KOKRYSZTAŁY NOWA FORMA LEKU
|
|
- Robert Kozieł
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BIULETYN Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Biul. Wydz. Farm. WUM, 2013, 5, KOKRYSZTAŁY NOWA FORMA LEKU Agnieszka Sokal 1*, Edyta Pindelska 2 1 Koło naukowe Spectrum przy Katedrze i Zakładzie Chemii Nieorganicznej i Analitycznej 2 Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Wydział Farmaceutyczny Warszawski Uniwersytet Medyczny, Banacha 1, Warszawa * autorka korespondująca, tel. +(48) , sokalagnieszka@o2.pl Otrzymany , zaakceptowany , zamieszczony STRESZCZENIE Zjawisko kokrystalizacji znane było już 160 lat temu. Kokryształy są homogennymi strukturami krystalicznymi zawierającymi dwa lub więcej komponentów występujących w stosunku stechiometrycznym. Komponenty te to neutralne ciała stałe. Stosowanie procesu kokrystalizacji jako metody otrzymywania nowych form substancji farmaceutycznie czynnych (API - Active Pharmaceutical Ingredient) rozpoczęto dopiero pod koniec ubiegłego stulecia. W ostatnich latach liczba publikacji na ten temat znacząco wzrosła. Zainteresowanie wynika przede wszystkim z możliwości zastąpienia słabo rozpuszczalnych soli substancji biologicznie czynnych przez kokryształy tych substancji. Szczególne znaczenie mają właściwości fizykochemiczne kokryształów, które można modyfikować i w ten sposób wpływać na farmakodynamiczne właściwości kokrystalizującej substancji leczniczej. Możliwa jest znaczna poprawa rozpuszczalności, stabilności, jak również biodostępności, co ma istotne znaczenie. SŁOWA KLUCZOWE: kokryształy; kokrystalizacja; kokryształy farmaceutyczne; API; metody kokrystalizacji ABSTRACT COCRYSTALS - A NEW DRUG FORM Cocrystallization was already known 160 years ago. Cocrystals are structurally homogeneous crystalline materials containing two or more components present in definite stoichiometric amounts. The components are discrete neutral molecular species which are solids at ambient temperature. The use of cocrystallization to generate new forms of active pharmaceutical ingredients (API) was initiated only at the end of the last century. In recent years, the number of publications on this topic has increased significantly, mainly because of the possibility of replacing poorly soluble salts of biologically active substances with their cocrystals. Of particular importance are the physicochemical properties of cocrystals which, when modified, alter the pharmacodynamic parameters of the cocrystallized drug. It is possible to improve the solubility, stability, and in particular the bioavailability of drugs. KEYWORDS: cocrystals; cocrystallization; pharmaceutical cocrystals; API; methods of cocrystallization 1. Wstęp 37 Postać substancji leczniczej podawanej pacjentom ma istotne znaczenie w skuteczności terapii danej choroby. Poszukuje się takich modyfikacji substancji leczniczych, aby otrzymane związki posiadały jak najkorzystniejsze właściwości fizykochemiczne i farmakodynamiczne. Firmy farmaceutyczne przeznaczają liczące się fundusze na tego typu badania. Kluczową właściwością, którą należy poprawiać, jest rozpuszczalność substancji biologicznie czynnej. Związane jest to z tym, że ponad 40% dostępnych na rynku farmaceutycznym leków charakteryzuje się słabą rozpuszczalnością w wodzie. Dotychczas najczęściej stosowaną metodą poprawiającą rozpuszczalność była mikronizacja, od której jednak coraz częściej się odstępuje. Jednym z obecnie stosowanych sposobów jest otrzymywanie soli. Metoda ta nie jest jednak uniwersalna, nie można jej stosować w przypadku substancji niezjonizowanych i chemicznie obojętnych. Tworzenie soli jest możliwe dla substancji o zdecydowanym charakterze kwasowym lub zasadowym, które mogą utworzyć silne wiązanie poprzez transfer protonu. Otrzymywanie solwatów (np. hydratów), nowych odmian polimorficznych, czy też postaci amorficznych również pozwala na zmianę właściwości farmakokinetycznych leków. Szczególną uwagę zwraca się na poprawę właściwości farmakodynamicznych substancji o wąskim indeksie terapeutycznym, które wymagają stałej kontroli stężenia we krwi. Stąd też dużym zainteresowaniem cieszy się w chwili obecnej metoda zwana kokrystalizacją. Posiada ona liczne zalety, dlatego stała się obiektem zainteresowania zarówno farmaceutów, jak i chemików. Od standardowej krystalizacji kokrystalizacja różni się przede wszystkim rodzajem otrzymywanych produktów. W przypadku krystalizacji produkty są homomeryczne, a w kokrystalizacji - heteromeryczne. Otrzymywanie kokryształów polega głównie na wykorzystaniu możliwych wiązań niekowalencyjnych. Dlatego projektując kokryształy należy rozpatrzeć możliwość powstania typowych supramolekularnych syntonów wiązań wodorowych. Najbardziej charakterystyczne i najczęściej używane syntony przedstawiono na Ryc. 1 [1].
