HTA Consulting

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "HTA Consulting 2007 www.hta.pl 1"

Zofia Bielecka
8 lat temu
Przeglądów:

1 Robert Plisko Przeglądy systematyczne Metaanaliza Programy komputerowe HTA Consulting Działamy od 2001 roku, Ponad 200 opracowań, 3 wspólników (Magdalena Władysiuk- Blicharz, Przemysław Ryś, Robert Plisko), Około 25 współpracowników, Szeroka współpraca międzynarodowa. Co wiedzieć chce decydent? 1. Czy jest to technologia o udowodnionej efektywności (bardziej efektywna od standardu)? 2. Jaka jest siła interwencji w porównaniu z opcjami? (która z opcji jest najbardziej efektywna i o ile przewyŝsza pozostałe?) 3. Która z opcji jest najbardziej opłacalna i o ile przewyŝsza pozostałe? HTA Consulting

Czy jest to technologia o udowodnionej efektywności (bardziej efektywna od standardu)? 2. Jaka jest siła interwencji w porównaniu z opcjami?

2 Rodzaje dowodów naukowych - przykłady Opisy przypadków / serie przypadków Badania obserwacyjne - kontrolowane Rejestry Randomizowane badania kliniczne Przeglądy literatury medycznej (meta-analizy) Przeglądy systematyczne (meta-analizy) Beletrystyka vs przegląd systematyczny Biochemik Linus Pauling, laureat nagrody Nobla, dobierał cytaty z literatury medycznej, by udowodnić swoją teorię, Ŝe wit. C wydłuŝa Ŝycie i poprawia jego jakość. Systematyczny przegląd literatury: 2 badania: wit. C zapobiega przeziębieniu wiele badań brak korzyści z jej stosowania Dlaczego korzystamy z opracowań wtórnych (przeglądów) Skondensowana forma dokumentu Zawiera przetworzone i przystępne informacje Niektóre przeglądy (systematyczne) zawierają całość dostępnej informacji dotyczącej określonego tematu HTA Consulting

C wydłuŝa Ŝycie i poprawia jego jakość. Systematyczny przegląd literatury: 2 badania: wit.

Rodzaje przeglądów literatury Przeglądy Przeglądy systematyczne Meta-analizy Przegląd systematyczny ma na celu Odnalezienie i uwzględnienie w analizie efektywności (lub ekonomicznej) WSZYSTKICH

3 Rodzaje przeglądów literatury Przeglądy Przeglądy systematyczne Meta-analizy Przegląd systematyczny ma na celu Odnalezienie i uwzględnienie w analizie efektywności (lub ekonomicznej) WSZYSTKICH wiarygodnych badań klinicznych, które dotyczą ZADANEGO tematu analizy Czułość i swoistość strategii wyszukiwania DuŜe RCT czy metaanaliza? (na rysunku tylko RCTs z podwójnie ślepą próbą porównanie z placebo) HTA Consulting

klinicznych, które dotyczą ZADANEGO tematu analizy Czułość i swoistość strategii wyszukiwania DuŜe RCT czy

4 Etapy przeglądu systematycznego Zdefiniowanie problemu zdrowotnego (populacja, interwencja, punkty końcowe) Określenie metodyki badań kliniczny (ustalenie kryteriów włączenia i wykluczenia badań a priori) Strategia wyszukiwania Przeszukanie baz danych i rejestrów Ocena wiarygodności badań klinicznych Określenie przyczyn wykluczenia badań Badanie heterogenności poszczególnych badań Kompilacja danych (meta-analiza) Definiowanie problemu zdrowotnego Populacja Interwencja Wynik / efekt zdrowotny Strategia wyszukiwania Populacja ŁĄCZENIE ZBIORÓW Interwencja ŁĄCZENIE ZBIORÓW Wynik / efekt zdrowotny Schorzenie Stadium Wiek Choroby współistniejące AND NOT Substancja Materiał Sprzęt Test diagnostyczny Dawka Postać Droga podawania Preparat Kointerwencje AND NOT Pierwszorzędowe punkty końcowe: śmiertelność, chorobowość lub zapadalność, jakość Ŝycia Drugorzędowe punkty końcowe OR OR OR HTA Consulting

danych (meta-analiza) Definiowanie problemu zdrowotnego Populacja Interwencja Wynik / efekt zdrowotny Strategia wyszukiwania Populacja ŁĄCZENIE ZBIORÓW Interwencja ŁĄCZENIE ZBIORÓW Wynik / efekt

