Praktyki studenckie -

Transkrypt

1 Praktyki studenckie - prawdziwa wartość czy przykra konieczność. Maciej Beręsewicz Anita Maćkowiak Marta Musiał Łukasz Wawrowski SKN Estymator

2 Spis treści 1 Metoda badania 3 1. Cel badania Metoda Próba kwotowa Organizacja badań Wyniki i rezultaty 6 1. Wyniki badań Wnioski Rekomendacje A Treść przeprowadzonej ankiety 13

3 Streszczenie Projekt badał opinie oraz oczekiwania studentów na temat praktyk obowiązkowych. Miał za zadanie poznać obecne nastroje panujące wśród studentów i ich odczucia odnośnie praktyk. Otrzymane wyniki okazały się zaskakujące: mały odsetek studentów załatwia praktyki po znajomości, a osoby, które odbyły je zgodnie z regulaminem studiów są z nich zadowolone i uważają, że praktyki obowiązkowe mają sens. Ponadto studenci liczą na możliwość poszerzenie swoich umiejętności oraz nauczenia się nowych rzeczy podczas odbywania praktyki.

4 Rozdział 1 Metoda badania 1. Cel badania Celem badania było znalezienie odpowiedzi na następujące pytania: jaki jest odsetek studentów zaliczających praktyki po znajomości, czy studentom zależy na zaliczeniu praktyki po znajomości oraz czy studenci widzą sens w praktykach obowiązkowych. Ponadto badanie miało dostarczyć informacji o oczekiwaniach studentów odnośnie praktyk obowiązkowych. 2. Metoda W podrozdziale zostało przedstawione teoretyczne podejście do wykorzystanej metody, a także został opisany dokładny przebieg badania Próba kwotowa Próba kwotowa jest to rodzaj próby losowej, o której można powiedzieć, że jest reprezentatywna, mimo że badane jednostki wchodzące w jej skład nie zostały wybrane w sposób losowy. Wybór respondentów do próby kwotowej opiera się zwykle na kilku cechach, przykładowo: wiek, płeć, miejsce zamieszkania. Dobór osób do próby na podstawie wybranych kryteriów oparty jest na posiadanej już wiedzy na temat badanej populacji. Potrzebna jest na przykład informacja jaki procent

5 2. Metoda 4 populacji stanowią kobiety i mężczyźni. W takim przypadku dobór kwotowy według płci będzie oznaczał, że udział procentowy kobiet i mężczyzn w próbie musi być taki sam, jak ich udział w całej badanej populacji. Reprezentatywność próby kwotowej jest w pewnym sensie umowna, uzależniona w głównej mierze od aktualności danych na podstawie których dobierane były tzw. kwoty, czyli proporcje osób dobieranych do próby. Nawet w przypadku pełnej aktualności danych nie można określić obciążenia wyników zrealizowanego badania 1. Poza tym jednostki do badania nie są wybierane w sposób zupełnie losowy, gdyż to ankieter wybiera respondentów i może to robić w sposób subiektywny Organizacja badań W celu wyjaśnienia problemu postanowiliśmy przeprowadzić badanie ankietowe, ponieważ uznaliśmy, że w ten sposób uda nam się dotrzeć do najszerszego grona studentów. Opierając się na danych uzyskanych z Dziekanatów poszczególnych wydziałów ustaliliśmy reprezentatywną próbę, która obejmowała studentów III roku (I st.), I oraz II roku (II stopnia). Próba kwotowa liczyła 398 osób (10% populacji studentów liczone względem płci, wydziału oraz roku studiów). Podczas przeprowadzania badania napotkaliśmy na trzy problemy. Konstrukcja odpowiedniej ankiety okazała się sporym wyzwaniem, gdyż sformułowane przez nas pytania nie pozwalały na uzyskanie interesujących nas odpowiedzi. Po rozmowie z ekspertami w dziedzinie badań marketingowych udało nam się stworzyć ostateczną wersję ankiety. Jej treść znajduje się w Dodatku A. Kolejną przeszkodą była realizacja próby. Na podstawie planu zajęć ustaliliśmy grafik, według którego mieliśmy przepytać studentów z poszczególnych wydziałów i kierunków. Jednakże okazało się, że frekwencja wśród studentów jest niższa, niż liczebność wymagana w naszej próbie. Ponadto studenci nie wykazywali zbyt dużej chęci, aby wypełnić ankietę. Niestety nie udało się zrealizować badania w 100%, gdyż nie zastaliśmy sporej grupy studentów. W celu uzupełnienia braków odpowiedzi przeprowadziliśmy ankietę internetową. Dzięki temu udało nam się zrealizo pr%c3%b3by

