TECHNOLOGIA CHEMICZNA BILANS MATERIAŁOWY I CIEPLNY PROCESU TECHNOLOGICZNEGO. dr inż. Anna Zielińska-Jurek Pok. 026 Ch.A.
|
|
- Sławomir Marek
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 TECHNOLOGIA CHEMICZNA BILANS MATERIAŁOWY I CIEPLNY PROCESU TECHNOLOGICZNEGO dr inż. Anna Zielińska-Jurek anna_z@chem.pg.gda.pl Pok. 026 Ch.A. Katedra Technologii Chemicznej Wydział Chemiczny
2 Klasyczny bilans materiałowy wykonywany jest jako bilans masy materii, wyrażonej w jej jednostkach: miligramach, gramach, kilogramach, tonach. Bilans materiałowy może być także wykonany dla liczności materii wyrażonej w jej jednostkach: w milimolach, molach, kilomolach. Mówi się wtedy o bilansie molowym. Bilansu nie wykonuje się z reguły dla objętości, gdyż prawo zachowania nie obwiązuje generalnie dla tego parametru stanu. W większości rzeczywistych procesów następuje, bowiem zmiana objętości składników tworzących układ w trakcie zachodzących przemian, np. reakcje zachodzące w fazie gazowej ze zmian ilości moli produktów i substratów powodują również, że objętość substratów jest inna niż łączna objętość produktów (synteza amoniaku: N 2 + 3H 2 2NH 3 ). 2
3 Typy bilansów masowych Można wykonywać zarówno bilans całkowity procesu (układu), bilans jednego ze składników (związków chemicznych), bilanse wszystkich składników lub bilans pierwiastków (molowy lub masowy) biorących udział w procesie. Obowiązuje tu żelazna zasada: Suma bilansów wykonanych dla wszystkich składników (pierwiastków) stanowi bilans całkowity procesu lub układu. 3
4 Typy bilansów masowych 1. Bilans strumieniowy Polega na określeniu wielkości strumieni masowych bez podawania ich składu chemicznego. Sporządzany w celu określenia: globalnych przepływów doboru wielkości aparatów procesowych oraz gdy określenie składu oraz bilansowanie poszczególnych składników jest niemożliwe z powodu braku wystarczających danych 4
5 Typy bilansów masowych 2. Bilans składnikowy pełny Polega na określeniu wielkości strumieni masowych oraz podaniu ich składu i bilansowaniu poszczególnych składników Opracowywany dla dobrze zbadanych procesów, dla wielkotonażowych instalacji przemysłowych tj. rafinerie ropy naftowej, gdzie składy poszczególnych strumieni mają zasadnicze znaczenie dla procesu technologicznego, jak i dla ekonomiki. 5
6 Typy bilansów masowych 3. Bilans składnikowy cząstkowy Gdy dysponujemy wynikami analiz niektórych składników głównych strumieni, wówczas obok bilansu strumieniowego można sporządzić bilans jednego lub kilku składników szczególnie istotnych dla danego procesu. 6
7 Dogodną formą przedstawiania bilansu są wykresy strumieniowe (wykresy Sankeya)
8 Bilans materiałowy dla procesu wytwarzania fosforu z rudy apatytowej w piecu elektrycznym Przychód [kg] Rozchód [kg] Ruda apatytowa Fosfor 1000 Piasek 2370 Żelazofosfor 282 Koks 1330 CO 3668 Szlaka 9000 Bilans materiałowy
9 Bilans materiałowy We wszystkich jednostkach procesowych bez względu na ich złożoność obowiązują: zasada zachowania masy (z wyjątkiem reakcji jądrowych) zasada zachowania atomów (w reakcjach chemicznych) 9
10 Bilans materiałowy Większość procesów chemicznych zalicza się do okresowych lub ciągłych. Procesy okresowe są bardziej ekonomiczne, gdy produkty wytwarza się w małej ilości (np. w przemyśle farmaceutycznym lub kosmetycznym), natomiast w produkcji wielkotonażowej mamy prawie wyłącznie do czynienia z procesami ciągłymi. 10
11 Prawo zachowania masy przy bilansowaniu materiałowym jednostki procesowej można sformułować następująco: [masowe natężenie przepływu strumieni dopływających] - [masowe natężenie przepływu strumieni odpływających] = [szybkość akumulacji wewnątrz aparatu] = i i m m ( substratów) i( produktów i ) 11
12 Bilans materiałowy Proces ciągły przebiegający tak, że człon odpowiadający akumulacji jest równy zeru lub tak mały, że można go pominąć, nazywa się procesem przebiegającym w stanie ustalonym. Dla takiego procesu bilans materiałowy sprowadza się do prostszej postaci: [masowe natężenie przepływu strumieni dopływających] = [masowe natężenie przepływu strumieni odpływających] 12
13 Bilans materiałowy Większość strumieni procesowych zawiera kilka rodzajów związków chemicznych, czyli składników. Jeżeli w obrębie układu nie zachodzą reakcje chemiczne, to dla każdego z przepływających składników w stanie ustalonym spełnione jest równanie: [natężenie przepływu składnika dopływającego] = [natężenie przepływu składnika odpływającego] 13