2 Ryc. 1. Typowe dla kokryszałów syntony molekularne wiązań wodorowych. Pomocna w otrzymywaniu nowych kokryształów może okazać się również analiza wartości różnicy stałych dysocjacji (ΔpK a) substancji używanych w procesie ich tworzenia. Przyjmuje się że gdy ΔpK a > 0, rezultatem syntezy będzie kokryształ. W przypadku, gdy różnica stałych dysocjacji pomiędzy tymi związkami jest większa niż 3, możemy spodziewać się powstania soli tych związków. Stąd też uznaje się, że zakres 0<ΔpK a<3 jest najodpowiedniejszym zakresem dla otrzymywania kokryształów [2]. Kokryształy charakteryzują się właściwościami fizykochemicznymi czasami znacznie różniącymi się od związków wyjściowych, co jest szczególnie cenne w przypadku substancji leczniczych. Oznacza to, iż kokrystalizacja prowadzi do modyfikacji nie tylko wspomnianej tu rozpuszczalności, ale i innych parametrów, jak np. stabilność i biodostępność. 2. Nazewnictwo Od odkrycia kokryształów długo szukano adekwatnej definicji, która dobrze opisywałaby strukturę tych związków. Definicja ta miała jednoznacznie odróżniać kokryształy od soli, czy innych związków, z którymi mogły być one mylone. Do opisu tego typu związków używano różnych nazw: ko-kryształy [3], kompleksy molekularne [4] i wielokomponentowe kryształy molekularne [5]. Kokryształy należą do podzbioru grupy wielokomponentowych kryształów molekularnych, dlatego też stosowanie takiej nazwy wydaje się być mało precyzyjne. Dodatkowo nazwa ta mogłaby sugerować, że np. solwat jest również kokryształam, co jest błędne i nie pokazuje podstawowej różnicy miedzy tymi grupami. Solwaty nie mogą być zaliczane do kokryształów, gdyż nie spełniają podstawowego warunku dla tych struktur, a mianowicie ich komponenty nie są ciałami stałymi. Szczegółowa definicja została przedstawiona przez Aakeroy a i Salomona w 2005 roku i określa, że kokryształy są homogennymi strukturami krystalicznymi zawierającymi dwa lub więcej komponentów w stosunku stechiometrycznym. Komponenty te są oddzielnymi, neutralnymi reagentami będącymi ciałami stałymi w temperaturze otoczenia [6]. Warto nadmienić, że definicja ta nie precyzuje rodzaju wiązań występujących w kokryształach, szczególnie wiązań niekowalencyjnych. Zagadnienie to jest istotne, gdyż pozwala na odróżnienie ich od soli. Zgodnie z tą definicją kokryształem farmaceutycznym można nazwać kokryształ zawierający w swoim składzie jako komponent substancję aktywną farmakologicznie (API) i inny komponent nazywany w tym przypadku koskładnikiem, którym może być zarówno substancja aktywna terapeutycznie, jak i substancja całkowicie obojętna [7,8] Metody otrzymywania Podstawą procesu kokrystalizacji jest powstawanie wiązań niekowalencyjnych takich jak: wiązania wodorowe, wiązania jonowe, oddziaływania van der Waalsa oraz inne słabe oddziaływania. Mogą one powstać tylko wtedy, gdy oddziaływania niekowalencyjne pomiędzy dwoma molekułami są silniejsze od oddziaływań w homogennym krysztale substancji użytej do otrzymania kokryształu [9]. Jedną z najprostszych metod kokrystalizacji jest metoda mechanochemiczna, czyli otrzymywanie kokryształów przez ucieranie na sucho dwóch substancji. Metodę tę zastosowano już w 1893 roku do otrzymania kokryształów p-benzochinonu z hydrochinonem [10] i polega ona na wykorzystaniu sił mechanicznych do tworzenia nowych molekuł, w których tworzą się charakterystyczne rodzaje oddziaływań między substancjami użytymi do reakcji. Obserwacje i badania mikroskopowe sugerują, że proces ten ma złożony mechanizm i można go opisać przy użyciu kilku mechanizmów pośrednich, które mogą zachodzić z udziałem różnych typów faz pośrednich. Szczególnie często mówi się o udziale rozproszeń molekularnych, powstawaniu mieszanin eutektycznych [11], przejściowej fazy płynnej [12], czy też pojawianiu się przejściowej fazy amorficznej [13]. Wszystkie fazy pośrednie (gaz, ciecz, amorficzne ciało stałe) powinny charakteryzować się zwiększoną reaktywnością wobec substancji wyjściowych wziętych do reakcji [15]. Mechanizmy pośrednie w kokrystalizacji A. Mechanizm z powstającym rozproszeniem molekularnym Może on zachodzić, gdy jeden lub więcej składników będących ciałem stałym wykazuje znaczne ciśnienie pary. Tworzenie produktu zachodzi na granicy dwóch komponentów, na drodze dyfuzji fazy gazowej lub migracji cząsteczek składników na powierzchni ich przylegania do siebie. Szczegółowo procesy te opisane zostały przez Rastogi i współpracowników na przykładzie kokryształów kwasu pikrynowego z węglowodorami aromatycznymi [14]. Badania te pokazały, że proces tworzenia kokryształów zachodzi głównie na zasadzie dyfuzji powierzchniowej, a dyfuzja fazy gazowej jedynie wspiera ten proces. Samo zaś mechaniczne ucieranie i mieszanie ma na celu zwiększenie powierzchni między dwoma komponentami. B. Mechanizm z pośrednią fazą ciekłą Polega na powstawaniu kokryształów z reagentów, które w procesie ucierania stają się ciekłe (ciecz ta staje się częścią struktury kokryształu i stopniowo zanika zamieniając się w ciało stałe). Najprostszym przykładem tego procesu jest kokrystalizacja z użyciem reagentu, który topnieje w warunkach zachodzenia reakcji. Alternatywą dla tej reakcji może być też ucieranie substancji z dodatkiem rozpuszczalnika. Rozpuszczalnik dodawany jest w celu zwiększenia wydajności procesu. Wbudowuje się on w strukturę kokryształu tworząc solwat. Sposób ten często wykorzystywany jest do tworzenia trójskładnikowych kokryształów. Przykładem otrzymywania takiego kokryształu może być ucieranie bezwodnej teofiliny z bezwodnym kwasem cytrynowym z niewielką ilością wody. W wyniku takiego ucierania otrzymuje się kokryształy, które zawierają w jednakowym stosunku stechiometrycznym teofilinę, kwas cytrynowy i wodę [12]. Meloxicam jest lekiem trudnorozpuszczalnym zarówno w wodzie, jak i w rozpuszczalnikach orga-
