H315 Działa drażniąco na skórę. H317 Może powodować reakcję alergiczną skóry. H318 Powoduje poważne uszkodzenie oczu. H319 Działa drażniąco na oczy. H330 Wdychanie grozi śmiercią. H331 Działa toksycznie w następstwie wdychania. H332 Działa szkodliwie w następstwie wdychania. H334 Może powodować objawy alergii lub astmy lub trudności w oddychaniu w następstwie wdychania. H335 Może powodować podrażnienie dróg oddechowych. H336 Może wywoływać uczucie senności lub zawroty głowy. H340 Może powodować wady genetyczne <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia>. H341 Podejrzewa się, że powoduje wady genetyczne <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia>. H350 Może powodować raka <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia>. H350i Wdychanie może spowodować raka. H351 Podejrzewa się, że powoduje raka <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inna droga narażenia nie powoduje zagrożenia>. H360 Może działać szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki <podać szczególny skutek, jeżeli jest znany> <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>. H360F Może działać szkodliwie na płodność. H360FD Może działać szkodliwie na płodność. Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. H360D Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. H360Fd Może działać szkodliwie na płodność. Podejrzewa się, że działa szkodliwie na dziecko w łonie matki. H360Df Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność. H361 Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki <podać szczególny skutek, jeżeli jest znany> <podać drogę narażenia, jeżeli definitywnie udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>. H361f Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność. H361d Podejrzewa się, że działa szkodliwie na dziecko w łonie matki. H361fd Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność. Podejrzewa się, że działa szkodliwie na dziecko w łonie matki. H362 Może działać szkodliwie na dzieci karmione piersią. H370 Powoduje uszkodzenie narządów <podać szczególny skutek, jeśli jest znany> <podać drogę narażenia, jeżeli udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>.

5 H371 H372 H373 Może powodować uszkodzenie narządów <podać wszystkie znane narządy, których to dotyczy> <podać drogę narażenia, jeżeli udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>. Powoduje uszkodzenie narządów <podać wszystkie znane narządy, których to dotyczy> poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie <podać drogę narażenia, jeżeli udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>. Może powodować uszkodzenie narządów <podać wszystkie znane narządy, których to dotyczy> poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie <podać drogę narażenia, jeśli udowodniono, że inne drogi narażenia nie stwarzają zagrożenia>. Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia dla środowiska H400 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. H410 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki. H411 Działa toksycznie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki. H412 Działa szkodliwie na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki. H413 Może powodować długotrwałe szkodliwe skutki dla organizmów wodnych.