6 2. Metoda 5 wać 76% próby. Dokładne dane na temat liczbności próby oraz jej realizacji znajdują się na Rysunku 1.1 oraz Rysunku 1.2. Wydział Ekonomii Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Gospodarki Międzynarodowej Towaroznawstwa Zarządzania Rysunek 1.1. Liczebność próby Kierunek III rok I stopień I rok II stopień II rok II stopień Mężczyzna Kobieta Mężczyzna Kobieta Mężczyzna Kobieta SUMA Ekonomia Polityka Społeczna Finanse i rachunkowość Informatyka i Ekonometria Techniczne zastosowania internetu Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Towaroznawstwo Zarządzanie i inżynieria produkcji Finanse i Rachunkowość Gospodarka Przestrzenna Zarządzanie i Marketing/Zarządzanie SUMA Źródło: opracowanie własne. Wydział Ekonomii Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Gospodarki Międzynarodowej Towaroznawstwa Zarządzania Rysunek 1.2. Realizacja próby Kierunek III rok I stopień I rok II stopień II rok II stopień Mężczyzna Kobieta Mężczyzna Kobieta Mężczyzna Kobieta SUMA Ekonomia Polityka Społeczna Finanse i rachunkowość Informatyka i Ekonometria Techniczne zastosowania internetu Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Towaroznawstwo Zarządzanie i inżynieria produkcji Finanse i Rachunkowość Gospodarka Przestrzenna Zarządzanie i Marketing/Zarządzanie SUMA Źródło: opracowanie własne.

7 Rozdział 2 Wyniki i rezultaty 1. Wyniki badań W badaniu ankietowych zebrano dane 304 osób. Wśród wszystkich ankietowanych 84% studentów odbyło praktykę zgodnie z regulaminem studiów. Największy odsetek osób odbywających praktykę zgodnie z regulaminem studiów zaobserwowano na Wydziale Towaroznawstwa i wynosił on 91%. Z kolei najwięcej osób, które otrzymały potwierdzenie odbycia praktyki, a mimo to jej nie odbyły, studiuje na Wydziale Gospodarki Międzynarodowej, a odsetek ten wyniósł 22%. Dane na temat wszystkich wydziałów znajdują się na Rysunku 2.1. Kolejne pytanie dotyczyło doświadczenia zawodowego studenta. Respondenci mogli wybierać pomiędzy następującymi odpowiedziami (wielokrotnego wyboru): praktyki/staże dodatkowe, działalność w organizacjach studenckich, działalność charytatywna/wolontariat, działalność w innych organizacjach, praca na umowę o pracę, praca na umowę zlecenie lub o dzieło, praca wakacyjna, inne, żadne z powyższych. Większość respondentów posiadała doświadczenie zawodowe. Największą grupę stanowiły osoby, które pracowały podczas wakacji i stanowiły 60%. Kolejną grupą były osoby uczestniczące w dodatkowych praktykach lub stażach. Grupa ta stanowiła 54%, a 51% respondentów posiadało doświadczenie w pracy na umowę zlecenie lub o dzieło. Wśród studentów tylko 4% nie posiadało żadnego doświadczenia zawodowego. Prawie 30% studentów posiada już doświadczenie w pracy na

8 1. Wyniki badań 7 Rysunek 2.1. Sposób zaliczenia praktyki - podział na wydziały Towaroznastwa 91% 9% Ekonomii Informatyki i Gospodarki Elektronicznej Zarządzania Gospodarki Międzynarodowej 86% 86% 85% 78% 14% 14% 15% 22% Odbyłem/am praktykę zgodnie z regulaminem studiów Otrzymałem/am potwierdzenie odbycia praktyki, mimo iż faktycznie nie brałem/am w niej udziału 0% 20% 40% 60% 80% 100% Źródło: opracowanie własne. umowę o pracę. Szczegółowe wyniki znajdują się na Rysunku 2.2. Rysunek 2.2. Doświadczenie zawodowe - studenci ogółem Praca wakacyjna Praktyki/staże dodatkowe Praca na umowę zlecenie lub o dzieło 54% 51% 60% Działalność w organizacjach studenckich Praca na umowę o pracę 29% 35% Działalnośc charytatywna/wolontariat Działalność w innych organizacjach 21% 18% Żadne z powyższych Inne 4% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Źródło: opracowanie własne. Kolejne pytanie dotyczyło oceny odbytych praktyk obowiązkowych (21

