Partycypacja obywatelska a kapitał społeczny?

Transkrypt

1 Partycypacja obywatelska a kapitał społeczny? Kraków, 31 maja 2011 r. Katarzyna Starzyk

2 Kim jesteśmy Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej Prowadzenie portalu Metody i narzędzia Jak planowad partycypację? Biblioteka tekstów Opisy ciekawych przypadków z Polski i świata Działania edukacyjne seminaria o partycypacji Wsparcie grantobiorców ścieżki partycypacyjnej programu Demokracja w Działaniu Fundacji im. Stefana Batorego 2

3 PARTYCYPACJA OBYWATELSKA A KAPITAŁ SPOŁECZNY? 3

4 Partycypacja obywatelska a kapitał społeczny Kapitał społeczny oznacza umiejętnośd współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych interesów. Można wyróżnid (za Woolcockiem) 3 rodzaje kapitału: bonding, bridging i linking. Z perspektywy partycypacji obywatelskiej szczególnie ciekawy jest ten ostatni typ. Partycypacja obywatelska to sposób na aktywne branie udziału w podejmowaniu decyzji, które nas dotyczą. Partycypacja obywatelska u swoich podstaw zakłada zaangażowanie dwóch podstawowych aktorów obywateli oraz władzy w cały proces. To działania, które skupia się na wzajemnym wspieraniu wybranych i wybierających we wspólnym podejmowaniu decyzji. Jest więc współpracą w obrębie grupy obywateli (społeczeostwa), która jest wewnętrznie zróżnicowana poprzez stosunek do władzy. 4

5 Partycypacja obywatelska a kapitał społeczny Partycypacja obywatelska wertykalna współpraca obywateli z władzą Stworzenie strategii rozwoju miejscowości przy udziale mieszkaoców i organizacji pozarządowych Partycypacja społeczna horyzontalna współpraca grup osób w celu osiągnięcia wspólnego celu Wspólne podjęcie remontu podwórka przez mieszkaoców 5

6 Partycypacja obywatelska co to takiego? Partycypacja obywatelska jest zjawiskiem, które może występowad z różną intensywnością Drabina partycypacji sposób na uporządkowanie myśleniu o działaniach partycypacyjnych i ich różnych formach WSPÓŁDECYDOWANIE komunikacja oraz działanie dwustronne: obywatele i organizacje pozarządowe występują jako partnerzy w tworzeniu i realizowaniu działao KONSULTOWANIE komunikacja dwustronna: władza pyta o zdanie (i wysłuchuje) obywateli/ organizacje pozarządowe INFORMOWANIE dostarczanie obywatelom wiedzy na temat planowanych i realizowanych działao komunikacja jednostronna: władza obywatele 6

7 Kiedy włączad obywateli? gdy toczy się proces podejmowania decyzji, do którego konsultacje się odnoszą gdy jest jasne kto ma wziąd pod uwagę wyniki procesu partycypacyjnego gdy istnieje możliwośd realnej zmiany w wyniku procesu Partycypacja będzie jałowa, nadużywanie zaufania Dobry moment na włączanie obywateli Partycypacja jest bezcelowa Nie toczy się żaden konkretny proces Podejmowanie decyzji Formułowanie problemu Gotowa decyzja (nie można jej zmienid) 7

8 PRZYKŁADY CIEKAWYCH DZIAŁAO PARTYCYPACYJNYCH 8

9 Program zapewniania bezpieczeostwa w Malmo (Hej Malmo!) Cel główny: poprawa poczucia bezpieczeostwa mieszkaoców poszczególnych dzielnic Malmo Cele poboczne: integracja mieszkaoców, wzrost poziomu identyfikacji ze swoją okolicą, stworzenie modelu partycypacji, który umożliwiałby zebranie opinii od różnych grup mieszkaoców Czas trwania: od 2007 roku Projekt realizowany jest po kolei we wszystkich dzielnicach W każdej z nich w centralnym miejscu ustawianą wielką różową lampę Organizator: Urząd Miasta we współpracy z policją 9

10 Light a lamp w Malmo - metody Spotkania z mieszkaocami (ze szczególnym uwzględnieniem grup narażonych na wykluczenie) oraz z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i społecznymi, mobilny punkt konsultacyjny, imprezy promocyjne Strona internetowa oraz specjalna skrzynka pocztowa, gdzie można było się anonimowo wypowiedzied na temat bezpieczeostwa Spacery badawcze poszczególne grupy mieszkaoców oprowadzały urzędników i policjantów po dzielnicy o różnych porach dnia, pokazując niebezpieczne miejsca i wskazując sposoby na rozwiązanie problemów Efekty: Stworzenie planu działao (krótko- i długoterminowych) zmierzających do poprawy bezpieczeostwa Wskazanie działao, które nie mogą byd podjęte w przewidywalnym czasie oraz wyjaśnienie dlaczego nie mogą byd podjęte Wypracowany plan w skróconej formie rozsyłany jest do wszystkich mieszkaoców dzielnicy, w pełnej wersji zamieszczany jest na stronie urzędu 10

11 SĄDY OBYWATELSKIE (CITIZENS JURIES) GRAZ, OBERE NEUTORGASSE, SIED RUCHU DROGOWEGO Specyficzny aspekt dotyczący jednej z dzielnicy miasta wypracowanie konkretnych regulacji dotyczących ruchu drogowego (jego wyciszenia) i stworzenie miejskiego planu działania na kolejne lata Praca w kilku etapach: Otwarte spotkanie z mieszkaocami pełniące rolę informacyjną oraz wstępnej burzy mózgów dotyczącej problemu Konsultacje stworzonych propozycji z grupą lobbystów, dodanie ich sugestii Wyłonienie członków czterech sądów obywatelskich i zaprezentowanie im dotychczas zebranego materiału Ogłoszenie i uwspólnienie werdyktu sądów obywatelskich Ponowne konsultacje i uzgodnienie ustaleo z grupą lobbystów stworzenie finalnego dokumentu Przyjęcie dokumentu przez organy władzy i rozpoczęcie procedury wdrażania 11

12 PARTYCYPACYJNE TWORZENIE STRATEGII EDUKACJI Gmina Głuchów (woj. Łódzkie) Potrzeba stworzenia dokumentu na temat opieki przedszkolnej Proces tworzenia strategii zainicjowany przez przedszkolanki i rodziców W skład grupy roboczej wchodzili urzędnicy najważniejszych instytucji i wydziałów, rodzice, pracownicy przedszkoli i szkół Rozpoczęto od diagnozy zrealizowana z wykorzystaniem własnych możliwości (m.in. zaangażowanie młodzieży gimnazjalnej) Konsultacje po każdym etapie zarówno z radnymi, jak i mieszkaocami (np. w trakcie wywiadówek) 12

13 Czynniki wpływające na rozwój kompetencji obywatelskich Jasny cel całości procesu wyraźne zdefiniowanie problemu/kwestii procesu; określenie do czego konkretnie obywatele są zaproszeni Dostarczenie niezbędnych danych uwspólnienie wiedzy i poziomu poinformowania wszystkich uczestników; przedstawienie informacji w zrozumiały dla wszystkich sposób Jakośd pracy to na ile proces będzie zaplanowany i przemyślany w największym stopniu wpływa na satysfakcję uczestników Informacja zwrotna poinformowanie o wyniku całego procesu, co stało się z wypracowanymi rozwiązaniami Ewaluacja możliwośd uzyskania wiedzy niezbędnej do poprawy własnych błędów i niedociągnięd 13

14 Katarzyna Starzyk DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