SYSTEM. Prawa Karnego Procesowego

Transkrypt

1

2 SYSTEM Prawa Karnego Procesowego

3 SYSTEM Prawa Karnego Procesowego Redaktor Naczelny Piotr Hofmański Członkowie Rady Programowej prof. dr hab. Andrzej Bulsiewicz dr hab. Wojciech Cieślak prof. dr hab. Wiesław Daszkiewicz prof. dr hab. Tomasz Grzegorczyk dr hab. Jerzy Kasprzak dr hab. Monika Klejnowska prof. dr hab. Piotr Kruszyński prof. dr hab. Cezary Kulesza dr hab. Zbigniew Kwiatkowski prof. dr hab. Kazimierz Marszał dr hab. Ireneusz Nowikowski prof. dr hab. Lech Paprzycki prof. dr hab. Feliks Prusak dr hab. Jerzy Skorupka prof. dr hab. Stanisław Stachowiak prof. dr hab. Ryszard A. Stefański prof. dr hab. Janusz Tylman prof. dr hab. Stanisław Waltoś dr hab. Paweł Wiliński sędzia SN Stanisław Zabłocki dr hab. Kazimierz Zgryzek

4 Tom I. Tom II. Tom III. Tom IV. Tom V. Tom VI. Tom VII. Tom VIII. Tom IX. Tom X. ZAGADNIENIA OGÓLNE Piotr Hofmański PROCES KARNY ROZWIĄZANIA MODELOWE W UJĘCIU PRAWNOPORÓWNAWCZYM Piotr Kruszyński ZASADY PROCESU KARNEGO Paweł Wiliński DOPUSZCZALNOŚĆ PROCESU Arkadiusz Lach Maria Jeż-Ludwichowska SĄDY I INNE ORGANY POSTĘPOWANIA KARNEGO Zbigniew Kwiatkowski STRONY I INNI UCZESTNICY POSTĘPOWANIA KARNEGO Cezary Kulesza CZYNNOŚCI PROCESOWE Ireneusz Nowikowski DOWODY Jerzy Skorupka ŚRODKI PRZYMUSU Tomasz Grzegorczyk POSTĘPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE Ryszard A. Stefański

5 Tom XI. Tom XII. Tom XIII. Tom XIV. Tom XV. Tom XVI. Tom XVII. Tom XVIII. POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM PIERWSZEJ INSTANCJI Kazimierz Zgryzek POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE Sławomir Steinborn Krzysztof Woźniewski NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA I ŚRODKI POZAPROCESOWE Stanisław Zabłocki TRYBY SZCZEGÓLNE Feliks Prusak POZAKODEKSOWE POSTĘPOWANIA SZCZEGÓLNE Tomasz Grzegorczyk POSTĘPOWANIA PO UPRAWOMOCNIENIU SIĘ ORZECZENIA Andrzej Światłowski OBRÓT PRAWNY Z ZAGRANICĄ I POSTĘPOWANIA PRZED TRYBUNAŁAMI MIĘDZYNARODOWYMI Lech Paprzycki KOSZTY PROCESU I OPŁATY W SPRAWACH KARNYCH Monika Klejnowska

6 ZASADY PROCESU KARNEGO Redakcja naukowa Paweł Wiliński Autorzy: Olgierd Bogucki Anna Gerecka-Żołyńska Tomasz Grzegorczyk Piotr Hofmański Cezary Kulesza Maria Rogacka-Rzewnicka Andrzej Sakowicz Stanisław Waltoś Paweł Wiliński Kazimierz Zgryzek Maciej Zieliński III cz. 1

7 Poszczególne rozdziały tomu III napisali: Część 1 Olgierd Bogucki rozdział 1 Anna Gerecka-Żołyńska rozdział 24 Tomasz Grzegorczyk rozdział 18 Piotr Hofmański rozdział 21 Cezary Kulesza rozdział 20 Maria Rogacka-Rzewnicka rozdział 19 Andrzej Sakowicz rozdział 22 Stanisław Waltoś rozdział 17 Paweł Wiliński rozdziały 2 16 Kazimierz Zgryzek rozdział 23 Maciej Zieliński rozdział 1 Część 2 Grażyna Artymiak rozdział 30 Barbara Janusz-Pohl rozdział 31 Wojciech Jasiński rozdział 28 Romuald Kmiecik rozdział 34 Michał Królikowski rozdział 37 Piotr Kruszyński rozdział 33 Hanna Paluszkiewicz rozdział 26 Szymon Pawelec rozdział 33 Jerzy Skorupka rozdział 27 Sławomir Steinborn rozdział 36 Dobrosława Szumiło-Kulczycka rozdział 25 Małgorzata Wąsek-Wiaderek rozdział 29 Paweł Wiliński rozdział 32 Włodzimierz Wróbel rozdział 35