14 Bilans materiałowy Z powodu reakcji ubocznych w bilansie materiałowym uwzględnia się: skład surowców; wydajność wszystkich reakcji przebiegających w warunkach prowadzenia procesu; straty surowców, produktów wejściowych i produktów końcowych (tzw. straty produkcyjne). Straty produkcyjne mogą wystąpić również przy transporcie międzyoperacyjnym lub w związku z nieszczelnością reaktora. 14
15 Bilans materiałowy teoretyczny i praktyczny Bilans teoretyczny zakłada całkowicie doskonałe warunki prowadzenia procesu, 100% wydajność i nieuwzględnianie strat. Bilans praktyczny uwzględnia rzeczywiste składy reagentów, realne wydajności wynikające z osiągniętych stanów równowag oraz wszelkie straty mechaniczne. W praktyce żaden proces nie przebiega ściśle teoretycznie lecz wykazuje odchylenia spowodowane termodynamicznymi i kinetycznymi zahamowaniami reakcji. Reakcje uboczne pomiędzy składnikami głównymi, a zanieczyszczeniami zawartymi w substratach są również przyczyną odchyleń od stanu teoretycznego. 15
16 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap IV Tabela bilansu. Przychód Rozchód Pozycja przychodu kg/h Pozycja rozchodu kg/h 90% roztwór NH 4 NO % roztwór NH 4 NO 3 Para wodna Suma 100 Suma 100
17 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap IV Tabela bilansu. Przychód Rozchód Pozycja przychodu kg/h Pozycja rozchodu kg/h 90% roztwór NH 4 NO % roztwór NH 4 NO 3 Para wodna Straty produkcyjne kryształy NH 4 NO Suma 100 Suma 100
18 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 20 cm = 100 kg WYPARKA
19 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 20 cm = 100 kg WYPARKA
20 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 20 cm = 100 kg WYPARKA
21 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 20 cm = 100 kg KRYSTALIZACJA 70 kg = 14 cm 70 kg/h 98 % roztworu NH 4 NO 3
22 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 20 cm = 100 kg KRYSTALIZACJA 70 kg = 14 cm 70 kg/h 98 % roztworu NH 4 NO kg = 1.8 cm
23 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 20 cm = 100 kg KRYSTALIZACJA 70 kg = 14 cm 70 kg/h 98 % roztworu NH 4 NO kg/h pary wodnej 8.6 kg = 1.8 cm
24 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 20 cm = 100 kg KRYSTALIZACJA 70 kg = 14 cm 70 kg/h 98 % roztworu NH 4 NO kg/h pary wodnej 8.6 kg = 1.8 cm 21.4 kg/h strat produkcyjnych - kryształy NH 4 NO 3
25 Zasady sporządzania bilansu materiałowego krok po kroku. Etap V Wykres strumieniowy Sankey a. 100 kg/h 90 % roztworu NH 4 NO 3 KRYSTALIZACJA 70 kg/h 98 % roztworu NH 4 NO kg/h pary wodnej 21.4 kg/h strat produkcyjnych - kryształy NH 4 NO 3
26 Zadanie1 Obliczyć ilość wilgoci jaką należy usunąć w ciągu godziny podczas suszenia 1 tony materiału o wilgotności początkowej 40%, aby końcowa wilgotność wynosiła 2%. Ustalić masę materiału wysuszonego. 26
27 Zadanie 2 W suszarce komorowej suszy się 450 kg wilgotnego materiału, z którego odparowuje 150 kg wody. Suchy materiał zawiera 1% wilgoci. Obliczyć wilgotność materiału przed suszeniem. 27
28 Zadanie 3 W procesie krystalizacji nasycony roztwór wodny azotanu sodowego NaNO 3 przepływający w ilości 5000 kg/h przez krystalizator o działaniu ciągłym ochładzany jest od temperatury początkowej 363K do temperatury końcowej 313K. W krystalizatorze jednocześnie z ochładzaniem następuje odparowanie wody w ilości 3% masy początkowej roztworu. Obliczyć masę produktu krystalizującego w ciągu godziny oraz wydajność procesu w odniesieniu do 1 tony roztworu surowego. Stężenie nasyconego wodnego roztworu soli wynosi: W temperaturze 363K 165 kg NaNO 3 /100kg H 2 O W temperaturze 313K 105 kg NaNO 3 /100kg H 2 O 28
29 Bilans materiałowy z reakcją chemiczną Jeżeli w obrębie jednostki procesowej zachodzi reakcja chemiczna, w której następuje zmiana struktury molekularnej i składu ilościowego układu, to mimo że całkowita ilość materii jest zachowana, sposób sporządzania bilansu materiałowego musi być podporządkowany regułom rządzącym przebiegiem reakcji chemicznych. ν A A + ν B B +... = ν P P + ν R R h 29
30 Bilans materiałowy z reakcją chemiczną Bilans wykonuje się dla danego/każdego pierwiastka. Dla pierwiastka k w j-tym związku mamy: m j - ilość związku j Bilans pierwiastka k w procesie ustalonym: 30