3 nicznych. Tworzenie jego kokryształów z kwasem bursztynowym i maleinowym poprzez ucieranie z dodatkiem kropli rozpuszczalnika, jakim jest izopropanol, znacznie poprawia jego rozpuszczalność [15]. C. Mechanizm z tworzeniem mieszaniny eutektycznej Mechanizm powstawania metastabilnej fazy eutektycznej został zbadany przez Rodrigueza-Hornedo i współpracowników na przykładzie kokryształów difenyloaminy z benzofenonem [16]. Badania mikroskopowe pokazały, że po wymieszaniu dwóch składników obserwuje się topnienie na granicy ich powierzchni, aż do momentu gdy większa część materiału użytego do syntezy zostanie skonwertowana do cieczy w temperaturze pokojowej. Po tym etapie następuje zarodkowanie i tworzenie kryształów [9]. Tworzenie fazy eutektycznej zapewnia odsłanianie nowej powierzchni reakcyjnej reagentów dla zachodzącej reakcji i większą wydajność powstawania kokryształów poprzez zarodkowanie w niej procesu kokrystalizacji [17]. D. Mechanizm z pośrednią fazą amorficzną Jeden z najbardziej prawdopodobnych mechanizmów kokrystalizacji podczas ucierania na sucho polega na powstaniu wysokoenergetycznej fazy amorficznej o wysokiej reaktywności [16]. Ma on istotne znaczenie, gdyż dotyczy licznych substancji stosowanych w przemyśle farmaceutycznym, charakteryzujących się małą lotnością, a co z tym się wiąże silnymi oddziaływaniami miedzycząsteczkowymi (np. wiązaniami wodorowymi). Proces ten zbadano na przykładzie kokryształów karbamazepiny z sacharyną [18]. Mechanizm ten daje możliwość kontrolowania całego procesu tworzenia kokryształów poprzez zmianę temperatury w trakcie ucierania. Obniżenie temperatury może hamować ten proces [16]. Metoda otrzymywania kokryształów przez ucieranie na sucho jest bardzo atrakcyjna, gdyż jest przyjazna środowisku, nie wymaga używania dużych ilości rozpuszczalników, co ma miejsce w przypadku tradycyjnej krystalizacji z roztworu. Dodatkowo w procesie tym nie powstają produkty pośrednie, które mogłyby wykazywać toksyczne działanie dla środowiska, dlatego też metoda ta zaliczana jest do tak zwanej zielonej chemii. Dużym jej atutem jest także regio/stereospecyficzność otrzymanych produktów [17,19]. W przypadku tej metody pożądany wynik można otrzymać zarówno ucierając substancje ręcznie w moździerzu, jak i używając w tym celu młynka kulowego, albo wibracyjnego [17]. Efektywność ucierania w młynku kulowym wydaje się być lepsza z kilku powodów, a mianowicie: użycie młynka zapewnia ciągły proces ucierania przez określony czas, siła ucierania jest stała, a zamknięte naczynie młynka zapobiega pochłanianiu wilgoci z zewnątrz oraz zapewnia stałą temperaturę podczas reakcji. W przypadku, gdy otrzymanie kokryształów metodą ucierania na sucho nie daje pożądanych rezultatów, stosuje się wspomnianą już wcześniej metodę ucierania z niewielką ilością rozpuszczalnika. Początkowo stosowano ten sposób ze względu na szybsze tworzenie kokryształów ciał stałych, ale udowodniono również inne zalety dodatku małych ilości rozpuszczalnika. Korzyści płynące z użycia tej metody to otrzymywanie dużej ilości produktu, jego większa krystaliczność, możliwość kontrolowania powstających odmian polimorficznych, oraz większy zakres używanych reagentów. Według niektórych opinii rozpuszczalnik w tym 39 przypadku pełni rolę katalizatora, czyli nie bierze udziału w reakcji (cząsteczki nie są wbudowywane w kokryształ, a pozostają jedynie luźno związane z jego strukturą), a zmiana ilości rozpuszczalnika w trakcie eksperymentu wynika głównie z jego parowania [17,19]. Inne metody z użyciem ciał stałych bez stosowania rozpuszczalników to sonikacja [20] i bezpośrednie stapianie substancji ze sobą [21]. Istotną wadą powyższych metod jest otrzymywanie próbek polikrystalicznych oraz brak pewności, czy reakcja zaszła całkowicie. Ważnymi metodami stosowanymi do otrzymywania kokryształów są metody z użyciem rozpuszczalników. Do metod tych należą: odparowywanie rozpuszczalnika z zawiesiny substancji, powolne samoistne odparowanie rozpuszczalnika roztworu nasyconego prowadzące do krystalizacji substancji [17,21], czy też rzadko już stosowana metoda z użyciem ultradźwięków (sonokrystalizacja) [22]. W przypadku krystalizacji z roztworu komponenty kokryształu powinny mieć zbliżoną do siebie rozpuszczalność, dzięki temu unika się wcześniejszego wytrącania osadu substancji słabiej rozpuszczalnej w danym roztworze. Zbliżona rozpuszczalność nie gwarantuje jednak sukcesu kokrystalizacji, dlatego też sugeruje się używanie substancji polimorficznych, które występują w więcej niż w jednej odmianie krystalograficznej. Odmiany polimorficzne charakteryzują się różnym się sposobem upakowania sieci krystalicznej, co może przyczynić się do poprawy procesu krystalizacji [21]. Metody otrzymywania kokryształów z roztworów mają istotne znaczenie ze względu na fakt, iż dają one możliwość otrzymania pojedynczych kryształów, które mogą być użyte do rentgenowskiej analizy strukturalnej. 4. Właściwości Decydujące znaczenie w przypadku stałych postaci leków podawanych doustnie ma rozpuszczalność, dlatego też dąży się do jej poprawy przy jednoczesnym utrzymaniu stabilności danego preparatu. Właśnie rozpuszczalność i przenikalność przez błony komórkowe są podstawowymi parametrami branymi pod uwagę w tworzeniu systemu BCS (BCS - Biopharmaceutics Classification System) leków podawanych doustnie. Pierwszą klasę BCS stanowią leki o dobrej rozpuszczalności i dobrej przenikalności, czyli leki charakteryzujące się wysoką dostępnością biologiczną. Do tej klasy należy stosunkowo niewiele leków. W przypadku substancji należących do drugiej klasy BCS dostępność biologiczna po podaniu per os jest ograniczona z uwagi na ich słabą rozpuszczalność. Do tej klasy należy około 30% wszystkich leków dostępnych na rynku farmaceutycznym. Podejmuje się więc próby modyfikacji leków, które mają na celu poprawę ich rozpuszczalności [23,24]. Poprawę rozpuszczalności osiąga się poprzez: tworzenie soli substancji leczniczych, używanie postaci amorficznych, tworzenie różnych odmian polimorficznych, solwatów [25], lub też wykorzystywanie tradycyjnych metod takich jak: mikronizacja substancji leczniczej [26,27], tworzenie emulsji [28,29], czy też używanie nośników polimerowych. Alternatywą dla tego typu rozwiązań stały się właśnie kokryształy. Tworzenie ich znacznie poprawia zarówno właściwości fizykochemiczne, jak i właściwości farmakodynamiczne substancji leczniczych. Dodatkowo z termodynamicznego punktu widzenia są one stabilne, co jest ich niewątpliwą zaletą [25]. Do otrzymywania kokryształów możliwe jest zastosowanie substancji zarówno niezjonizowanych, jak i słabo
