ODPOWIEDZIALNOŚĆ DEFINICJA Czynnik chemiczny Czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie Zagrożenie czynnikiem chemicznym

Transkrypt

1

2 4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Za nadzór nad stosowaniem niniejszej procedury odpowiedzialni są kierownicy komórek organizacyjnych Instytutu Medycyny Pracy, w których występuje narażenie na czynniki chemiczne. 5. DEFINICJA Czynnik chemiczny każdy pierwiastek chemiczny lub związek chemiczny, w postaci własnej lub w mieszaninie, w stanie, w jakim występuje w przyrodzie, lub w stanie, w jakim jest wytwarzany, stosowany lub uwalniany w środowisku pracy, w tym podczas usuwania go w postaci odpadów, w trakcie każdej pracy, niezależnie od faktu, czy jest albo nie jest wytwarzany celowo lub jest albo nie jest wprowadzany do obrotu; Czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie to czynnik chemiczny, który jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna lub preparat niebezpieczny lub czynnik chemiczny, który nie jest niebezpieczny, ale który z uwagi na swoje właściwości fizykochemiczne lub oddziaływanie na człowieka oraz w sposób, w jaki jest stosowany lub obecny w miejscu pracy, może stwarzać ryzyko dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Po tym pojęciem należy rozumieć każdy czynnik chemiczny oraz pył, dla którego zgodnie z odrębnymi przepisami ustalono wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń. Zagrożenie czynnikiem chemicznym swoista właściwość czynnika chemicznego mogącą potencjalnie spowodować szkodę; Ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny prawdopodobieństwo ( możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy; Praca z udziałem czynnika chemicznego każdą pracę, w której stosuje się lub zamierza się stosować czynnik chemiczny, w jakimkolwiek procesie, łącznie z jego wytwarzaniem, wszelkimi manipulacjami, przechowywaniem, transportem oraz usuwaniem w postacie odpadów i procesami przeróbki odpadów, a także wszelką działalność, która wynika z tej pracy. Wskaźnik narażenia ( ekspozycja) to wskaźnik liczbowy charakteryzujący ekspozycję pracownika na substancję szkodliwą, obliczony na podstawie wyników oznaczeń w powietrzu, w celu porównania z wartością odpowiedniego normatywu higienicznego. 6. TRYB POSTĘPOWANIA 1. Zasady bezpiecznej pracy z użyciem szkła laboratoryjnego Używanie szkła laboratoryjnego wiąże się z ryzykiem rozbicia, pęknięcia lub zgniecenia. Zdarzeniom takim może towarzyszyć okaleczenie, zwłaszcza nieosłoniętych części ciała ( rąk i twarzy). W fazie przygotowania przedmiotów szklanych i ich używania do prób należy: - sprawdzić całość poszczególnych przedmiotów; należy odrzucić szkło laboratoryjne z rysami, pęknięciami lub wyszczerbieniami brzegów - w razie stwierdzenia uszkodzeń w trakcie wykonywania prób należy wycofać je w dalszego postępowania, a jego zawartość przenieść do nieuszkodzonego naczynia o ile zezwala na to metodyka badania. 2. Zasady bezpiecznej pracy z używaniem odczynnika chemicznego Przy pracy z odczynnikiem chemicznym zabronione jest picie, jedzenie i palenie papierosów ( używek). Personel nie przeszkolony nie powinien mieć kontaktów z odczynnikami chemicznymi. Na ryzyko wypadku z odczynnikami chemicznymi narażone są osoby bez nawyków pracy w laboratorium, dlatego nie powinny one przebywać w pomieszczeniach laboratoryjnych bez nadzoru personelu przeszkolonego