31 Bilans materiałowy z reakcją chemiczną Czasem wygodnie jest posługiwać się wielkością nazwaną stopniem przemiany: 31
32 Zadanie Do aparatu kontaktowego pracującego w instalacji do produkcji kwasu siarkowego metodą podwójnej absorpcji doprowadza się gaz zawierający objętościowo: 11,8% SO 2, 9,2% O 2, 79% N 2. Obliczyć skład procentowy gazu kierowanego do wieży absorpcyjnej pierwszego stopnia, jeżeli stopień przemiany SO 2 do SO 3 α=90%. Założenia: Objętość gazu 100 m 3 /h SO 2 do SO 3 α=90%. 32
33 Bilans energetyczny Cel: Wyznaczenie zapotrzebowania na energię w procesach tj. ogrzewanie, chłodzenie oraz zapotrzebowanie mocy urządzeń o napędzie elektrycznym W instalacji już pracującej do analizy bieżącego zużycia energii i podjęcia ewentualnych działań oszczędnościowych. 33
34 Bilans energetyczny Bilans energetyczny sporządza się na podstawie bilansu materiałowego, z uwzględnieniem całego ciepła jakie jest doprowadzane, zużywane lub wytwarzane w danym procesie. Bilans cieplny zawiera następujące pozycje: 1. Ciepło niesione przez substraty i produkty reakcji. 2. Ciepło powstające w wyniku przemian fizycznych i chemicznych, które zachodzą w danym procesie (np.: ciepło parowania, skraplania, krystalizacji). 3. Ciepło dostarczane przez substancje nie biorące bezpośrednio udziału w procesie (ogrzewanie zewnętrzne) 4. Straty ciepła dośrodowiska zewnętrznego 34
35 Podstawą bilansu cieplnego jest prawo zachowania energii Sumaryczna ilość energii doprowadzonej do przemiany musi być równa sumarycznej ilości energii odprowadzonej. Zasada zachowania energii może być stosowana do pojedynczego urządzenia (jednostki procesowej), w którym przebiega proces chemiczny, lub do całej instalacji Σ H wejścia = Σ H wyjścia W przypadku bilansu energii zwykle gdy mamy do czynienia z konsumpcją lub generowaniem energii, np. w reakcji chemicznej.entalpia strumienia odpływającego z jednostki procesowej nie jest równa entalpii strumienia wchodzącego. 35
36 Ogólne równanie bilansu cieplnego: Σ H wejścia = Σ H wyjścia Po stronie przychodu: H s - entalpia wnoszona z substratami, H egzo - entalpia przemian fiz. i chemicznych egzotermicznych, H ogrz - entalpia pobierana z otoczenia lub celowo doprowadzana do układu (ogrzewanie), Po stronie rozchodu: H p - entalpia unoszona z produktami przemiany, H endo - entalpia przemian fiz. i chemicznych endotermicznych, H ch - entalpia celowo odprowadzana z układu (chłodzenie), - wszelkiego rodzaju straty cieplne. H strat 36
37 Uwzględniając wszystkie składowe, ogólne równanie bilansu przyjmuje postać: Σ H wejścia = Σ H wyjścia H s + H egzo + H ogrz = H p + H endo + H ch + H strat Strumienie cieplne wnoszone przez substraty (lub unoszone przez produkty) oblicza się uwzględniając entalpię odniesienia (np. 0 o C) oraz stan skupienia (entalpię przemiany fazowej): H s = G s (c śr t + H f ) gdzie: G s - strumień masowy substratu, c śr - średnie ciepło właściwe substancji, t - temperatura przemiany fazowej, H f - entalpia przemiany fazowej. 37
38 Bilans energetyczny STRATY CIEPLNE Straty od ściany aparatu do otoczenia można obliczyć według zależności: H strat = α F z t gdzie: α F z t = t śc t o urządzenia - współczynnik wnikania ciepła, - zewnętrzna powierzchnia urządzenia, - różnica temperatur ścianki i otoczenia 38
39 FORMY BILANSU: Bilans cieplny może mieć formę: Tabelaryczną: zestawienie przychód rozchód (podobną do bilansu masowego) Graficzną jako tzw. wykres strumieniowy cieplny (podobny do materiałowego wykresu Sankey a) W obu przypadkach bilans cieplny powinien być zgodny ze schematem ideowym. Dla procesów i operacji periodycznych bilans w odniesieniu do: szarży, doby i jednostki masy produktu głównego, Dla przemian ciągłych - godzinowe strumienie cieplne,i w odniesieniu do doby i jednostki masy produktu głównego W praktyce rzadko udaje się wykonać pełny bilans cieplny: 39 BILANS CIEPLNY PEŁNY - w dużej skali dla energochłonnych procesów
40 Zasada zachowania energii dla jednostki procesowej 40
41 Obliczanie zmian entalpii Założenie: entalpia takich związków jak: -proste węglowodory alifatyczne -pospolite gazy -tlenki azotu -tlenki siarki wynosi 0 w temperaturze odniesienia Można obliczyć entalpię tego typu związków w dowolnej temperaturze: 41
