REGULAMIN POKAZÓW, WARSZTATÓW I KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH

Transkrypt

1 ODBYWAJĄCYCH SIĘ W LABORATORIACH CHEMICZNYCH WYDZIAŁU MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZEGO AKADEMII IM. JANA DŁUGOSZA I. PRZEPISY OGÓLNE 1. Obowiązkiem Prowadzącego zajęcia jest zapoznanie uczestników i opiekunów z niniejszym regulaminem. 2. Warunkiem przystąpienia uczestnika pokazu, warsztatu lub kursu do zajęć jest pisemne potwierdzenie zapoznania się z niniejszym regulaminem (Załącznik nr 1 do Regulaminu) 3. Warunkiem koniecznym do przeprowadzenia zajęć pokazowych, warsztatowych lub kursu dokształcającego w laboratorium chemicznym jest jego wyposażenie w apteczkę pierwszej pomocy, zawierającej instrukcję oraz środki niezbędne do udzielenia pierwszej pomocy. 4. Prowadzący zajęcia lub pracownik obsługi technicznej powinien być przeszkolony (posiadać stosowne zaświadczenie) w zakresie udzielania pierwszej pomocy. 5. W laboratorium można przebywać wyłącznie w obecności prowadzącego zajęcia lub osoby przez niego upoważnionej. 6. W laboratorium jednocześnie może przebywać maksymalnie piętnastu uczestników zajęć pokazowych oraz dwunastu uczestników zajęć warsztatowych. 7. Odzież wierzchnią należy pozostawić w szatni, a torby i plecaki - w miejscu wyznaczonym przez Prowadzącego. 8. Obowiązkiem uczestnika zajęć jest powiadomienie Prowadzącego przed rozpoczęciem zajęć o krótkotrwałych i przewlekłych chorobach (np. choroby układu krążenia, alergie, uczuleniach, choroby grożące nagłą utratą przytomności) oraz o wszelkich dolegliwościach zdrowotnych, które mogą utrudniać lub uniemożliwiać udział w zajęciach, w tym o problemach zdrowotnych wynikających z ewentualnego kontaktu z substancjami chemicznymi. 9. Po wejściu do pracowni należy zająć wyznaczone miejsca i postępować przez cały czas trwania zajęć dokładnie według wskazówek podanych przez Prowadzącego. 1

2 10. Nie wolno spożywać żadnych pokarmów i napojów oraz kłaść ich na stołach laboratoryjnych. 11. Wszystkie substancje znajdujące się w laboratorium należy traktować jako zagrażające zdrowiu. Zabrania się dotykania, próbowania i wąchania jakichkolwiek substancji znajdujących się w laboratorium. Substancje chemiczne wolno dotykać lub wąchać jedynie za zgodą prowadzącego zajęcia. 12. Zabrania się wynoszenia z laboratorium jakichkolwiek substancji chemicznych!!! 13. W czasie zajęć należy zachować porządek, spokój i nie prowadzić głośnych rozmów. 14. Każda osoba przebywająca w laboratorium chemicznym zobowiązana jest do przestrzegania regulaminu pracy, obowiązujących w nim zasad BHP i znajomości telefonów alarmowych: Pogotowie Ratunkowe Straż Pożarna 998 Policja 997 Alarmowy numer ratunkowy 112 II. PRZEPISY BHP obowiązujące podczas wykonywania eksperymentów w laboratorium chemicznym Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia należy: 1. Założyć odzież ochronną (fartuch ochronny z długim rękawem, rękawice i okulary ochronne); 2. Długie włosy spiąć z tyłu głowy, aby zabezpieczyć je przed kontaktem z otwartym ogniem i chemikaliami; 3. Zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia oraz oznaczeniami (Załącznik nr 2 do Regulaminu) i kartami charakterystyki stosowanych odczynników. Podczas wykonywania ćwiczenia: 1. Nie wolno samodzielnie modyfikować wykonywanych doświadczeń, w tym zwiększać ilości stosowanych odczynników, bez uprzedniego zezwolenia prowadzącego zajęcia; 2

3 2. W razie jakiekolwiek wątpliwości co do wykonania lub przebiegu eksperymentu, należy skonsultować się z prowadzącym zajęcia lub z pracownikiem obsługi technicznej; 3. Nie pipetować cieczy ustami; 4. Przy ogrzewaniu i przelewaniu cieczy nie należy nachylać się nad nimi, aby nie wdychać ich par; 5. Nie stosować otwartych źródeł ognia w pobliżu palnych rozpuszczalników (np. acetonu, alkoholi); 6. Wszystkie prace z substancjami szczególnie niebezpiecznymi bądź szkodliwymi dla zdrowia (stężone kwasy, zasady, rozpuszczalniki organiczne, substancje łatwopalne) należy wykonywać pod włączonym wyciągiem, informując wcześniej o tym fakcie prowadzącego zajęcia lub pracownika obsługi technicznej; 7. Przy rozcieńczaniu stężonych kwasów wodą należy zawsze wlewać kwas do wody (proces odwrotny jest silnie egzotermiczny, może prowadzić do silnego ogrzania lub rozpryskiwania mieszaniny i spowodować poparzenia); 8. Nie pozostawiać żadnych substancji w naczyniu bez opisu; 9. Po pobraniu odczynnika należy niezwłocznie zamknąć opakowanie, w którym jest on przechowywany. 10. Nie używać uszkodzonego sprzętu lub pękniętych i brudnych naczyń; 11. Każdy, nawet najmniejszy, wypadek (skaleczenie, oparzenie, złe samopoczucie, nieplanowane zapalenie się substancji, rozlanie lub rozsypanie związku chemicznego, rozbicie naczynia itp.) należy natychmiast zgłosić prowadzącemu zajęcia. Po zakończeniu ćwiczenia należy: 1. wylać mieszaniny poreakcyjne zawierające metale ciężkie lub związki organiczne do specjalnych pojemników na odpady ciekłe; 2. wyrzucić zużyte ręczniki papierowe, rękawiczki ochronne, bibułę, sączki z bibuły, substancje stałe oraz potłuczone szkło wyłącznie do specjalnych pojemników na odpady stałe. 3. umyć używane naczynia wodą wodociągową, wypłukać wodą destylowaną i odstawić do wysuszenia; 4. dokładnie posprzątać swoje stanowisko pracy; 5. dokładnie umyć ręce wodą z mydłem. 3