9 1. Wyniki badań 8 stwierdzeń przedstawionych na skali Likerta). Stwierdzenia dotyczyły między innymi wykonywanych zadań, stosunków z pracownikami, możliwości wykazania się oraz stwierdzenia podsumowującego praktyki były zupełnie bez sensu. Zarówno kobiety jak i mężczyźni byli zgodni, co do stwierdzenia zwykle byłem/am w stanie wykonać wszystkie powierzone mi zadania podczas praktyki oraz uważali, że ich przełożony posiadał odpowiednie kompetencje. Średnia ocen tych stwierdzeń wyniosła odpowiednio 4,64 oraz 4,35. Kobiety wyżej oceniły stwierdzenie moi współpracownicy posiadali odpowiednie kompetencje (4,18), a mężczyźni miałem dużą samodzielność w wykonywaniu powierzonych zadań (3,97). Wszyscy ankietowani stwierdzili, że raczej nie zgadzają się ze stwierdzeniem po odbytej praktyce miałem/miałam możliwość zatrudnienia. Stwierdzenie to zostało najniżej ocenione przez respondentów i średnia ocena wyniosła 2,12. Na podstawie tego można wnioskować, iż pracodawcy nie są skłonni zatrudniać studentów odbywających u nich praktyki. Pomimo powyższego stwierdzenia większość studentów nie zgadza się ze stwierdzeniem, że praktyki są bez sensu. Wszyscy studenci, poza studiującymi na Wydziale Informatyki i Gospodarki Elektronicznej najwyżej ocenili stwierdzenie zwykle byłem/am w stanie wykonać wszystkie powierzone mi zadania podczas praktyki. Wyżej wymienieni studenci najwyżej ocenili stwierdzenie przełożony posiadał odpowiednie kompetencje. Średnia ocen wynosiła odpowiednio 4,67 oraz 4,38. Studenci wszystkich wydziałów raczej nie zgadzają się ze stwierdzeniem podczas praktyk nie nauczyłem/am się niczego nowego. Studenci Wydziału Informatyki i Gospodarki Elektronicznej jako jedyni nie mają zdania na temat stwierdzenia praktyki były zupełnie bez sensu. Respondenci z innych wydziałów, tj. z Wydziału Ekonomii, Gospodarki Międzynarodowej, Towaroznawstwa oraz Zarządzania raczej nie zgadzali się z tym stwierdzeniem. Warto zwrócić uwagę, że istnieje znaczna różnica w ocenach tego stwierdzenia na Wydziale Towaroznawstwa oraz Informatyki i Gospodarki Elektronicznej i wynosi około 1 punktu w skali Likerta. Wyniki dla ogółu studentów zostały przestawione na Rysunku 2.3 oraz na Rysunku 2.4 natomiast średnie ocen poszczególnych stwierdzeń dla wydziałów znajdują się w Tabeli 2.1.

10 1. Wyniki badań 9 Tablica 2.1. Charakterystyka praktyk - średnie ocen poszczególnych stwierdzeń (wydziały) Wydział Ekonomii Informatyki Gospodarki Towaroznawstwa Zarządzania i Gospodarki Międzynarodowej Stwierdzenie Elektronicznej Zwykle byłem/am w stanie wykonać wszystkie powierzone mi zadania podczas praktyki Mój przełożony posiadał odpowiednie kompetencje Moi współpracownicy posiadali odpowiednie kompetencje Lokalizacja firmy była dogodna Miałem/am dużą samodzielność w wykonywaniu powierzonych zadań Pracownicy pomogli mi wdrożyć się w funkcjonowanie firmy Praktyka była zgodna z kierunkiem moich studiów Firma, w której odbywałem praktyki liczy się na rynku Pracownicy traktowali mnie na równi ze sobą Mój przełożony traktował mnie na równi z innymi pracownikami Nie brałem/am udziału w szkoleniach w ramach praktyk Podczas praktyki mogłem/am wykorzystać swoje umiejętności i kwalifikacje Miałem/am narzucone godziny pracy Moje zadania nie były zróżnicowane Podczas praktyki mogłem/am wyrażać swoje myśli oraz pomysły Podczas praktyki mogłem/am wykazać się kreatywnym myśleniem Podczas praktyki miałem/am możliwość stosowania własnych metod pracy Zdobyte doświadczenie wykorzystałem/am również po zakończeniu praktyk (w innym miejscu) Nie nauczyłem/am się niczego nowego Praktyki były zupełnie bez sensu Po odbytej praktyce miałem/am możliwość zatrudnienia Źródło: opracowanie własne. Kolejnym pytaniem, na które mieli odpowiedzieć respondenci dotyczyło oczekiwań związanych z praktykami obowiązkowymi. Studenci mieli wybrać z 16 stwierdzeń 3 najistotniejsze oraz 3 nieistotne. W celu utworzenia rankingu stwierdzeń obliczono miarę syntetyczną jako średnią arytmetyczną ważoną. Na pierwszym miejscu wśród najważniejszych stwierdzeń respondenci najczęściej wskazywali poszerzenie swoich umiejętności, następnie chęć nauczenia się nowych rzeczy oraz praktyki będą zgodne z kierunkiem moich