8 Spis treści SPIS TREŚCI TOM III część 1 Wykaz skrótów Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym Wprowadzenie DZIAŁ I. Pojęcia ROZDZIAŁ 1. Zasady prawa z perspektywy ogólnej teorii prawa Uwagi wstępne Poziom pierwszy i drugi rozważań o zasadach prawa Poziom trzeci rozważań o zasadach prawa (ogólnoteoretyczny) Stanowisko Jerzego Wróblewskiego Stanowisko Komitetu Nauk Prawnych PAN Rekonstrukcja polskiej koncepcji zasad prawa w opracowaniu szkoły poznańskiej Koncepcja zasad i reguł R. Alexy ego jako koncepcja nieadekwatna do polskiej kultury prawnej Istota koncepcji R. Alexy ego w relacji do polskiej kultury prawnej Stosunek literatury polskiej do koncepcji R. Alexy ego Próba współczesnej rekonstrukcji elementów postrzegania zasad w polskiej kulturze prawnej ROZDZIAŁ 2. Doniosłość zasad w procesie karnym Zasady prawa w poszczególnych gałęziach prawa Fenomen zasad procesu karnego Uzasadnienie doniosłości zasad w procesie karnym Szczególna użyteczność koncepcji zasad procesowych w postępowaniu karnym ROZDZIAŁ 3. Problematyka zasad procesowych w dyskusji naukowej Wprowadzenie Zasady procesowe w dyskusji naukowej do 1939 r Przełom lat Koncepcja zasad L. Schaffa Koncepcja zasad M. Cieślaka Późniejsza dyskusja o zasadach procesowych

9 Spis treści 7. Monograficzna analiza zasad procesowych Opracowania zbiorowe dotyczące zasad procesowych Etapy intensywności dyskusji o zasadach ROZDZIAŁ 4. Pojęcie zasady procesowej Wieloznaczność pojęcia zasada procesowa Zasada procesowa jako zasada prawa Elementy identyfi kujące pojęcie zasada procesowa Pierwsze defi nicje zasady procesowej Cztery ujęcia zasady procesowej Zasada procesowa jako idea prawna Zasada procesowa jako norma prawna Normatywny charakter zasady i jej szczególna doniosłość Dwoistość pojęcia zasada procesowa Wnioski ROZDZIAŁ 5. Katalog zasad procesu karnego Uwagi o nieustalonym katalogu Wybrane listy zasad procesowych Przeciwstawność tendencji klasyfi kacyjnych zasad procesowych Spory wokół poszczególnych zasad Podsumowanie ROZDZIAŁ 6. Naczelne (podstawowe) zasady procesu karnego Pojęcie zasada naczelna (podstawowa) procesu Pojęcie zasada naczelna według słownika języka polskiego Pojęcie zasada naczelna w teorii prawa Pojęcie zasada naczelna w doktrynie procesu karnego. Zwolennicy szerokiego ujęcia Pojęcie zasada naczelna w doktrynie procesu karnego. Zwolennicy wąskiego ujęcia Podsumowanie ROZDZIAŁ 7. System zasad procesowych i ich hierarchia Zdolność zasad do tworzenia systemu System zasad a system prawa System zasad według L. Schaffa System zasad według M. Cieślaka System zasad według M. Lipczyńskiej System zasad według A. Murzynowskiego System zasad według S. Kalinowskiego, J. Habera, W. Daszkiewicza System zasad według S. Waltosia System zasad według K. Marszała, J. Grajewskiego, Z. Świdy System zasad według M. Wąsek-Wiaderek Problematyka wewnętrznej hierarchii zasad Cztery elementy analizy systemu zasad

10 Spis treści ROZDZIAŁ 8. Funkcje zasad procesowych Pojęcie funkcja w prawie Sposób okreś lania funkcji zasad prawa Rozważania o funkcjach ogólnych zasad procesu karnego Rozważania o funkcjach w odniesieniu do konkretnych zasad procesu karnego Cztery podstawowe funkcje zasady procesowej Funkcje ogólne i funkcje szczegółowe zasad procesowych ROZDZIAŁ 9. Zasada procesowa w ujęciu abstrakcyjnym i konkretnym Wprowadzenie Zasady-idee i zasady-normy w koncepcji L. Schaffa Zasada abstrakcyjna i zasada konkretna w koncepcji M. Cieślaka Koncepcje porządkujące w teorii prawa Recepcja koncepcji M. Cieślaka w doktrynie procesu karnego Podsumowanie ROZDZIAŁ 10. Kryteria oraz sposób wyodrębnienia zasady procesowej Uwagi ogólne o powstawaniu zasad Stanowisko teorii prawa Dwutorowa identyfi kacja zasad procesowych Potrzeba okreś lenia kryteriów wyróżnienia zasad procesowych Kryteria wyróżnienia zasad według A. Murzynowskiego i S. Waltosia Dwoistość kryteriów oceny według P. Hofmańskiego Elementy identyfi kujące zasadę procesową Powszechne uznanie jako czynnik kreujący zasady procesowe Identyfi kacja zasad niezdefi niowanych Defi niowanie zasady procesowej Opinio communis a byt zasad procesowych Uwagi końcowe ROZDZIAŁ 11. Zasada procesowa a jej przeciwieństwo (zasady przeciwstawne) Pojęcie przeciwieństwa i przeciwstawności Przeciwstawność zasad Przeciwstawność jako sposób opisania zasad procesowych Pozorna sprzeczność zasad L. Schaffa i przeciwstawność zasad M. Cieślaka Spory o przeciwstawność zasad Przeciwstawność zasad a ich wariantowość Pary zasad przeciwstawnych Zasady nieznające przeciwstawności Podsumowanie ROZDZIAŁ 12. Zasada dominująca a zasada uzupełniająca Koncepcja M. Cieślaka Krytyka koncepcji zasad dominujących i uzupełniających Dominacja zasad w różnych stadiach procesu Podsumowanie