5 Identyfikacja badań strategia wyszukiwania dla badań randomizowanych 1. randomized controlled trial.pt. 2. randomized controlled trials/ 3. controlled clinical trial.pt. 4. random allocation/ 5. double blind method/ 6. single-blind method/ 7. or/ clinical trial.pt. 9. exp clinical trials/ 10. (clin$ adj25 trial$).tw. 11. ((singl$ or doubl$ or trebl$ or tripl$) adj25 (blind$ or mask$)).tw. 12. placebos/ 13. placebo$.tw. 14. random$.tw. 15. research design/ 16. or/ comparative study/ 18. exp evaluation studies/ 19. follow up studies/ 20. prospective studies/ 21. (control$ or prospectiv$ or volunteer$).tw. 22. or/ animal/ not (human/ and animal/) or 16 or 22 Bazy informacji medycznej MEDLINE (PubMed, OVID), EMBASE, CENTRAL (The Cochrane Central Register of Controlled Trials) PsychoINFO Cancerlit MEDLINE (200) EMBASE (431) CENTRAL (174) Weryfikacja na podstawie abstraktów i tytułów MEDLINE (57) EMBASE (67) CENTRAL (16) Eliminacja powtórzeń Piśmiennictwo z referencji (28) 130 Weryfikacja w oparciu o pełne teksty doniesień naukowych 11 HTA Consulting

tw. 12. placebos/ 13. placebo$.tw. 14. random$.tw. 15. research design/ 16. or/8-15 17. comparative study/ 18. exp evaluation studies/ 19. follow up studies/ 20. prospective studies/ 21.

6 Ocena wiarygodności badań 1. Randomizacja (czy i jaka metoda) 2. Zaślepienie (pojedyncze, podwójne) 3. Utrata z okresu obserwacji i/lub okresu interwencji 4. Analiza intension-to-treat 5. Inne elementy (liczebność próby, długość okresu obserwacji) Ocena w skali Jadad Pytanie Czy badanie opisano jako randomizowane? Czy badanie opisano jako podwójnie zaślepione? Czy podano informacje o utracie pacjentów z badania i okresu obserwacji? Czy dodać 1 punkt za podany opis randomizacji i właściwą metodę? Czy dodać 1 punkt za podany opis zaślepienia i właściwą metodę? Czy odjąć 1 punkt za niewłaściwą metodę randomizacji? Czy odjąć 1 punkt za niewłaściwą metodę zaślepienia? SUMA Punktacja Komentarz oceniającego Przyczyny wykluczenia - przykłady Badanie nierandomizowane Niewłaściwa metoda randomizacji ( pseudorandomizacja ) Niewłaściwie wybrany moment randomizacji Niewłaściwa metodyka (obserwacyjne, przeglądowe) Brak poszukiwanych punktów końcowych HTA Consulting

Czy podano informacje o utracie pacjentów z badania i okresu obserwacji? Czy dodać 1 punkt za podany opis randomizacji i właściwą metodę?

7 Pytanie kliniczne / sprecyzowanie problemu / ekspertyza wstępna Strategia wyszukiwania Analiza wiarygodności / wagi Metaanaliza Skuteczność / powikłania Identyfikacja świadczeniodawców Zbieranie danych kosztowych Analiza kosztów Analiza cost-effectiveness + ew. break-eventpoint Zalety przeglądów systematycznego Wnioski są bardziej wiarygodne i dokładne z gdyŝ pochodzą ze wszystkich dostępnych badań eksperymentalnych Jawne kryteria włączenia i wykluczenia ograniczają tendencyjność w znajdowaniu i odrzucaniu badań Dostarczają duŝej ilości wiarygodnych informacji lekarzom, naukowcom, twórcom polityki zdrowotnej w postaci skompilowanej Mogą zmniejszać opóźnienie między pojawieniem się wyników badań a wprowadzeniem do diagnostyki i leczenia. Zalety przeglądów systematycznych Wyniki róŝnych badań mogą być porównane formalnie, co pozwala, na ustalenie, czy moŝna je uogólnić i czy są zgodne (brak niejednorodności). MoŜna znaleźć przyczyny niejednorodności (braku zgodności między wynikami róŝnych badań). Ilościowe przeglądy systematyczne (metaanalizy) zwiększają precyzję wyników globalnych (istotność statystyczna). HTA Consulting

break-eventpoint Zalety przeglądów systematycznego Wnioski są bardziej wiarygodne i dokładne z gdyŝ pochodzą ze wszystkich dostępnych badań eksperymentalnych Jawne kryteria włączenia i wykluczenia

8 Metaanaliza moŝe być częścią przeglądu systematycznego; przegląd systematyczny nie zawsze obejmuje metaanalizę Metaanaliza to proces pozwalający na zwiększenie precyzji wnioskowania dzięki kumulacji wyników pojedynczych pierwotnych badań klinicznych (wzrost liczebności próby, zawęŝenie CI) Przegląd systematyczny a metaanaliza Przegląd systematyczny Metaanaliza Ilościowe zestawienie wyników pojedynczych badań klinicznych Istota metaanalizy polega na zsumowaniu danych źródłowych pochodzących z kilku eksperymentalnych badań klinicznych, z których kaŝde jest na ogół za mało liczne, aby oddzielnie wykazać istotność wyników Jest to badanie badań, w którym jednostką obserwacji nie jest indywidualna osoba, ale pojedynczy eksperyment (pierwotne badanie kliniczne) HTA Consulting

pojedynczych badań klinicznych Istota metaanalizy polega na zsumowaniu danych źródłowych pochodzących z kilku eksperymentalnych badań klinicznych, z których kaŝde jest na ogół za mało liczne, aby