11 1. Wyniki badań 10 Rysunek 2.3. Charakterystyka praktyk - najwyżej oceniane stwierdzenia (studenci ogółem) Zwykle byłem/am w stanie wykonać wszystkie powierzone mi zadania podczas praktyki Mój przełożony posiadał odpowiednie kompetencje Moi współpracownicy posiadali odpowiednie kompetencje 4,08 4,35 4,64 Lokalizacja firmy była dogodna 4,05 Miałem/am dużą samodzielność w wykonywaniu powierzonych zadań Pracownicy pomogli mi wdrożyć się w funkcjonowanie firmy Praktyka była zgodna z kierunkiem moich studiów Firma, w której odbywałem praktyki liczy się na rynku Pracownicy traktowali mnie na równi ze sobą Mój przełożony traktował mnie na równi z innymi pracownikami 3,80 3,78 3,74 3,71 3,66 3,60 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 Źródło: opracowanie własne. studiów. Te stwierdzenia były najczęściej wskazywane na kolejnych miejscach przez 25%, 7,5% i 6,4% wszystkich badanych respondentów. Wśród stwierdzeń, które są nieistotne respondenci najczęściej wskazywali zaliczenie praktyki po znajomości, następnie uczelnia powinna znaleźć mi ofertę praktyk oraz uczelnia powinna kontrolować, czy praktyka odbywa się zgodnie z umową. Procentowy udział przedstawiał się następująco: 17,5%, 15%

12 1. Wyniki badań 11 Rysunek 2.4. Charakterystyka praktyk - najwyżej oceniane stwierdzenia (studenci ogółem) Po odbytej praktyce miałem/am możliwość zatrudnienia 2,12 Praktyki były zupełnie bez sensu 2,12 Nie nauczyłem/am się niczego nowego Zdobyte doświadczenie wykorzystałem/am również po zakończeniu praktyk (w innym miejscu) Podczas praktyki miałem/am możliwość stosowania własnych metod pracy Podczas praktyki mogłem/am wykazać się kreatywnym myśleniem Podczas praktyki mogłem/am wyrażać swoje myśli oraz pomysły 2,38 2,60 2,86 2,94 2,98 Moje zadania nie były zróżnicowane 3,09 Miałem/am narzucone godziny pracy Podczas praktyki mogłem/am wykorzystać swoje umiejętności i kwalifikacje 3,13 3,14 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 Źródło: opracowanie własne. oraz 12%. Co ciekawe na czwartym miejscu wśród nieistotnych stwierdzeń studenci wskazali wynagrodzenie z wynikiem 8% odpowiedzi. Ranking ze względu na płeć kształtuje się bardzo podobnie z tą różnicą, że mężczyźni wśród istotnych cech na trzecim miejscu najczęściej wskazywali ciekawe i ambitne zadania. Pierwsze miejsce wśród najczęściej wybieranych stwierdzeń w agregacji wydziałowej niezmiennie zajmowało poszerzenie swoich

13 2. Wnioski 12 umiejętności. Drugie miejsce to zamiennie nauczenie się nowych rzeczy i praktyki będą zgodne z kierunkiem moich studiów. Dla Wydziału Towaroznawstwa oraz Wydziału Ekonomii trzecie miejsce w rankingu zajmuje stwierdzenie możliwość zatrudnienia w firmie, w której odbywam praktyki. Klasyfikacja nieistotnych cech wśród wydziałów odpowiada rankingowi wskazanym przez ogół respondentów. 2. Wnioski Powyższe wyniki wskazują na to, że studenci uważają praktyki za okazję do poszerzenia posiadanych umiejętności oraz chcą nauczyć się nowych rzeczy, a zaliczenie praktyki po znajomości ich nie interesuje. Chcą także sami znaleźć ofertę praktyki odpowiadającą ich zainteresowaniom, a kwestia wynagrodzenia za odbytą praktykę ma dla nich charakter drugorzędny. 3. Rekomendacje W świetle przedstawionych wyników można przedstawić rekomendacje dla studentów oraz władz uczelni. Studentom radzimy zmienić nastawienie do praktyk - osoby, które już odbyły praktykę były z niej zadowolone i uważają, że mają one sens. Oprócz tego sugerujemy wymieniać opinie na temat firm oferujących praktyki ponieważ nie każde przedsiębiorstwo zapewni praktykantowi możliwość nauki nowych rzeczy i da ciekawe zadania. Do władz uczelni zgłaszamy postulat badania opinii studentów po odbytych praktykach. Ankieta na ten temat powinna być dostępna w systemie e-dziekanat po V semestrze studiów, jako ocena przedmiotu.

14 Dodatek A Treść przeprowadzonej ankiety

15 14

16 15