11 Spis treści ROZDZIAŁ 13. Zasada procesowa i wyjątek od niej Wyjątek od zasady uwagi ogólne Zasady procesowe i istnienie wyjątków Koncepcja zasady procesowej i wyjątków od niej Istnienie wyjątków a sposób defi niowania zasady ROZDZIAŁ 14. Zasada skodyfikowana i zasada zdefiniowana prawnie Źródła normatywnego charakteru zasady procesowej Zasada skodyfi kowana jako zasada zdefi niowana Zasada skodyfi kowana jako wyrażona w przepisach Zasada prawnie zdefi niowana Zasada wyrażona w przepisach Zasady skodyfi kowane zdefi niowane, zasady skodyfi kowane niezdefi niowane, zasady nieskodyfi kowane Ewolucja zasad zdefi niowanych w przepisach procedury karnej Zasada procesowa w znaczeniu konkretnym a problem skodyfi kowania zasad Zasady procesowe nieskodyfi kowane a zasada w znaczeniu konkretnym Zasady procesowe identyfi kowane na podstawie wyjątków a zasada w znaczeniu konkretnym Podsumowanie ROZDZIAŁ 15. Zasady konstytucyjne i pozakonstytucyjne ROZDZIAŁ 16. Współczesne dyskusje o zasadach procesu karnego Stan dyskusji o zasadach procesowych Ewolucja katalogu i treści zasad procesowych Aktualne spory o zasady procesowe Zasada rzetelnego (uczciwego) procesu Zasada lojalności procesowej Zasada prawa do informacji prawnej (informacji procesowej) Zasada równości broni albo zasada równości stron Zasada ne bis in idem Spór o zasadę prawdy materialnej i zasadę kontradyktoryjności Zasada sprawiedliwości Dyskusja wokół koncepcji zasad i reguł według R. Alexy ego DZIAŁ II. Zasady ROZDZIAŁ 17. Zasada prawdy materialnej Pojęcie zasady prawdy materialnej w znaczeniu abstrakcyjnym (opisowym) zakres, definicja Pojęcie zasada Wartość wyrażana przez zasadę prawdy materialnej Defi nicja zasady w ujęciu abstrakcyjnym (opisowym) Funkcje zasady w ujęciu opisowym Przeciwieństwo zasady prawdy materialnej Historyczny rozwój zasady w polskim procesie karnym

12 Spis treści 3. Zasada w ujęciu prawnoporównawczym Common law System kontynentalny (Francja, Niemcy, Rosja) Francja Niemcy Rosja Zasada w polskim procesie karnym Defi nicja zasady elementy konstytutywne Treść defi nicji ustawowej Konstytucja RP a zasada prawdy materialnej Podstawowe środki służące realizacji zasady prawdy materialnej Analiza zakresu przedmiotowego zasady Analiza zakresu podmiotowego zasady Analiza zakresu temporalnego zasady Ustawowe ograniczenia i wyjątki od zasady Ograniczenia faktyczne zasady prawdy materialnej Wpływ na instytucje procesu karnego Stosunek do innych zasad ROZDZIAŁ 18. Zasada ścigania przestępstw z urzędu Pojęcie, istota i zakres zasady ścigania przestępstw z urzędu Pojęcie ścigania z urzędu jako zasady procesu karnego Istota zasady ścigania przestępstw z urzędu Wyjątki od zasady ścigania przestępstw z urzędu oraz od bezwarunkowego takiego ścigania Zakres przedmiotowy zasady ścigania przestępstw z urzędu Kształtowanie się zasady ścigania przestępstw z urzędu Początki kształtowania się ścigania przestępstw z urzędu jako zasady procesu Kształtowanie się zasady ścigania przestępstw z urzędu w prawie państw europejskich po upadku cesarstwa rzymskiego Historyczne kształtowanie się ścigania z urzędu w prawie polskim Zasada ścigania przestępstw z urzędu w ujęciu prawnoporównawczym Uwagi wstępne Zasada ścigania przestępstw z urzędu w prawie francuskim Zasada ścigania przestępstw z urzędu w prawie niemieckim Ściganie przestępstw w państwach systemu common law Regulacje prawa brytyjskiego Unormowanie USA Zasada ścigania przestępstw z urzędu w obecnym prawie polskim Ściganie przestępstw z urzędu jako zasada w świetle kolejnych polskich kodyfi kacji karnoprocesowych po 1918 r. oraz w ujęciu doktryny Ustawowe ujmowanie zasady oficjalności ścigania w regulacjach karnoprocesowych Podmiotowy zakres działania zasady ścigania przestępstw z urzędu Temporalne aspekty zmian w zakresie ustawowych modyfi kacji przynależności określonych przestępstw do danego trybu ścigania Zasada ścigania przestępstw z urzędu a zasada legalizmu i niektóre inne zasady