42 H T = C p dt T 0 H T - entalpia molowa w temperaturze T T 0 temperatura odniesienia T 42 *jeżeli eli jest przejście fazowe : C p =f(t) jest różna dla różnych faz: T f H T = C p1 dt + H f + C p2 dt T 0 T f T f - temperatura przejścia fazowego C p1 -pojemność cieplna w fazie 1 C p2 pojemność cieplna w fazie 2 H f - entalpia przemiany fazowej T
43 Entalpię mierzy się zawsze pod względem jakiegoś stanu odniesienia H T = H T =H H 0 H T - entalpia obliczona względem jej wartości w stanie odniesienia (H 0 ) założenie : H 0 = 0 Zmiany entalpii nie zależą od stanu odniesienia, ponieważ entalpii tego stanu znosi się w obliczaniu H. *właściwe wyrażenie wiążące pojemność cieplną z temperaturą: Cp= a + bt+ ct 2 + dt 3 43
44 Zadanie W piecu jako paliwo spala się metan, który ulega całkowitemu spaleniu. Temperatura wlotowa powietrza i metanu wynosi 298K, wylotowa 4000K. Natężenie przepływu metanu F1 = 100 kmol/h. Obliczyć ciepło dostarczane przez ten piec. Htw CH4 = -75,4 kj/mol Htw CO2 = -393,8 kj/mol Htw H2O =-242,0 kj/mol Cp CO2 = 37,1 J/mol K Cp H2O = 75,3 J/mol K Cp N2 = 29 J/ mol K 44
45 Bilans materiałowy i energetyczny Eter dietylowy otrzymuje się przez katalityczne odwodnienie etanolu w temperaturze K. Surowiec podaje się do reaktora po wstępnym odparowaniu i podgrzaniu pary do temperatury 450K. Reaktor składa się z wiązki rurek wewnątrz których umieszczono stały katalizator. Zakłada się, że zużycie katalizatora jest niewielkie i jego obecność w strumieniu wychodzącym z reaktora można pominąć. Strumień produktów wychodzący z reaktora wstępnie schładza się do temperatury 345K i poddaje rozdzieleniu w kolumnie, z której odbiera się eter jako destylat. Pozostałość z pierwszej kolumny zawierająca etanol i wodę poddaje się rozdzieleniu w drugiej kolumnie, a uzyskany produkt górny zawierający 92% etanolu zawraca do reaktora. Do produkcji eteru używa się alkoholu etylowego o zawartości 95% wag. Etanolu. Stopień przereagowania etanolu wynosi 0,9, a cały proces przebiega pod ciśnieniem atmosferycznym. Sporządzić schemat ideowy, bilans materiałowy i energetyczny dla wielkości produkcji 1500 kg eteru na godzinę. 45
Technologia chemiczna. Zajęcia 2
Technologia chemiczna Zajęcia 2 Podstawą wszystkich obliczeń w technologii chemicznej jest bilans materiałowy. Od jego wykonania rozpoczyna się projektowanie i rachunek ekonomiczny planowanego lub istniejącego
Bardziej szczegółowoBilans materiałowy TECHNOLOGIA CHEMICZNA BILANS MATERIAŁOWY I CIEPLNY PROCESU TECHNOLOGICZNEGO
TECHNOLOGIA CHEMICZNA BILANS MATERIAŁOWY I CIEPLNY PROCESU TECHNOLOGICZNEGO dr inż. Anna Zielińska-Jurek annjurek@pg.gda.pl Pok. 30 Ch.A. Bilans materiałowy Podstawą wszystkich obliczeń w technologii chemicznej
Bardziej szczegółowoBILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki, Jerzy Wisialski BILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE Jerzy Wisialski
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoProjektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202
Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Wykład 2 1. Jak przejść od pomysłu do przemysłu? 2. Projekt procesowy: koncepcja chemiczna
Bardziej szczegółowoAPARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE
APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE Wykład dla kierunku Ochrona Środowiska Wrocław, 2015 r. Bilans masowy przykład 1 Przykład: proces wytwarzania fosforu z rudy apatytowej w piecu elektrycznym
Bardziej szczegółoworelacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoĆwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19)
Ćwiczenia audytoryjne z Chemii fizycznej 1 Zalecane zadania kolokwium 1. (2018/19) Uwaga! Uzyskane wyniki mogą się nieco różnić od podanych w materiałach, ze względu na uaktualnianie wartości zapisanych
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoX / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoTERMOCHEMIA SPALANIA
TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie
Bardziej szczegółowoTermochemia efekty energetyczne reakcji
Termochemia efekty energetyczne reakcji 1. Podstawowe pojęcia termodynamiki chemicznej a) Układ i otoczenie Układ, to wyodrębniony obszar materii, oddzielony od otoczenia wyraźnymi granicami (np. reagenty
Bardziej szczegółowo3 "rozpuszczony" w 1 molu wody. Może to brzmieć dziwnie, ale niekiedy jest niezbędne lub niezwykle ułatwi obliczenia.