4 Załącznik nr 1 Rodzaj zajęć: pokaz, warsztaty, kurs dokształcający* Miejsce zajęć:..... Termin zajęć (data i godzina): Prowadzący (imię i nazwisko, podpis): Zapoznałem/-am się z regulaminem pokazów, warsztatów i kursów dokształcających odbywających się w laboratoriach chemicznych Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii im. Jana Długosza Opiekun grupy (imię i nazwisko, podpis): L.p. Imię i nazwisko Podpis Uwagi

5 OZNACZENIA NA OPAKOWANIACH SUBSTANCJI CHEMICZNYCH Załącznik nr 2 Wszystkie pojemnik, w których przechowywane są substancje chemiczne muszą posiadać odpowiednie oznakowanie w postaci piktogramów, czyli symboli informujących o właściwościach danej substancji pod kątem zagrożenia dla człowieka i środowiska, umożliwiając bezpieczną pracę w laboratorium. 5

6 Załącznik nr 3 PODSTAWOWE ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY W laboratorium bardzo ważna jest umiejętność zachowania się w razie wypadku. Należy szybko ocenić sytuację, usunąć, jeśli to możliwe, przyczynę zagrożenia. 1. Pożar Należy zachować spokój, nie ulegać panice, nie tarasować przejść. Pożar w laboratorium należy gasić przy użyciu gaśnic oraz koców gaśniczych. Płonące osoby gasi się przy użyciu koców gaśniczych lub wilgotnych fartuchów laboratoryjnych. Nigdy nie należy kierować wylotu gaśnicy na płonące osoby. Pożaru w laboratorium nie gasimy wodą z uwagi na niebezpieczeństwo porażenia prądem elektrycznym. Jeśli ognia nie da się ugasić należy wezwać straż pożarną. 2. Oparzenia termiczne Mogą być wywołane bezpośrednim zetknięciem z otwartym ogniem, rozgrzanym przedmiotem lub gorącą cieczą. Miejsce oparzone należy natychmiast przemyć zimną wodą (co najmniej kilkanaście minut), a następnie osłonić sterylną gazą. W żadnym wypadku nie natłuszczać. Przy rozległych lub głębokich oparzeniach należy zasięgnąć porady lekarskiej. 3. Oparzenia środkami chemicznymi Kwasy oparzone miejsce zmyć dużą ilością zimnej wody, następnie 5% roztworem kwaśnego węglanu sodu (NaHCO3) i ponownie wodą. W przypadku poparzenia stężonym kwasem siarkowym, należy najpierw wytrzeć kwas suchą ścierką, dopiero potem zmyć wodą, kwaśnym węglanem sodu i ponownie wodą. Alkalia przemyć dużą ilością zimnej wody, następnie 1% roztworem kwasu octowego (CH3COOH) lub bornego (H3BO3) i ponownie wodą. 4. Dostanie się środków chemicznych do oka Oko należy bezzwłocznie przemywać dużą ilością zimnej wody przez kilkanaście minut. W przypadku kwasu dodatkowo przemyć 1% wodnym roztworem węglanu sodu (Na2CO3) i ponownie wodą. W przypadku zasad przemywać wodą, 1% wodnym roztworem kwasu bornego (H3BO3) i ponownie wodą. Bezwzględnie należy udać się do lekarza okulisty, a w poważniejszych przypadkach wezwać pomoc medyczną. 6

7 5. Zatrucia środkami chemicznymi W przypadku zaobserwowania oznak zatrucia: ból głowy, osłabienie, duszność, wymioty, omdlenie, należy poszkodowanemu zapewnić dostęp świeżego powietrza. Jako odtrutkę podawać duże ilości mleka. Wezwać lekarza. 6. Omdlenia Należy zapewnić dostęp świeżego powietrza. Osobę należy ułożyć w takiej pozycji, aby głowa spoczywała nieco niżej niż tułów, rozluźnić wszystkie części garderoby, utrudniające oddychanie czy swobodny obieg krwi i wezwać pomoc medyczną. 7. Skaleczenia i zranienia Z rany należy usunąć resztki obcego ciała przy użyciu pincety i przez kilkanaście sekund pozwolić na krwawienie (jeśli nie jest ono zbyt obfite). Rany nie powinno się obmywać. Brzegi rany i przylegającą powierzchnię skóry należy zdezynfekować jodyną, 70% etanolem lub wodą utlenioną, a następnie nałożyć jałowy opatrunek. W przypadku znacznego krwawienia nakłada się opatrunek uciskowy powyżej rany (ucisk nie powinien być stosowany dłużej niż 5 minut). Należy wezwać pomoc medyczną. 7