13 Spis treści 4.6. Instytucje procesowe i materialnoprawne upraszczające ściganie z urzędu z zachowaniem zasady legalizmu Oportunistyczne odstępstwa w realizacji zasady ścigania przestępstw z urzędu Oportunizm ścigania przy poszerzaniu ścigania z urzędu na przestępstwa prywatnoskargowe Zasada ścigania przestępstw z urzędu a zasada skargowości ROZDZIAŁ 19. Zasada legalizmu i zasada oportunizmu Pojęcie, zakres oraz defi nicja zasady legalizmu i zasady oportunizmu w znaczeniu opisowym Pojęcie zasady legalizmu i zasady oportunizmu Wartości wyrażane przez zasadę legalizmu i zasadę oportunizmu Defi nicja zasady legalizmu i zasady oportunizmu w ujęciu opisowym Funkcje zasad legalizmu i oportunizmu w ujęciu opisowym Zasada legalizmu i jej przeciwieństwo Historyczny rozwój zasad legalizmu i oportunizmu w procesie polskim Geneza zasad legalizmu i oportunizmu w ujęciu ogólnym Rozwój zasady legalizmu w polskim procesie karnym Zasada legalizmu i oportunizmu w ujęciu prawnoporównawczym Ujęcie i znaczenie zasady oportunizmu w systemie common law Ujęcie i znaczenie zasady legalizmu i zasady oportunizmu w systemie kontynentalnym Francja Niemcy Ujęcie i znaczenie zasady legalizmu i zasady oportunizmu w prawie karnym międzynarodowym Ujęcie i znaczenie zasad legalizmu i oportunizmu w innych aktach prawa międzynarodowego Zasada legalizmu w polskim procesie karnym Defi nicja zasady elementy konstytutywne Analiza zakresu przedmiotowego zasady legalizmu Analiza zakresu podmiotowego zasady legalizmu Analiza zakresu temporalnego zasady legalizmu Ustawowe wyjątki od zasady legalizmu Ograniczenia wynikające ze stosowania zasady legalizmu Wpływ zasady legalizmu na instytucje procesu karnego Stosunek zasady legalizmu i zasady oportunizmu do innych zasad postępowania karnego ROZDZIAŁ 20. Zasada skargowości Zasada skargowości in abstracto Pojęcie zasady Wartości wyrażane przez zasadę skargowości Defi nicja zasady w ujęciu opisowym Funkcje zasady w ujęciu opisowym Zasada i jej przeciwieństwo Historyczny rozwój zasady skargowości w Polsce

14 Spis treści 3. Zasada skargowości w ujęciu prawnoporównawczym Ujęcie i znaczenie zasady w systemie common law Proces w Anglii i Walii System amerykański Ujęcie i znaczenie zasady w systemie kontynentalnym Proces niemiecki System francuski Proces rosyjski Ujęcie zasady w prawie karnym międzynarodowym Ujęcie i znaczenie zasady w innych aktach prawa międzynarodowego Zasada skargowości w polskim procesie karnym Defi nicja zasady elementy konstytutywne Analiza zakresu przedmiotowego zasady Rodzaje skarg Obowiązywanie zasady skargowości w postępowaniu pierwszoinstancyjnym Funkcje aktu oskarżenia Związanie sądu pierwszej instancji granicami oskarżenia Obowiązywanie zasady skargowości w postępowaniu odwoławczym Zasada skargowości w postępowaniu kasacyjnym i wznowieniowym Analiza zakresu podmiotowego zasady Analiza zakresu temporalnego zasady Ustawowe ograniczenia i wyjątki od zasady Wyjątki od zasady skargowości przed sądem pierwszej instancji Wyjątki od zasady skargowości i jej ograniczenia w postępowaniu odwoławczym Wyjątki i ograniczenia zasady skargowości w postępowaniu kasacyjnym i wznowieniowym Wyjątki i ograniczenia w postępowaniu kasacyjnym Wyjątki w postępowaniu wznowieniowym Ograniczenia wynikające ze stosowania zasady skargowości Wpływ zasady skargowości na instytucje procesu karnego Stosunek do innych zasad ROZDZIAŁ 21. Zasada kontradyktoryjności Pojęcie, zakres, defi nicja zasady w znaczeniu opisowym Pojęcie zasady Wartość, jaką wyraża Defi nicja zasady w ujęciu opisowym Funkcje zasady w ujęciu opisowym Zasada i jej przeciwieństwo Historyczny rozwój zasady w procesie polskim Geneza Rozwój Zasada w ujęciu prawnoporównawczym Ujęcie i znaczenie zasady w systemie common law Ujęcie i znaczenie zasady w aktach prawa międzynarodowego