4 zjonizowanych, co znaczenie rozszerza zakres związków, które mogą być to tego celu użyte [30]. Dodatkowym argumentem za stosowaniem kokryształów jest fakt, iż istnieje wiele potencjalnych komponentów, całkowicie bezpiecznych i nietoksycznych, które mogą znacząco poprawić właściwości substancji biologicznie czynnej [31]. Poprawa rozpuszczalności wiąże się z poprawą biodostępności, która przekłada się na efekt terapeutyczny. Rozpuszczalność kokryształów zależy przede wszystkim od możliwości jonizacji jego komponentów, a w przypadku kokrystalizacji z roztworu zależy także od rodzaju użytego rozpuszczalnika. Temperatura topnienia ma duże znaczenie w przypadku określania stabilności kokryształu. Ze wzrostu stabilności kokryształów może wynikać podwyższenie ich temperatury topnienia, a także zmniejszenie rozpuszczalności. Z drugiej jednak strony niska wartość temperatury topnienia może utrudniać przetwarzanie i suszenie kokryształów. Ze względu na wielokomponentową budowę kokryształów korelacje między ich temperaturą topnienia i innymi parametrami fizykochemicznymi są ciągle przedmiotem badań [30]. Kolejną z zalet, o której warto wspomnieć, jest poprawa stabilności produktów otrzymanych metodą kokrystalizacji. Stabilność tych produktów sprawdzana jest za pomocą różnego rodzaju testów, np. badania względnej wilgotności (RH - Relative Humidity), badania stresu termicznego, czy stabilności w roztworze [7]. Testy te pozwalają przewidzieć zachowanie nowych kokryształów w różnych warunkach, dzięki czemu można określić sposób i warunki przechowywania danego preparatu leczniczego zawierającego w swoim składzie kokryształy. Sama zaś poprawa stabilności może pomóc w rozwiązaniu problemu nietrwałych leków. Zwiększona stabilność leków przekłada się na znaczne zmniejszenie strat finansowych związanych z ich przechowywaniem. Wpływa również na zmniejszenie strat wynikających z obniżenia aktywności leku, które wiąże się ze zmniejszeniem stężenia substancji leczniczej. Dobrym przykładem poprawienia właściwości może być kokryształ złożony z kwasu glutarowego i blokera kanałów sodowych: otrzymany związek 18-krotnie lepiej rozpuszcza się w roztworach wodnych w porównaniu do czystego leku, a dzięki poprawie jego rozpuszczalności biodostępność leku rośnie 3-krotnie. Zostało to potwierdzone pomiarami AUC (Area Under the Curve badaniami pola powierzchni pod krzywą zależności stężenia leku względem czasu). Innym przykładem, o którym warto wspomnieć, są kokryształy leku przeciwnowotworowego heksametylenobisacetamidu z kwasami karboskylowymi. Udowodniono, że rozpuszczalność tego leku systematycznie rośnie wraz ze zwiększaniem długości łańcucha węglowego kokrystalizującego kwasu karboksylowego. Wykazano, iż dla roztworów wodnych możliwy jest nawet 2,5-krotny wzrost jego rozpuszczalności [31]. Dla nowootrzymywanych kokryształów wykonuje się szereg różnego typu badań. Ogromne znaczenie odgrywa dyfraktometria rentgenowska (XRD), zarówno proszkowa, jak i monokrystaliczna. Dzięki tej metodzie możliwe jest nie tylko wyznaczenie struktury krystalicznej badanego materiału, lecz także określenie możliwych oddziaływań, zarówno wewnątrz, jak i międzycząsteczkowych, takich jak wiązania wodorowe, oddziaływania typu π-π, czy siły van der Waalsa. Istotne, chociaż bardzo często pomijane w badaniach kokryształów są badania spektroskopowe. Bardzo pomocne okazuje się zastosowanie spektroskopii w podczerwieni z transformacją Fouriera (FT-IR), spektroskopii Ramana, czy magnetycznego rezonansu jądrowego w ciele stałym (ssnmr). Do charakterystyki kokryształów stosuje się także metody termiczne: skaningową kalorymetrię różnicową - DSC (Differential Scanning Calorymetry) i analizę termograwimetryczną - TGA (Thermogravimetric Analysis). Wymienione techniki pozwalają na wyciągniecie wniosków zarówno na temat struktury wewnętrznej badanych kokryształów, jak i ich właściwości fizykochemicznych. 5. Podsumowanie Rosnące zainteresowanie kokryształami wynika z unikalnych właściwości tych związków. Dzięki procesowi kokrystalizacji można w znaczący sposób poprawić farmakologiczne właściwości substancji czynnych. Modyfikacja właściwości fizykochemicznych leku może prowadzić nie tylko do poprawy jego biodostępności, ale pozwala również na rozwiązanie problemu związanego z nietrwałością. Kokryształy mogą okazać się formą leku lepiej przyswajalną przez organizm pacjenta i posiadającą korzystniejsze właściwości farmakokinetyczne. Dzięki kokrystalizacji możliwe jest zarówno zwiększenie, jak i zmniejszenie rozpuszczalności leku. Dzięki zwiększeniu rozpuszczalności leku zwiększa się również jego biodostępność. Natomiast zmniejszenie rozpuszczalności korzystne jest w przypadku, gdy oczekiwane jest powolne uwalnianie substancji czynnej z formy leku. Zastosowanie kokryształów substancji farmaceutycznie czynnej, w wyniku wzrostu biodostępności, pozwoli na zmniejszenie dawek przyjmowanych leków i/lub na zmniejszenie częstości przyjmowania leku. Wymienione korzyści jednoznacznie potwierdzają obecne i potencjalne znaczenie kokrystalizacji w farmakoterapii. 6. Wykaz skrótów API BCS ΔpK a AUC XRD FT-IR ssnmr substancja farmaceutycznie czynna (Active Pharmaceutical Ingredients) system klasyfikacji biofarmaceutycznej (Biopharmaceutics Classification System) różnica wartości pk a (K a - stała dysocjacji); pole powierzchni pod krzywą zależności stężenia leku od czasu (Area Under the Curve) dyfraktometria rentgenowska (X-ray Diffraction) spektroskopia w podczerwieni z transformacją Fouriera (Fourier Transform - Infrared Spectroscopy) magnetyczny rezonans jądrowy w ciele stałym (solidstate Nuclear Magnetic Resonance) DSC skaningowa kalorymetra różnicowa (Differential Scanning Calorymetry) TGA analiza termograwimetryczna (Thermogravimetric Analysis) 7. Bibliografia 1. Friscic T., Jones W.: Benefits of cocrystalisation in pharmaceutical materials science: an update, Jourmal of Pharmacy and Pharmacology, 2010, 62, Cheney M. L., Weyna D. R.,Shan N., Mazen H., Wojas Ł., Zaworotko M. J.: Supramolecular architectures of meloxicam carboxylic acid cocrystals, a crystal engineering case study, Crystal Growth and Design, 2010, 10, Dunitz J. D.: Crystal and co-crystal: a second opinion, Crystal Engeeniring Communications, 2003, 5, Desiraju G. R.: Crystal and co-crystal, Crystal Engeenering Communications, 2003, 5,