Każdy, kto startował w konkursie chemicznym którejś z olitechnik, zapewne spotkał się z zadaniami technologicznymi. Niestety są one znacząco odmienne od zwyczajnej chemii oraz stechiometrii i nie da się
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki, Jerzy Wisialski BILANS MASOWY Jerzy Wisialski Wykład: październik
Bardziej szczegółowoSubstancja - jest to taka postać materii, która ma masę spoczynkową różną od zera.
BILANS SUBSTANCJI Prawa zachowania umożliwiają sformułowanie równań bilansowych W technice cieplnej wykorzystuje się: - prawo zachowania substancji - prawo zachowania energii. U w a g a: prawo zachowania
Bardziej szczegółowoĆwiczenia rachunkowe z termodynamiki technicznej i chemicznej Zalecane zadania kolokwium 1. (2014/15)
Ćwiczenia rachunkowe z termodynamiki technicznej i chemicznej Zalecane zadania kolokwium 1. (2014/15) (Uwaga! Liczba w nawiasie przy odpowiedzi oznacza numer zadania (zestaw.nr), którego rozwiązanie dostępne
Bardziej szczegółowoXXI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2013/2014
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 24 maja 2014 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji
ZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji w tej temperaturze wynosi K p = 0,11. Reaktor został
Bardziej szczegółowoJak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji?
Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Energia Zdolność do wykonywania pracy lub do produkowania ciepła Praca objętościowa praca siła odległość 06_73 P F A W F h N m J P F A Area A ciśnienie
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowoa) 1 mol b) 0,5 mola c) 1,7 mola d) potrzebna jest znajomość objętości zbiornika, aby można było przeprowadzić obliczenia
1. Oblicz wartość stałej równowagi reakcji: 2HI H 2 + I 2 w temperaturze 600K, jeśli wiesz, że stężenia reagentów w stanie równowagi wynosiły: [HI]=0,2 mol/dm 3 ; [H 2 ]=0,02 mol/dm 3 ; [I 2 ]=0,024 mol/dm
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym Oznaczenie
Bardziej szczegółowoSTECHIOMETRIA SPALANIA
STECHIOMETRIA SPALANIA Mole i kilomole Masa atomowa pierwiastka to średnia ważona mas wszystkich jego naturalnych izotopów w stosunku do 1/12 masy izotopu węgla: 1/12 126 C ~ 1,66 10-27 kg Liczba Avogadra
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoZagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych
Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany
Bardziej szczegółowo1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm
Bardziej szczegółowoWykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36
Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną
Bardziej szczegółowoTERMOCHEMIA SPALANIA
TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie
Bardziej szczegółowoa. Dobierz współczynniki w powyższym schemacie tak, aby stał się równaniem reakcji chemicznej.
Zadanie 1. Nitrogliceryna (C 3 H 5 N 3 O 9 ) jest środkiem wybuchowym. Jej rozkład można opisać następującym schematem: C 3 H 5 N 3 O 9 (c) N 2 (g) + CO 2 (g) + H 2 O (g) + O 2 (g) H rozkładu = - 385 kj/mol
Bardziej szczegółowoCIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU
PODSTAWY TECHNOLOGII OGÓŁNEJ wykład 1 TECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU Technologia chemiczna - definicja Technologia chemiczna
Bardziej szczegółowoKomentarz technik technologii chemicznej 311[31]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 20 Strona 2 z 20 Strona 3 z 20 Strona 4 z 20 Strona 5 z 20 Strona 6 z 20 Strona 7 z 20 W pracach egzaminacyjnych oceniane były elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia do opracowania
Bardziej szczegółowoZADANIA Z CHEMII Efekty energetyczne reakcji chemicznej - prawo Hessa
Prawo zachowania energii: ZADANIA Z CHEMII Efekty energetyczne reakcji chemicznej - prawo Hessa Ogólny zasób energii jest niezmienny. Jeżeli zwiększa się zasób energii wybranego układu, to wyłącznie kosztem
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3 TERMOCHEMIA
WYKŁAD 3 TERMOCHEMIA Termochemia jest działem termodynamiki zajmującym się zastosowaniem pierwszej zasady termodynamiki do obliczania efektów cieplnych procesów fizykochemicznych, a w szczególności przemian
Bardziej szczegółowoXX KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY 2012/2013
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 25 maja 2013 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XX KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK
Bardziej szczegółowoPrzykładowe zadania z rozdziałów 1 5 (Mol, Stechiometria wzorów i równań chemicznych, Wydajność reakcji i inne)
Przykładowe zadania z rozdziałów 1 5 (Mol, Stechiometria wzorów i równań chemicznych, Wydajność reakcji i inne) Zadanie 7 (1 pkt) Uporządkuj podane ilości moli związków chemicznych według rosnącej liczby
Bardziej szczegółowoTermodynamika techniczna i chemiczna, 2015/16, zadania do kol. 1, zadanie nr 1 1
Termodynamika techniczna i chemiczna, 2015/16, zadania do kol. 1, zadanie nr 1 1 [Imię, nazwisko, grupa] prowadzący 1. Obliczyć zmianę entalpii dla izobarycznej (p = 1 bar) reakcji chemicznej zapoczątkowanej
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE
PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5: Wymiana masy. Nawilżanie powietrza.