15 Spis treści 4. Zasada w polskim procesie karnym Inicjowanie procesu skargą i dysponowanie przez strony przedmiotem procesu Rozdzielenie ról procesowych i przeciwstawność interesów stron Sporna forma postępowania Równość broni Bezstronność sądu Stosunek do innych zasad Podsumowanie ROZDZIAŁ 22. Zasada informacji procesowej Pojęcie, zakres i definicja zasady informacji procesowej w polskim procesie karnym Pojęcie zasady informacji procesowej Wartość zasady informacji procesowej w procesie karnym Defi nicja zasady informacji procesowej w ujęciu opisowym Funkcje zasady informacji procesowej Rys historyczny zasady informacji procesowej w procesie polskim Zasada informacji procesowej w Kodeksie postępowania karnego z 1928 r Zasada informacji procesowej w Kodeksie postępowania karnego z 1969 r Zasada informacji procesowej w ujęciu prawnoporównawczym i międzynarodowym Zasada informacji procesowej w systemie common law Zasada prawa do informacji w systemie kontynentalnym na podstawie wybranych państw Francja Niemcy Włochy Zasada informacji procesowej w aktach prawa międzynarodowego Prawo do informacji w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych Zasada prawa do informacji procesowej w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Prawo do informacji w postępowaniu karnym w prawie Unii Europejskiej Zasada informacji procesowej w polskim procesie karnym Defi nicja zasady informacji procesowej Zakres przedmiotowy zasady informacji procesowej Zakres podmiotowy zasady informacji procesowej Zakres temporalny zasady informacji procesowej Konsekwencje naruszenia zasady informacji procesowej ROZDZIAŁ 23. Zasada jawności Pojęcie zasady jawności Wokół pojęcia jawność Pojęcia jawność i jawny w języku potocznym Pojęcia jawność i jawny w języku prawniczym Pojęcie jawność postępowania w języku prawnym

16 Spis treści 1.2. Kontrowersje wokół pojęcia zasady jawności Defi nicja i istota zasady jawności Zasada jawności w ujęciu pozaprocesowym Ujęcie zasady jawności w Konstytucji RP Ujęcie zasady jawności w aktach prawa międzynarodowego Jawność zewnętrzna procesu karnego Problem jawności zewnętrznej postępowania przygotowawczego Jawność zewnętrzna postępowania sądowego (publiczność rozprawy, publiczność posiedzenia) Jawność zewnętrzna reglamentowana Jawność zewnętrzna procesu karnego a media Jawność wewnętrzna procesu karnego Jawność wewnętrzna postępowania przygotowawczego Jawność wewnętrzna postępowania sądowego Jawność wewnętrzna rozprawy Jawność wewnętrzna posiedzenia sądu Obligatoryjne i fakultatywne wyłączenie jawności rozprawy ROZDZIAŁ 24. Zasada ustności i zasada pisemności Pojęcie, zakres, defi nicja zasady w znaczeniu opisowym Pojęcie zasada ustności Wyrażana wartość Defi nicja zasady w znaczeniu opisowym Funkcje zasady w ujęciu opisowym Zasada i jej przeciwieństwo Historyczny rozwój zasady w procesie polskim Geneza Rozwój Zasada w ujęciu prawnoporównawczym Ujęcie i znaczenie zasady w systemie common law Ujęcie i znaczenie zasady w systemie kontynentalnym Francja Niemcy Rosja Ujęcie i znaczenie zasady w prawie karnym międzynarodowym Ujęcie i znaczenie zasady w innych aktach prawa międzynarodowego Zasada w polskim procesie karnym Defi nicja zasady elementy konstytutywne Analiza zakresu przedmiotowego zasady Analiza zakresu podmiotowego zasady Analiza zakresu temporalnego zasady Ustawowe ograniczenia i wyjątki od zasady Ograniczenia wynikające ze stosowania Wpływ na instytucje procesu karnego Stosunek do innych zasad