5 5. Bond A. D.: What is a co-crystal? Crystal Engeenering Communications, 2007, 9, Aakeröy C. B., Salmon D. J.: Building co-crystals with molecular sense and supramolecular sensibility, Crystal Engeenering Communications, 2005, 7, Qiao N., Schlindwein W., Malek N., Davis A., Trappitt G.: Pharmaceutical cocrystals: an overview, International Journal of Pharmaceutics, , Dario Broga F. G.: Making Crystal by Design, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co, KGaA, Weinheim, Yadav A. V., Shete A. S., Dabke A. P., Kulkarni P. V., Sakhare S. S.: Co-crystals: A novel approach to modify physicochemical properties of active pharmaceutical ingredients, Indian Journal of Pharmaceutical Sciences, 2009, 71, Ling A. R., Baker J. L.: XCVI. Halogen derivatives of quinone. Part III. Derivatives of quinhydrone, Journal of the Chemical Society, 1893, 63, Chadwick K., Davey R., Cross W.: How does grinding produce cocrystals? Insights from the case of benzophenone and diphenylamine, Crystal Engeenering Communications, 2007, 9, Karki S., Friščić T., Jones W., Motherwell W. D. S.: Screening for pharmaceutical cocrystal hydrates via neat and liquid-assisted grinding, Molecular Pharmaceutics, 2007, 4, Lien Nguyen K., Friščić T., Day G. M., Gladden L. F., Jones W.: Terahertz time-domain spectroscopy and the quantitative monitoring of mechanochemical cocrystal formation, Nature Materials, 2007, 6, Rastogi R., Bassi P.S., Chadha S.: Mechanism of the reaction between hydrocarbons and picric acid in the solid state, Journal of Physical Chemistry, 1963, 67, Shan N., Toda F., Jones W.: Mechanochemistry and cocrystal formation: efect of solvent on reaction kintetics, Chem. Commun. (Camb.), 2002, 20, Jayasankar A., Samwangthanaroj A., Shao Z. J., Rodriguez-Hornedo N.: Cocrystal formation during cogrinding and storage is mediated by amorphous phase, Pharmaceutical Research, 2006, 23, Friščić T., Jones W.: Recent advances in understanding the mechanism of cocrystal formation via grinding, Crystal Growth and Design, 2009, Seefeldt K., Miller J., Alvarez-Nunez F., Rodriguez-Hornedo N.: Crystallization pathways and kinetics of carbamazepine nicotinamide cocrystals from the amorphous state by in situ thermomicroscopy, spectroscopy, and calorimetry studies, Journal of Pharmaceutical Sciences, 2007, 96, Shan N., Toda F., Jones W.: Mechanochemistry and co-crystal formation: effect of solvent on reaction kinetics, Chemical Communications, 2002(20), Friščić T., Childs S. L., Rizvi S. A. A., Jones W.: The role of solvent in mechanochemical and sonochemical cocrystal formation: a solubility-based approach for predicting cocrystallisation outcome, Crystal Engeenering Communications, 2009, 11, Blagden N., Berry D. J., Parkin A., Javed H., Ibrahim A., Gavan P. T., De Matos L. L., Seaton C. C.: Current directions in co-crystal growth, New Journal of Chemistry, 2008, 32(10), Dhumal R. S., Biradar S. V., Paradkar A. R., York P.: Ultrasound assisted engineering of lactose crystals, Pharmaceutical Research, 2008, 25, Lipinski C.A.: Solubility in water and DMSO: Issues and potential solutions, AAPS Press, Arlington, USA, Takagi T., Ramachandran C., Bermeio M., Yamashita S., Yu L. X., Amidon G. L.: A provisional biopharmaceutical classification of the top 200 oral drug products in the United States, Great Britain, Spain, and Japan, Molecular Pharmaceutics, 2006, 3, guez-hornedo N.: Solubility advantage of pharmaceutical cocrystals, Crystal Growth and Design, , Rasenack N., Hartenhauer H., Muller B. W.: Microcrystals for dissolution rate enhancement of poorly water-soluble drugs, International Journal of Pharmaceutics, 2003, 254, Li Z. J., Abramow Y., Bordner J., Leonard J., Medek A., Trask A. V.: Solid-state acid-base interactions in complexes of heterocyclic bases with dicarboxylic acids: Crystallography, hydrogen bond analysis, and 15N NMR spectroscopy, Journal of the American Chemical Society, 2006, 128, Hong J. Y., Kim J. K., Song Y. K., Park J. S., Kim C. K.: A new selfemulsifying formulation of itraconazole with improved dissolution and oral absorption, Journal of Controlled Release, 2006, 110, Umeda Y., Fukami T., Furuishi T., Suzuki T., Tanjoh K., Tomono K.: Characterization of multicomponent crystal formed between indomethacin and lidocaine, Drug Development and Industrial Pharmacy, 2009, 35, Schultheiss N., Newman A.: Pharmaceutical cocrystals and their physicochemical properties, Crystal Growth and Design, 2009, 9, Aakeröy C. B., Fasulo M. E., Desper J.: Cocrystal or salt: does it really matter? Molecular Pharmaceutics, 2007, 4, McNamara D. P., Childa S. L., Giordani J., Iarriccio A., Cassidy J., Shet M. S., Mannion R., O Donnell E., Park A.: Use of a glutaric acid cocrystal to improve oral bioavailability of a low solubility API, Pharmaceutical Research, 2006, 23,
Dr hab. inż. Izabela Madura, prof. PW Katedra Chemii Nieorganicznej Warszawa, 10 maja 2019 r RECENZJA
Dr hab. inż. Izabela Madura, prof. PW Katedra Chemii Nieorganicznej Email: izabela@ch.pw.edu.pl Warszawa, 10 maja 2019 r RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr farm. Agnieszka Kozak (d. Sokal) p.t. KOKRYSZTAŁY
prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Warunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Realizacja Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej Treści wykraczające poza podstawę
Inżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką
Inżynieria materiałowa: wykorzystywanie praw termodynamiki a czasem... walka z termodynamiką Kilka definicji Faza Stan materii jednorodny wewnętrznie, nie tylko pod względem składu chemicznego, ale również
Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Analiza termiczna Krzywe stygnięcia
Analiza termiczna Krzywe stygnięcia 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 T a e j n s x p b t c o f g h k l p d i m y z q u v r w α T B T A T E T k P = const Chem. Fiz. TCH II/10 1 Rozpatrując stygnięcie wzdłuż kolejnych
Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1
Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda
Ocena użyteczności różnicowej kalorymetrii skaningowej w analizie wybranych substancji czynnych w produktach leczniczych
Prof. dr hab. inż. Barbara Pacewska Płock, dn. 17.10. 2018 r. Politechnika Warszawska Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Instytut Chemii RECENZJA pracy doktorskiej mgr Edyty Leyk pt.: Ocena użyteczności
3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii:
Temat: Zmiany stanu skupienia. 1. Energia sieci krystalicznej- wielkość dzięki której można oszacować siły przyciągania w krysztale 2. Energia wiązania sieci krystalicznej- ilość energii potrzebnej do
Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z
chemia wykład 3 Przemiany fazowe
Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe
Wpływ warunków przechowywania na fizyczną stabilność tabletek. Barbara Mikolaszek
Wpływ warunków przechowywania na fizyczną stabilność tabletek Barbara Mikolaszek Wpływ wilgoci na tabletki Ilość wilgoci, która została zaadsorbowana przez substancję leczniczą lub nośnik wpływa na: -
EWA PIĘTA. Streszczenie pracy doktorskiej
EWA PIĘTA Spektroskopowa analiza struktur molekularnych i procesu adsorpcji fosfinowych pochodnych pirydyny, potencjalnych inhibitorów aminopeptydazy N Streszczenie pracy doktorskiej wykonanej na Wydziale
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Kryształy w życiu człowieka
Kryształy w życiu człowieka Kryształy mają duży szereg zastosowań m.in.w medycynie,farmacji,jubilerstwie itp. Aby dowiedzieć się wielu ciekawych informacji o kryształach,musimy zacząć naszą,,podróż w dział
Process considerations during API development
Process considerations during API development Pharmaceutical Technology Europe Mahesh S.Phansalkar Nandita P. Shetgirl Opracowały: Barbara Budnik Magda Bukowska Celem pracy chemików w R&D: wysoka jakość
Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ
Wprowadzenie Ćwiczenie IX KATALITYCZNY ROZKŁAD WODY UTLENIONEJ opracowanie: Barbara Stypuła Celem ćwiczenia jest poznanie roli katalizatora w procesach chemicznych oraz prostego sposobu wyznaczenia wpływu
Szkło. T g szkła używanego w oknach katedr wynosi ok. 600 C, a czas relaksacji sięga lat. FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Szkło Przechłodzona ciecz, w której ruchy uległy zamrożeniu Tzw. przejście szkliste: czas potrzebny na zmianę konfiguracji cząsteczek (czas relaksacji) jest rzędu minut lub dłuższy T g szkła używanego
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018. Eliminacje szkolne
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW 2017/2018 Eliminacje szkolne Podczas rozwiązywania zadań
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
POTWIERDZANIE TOŻSAMOSCI PRZY ZASTOSOWANIU RÓŻNYCH TECHNIK ANALITYCZNYCH
POTWIERDZANIE TOŻSAMOSCI PRZY ZASTOSOWANIU RÓŻNYCH TECHNIK ANALITYCZNYCH WSTĘP Spełnianie wymagań jakościowych stawianych przed producentami leków jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta.
ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces
Kryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą
PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Cele farmakologii klinicznej
Cele farmakologii klinicznej 1. Dążenie do zwiększenia bezpieczeństwa i skuteczności leczenia farmakologicznego, poprawa opieki nad pacjentem - maksymalizacja skuteczności i bezpieczeństwa (farmakoterapia
Szkła specjalne Wykład 6 Termiczne właściwości szkieł Część 1 - Wstęp i rozszerzalność termiczna
Szkła specjalne Wykład 6 Termiczne właściwości szkieł Część 1 - Wstęp i rozszerzalność termiczna Ryszard J. Barczyński, 2018 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Analiza termiczna Analiza termiczna
Efekty kształcenia dla kierunku studiów CHEMIA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 2 Efekty kształcenia dla kierunku studiów CHEMIA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów chemia należy do obszaru kształcenia
CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka
WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i
Wydział Chemiczny Wybrzeże Wyspiańskiego 27, Wrocław
Wydział Chemiczny Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław Prof. dr hab. Ilona Turowska-Tyrk Wrocław, 12.03.2014 r. Recenzja rozprawy doktorskiej mgra Damiana Paliwody zatytułowanej Intermolecular interactions
UCZELNIA GOSPODARKA WSPÓŁPRACA DLA ROZWOJU INNOWACJI
UCZELNIA GOSPODARKA WSPÓŁPRACA DLA ROZWOJU INNOWACJI 1 grudnia 2017 rok; Gdański Uniwersytet Medyczny Paweł Pietkiewicz Dział Badań i Rozwoju Grupy Polpharma Wojciech Kuźmierkiewicz Prezes Zarządu Naukowej
WYZNACZANIE ROZMIARÓW
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej
Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających
Nowe technologie w produkcji płynnych mieszanek paszowych uzupełniających lek. wet. Ewa Cichocka 20 czerwca 2016 r., Pomorskie Forum Drobiarskie, Chmielno Po pierwsze - bezpieczna żywność! Ochrona skuteczności
Elektrolity polimerowe. 1. Modele transportu jonów 2. Rodzaje elektrolitów polimerowych 3. Zastosowania elektrolitów polimerowych
Elektrolity polimerowe 1. Modele transportu jonów 2. Rodzaje elektrolitów polimerowych 3. Zastosowania elektrolitów polimerowych Zalety - Giętkie, otrzymywane w postaci folii - Lekkie (wysoka gęstość energii/kg)
NOWOCZESNE METODY POWLEKANIA NA SUCHO. opracował GRZEGORZ BUOKO
NOWOCZESNE METODY POWLEKANIA NA SUCHO opracował GRZEGORZ BUOKO POWLEKANIE NA SUCHO metoda bez użycia wody lub przy zminimalizowaniu jej ilości w stosunku do powlekanego materiału; zlikwidowanie etapu suszenia
Jak definiujemy leki generyczne?