1 Część teoretyczna Powietrze wilgotne układ złożony z pary wodnej i powietrza suchego, czyli mieszaniny azotu, tlenu, wodoru i pozostałych gazów Z punktu widzenia różnego typu przemian skład powietrza
Bardziej szczegółowoProcentowa zawartość sodu (w molu tej soli są dwa mole sodu) wynosi:
Stechiometria Każdą reakcję chemiczną można zapisać równaniem, które jest jakościową i ilościową charakterystyką tej reakcji. Określa ono bowiem, jakie pierwiastki lub związki biorą udział w danej reakcji
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Bardziej szczegółowoProjekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 4 -eoria ermodynamika Równanie stanu gazu doskonałego Izoprzemiany gazowe Energia wewnętrzna gazu doskonałego Praca i ciepło w przemianach gazowych Silniki cieplne
Bardziej szczegółowoTechnologia chemiczna. Zajęcia 1
Technologia chemiczna Zajęcia 1 Obecność na zajęciach Aktywność na zajęciach Zasady zaliczenia Dwa kolokwia (zaliczenie od 60%) Kolokwium I 6/7.12.2012 Kolokwium II 24/25.01.2012 Prezentacja (Omówienie
Bardziej szczegółowoPrzemiany termodynamiczne
Przemiany termodynamiczne.:: Przemiana adiabatyczna ::. Przemiana adiabatyczna (Proces adiabatyczny) - proces termodynamiczny, podczas którego wyizolowany układ nie nawiązuje wymiany ciepła, lecz całość
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium PODSTAWY TECHNOLOGII CHEMICZNEJ
WYDZIAŁ CHMICZNY POLITCHNIKI WARSZAWSKIJ KATDRA TCHNOLOGII CHMICZNJ Laboratorium PODSTAWY TCHNOLOGII CHMICZNJ Instrukcja do ćwiczenia pt. OCZYSZCZANI POWITRZA Z LOTNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Prowadzący:
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA CHEMICZNA
TECHNOLOGIA CHEMICZNA Zadanie 1 (Zadanie 5. z finału XXVI Konkursu Chemicznego) Chlorek metylu otrzymuje się w procesie chlorowania metanu w instalacji cyrkulacyjnej. Do obiegu doprowadza się metan (strumień
Bardziej szczegółowoTermochemia elementy termodynamiki
Termochemia elementy termodynamiki Termochemia nauka zajmująca się badaniem efektów cieplnych reakcji chemicznych Zasada zachowania energii Energia całkowita jest sumą energii kinetycznej i potencjalnej.
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ
WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia pt. PROCES WYTWARZANIA WODORU Prowadzący: dr inż. Bogdan
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowo2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:
2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu
Bardziej szczegółowoFizyka Termodynamika Chemia reakcje chemiczne
Termodynamika zajmuje się badaniem efektów energetycznych towarzyszących procesom fizykochemicznym i chemicznym. Termodynamika umożliwia: 1. Sporządzanie bilansów energetycznych dla reakcji chemicznych
Bardziej szczegółowo... Nazwisko, imię zawodnika; Klasa Liczba punktów. ... Nazwa szkoły, miejscowość. I Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2008/09
......... Nazwisko, imię zawodnika; Klasa Liczba punktów KOPKCh... Nazwa szkoły, miejscowość I Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2008/09 ETAP III 28.02.2009 r. Godz. 10.00-13.00 Zadanie 1 (10 pkt.) ( postaw
Bardziej szczegółowoPodstawy teoretyczne technologii chemicznej / Józef Szarawara, Jerzy Piotrowski. Warszawa, Spis treści. Przedmowa 13
Podstawy teoretyczne technologii chemicznej / Józef Szarawara, Jerzy Piotrowski. Warszawa, 2010 Spis treści Przedmowa 13 Wykaz waŝniejszych oznaczeń 16 1. Projektowanie i realizacja procesu technologicznego
Bardziej szczegółowoc. Oblicz wydajność reakcji rozkładu 200 g nitrogliceryny, jeśli otrzymano w niej 6,55 g tlenu.