17 Spis treści TOM III część 2 (skrócony spis) Wykaz skrótów Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym DZIAŁ II. Zasady (ciąg dalszy) ROZDZIAŁ 25. Zasada sprawności (szybkości) i zasada koncentracji materiału dowodowego ROZDZIAŁ 26. Zasada bezpośredniości ROZDZIAŁ 27. Zasada swobodnej oceny dowodów i zasada legalnej oceny dowodów ROZDZIAŁ 28. Zasada bezstronności sądu. Zasada niezawisłości i niezależności sądu ROZDZIAŁ 29. Zasada samodzielności jurysdykcyjnej sądu ROZDZIAŁ 30. Zasada kolegialności ROZDZIAŁ 31. Zasada udziału czynnika społecznego ROZDZIAŁ 32. Zasada prawa do obrony ROZDZIAŁ 33. Zasada domniemania niewinności ROZDZIAŁ 34. Zasada kontroli DZIAŁ III. Prawo karne materialne, europejskie i międzynarodowe ROZDZIAŁ 35. Zasady prawa karnego materialnego ROZDZIAŁ 36. Zasady międzynarodowej i europejskiej współpracy sądowej w sprawach karnych ROZDZIAŁ 37. Zasady międzynarodowego procesu karnego Skorowidz przedmiotowy

18 WYKAZ SKRÓTÓW Wykaz skrótów I. Akty prawne CJA c.p.p. decyzja ramowa o ENA EKE EKPCz, Konwencja EKPPSK FRE k.c. Criminal Justice Act Code de procédure pénale (kodeks postępowania karnego Republiki Francuskiej z 1957 r.) decyzja ramowa Rady z 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między Państwami Członkowskimi (2002/584/WSiSW) (Dz.Urz. UE 2002 L 190/1 ze zm.) Europejska konwencja o ekstradycji sporządzona w Paryżu 13 grudnia 1957 r. (Dz.U. z 1994 r. Nr 70, poz. 307 ze zm.) Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4 listo pada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) Europejska konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych, sporządzona w Strasburgu 20 kwietnia 1959 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 76, poz. 854 ze zm.) Federal Rules of Evidence ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 121) k.k. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) k.k. z 1932 r. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 60, poz. 571 ze zm.) uchylone k.k. z 1969 r. ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 94 ze zm.) nieobowiązująca k.k.s. ustawa z 10 wrześ nia 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 186 ze zm.) k.k.w. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) k.k.w. z 1969 r. ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 13, poz. 98 ze zm.) nieobowiązująca Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Konwencja o handlu ludźmi (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi, sporządzona w Warszawie dnia 16 maja 2005 r. (Dz.U. z 2009 r. Nr 20, poz. 107) 17

19 Wykaz skrótów Konwencja przeciw przemocy Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej, Konwencja nr 210 na liście umów międzynarodowych Rady Europy, przyjęta w 2011 r. Konwencja z 2000 r. Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listo pada 2000 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 18, poz. 158) Konwencja z Lanzarote Konwencja Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystaniem i nadużyciami seksualnymi, Konwencja nr 201 na liście umów międzynarodowych Rady Europy, przyjęta w 2007 r. k.p. ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) k.p.c. ustawa z 17 listo pada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.) k.p.k. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) k.p.k. z 1928 r. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego (tekst jedn. Dz.U. z 1950 r. Nr 40, poz. 364 ze zm.) nieobowiązujące k.p.k. z 1969 r. ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.) nieobowiązująca k.p.k. FR Kodeks postępowania karnego Federacji Rosyjskiej KPP, Karta Karta Praw Podstawowych (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE 2012 C 326/391) k.p.w. ustawa z 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 395 ze zm.) KWUS Konwencja wykonawcza do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 roku między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach z 19 czerwca 1990 r. (Dz.Urz. UE 2000 L 239/19) MPPOiP, Pakt Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) nowela z 20 lipca 2000 r. ustawa z 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego oraz ustawy Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 62, poz. 717) nowela z 9 wrześ nia 2000 r. ustawa z 9 wrześ nia 2000 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawy o zamówieniach publicznych oraz ustawy Prawo bankowe (Dz.U. Nr 93, poz. 1027) 18

20 Wykaz skrótów nowela z 10 stycznia 2003 r. nowela z 22 maja 2003 r. nowela z 28 lipca 2005 r. nowela z 15 marca 2007 r. nowela z 29 marca 2007 r. nowela z 5 listo pada 2009 r. nowela z 27 wrześ nia 2013 r. Protokół nr 7 do EKPCz Protokół o handlu ludźmi Protokół z 2000 r. p.u.s.p. p.u.s.p. z 1928 r. p.u.s.p. z 1985 r. ustawa z 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. Nr 17, poz. 155 ze zm.) ustawa z 22 maja 2003 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 109, poz. 1031) ustawa z 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 178, poz. 1479) ustawa z 15 marca 2007 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 112, poz. 766) ustawa z 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 64, poz. 432 ze zm.) ustawa z 5 listo pada 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy, ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 206, poz ze zm.) ustawa z 27 wrześ nia 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r., poz. 1247) Protokół Nr 7 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzony dnia 22 listo pada 1984 r. w Strasburgu (Dz.U. z 2003 r. Nr 42, poz. 364) Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listo pada 2000 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 18, poz. 160) Protokół fakultatywny do Konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografi i, przyjęty w Nowym Jorku dnia 25 maja 2000 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 76, poz. 494) ustawa z 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 427 ze zm.) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 1964 r. Nr 6, poz. 40 ze zm.) nieobowiązujące ustawa z 20 czerwca 1985 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) nieobowiązujące 19