Jak definiujemy leki generyczne? Definicja leku generycznego wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Lek generyczny jest pełno wartościowym produktem farmaceutycznym stanowiącym odpowiednik (zamiennik)
Wykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych
Wykład 6 Klasyfikacja przemian fazowych JS Klasyfikacja Ehrenfesta Ehrenfest klasyfikuje przemiany fazowe w oparciu o potencjał chemiczny. nieciągłość Przemiany fazowe pierwszego rodzaju pochodne potencjału
Chemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1
Chemia fizyczna/ termodynamika, 2015/16, zadania do kol. 2, zadanie nr 1 1 [Imię, nazwisko, grupa] prowadzący Uwaga! Proszę stosować się do następującego sposobu wprowadzania tekstu w ramkach : pola szare
Tytuł pracy w języku angielskim: Physical properties of liquid crystal mixtures of chiral and achiral compounds for use in LCDs
Dr inż. Jan Czerwiec Kierownik pracy: dr hab. Monika Marzec Tytuł pracy w języku polskim: Właściwości fizyczne mieszanin ciekłokrystalicznych związków chiralnych i achiralnych w odniesieniu do zastosowań
Chemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Zalety przewodników polimerowych
Zalety przewodników polimerowych - Giętkie, otrzymywane w postaci folii - Lekkie (wysoka gęstość energii/kg) - Bezpieczne (przy przestrzeganiu zaleceń użytkowania) Wady - Degradacja na skutek starzenia,
Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).
Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo
Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)
Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)
Wykład 10 Równowaga chemiczna
Wykład 10 Równowaga chemiczna REAKCJA CHEMICZNA JEST W RÓWNOWADZE, GDY NIE STWIERDZAMY TENDENCJI DO ZMIAN ILOŚCI (STĘŻEŃ) SUBSTRATÓW ANI PRODUKTÓW RÓWNOWAGA CHEMICZNA JEST RÓWNOWAGĄ DYNAMICZNĄ W rzeczywistości
Techniki immunochemiczne. opierają się na specyficznych oddziaływaniach między antygenami a przeciwciałami
Techniki immunochemiczne opierają się na specyficznych oddziaływaniach między antygenami a przeciwciałami Oznaczanie immunochemiczne RIA - ( ang. Radio Immuno Assay) techniki radioimmunologiczne EIA -
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II. Ocena Semestr I Semestr II
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II Ocena Semestr I Semestr II Wymagania konieczne( ocena dopuszczająca ) - zna treść prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego - potrafi
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Komputerowe wspomaganie projektowanie leków
Komputerowe wspomaganie projektowanie leków wykład VI Prof. dr hab. Sławomir Filipek Grupa BIOmodelowania Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii oraz Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Cent-III www.biomodellab.eu
1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?
Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody
Preformulacja współczesny trend, czy źródło informacji o substancji i formie leku?
fa r m a c j a p r z e m y s ł o wa Preformulacja współczesny trend, czy źródło informacji o substancji i formie leku? Alicja Rzeska Dział Preformulacji, Departament Badań i Rozwoju, Zakłady Farmaceutyczne
Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Mechanizm działania buforów *
Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem
Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Zjawiska powierzchniowe
Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Model Langmuira Model BET 1 Zjawiska powierzchniowe Adsorpcja Proces gromadzenia się substancji z wnętrza fazy na granicy międzyfazowej; Wynika z tego, że w obszarze powierzchniowym
Sonochemia. Kawitacja. p(t) = p o + p s sin(2 f t) Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku
Kawitacja 1 Oscylacje ciśnienia - - powstawanie naprężeń rozciągających w ośrodku 5 4 3 p(t) = p o + p s sin(2 f t) Cisnienie / atm 2 1 0-1 Dla wody, 320 khz, 3 W/cm 2 p zmienia się od 2 do 4 atm -2-3
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Roztwory elekreolitów
Imię i nazwisko:... Roztwory elekreolitów Zadanie 1. (2pkt) W teorii Brönsteda sprzężoną parą kwas-zasada nazywa się układ złożony z kwasu oraz zasady, która powstaje z tego kwasu przez odłączenie protonu.
Badania preformulacyjne
Badania preformulacyjne Janina Lulek Wykład 3, TPL2, 2017/18 Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Po wykładzie student powinien Znać cele
Karta pracy IV/1a - Reakcje w roztworach: - rozpuszczanie, rozpuszczalność i krystalizacja
Karta pracy IV/1a - Reakcje w roztworach: - rozpuszczanie, rozpuszczalność i krystalizacja I. Rozpuszczalność 1. Rozpuszczalność - maksymalna ilość gram substancji, która w określonej temperaturze rozpuszcza
Mefelor 50/5 mg Tabletka o przedłużonym uwalnianiu. Metoprololtartrat/Felodipi n AbZ 50 mg/5 mg Retardtabletten
ANEKS I WYKAZ NAZW, POSTACI FARMACEUTYCZNYCH, MOCY PRODUKTÓW LECZNICZYCH, DRÓG PODANIA, WNIOSKODAWCÓW, POSIADACZY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH Państwo członkowskie Podmiot
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty. Katarzyna Pogoda
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty Katarzyna Pogoda Leki biologiczne Immunogenność Leki biologiczne mają potencjał immunogenny mogą być rozpoznane jako obce przez
Tytuł pracy w języku angielskim: Microstructural characterization of Ag/X/Ag (X = Sn, In) joints obtained as the effect of diffusion soledering.