Zadanie 1. Nitrogliceryna (C 3H 5N 3O 9) jest środkiem wybuchowym. Jej rozkład można opisać następującym schematem: 4 C 3 H 5 N 3 O 9 (c) 6 N 2 (g) + 12 CO 2 (g) + 10 H 2 O (g) + 1 O 2 (g) H rozkładu =
Bardziej szczegółowoa) jeżeli przedstawiona reakcja jest reakcją egzotermiczną, to jej prawidłowy przebieg jest przedstawiony na wykresie za pomocą linii...
1. Spośród podanych reakcji wybierz reakcję egzoenergetyczną: a) Redukcja tlenku miedzi (II) wodorem b) Otrzymywanie tlenu przez rozkład chloranu (V) potasu c) Otrzymywanie wapna palonego w procesie prażenia
Bardziej szczegółowoSTECHIOMETRIA SPALANIA
STECHIOMETRIA SPALANIA Mole i kilomole Masa atomowa pierwiastka to średnia waŝona mas wszystkich jego naturalnych izotopów w stosunku do 1/12 masy izotopu węgla: 1/12 126 C ~ 1,66 10-27 kg Liczba Avogadra
Bardziej szczegółowoWykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych
Wykład 6 Klasyfikacja przemian fazowych JS Klasyfikacja Ehrenfesta Ehrenfest klasyfikuje przemiany fazowe w oparciu o potencjał chemiczny. nieciągłość Przemiany fazowe pierwszego rodzaju pochodne potencjału
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoVII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015
II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie
Bardziej szczegółowoTERMOCHEMIA. TERMOCHEMIA: dział chemii, który bada efekty cieplne towarzyszące reakcjom chemicznym w oparciu o zasady termodynamiki.
1 TERMOCHEMIA TERMOCHEMIA: dział chemii, który bada efekty cieplne towarzyszące reakcjom chemicznym w oparciu o zasady termodynamiki. TERMODYNAMIKA: opis układu w stanach o ustalonych i niezmiennych w
Bardziej szczegółowoChemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 1, zadanie nr 1 1
Chemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 1, zadanie nr 1 1 [Imię, nazwisko, grupa] prowadzący Uwaga! Proszę stosować się do następującego sposobu wprowadzania tekstu w ramkach : pola szare
Bardziej szczegółowoJak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji?
Jak mierzyć i jak liczyć efekty cieplne reakcji? Energia Zdolność do wykonywania pracy lub produkowania ciepła Praca objętościowa praca siła odległość 06_73 P F A W F h N m J P F A Area A ciśnienie siła/powierzchnia
Bardziej szczegółowoZadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)
Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)
Bardziej szczegółowoTEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Bardziej szczegółowoKatalityczne spalanie jako metoda oczyszczania gazów przemysłowych Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 18
Katalityczne spalanie jako metoda oczyszczania gazów przemysłowych Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 18 Celem ćwiczenia jest przedstawienie reakcji katalitycznego utleniania węglowodorów jako wysoce wydajnej
Bardziej szczegółowoimię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Bardziej szczegółowoWykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
Wykład z Chemii Ogólnej i Nieorganicznej Część 5 ELEMENTY STATYKI CHEMICZNEJ Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prof. dr hab. n.chem.
Bardziej szczegółowoKinetyka reakcji chemicznych. Dr Mariola Samsonowicz
Kinetyka reakcji chemicznych Dr Mariola Samsonowicz 1 Czym zajmuje się kinetyka chemiczna? Badaniem szybkości reakcji chemicznych poprzez analizę eksperymentalną i teoretyczną. Zdefiniowanie równania kinetycznego
Bardziej szczegółowoAUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L4 STEROWANIE KOLUMNĄ REKTYFIKACYJNĄ
ĆWICZENIE LABORATORYJNE AUTOMATYKA I STEROWANIE W CHŁODNICTWIE, KLIMATYZACJI I OGRZEWNICTWIE L4 STEROWANIE KOLUMNĄ REKTYFIKACYJNĄ Wersja: 2013-09-30-1- 4.1. Cel ćwiczenia okresowej. Celem ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowog % ,3%
PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoWykład 10 Równowaga chemiczna
Wykład 10 Równowaga chemiczna REAKCJA CHEMICZNA JEST W RÓWNOWADZE, GDY NIE STWIERDZAMY TENDENCJI DO ZMIAN ILOŚCI (STĘŻEŃ) SUBSTRATÓW ANI PRODUKTÓW RÓWNOWAGA CHEMICZNA JEST RÓWNOWAGĄ DYNAMICZNĄ W rzeczywistości
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4
Chłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4 dr hab. inż. Bartosz Zajączkowski bartosz.zajaczkowski@pwr.edu.pl Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych 1. Wielkości i jednostki stosowane do wyrażania ilości materii 1.1 Masa atomowa, cząsteczkowa, mol Masa atomowa Atomy mają
Bardziej szczegółowoI. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE...