3 W laboratoriach stosowane są odczynniki i substancje chemiczne w postaci substancji stałych, cieczy i gazów. Należy pamiętać, że cechują się one określonym działaniem szkodliwym dla zdrowia i należy zachować bezwzględne warunki bezpieczeństwa przy ich stosowaniu do badań i analiz. 3. Transport odczynników i materiałów chemicznych w laboratorium Stężone kwasy, zasady, substancje żrące, rozpuszczalniki i inne substancje trujące należy przenosić w pojemnikach z kwasoodpornego tworzywa, wysłanych na dnie trocinami lub wiórami drewnianymi; Gazy sprężone w butlach powinny być przewożone na odpowiednich wózkach przez osoby uprawnione, które jednocześnie zobowiązane są do odłączania i podłączania butli; 4. Przechowywanie odczynników i materiałów chemicznych W pracowniach laboratoryjnych wolno trzymać odczynniki i inne substancje chemiczne w ilościach niezbędnych do bieżącej pracy; Pojedyncze opakowania odczynników i materiałów chemicznych po odmierzeniu ilości niezbędnych do prac bieżących należy trzymać w wydzielonych szafkach w odpowiedni sposób oznakowanych; Należy zachować ostrożność i umiejętność otwierania pojemników z odczynnikami i materiałami chemicznymi; Opakowania substancji trujących i odczynników chemicznych używane stale w laboratorium i przechowywane w pobliżu stanowisk pracy ( półki nad stołami laboratoryjnymi, szafki podręczne lub pod dygestorium) powinny być oznakowane w sposób trwały i widoczny, a napis powinien zawierać następujące informacje: - nazwę substancji trującej, a dla mieszaniny nazwy poszczególnych substancji i ich stężeń; - napis ostrzegawczy i znak ostrzegawczy; - napis informujący o szczególnych właściwościach substancji niebezpiecznych dla zdrowia i życia, jeśli substancja wykazuje takie właściwości, i o potrzebie zachowania szczególnych środków ostrożności. Etykiety na pojemnikach z odczynnikami przygotowanymi w laboratorium przeznaczonymi do dłuższego przechowywania, powinny ponadto zawierać: datę przygotowania i /lub datę ważności jeżeli jest wymagana; nazwisko osoby, która odczynniki przygotowała warunki przechowywania 7. NAKAZY OGÓLNE W PRACY Z UŻYCIEM ODCZYNNIKÓW CHEMICZNYCH W laboratoriach należy bezwzględnie przestrzegać zasady, że prace (przelewanie, odmierzanie, rozcieńczanie) powodujące wydzielanie się par lub gazów szkodliwych dla zdrowia powinny być

4 wykonywane pod dygestorium. Należy pamiętać, że podczas pracy powinny być włączone urządzenia wentylacyjne wywiewne w tym samym pomieszczeniu. W pomieszczeniach, w których możliwe jest wydzielanie się dużych ilości substancji trujących lub grożących wybuchem, konieczna jest wyciągowa wentylacja mechaniczna. Nie wolno napełniać pipet przez zasysanie ustami - należy napełniać je za pomocą pompek ssących,, gruszek lub smoczków. Wszelkie prace z kwasami stężonymi i substancjami żrącymi powinny być wykonywane pod wyciągiem z zastosowaniem fartucha i rękawic kwasoochronnych oraz okularów ochronnych. W razie wykonywania czynności z cieczami łatwopalnymi, wymagającymi podgrzewania lub w razie konieczności destylacji cieczy łatwopalnych należy używać do podgrzania zakryte płytki elektryczne i nie przegrzewać zawartości naczynia ponad wymaganą temperaturę. Destylację próżniową wykonywać z nałożoną przyłbicą na twarz lub okularami ochronnymi. 8. UNIESZKODLIWIANIE ZUŻYTYCH ODCZYNNIKÓW CHEMICZNYCH Należy postępować zgodnie z Instrukcją postępowania z odpadami chemicznymi Instytutu Medycyny Pracy obowiązującą w Zakładzie Bezpieczeństwa Chemicznego. 9. ZASADY POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU Z SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI Przy zatruciach drogą oddechową: Usunąć chorego z miejsca, w którym nastąpiło zatrucie, i wynieść na świeże powietrze; Rozluźnić wszystkie uciskającego części ubioru; Zdjąć odzież w przypadku zanieczyszczenia jej środkami trującymi; Zapewnić spokój ; Zabezpieczyć poszkodowanego przed utratą ciepła przez okrycie W przypadku braku akcji serca i oddychania ( bezwzględnie pamiętać o skontrolowaniu drożności dróg oddechowych) rozpocząć sztuczne oddychania i masaż serca; Natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe lub zapewnić transport poszkodowanego do szpitala Przy zatruciach drogą pokarmową: usunąć truciznę z żołądka przez spowodowanie wymiotów natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe lub zapewnić transport poszkodowanego do szpitala Przy zatruciach przez skórę: rozebrać poszkodowanego z odzieży skażonej

5 zmyć ze skóry substancję chemiczną pod strumieniem wody, dbając o to, aby strumień wody ze spłukaną substancją nie skaził zdrowych części ciała natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe lub zapewnić transport poszkodowanego do szpitala UWAGA: W razie wystąpienia wypadku z substancjami chemicznymi należy podać lekarzowi nazwę substancji chemicznej, a przy substancjach nieznanych zebrać pierwsze wymiociny i przekazać lekarzowi, co umożliwi przeprowadzenie analizy i ułatwi szybkie leczenie. 1. Za wdrożenie postanowień niniejszej procedury odpowiedzialny jest pracodawca. 2. Procedura wchodzi w życie z dniem podpisania.