6 Zwroty EUH Zwroty EUH wskazują zagrożenia nieuwzględnione obecnie w GHS. Są to zwroty R przeniesione z systemu unijnego. Dodatkowe zwroty informujące o zagrożeniach Właściwości fizyczne EUH001 Produkt wybuchowy w stanie suchym. EUH006 Produkt wybuchowy z dostępem lub bez dostępu powietrza. EUH014 Reaguje gwałtownie z wodą. EUH018 Podczas stosowania mogą powstawać łatwopalne lub wybuchowe mieszaniny par z powietrzem. EUH019 Może tworzyć wybuchowe nadtlenki. EUH044 Zagrożenie wybuchem po ogrzaniu w zamkniętym pojemniku. Wpływ na zdrowie EUH029 W kontakcie z wodą uwalnia toksyczne gazy. EUH031 W kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy. EUH032 W kontakcie z kwasami uwalnia bardzo toksyczne gazy. EUH066 Powtarzające się narażenie może powodować wysuszanie lub pękanie skóry. EUH070 Działa toksycznie w kontakcie z oczami. EUH071 Działa żrąco na drogi oddechowe. Wpływ na środowisko EUH059 Stwarza zagrożenie dla warstwy ozonowej. Uzupełniające zwroty informujące o niektórych substancjach lub mieszaninach EUH201 Zawiera ołów. Nie należy stosować na powierzchniach, które mogą być gryzione lub ssane przez dzieci. EUH201A Uwaga! Zawiera ołów. EUH202 Cyjanoakrylany. Niebezpieczeństwo. Skleja skórę i powieki w ciągu kilku sekund. Chronić przed dziećmi. EUH203 Zawiera chrom(vi). Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej. EUH204 Zawiera izocyjaniany. Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej. EUH205 Zawiera składniki epoksydowe. Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej. EUH206 Uwaga! Nie stosować razem z innymi produktami. Może wydzielać niebezpieczne gazy (chlor). EUH207 Uwaga! Zawiera kadm. Podczas stosowania wydziela niebezpieczne pary. Zapoznaj się z informacją dostarczoną przez producenta. Przestrzegaj instrukcji bezpiecznego stosowania. EUH208 Zawiera <nazwa substancji uczulającej>. Może powodować wystąpienie reakcji alergicznej. EUH209 Podczas stosowania może przekształcić się w substancję wysoce łatwopalną. EUH209A Podczas stosowania może przekształcić się w substancję łatwopalną. EUH210 EUH401 Karta charakterystyki dostępna na żądanie. W celu uniknięcia zagrożeń dla zdrowia ludzi i środowiska, należy postępować zgodnie z instrukcją użycia.

7 CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO REGULAMIN PRACOWNI CHEMICZNEJ 1. W laboratorium uczniowie mogą przebywać wyłącznie w obecności nauczyciela. 2. Obowiązkiem ucznia jest utrzymanie ładu i czystości na stanowisku pracy. 3. Wszelkie eksperymenty (lub ćwiczenia) należy przeprowadzać dokładnie według wskazówek podanych przez nauczyciela lub zapisanych w instrukcji do danego ćwiczenia. 4. Eksperymenty można wykonywać wyłącznie na polecenie nauczyciela. 5. W laboratorium zabrania się organoleptycznego próbowania jakichkolwiek substancji. 6. Podczas wykonywania ćwiczeń należy zachować spokój, powagę. Unikać głośnych rozmów. 7. Pobrane odczynniki, szkło i przyrządy niezbędne do wykonania danego eksperymentu należy po zakończeniu ćwiczeń odnieść w stanie czystym na właściwe miejsce. 8. W laboratorium niedozwolone jest jedzenie i picie produktów spożywczych. 9. Każde uszkodzenie sprzętu lub szkła musi być zgłoszone nauczycielowi. 10. Naczynia z chemikaliami należy zaraz po użyciu zamknąć właściwym korkiem, aby nie dopuścić do pomieszania chemikaliów. 11. Nie wolno wrzucać do kosza resztek substancji chemicznych i zbitego szkła laboratoryjnego, lecz zbierać je do przeznaczonych na ten cel pojemników. 12. W razie wypadku (skaleczenie, poparzenie, nieplanowane zapalenie się substancji, rozlanie lub rozsypanie związku chemicznego, rozbicie naczynia itp.) lub pożaru należy natychmiast powiadomić nauczyciela. 13. Każdy uczeń powinien znać miejsce, gdzie w pracowni znajduje się: zestaw pierwszej pomocy, myjka oczu, gaśnica, koc gaśniczy. 14. Z laboratorium nie wolno nikomu dawać, ani brać do domu żadnych substancji ani sprzętu laboratoryjnego. 15. Wszystkich uczniów zobowiązuje się do ścisłego przestrzegania przepisów BHP dotyczących wykonywanych eksperymentów. Przepisy BHP dotyczące wykonywania eksperymentów chemicznych Każdy uczeń pracujący w laboratorium zobowiązany jest: 1. Zapoznać się z: dokładnym opisem wykonywanego eksperymentu; właściwościami używanych substancji, stwarzanymi przez nie zagrożeniami oraz bezpiecznym sposobem postępowania z nimi; zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi podczas wykonywania eksperymentu i ściśle ich przestrzegać. 7