21 Wykaz skrótów p.w.k.k. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 554 ze zm.) p.w.k.k. z 1969 r. ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 95 ze zm.) uchylona p.w.k.k.s. ustawa z 10 wrześ nia 1999 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 931 ze zm.) p.w.k.p.k. ustawa z 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 556 ze zm.) p.w.k.p.k. z 1969 r. ustawa z 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 97 ze zm.) nieobowiązujące p.w.k.p.w. ustawa z 24 sierpnia 2001 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz ze zm.) reg.sąd. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 259) regulamin SN uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2003 r. w sprawie regulaminu Sądu Najwyższego (M.P. Nr 57, poz. 898 ze zm.) regulamin TS 20 regulamin postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, przyjęty przez Trybunał Sprawiedliwości za zgodą Rady dnia 25 wrześ nia 2012 r. (Dz.Urz. UE 2012 L 265/1) regul.prok. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 24 marca 2010 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 144) r.s.s. rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka z 15 listo pada 1939 r. o sądach specjalnych w Generalnym Gubernatorstwie r.z.t.p. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz.U. Nr 100, poz. 908) statut MTK, statut rzymski statut MTS statut TSUE Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708) Karta Narodów Zjednoczonych, statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych (Dz.U. z 1947 r. Nr 23, poz. 90 ze zm.) Protokół (nr 3) w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE 2012 C 326/210) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 741/2012 z 11 sierpnia 2012 r. zmieniającym Protokół w sprawie Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i załącznik I do tego protokołu (Dz.Urz. UE 2012 L 228/1)

22 Wykaz skrótów StPO TFUE TUE u.ipn u.k.s. z 1971 r. u.o.a.n. u.o.p.z. u.p.n. u.s.k.ś. u.s.n.zwł., ustawa o skardze na przewlekłość ustawa o SN ustawa o SN z 1962 r. ustawa o SN z 1984 r. ustawa o TK u.ś.k. u.ts Zalecenia TS Strafprozessordnung (niemiecki Kodeks postępowania karnego) Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE 2012 C 326/47) Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE 2012 C 326/13) ustawa z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 ze zm.) ustawa karna skarbowa z 26 października 1971 r. (tekst jedn. Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 ze zm.) nieobowiązująca ustawa z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz ze zm.) ustawa z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 768 ze zm.) ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 382) ustawa z 21 stycznia 1999 r. o sejmowej komisji śledczej (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zm.) ustawa z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) ustawa z 23 listo pada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 499) ustawa z 15 lutego 1962 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 11, poz. 54 ze zm.) nieobowiązująca ustawa z 20 wrześ nia 1984 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U r. Nr 101, poz. 924 ze zm.) nieobowiązująca ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) ustawa z 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 36, poz. 232 ze zm.) ustawa z 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 925 ze zm.) Zalecenia dla sądów krajowych, dotyczące składania wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym (Dz. Urz. UE 2012 C 338/1) II. Czasopisma i publikatory Acta UWroc. Annales UMCS Acta Universitatis Wratislaviensis, Prawo, Wrocław Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, Sectio G. Ius, Lublin 21

23 Wykaz skrótów ANRW AUNC Biul.PK CPH CPKiNP Dz.Pr.P.P. Dz.U. Dz.Urz. MS Dz.Urz. UE Dz.Urz.Zarz.Cyw. Ziem Wschodnich EHRLR EPS GA GS GSP JEPP JR KPP KritV KZS MoP NP NStZ OSA OSN OSNKW OSNPG OSNwSK OSP OSPiKA OTK OTK-A OTK-B Pal. PiP PPiA PPK Prob.Praw. Prok.iPr. Prok.iPr. dodatek Prz.Leg. Prz.Pol. Przegl.Sejm. Aufstieg und Niedergang der römischen Welt. Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung Acta Universitatis Nicolai Copernici Biuletyn Prawa Karnego Czasopismo Prawno-Historyczne Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dziennik Praw Państwa Polskiego Dziennik Ustaw Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich European Human Rights Law Review Europejski Przegląd Sądowy Goltdammer s Archiv für Strafrecht Gazeta Sądowa Gdańskie Studia Prawnicze Journal of European Public Policy Juristische Rundschau Kwartalnik Prawa Prywatnego Die Kritische Vierteljahresschrift für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft Krakowskie Zeszyty Sądowe Monitor Prawniczy Nowe Prawo Neue Zeitschrift für Strafrecht Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych Orzecznictwo Sądu Najwyższego Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izby Karna i Wojskowa Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Prokuratury Generalnej Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Zbiór Urzędowy Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria A (od 2002 r.) Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego seria B (od 2002 r.) Palestra Państwo i Prawo Przegląd Prawa i Administracji Przegląd Prawa Karnego Problemy Praworządności Prokuratura i Prawo Prokuratura i Prawo dodatek Przegląd Legislacyjny Przegląd Policyjny Przegląd Sejmowy 22