Dr inż. Przemysław Skrzyniarz Kierownik pracy: Prof. dr hab. inż. Paweł Zięba Tytuł pracy w języku polskim: Charakterystyka mikrostruktury spoin Ag/X/Ag (X = Sn, In) uzyskanych w wyniku niskotemperaturowego
Odwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.
ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH.
ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH. Nośnikowe metody wydzielania izotopów promieniotwórczych W badaniach radiochemicznych ma się zwykle do czynienia z bardzo małymi ilościami
TECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU
PODSTAWY TECHNOLOGII OGÓŁNEJ wykład 1 TECHNOLOGIA CHEMICZNA JAKO NAUKA STOSOWANA GENEZA NOWEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO CHEMICZNA KONCEPCJA PROCESU Technologia chemiczna - definicja Technologia chemiczna
PL 198188 B1. Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.ignacego Mościckiego,Warszawa,PL 03.04.2006 BUP 07/06
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 198188 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 370289 (51) Int.Cl. C01B 33/00 (2006.01) C01B 33/18 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :
WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz
Termodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania
ermodynamika zjawisk powierzchniowych 3.6.1. ermodynamika fazy powierzchniowej 3.6.2. Zjawisko sorpcji 3.6.3. Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BE 3.6.4. Zjawiska przylegania ZJAWISKA PWIERZCHNIWE
ZASTOSOWANIA DSC W ANALIZIE TECHNICZNEJ
Różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC) jest szeroko stosowana do badania i charakteryzowania substancji, mieszanin i materiałów. Metoda ta jest znormalizowana (DIN 51007, DIN 53765, ISO/DIN L409 and ASTM
Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej:
Zakres badań wykonywanych w Zakładzie Badań Fizykochemicznych i Ochrony Środowiska zgodnie z wymaganiami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej: Badanie Metoda 1 Oznaczanie gęstości cieczy i substancji stałych
Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT
1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program
ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi
ĆWICZENIE 3 Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi Celem ćwiczenia jest wyznaczenie podstawowych parametrów charakteryzujących kinetykę
WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Brak
WYDZIAŁ Podstawowych Problemów Techniki KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim Podstawy chemii ogólnej Nazwa w języku angielskim General chemistry Język wykładowy polski Kierunek studiów Optyka Specjalność
Moduły kształcenia. Efekty kształcenia dla programu kształcenia (kierunku) MK_06 Krystalochemia. MK_01 Chemia fizyczna i jądrowa
Matryca efektów kształcenia określa relacje między efektami kształcenia zdefiniowanymi dla programu kształcenia (efektami kierunkowymi) i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla poszczególnych modułów
Ściąga eksperta. Mieszaniny. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne?
Mieszaniny Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaninami nazywamy substancje złożone z kilku skład, zachowujących swoje właściwości. Mieszaniny uzyskuje się na drodze mechanicznego mieszania ze sobą
Zadania treningowe na kolokwium
Zadania treningowe na kolokwium 3.12.2010 1. Stan układu binarnego zawierającego n 1 moli substancji typu 1 i n 2 moli substancji typu 2 parametryzujemy za pomocą stężenia substancji 1: x n 1. Stabilność
KARTA KURSU. Chemia fizyczna I. Physical Chemistry I
Biologia, I stopień, studia stacjonarne, 2017/2018, II semestr KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Chemia fizyczna I Physical Chemistry I Koordynator Prof. dr hab. Maria Filek Zespół dydaktyczny Prof. dr
SCENARIUSZ ZAJĘĆ KOŁA NAUKOWEGO BIOLOGICZNO - CHEMICZNEGO
SCENARIUSZ ZAJĘĆ KOŁA NAUKOWEGO BIOLOGICZNO - CHEMICZNEGO prowadzonego w ramach projektu Uczeń Online 1. Autor: Iwona Zdunek 2. Grupa docelowa: uczniowie klas II gimnazjum 3. Liczba godzin: 2 4. Temat
Chemia kryminalistyczna
Chemia kryminalistyczna Wykład 2 Metody fizykochemiczne 21.10.2014 Pytania i pomiary wykrycie obecności substancji wykazanie braku substancji identyfikacja substancji określenie stężenia substancji określenie
Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019
Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia
Odkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME
Odkrycie Patentowanie Opracowanie procesu chemicznego Opracowanie procesu produkcyjnego Aktywność Toksykologia ADME Optymalizacja warunków reakcji Podnoszenie skali procesu Opracowanie specyfikacji produktu
Mikrokapsułki CS. Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa
Mikrokapsułki CS Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz Konsultacje Entomologiczne Warszawa Kapsułkowanie 2 Kapsułkowanie jest techniką, za pomocą której jeden materiał lub mieszanina materiałów jest powlekana
Równowagi fazowe. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowagi fazowe Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga termodynamiczna Przemianom fazowym towarzyszą procesy, podczas których nie zmienia się skład chemiczny układu, polegają
HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Instrukcja dla uczestnika
III edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rok szkolny 2017/2018 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który
RSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU
RSM+S z Puław NAWÓZ XXI WIEKU Puławy 2012 Zasobność gleb w siarkę Prawie 60% gleb w Polsce jest ubogich w siarkę. Niedobór siarki ogranicza zawartość i jakość białka i tłuszczu, ogranicza gromadzenie się
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36
Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną
Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego
Wykład 3 - wykład 3 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2013 1/56 Warunek równowagi fazowej Jakich układów dotyczy równowaga fazowa? Równowaga fazowa dotyczy układów: jednoskładnikowych
Atomy wieloelektronowe
Wiązania atomowe Atomy wieloelektronowe, obsadzanie stanów elektronowych, układ poziomów energii. Przykładowe konfiguracje elektronów, gazy szlachetne, litowce, chlorowce, układ okresowy pierwiastków,
Zasady obsadzania poziomów
Zasady obsadzania poziomów Model atomu Bohra Model kwantowy atomu Fala stojąca Liczby kwantowe -główna liczba kwantowa (n = 1,2,3...) kwantuje energię elektronu (numer orbity) -poboczna liczba kwantowa