8 CENTRUM CHEMICZNEGO KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO 2. Pamiętać o: założeniu niezbędnych środków ochrony osobistej (fartuch, okulary ochronne, rękawice), zgodnie z poleceniem nauczyciela; pobraniu niezbędnego sprzętu i odczynników oraz przygotowaniu miejsca pracy zgodnie ze wskazówkami nauczyciela; 3. Sprawdzić czy: używany sprzęt jest sprawny; szkło laboratoryjne jest czyste i nieuszkodzone (nie ma pęknięć lub wyszczerbień); substancje wykorzystywane w eksperymencie są opatrzone prawidłowymi etykietami, zawierającymi informacje o zagrożeniach. 4. Wszelkie usterki należy niezwłocznie zgłosić nauczycielowi. Nie wolno wykonywać eksperymentów, posługując się uszkodzonym lub brudnym szkłem laboratoryjnym albo niesprawnymi urządzeniami. Podczas wykonywania eksperymentu należy pamiętać, że: 1. Wykonywanie eksperymentu można rozpocząć tylko na wyraźne polecenie nauczyciela. 2. W czasie wykonywania jakichkolwiek prac należy w pierwszym rzędzie zwrócić uwagę na zabezpieczenie oczu. 3. W trakcie przeprowadzania eksperymentu należy się skoncentrować na nim, zachować spokój i nie prowadzić głośnych rozmów. 4. Nie wolno samodzielnie modyfikować sposobu wykonywania eksperymentów bez uprzedniego zezwolenia nauczyciela. 5. Należy ściśle przestrzegać reguł wykonywania podstawowych czynności laboratoryjnych (przelewanie, pipetowanie, ogrzewanie itp.), zasad postępowania z substancjami niebezpiecznymi oraz instrukcji obsługi urządzeń znajdujących się w pracowni. 6. Ćwiczenia z substancjami, które są szczególnie szkodliwe dla zdrowia i niebezpieczne należy wykonywać pod wyciągiem na polecenie i według instrukcji nauczyciela. 7. Szczególną ostrożność należy zachować przy pracach z substancjami żrącymi (np. stężone kwasy i ługi), aby zapobiec poparzeniu ciała i zniszczeniu odzieży, w razie wypadku polaną powierzchnię zmyć obficie silnym strumieniem wody i zgłosić nauczycielowi. 8. Nie pochylać się nad naczyniem, w którym coś wrze lub do którego wlewa się ciecz (zwłaszcza żrącą). Nie dopuszczać do dużego wzrostu ciśnienia wewnątrz naczynia i możliwości wybuchu wskutek zatkania odpływu lub rurki. 9. Probówkę, w której ogrzewa się ciecz, trzymać otworem w bok, a nie do siebie i nie w stronę sąsiada. Nie ogrzewać probówki tylko od dołu, lecz całą jej zawartość. Zaleca się używanie kamyków wrzennych (porcelanka lub sita molekularne). 10. Nie wolno pozostawiać żadnych substancji w naczyniach bez etykiety (opisu). 11. Jeżeli są jakiekolwiek wątpliwości jak postępować w trakcie wykonywania eksperymentu lub zaobserwuje się jego nieoczekiwany, nietypowy przebieg, natychmiast należy zgłosić do nauczyciela. Po zakończeniu eksperymentu należy: 1. Wszelkie odpady chemiczne po wykonanym eksperymencie zagospodarować w sposób wskazany przez nauczyciela. 2. Dokładnie umyć szkło laboratoryjne. W przypadku problemów z umyciem używanej aparatury, trzeba zwrócić się o pomoc do nauczyciela. Wszystkie pojemniki z odczynnikami, czyste szkło laboratoryjne oraz sprzęt odkłada się na wskazane przez nauczyciela miejsce. 3. Po ukończeniu pracy i uporządkowaniu swojego stanowiska umyć dokładnie ręce. 8