24 Wykaz skrótów PS Przegląd Sądowy Rej. Rejent RGBL Reichs-Gesetzblatt (Biuletyn Ustaw Rzeszy) RIDP Revue Internationale de droit pénal RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SI Studia Iuridica SP Studia Prawnicze SPE Studia Prawno-Ekonomiczne St.Iur.Torun. Studia Iuridica Toruniensis StV Strafverteidiger Tyg.Urz. Tygodnik Urzędowy Wok. Wokanda WPP Wojskowy Przegląd Prawniczy Zb.Orz. (ECR) Zbiór Orzeczeń ETS (European Court Reports) ZNSA Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego ZNUAM Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza ZNUG Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZOSN Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego ( ) ZRP Zeitschrift für Rechtspolitik ZStW Zeitschrift für die Gesamte Strafrechtswissenschaft III. Inne ABW APKr. ENA ETPCz ETS KPCz Lex/el. Lexis.pl MTK MTKJ MTKR ONZ PKWN RPO SA SIP1 SIP2 SN SO STSM Supremus SWPM Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego Archiwum Państwowe w Krakowie europejski nakaz aresztowania Europejski Trybunał Praw Człowieka Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) Komitet Praw Człowieka wydawnictwo elektroniczne Lex Serwis Prawniczy LexisNexis Polska Międzynarodowy Trybunał Karny Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy Organizacja Narodów Zjednoczonych Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego Rzecznik Praw Obywatelskich sąd apelacyjny Lex system informacji prawnej Wydawnictwa Wolters Kluwer Legalis system informacji prawnej Wydawnictwa C.H. Beck Sąd Najwyższy sąd okręgowy Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej baza orzecznictwa Sądu Najwyższego Sąd Wyższy Prawa Miejskiego 23

25 Wykaz skrótów TK Trybunał Konstytucyjny TS Trybunał Sprawiedliwości Uzasadnienie k.p.k. Uzasadnienie do Kodeksu postępowania karnego z 1997 r., w: Nowe kodeksy karne z 1997 z uzasadnieniami. Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy, Warszawa 1997 Uzasadnienie noweli z 27 wrześ nia 2013 r. rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw, druk nr

26 WYKAZ PODSTAWOWEJ LITERATURY PODAWANEJ WYŁĄCZNIE W ZAPISIE SKRÓCONYM Wykaz podstawowej literatury podawanej wyłącznie w zapisie skróconym 1. PODRĘCZNIKI Artymiak, Rogalski, Proces. Część ogólna Artymiak, Rogalski, Proces. Część szczególna Bulsiewicz, Przebieg Cieślak, Podstawowe założenia Cieślak, Podstawowe założenia. Dzieła wybrane Cieślak, Zarys Daszkiewicz, Zagadnienia, t. I Daszkiewicz, Zagadnienia, t. II Daszkiewicz, Nowak, Stachowiak, Proces Gardocka, Podręcznik Glaser, Polski proces Grajewski, Przebieg procesu Grajewski i inni, Prawo G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz.P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, K. Sowiński, Proces karny. Część ogólna, red. G. Artymiak, M. Rogalski. G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz.P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, A. Masłowska, Proces karny. Część szczególna, red. G. Artymiak, M. Rogalski. A. Bulsiewicz, M. Jeż-Ludwichowska, D. Kala, D. Osowska, A Lach, Przebieg procesu karnego, red. A. Bulsiewicz. M. Cieślak, Polska procedura karna: podstawowe założenia teoretyczne. M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, w: Dzieła wybrane, t. II, red. S. Waltoś, Kraków M. Cieślak, Postępowanie karne. Zarys instytucji. W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom I. W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom II. W. Daszkiewcz, T. Nowak, S. Stachowiak, Proces karny. Część szczególna. T. Gardocka, Postępowanie karne. Podręcznik akademicki. S. Glaser, Polski proces karny w zarysie wraz z prawem o ustroju sądów powszechnych, Kraków J. Grajewski, Przebieg procesu karnego. K. Papke-Olszauskas, S. Steinborn, K. Woźniewski, Prawo karne procesowe część ogólna, red. J. Grajewski. 25