SPIS TRECI I. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE... 9 1. KONWERSJA METANU Z PAR WODN... 9 1.1. Cz teoretyczna... 9 1.1.1. Równowaga reakcji konwersji metanu... 9 1.1.2. Skład gazu w stanie równowagi...10 1.1.3.
Bardziej szczegółowoPlan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów
Plan i kartoteka testu sprawdzającego wiadomości i umiejętności uczniów Dział: Reakcje chemiczne. Podstawy obliczeń chemicznych. Kl. I LO Nr programu DKOS-4015-33-02 Nr zad. Sprawdzane wiadomości iumiejętności
Bardziej szczegółowoTERMODYNAMIKA I TERMOCHEMIA
TERMODYNAMIKA I TERMOCHEMIA Termodynamika - opisuje zmiany energii towarzyszące przemianom chemicznym; dział fizyki zajmujący się zjawiskami cieplnymi. Termochemia - dział chemii zajmujący się efektami
Bardziej szczegółowob) Podaj liczbę moli chloru cząsteczkowego, która całkowicie przereaguje z jednym molem glinu.
Informacja do zadań 1 i 2 Chlorek glinu otrzymuje się w reakcji glinu z chlorowodorem lub działając chlorem na glin. Związek ten tworzy kryształy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym. Z roztworów
Bardziej szczegółowoĆwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu
Bardziej szczegółowoWarunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Bardziej szczegółowoCIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
Bardziej szczegółowoJednostki Ukadu SI. Jednostki uzupełniające używane w układzie SI Kąt płaski radian rad Kąt bryłowy steradian sr
Jednostki Ukadu SI Wielkość Nazwa Symbol Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Natężenie prądu elektrycznego amper A Temperatura termodynamiczna kelwin K Ilość materii mol mol Światłość kandela
Bardziej szczegółowoObiegi gazowe w maszynach cieplnych
OBIEGI GAZOWE Obieg cykl przemian, po przejściu których stan końcowy czynnika jest identyczny ze stanem początkowym. Obrazem geometrycznym obiegu jest linia zamknięta. Dla obiegu termodynamicznego: przyrost
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Podstawy termodynamiki Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIC-1-206-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Ciepła Specjalność: - Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMIENNIKA CIEPŁA TYPU RURA W RURZE
BDNIE WYMIENNIK CIEPŁ TYPU RUR W RURZE. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z konstrukcją, metodyką obliczeń cieplnych oraz poznanie procesu przenikania ciepła w rurowych wymiennikach ciepła..
Bardziej szczegółowoObliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks
Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU
Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów kinetycznych procesu takich jak:
Bardziej szczegółowoPlan zajęć. Sorpcyjne Systemy Energetyczne. Adsorpcyjne systemy chłodnicze. Klasyfikacja. Klasyfikacja adsorpcyjnych systemów chłodniczych
Plan zajęć Sorpcyjne Systemy Energetyczne Adsorpcyjne systemy chłodnicze dr inż. Bartosz Zajączkowski Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn i Urządzeń Cieplnych kontakt:
Bardziej szczegółowo2. Procenty i stężenia procentowe
2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.
Bardziej szczegółowoUkład treści projektu z przedmiotu Projektowanie inżynierskie i technologiczne UKŁAD POGLĄDOWY SZCZEGÓŁY PODANE ZOSTAŁY NA ZAJĘCIACH
Układ treści projektu z przedmiotu Projektowanie inżynierskie i technologiczne UKŁAD POGLĄDOWY SZCZEGÓŁY PODANE ZOSTAŁY NA ZAJĘCIACH 1. Cel projektowania i realizacji projektu 2. Charakterystyka produktu
Bardziej szczegółowoMateriał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych
Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych I. Reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne 1. Układ i otoczenie Układ - ogół substancji
Bardziej szczegółowoPodstawy termodynamiki
Podstawy termodynamiki Organizm żywy z punktu widzenia termodynamiki Parametry stanu Funkcje stanu: U, H, F, G, S I zasada termodynamiki i prawo Hessa II zasada termodynamiki Kierunek przemian w warunkach
Bardziej szczegółowoPrzemiany substancji
Przemiany substancji Poniżej przedstawiono graf pokazujący rodzaje przemian jaki ulegają substancje chemiczne. Przemiany substancji Przemiany chemiczne Przemiany fizyczne Objawy: - zmiania barwy, - efekty
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoOpracował: dr inż. Tadeusz Lemek
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria i Gospodarka Wodna w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracował:
Bardziej szczegółowo1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu
Bardziej szczegółowo