9 Po co opracowuje się metaanalizy? Niejednoznaczne wyniki badań klinicznych przeprowadzonych w podobnym obszarze Wzrost mocy wnioskowania statystycznego ZbliŜenie populacji badanej do populacji ogólnej Jakie badania moŝna włączyć do metaanalizy? wiarygodne RCT, follow-up, ślepa próba porównywalne pod względem: tematu, populacji, interwencji, mierzonego punktu końcowego podobnym sposobie przedstawiania wyników Wiarygodna analiza efektywności ZAWSZE w oparciu o przegląd systematyczny uwzględnia wszystkie opcje, czyli moŝliwe do zastosowania w danej sytuacji klinicznej metody leczenia, zawiera opis wszystkich technologii oraz uzasadnienie włączenia i wykluczenia poszczególnych sposobów postępowania, przedstawia przeszukiwane bazy danych, strategię wyszukiwania badań klinicznych oraz sposoby łączenia słów kluczowych, uwzględnia wszystkie badania uznane za wiarygodne, niezaleŝnie od ich wyniku, określa w skali punktowej wiarygodność badań klinicznych włączonych do metaanalizy, HTA Consulting

10 Zmienne Dychotomiczne (1/0), Ciagłe, Kategorie, skale itd. Odsetki, liczby, Czas do wystąpienia zdaŝenia. Zmienne dychotomiczne Wyniki RCT ZdaŜenie Brak zdaŝenia Suma Interwencja a b a+b Kontrola c d c+d Suma a+c b+d a+b+c+d Parametry EBM RR = RRR = OR = RD = NNT= (a/(a+b))/(c/(c+d)) 1-RR=1- (a/(a+b))/(c/(c+d)) (a/b)/(c/d) = ad/bc ARR = a/(a+b) c/(c+d) 1/RD = 1/(a/(a+b) c/(c+d)) HTA Consulting

Zmienne dychotomiczne Wyniki RCT ZdaŜenie Brak zdaŝenia Suma Interwencja a b a+b Kontrola c d c+d Suma

11 Positive endpoint RBI ABI NNT RBR ABR NNH Difference <0 (b/b+d) (a/a+c) Difference >0 (b/b+d) (a/a+c) RRI ARI NNH RRR ARR NNT Negative endpoint Zmienne ciągłe Wszystkie wartości w danym zakresie. Przykładowo: waga ciała, wzrost, ciśnienie tętnicze. Parametry EBM Zmienne ciągłe Średnia waŝona róŝnica Standaryzowana waŝona róŝnica HTA Consulting

wartości w danym zakresie. Przykładowo: waga ciała, wzrost, ciśnienie tętnicze.

12 Metaanaliza Celem metaanalizy jest ilościowe zestawienie z sobą wyników wielu róŝnych badań klinicznych Zsumowany szacunkowy wynik powinien być średnią waŝoną wyników poszczególnych badań klinicznych włączonych do metaanalizy Wagi w metaanalizie Wkład poszczególnego badania klinicznego do końcowego wyniku (summary statistic) Programy komputerowe - RevMan, - Statsdirect, - Metaanalysis, - R, - Winbugs, - Pakiety statystyczne, - Excel. HTA Consulting

w metaanalizie Wkład poszczególnego badania klinicznego do końcowego wyniku (summary statistic) Programy komputerowe

13 Review Manager - Program wykorzystywany przez Cochrane Collaboration, - Program darmowy do wykorzystywania naukowego płatny dla celów komercyjnych. HTA Consulting

14 Review Manager Nowy przegląd Title Dates Review Number Full Review HTA Consulting

15 Dodawanie nowych badań HTA Consulting

16 HTA Consulting

17 Dodawanie porównania HTA Consulting

18 HTA Consulting

19 Dodawanie punktów końcowych Zmienne dychotomiczne HTA Consulting

20 HTA Consulting

21 SES BMS HTA Consulting

22 HTA Consulting

23 HTA Consulting

24 HTA Consulting

25 Zmienne ciągłe HTA Consulting

26 HTA Consulting

27 HTA Consulting

28 HTA Consulting

29 Dziękuję za uwagę HTA Consulting

Podobne dokumenty

Cel badania. Sacrum czy profanum? Schemat prezentacji. Badania kliniczne. Wykrycie związku przyczynowoskutkowego

Cel badania. Sacrum czy profanum? Schemat prezentacji. Badania kliniczne. Wykrycie związku przyczynowoskutkowego Schemat prezentacji Wykorzystania wyników analiz farmakoekonomicznych w tworzeniu i modyfikacji programów terapeutycznych NFZ Krzysztof Łanda 1. Wstęp do EBM i HTA 2. Przeglądy systematyczne i metaanalizy