E-ZINE HIP-HOP.PL #16

Transkrypt

1 Nak³ad: szt. cena: 0 z³ z VAT E-ZINE HIP-HOP.PL #16 Hi p- Hop. pl #16 x Hip-Hop siê rozrasta, my te, dlatego musimy zostawiæ miejsce, eby to opisaæ 3H/Warszawski Deszcz, Projekt Scratchofofny, Kultórwa, Rozwa ania na temat komercji, Baby i Hip-Hop, Nas, Lajner, Cypress Hill, Ego, Dj Vadim, ZDS, Fisz, Pono, Superrappin Tour, koncert Boss NTM, Dzieñ Prawdy, relacje z imprez w Olsztynie, Sosnowcu, Wejherowie, Warszawie i Szczecinie, felieton Solo, zapowiedz publikacji ksi¹ ki, artyku³ o twórcach strony Hip-Hop.pl/niemiecki w niemieckiej prasie, wywiad z Hirkiem Wron¹

2 HIP-HOP.PL #15 - spis treœci 2 powrót na spis treœci FOT. HEX SPIS TREŒCI : 3 - Listy 4-3H/Warszafski Deszcz - wywiad 10 - Wywiad z Robertem D Kultórwa - wywiad 14 - Rozwa ania na temat komercji 17 - Baby i Hip-Hop 20 - Nas "Stillmatic" 21 - Lajner "S³owem" 22 - Cypress Hill "Stoned Raiders" 23 - Ego "Nibylandia" 24 - Dj Vadim "USSR: Life from the other side" 25 - Zachód. Dom S³oñca - Wojny Z Samym Sob¹ 26 - Fisz, 30 cm 26 - Pono "Temat zakazany" 27 - Show&A.G. "Goodfellas" 28 - Diamond "Hatred, Passions And Infidelity" 29 - Superrappin Tour w Szczecinie 32 - Relacja z koncertu Fenomenu i Peel Motyff w Olsztynie 33 - Dzieñ Prawdy - Toruñ - oczami Torunianina 34 - Dzieñ Prawdy - Toruñ - oczami Warszawiaka 36 - Relacja z mistrzowskiego koncertu Molesty w Olsztynie 37 - W Wyj¹tkowych Okolicznoœciach w Sosnowcu 38 - Relacja z pseudo festiwalu muzyki hip-hop w Olsztynie 39 - FreeStyle Battle - Klub Proxima 40 - Fenomen w Wejherowie 41 - To by³ trueschool...czyli: zdarzaj¹ siê fajne imprezy w Warszawie 42 - Koncert 3H/Warszafski Deszcz w Szczecinie 45 - BOSS NTM w Warszawie 47 - Tañczê tylko dla siebie 48 - HipHop bez granic - HipHop ohne Grenzen 49 - ZapowiedŸ ksi¹ ki opisuj¹cej rap w USA 50 - Wywiad z Hirkiem Wron¹ 54 - Stopka redakcyjna Lubiê kiedy przychodzi czas na pisanie wstêpniaka. Materia³ jest ju z³o ony, mogê ju spokojnie patrzeæ na kolejny numer gazety, zastanawiaj¹c siê co dam do nastêpnego. Jednak zostañmy przy tym numerze. Zacznê od imprez. W poprzednim numerze nie by³o adnych relacji, a w tym jest wyj¹tkowo du o. S¹ tego dwa powody. Pierwszy to brak tego dzia³u miesi¹c temu i chcieliœmy Wam to zrekompensowaæ. Drugim powodem jest nasze chêæ pokazania jak du o siê dzieje w Polsce i jak du o jest ró nych imprez: od zupe³nie lokalnych jak koncert w Wejherowie, do olbrzymich wydarzeñ jak koncerty Superrappin w Szczecinie, czy Boss'a w Warszawie. Wywiady, to przede wszystkim rozmowa z zespo³em 3H/Warszafski Desz, zarejestrowana po ich koncercie w Szczecinie. Do tego rozmowa z jednym z twórców Scratchofony oraz z opolskim sk³adem Kultórwa. Wreszcie, po d³ugim czasie mamy dla Was sporo materia³u o breakdance'ie. Przede wszystkim felieton Solo, w którym opisuje swoje pogl¹dy na temat tañca. W dziale reporta e z imprez znajdzie równie dwie relacje z Dnia Prawdy napisane przez Karneta i Radiego. Czemu a dwie? eby t¹ ciekaw¹ imprezê pokazaæ z jak najciekawaszej strony. Sporo recenzji p³yt. Coraz wiêcej osób przysy³a nam swoje nielegale, wiêc mo ecie spodziewaæ siê, e w kolejnych numerach iloœæ recenzji bêdzie ros³a. Poprzez recenzowanie p³yt wydawanych nielegalnie i czêsto amatorsko, chcemy pomóc autorom wyp³yn¹æ. Jednak zaznaczam, e tylko z powodu, e p³yta jest nielegalem, nie bêdzie "taryfy ulgowej". Dzia³ kultura to miêdzy innymi wywiad z Hirkiem Wron¹. Tej postaci chyba nie trzeba przedstawiaæ i warto zapoznaæ siê z jego pogl¹dami. Do tego zapowiedÿ publikacji na naszych ³amach ksi¹ ki o hip-hop'ie w ameryce oraz przedruk tekstu zamieszczonego w niemieckiej prasie, na temat twórców strony Hip-Hop.pl/Niemiecki. Gratulacje! Polecam felietony o muzyce. Prezes przedstawi³ swoje pogl¹dy na temat komercji, a Kanda opisa³a sytuacjê dziewczyn w polskim Hip-Hop'ie. Ten numer jest wyj¹tkowo d³ugi. Pierwszy raz uda³o nam siê przekroczyæ piêædziesi¹t stron. Materia³ jest na wysokim poziomie, a wszystko to za ca³e 0 z³otych. yczê mi³ej lektury. SEBA (Seba@hip-hop.pl) REDAKCJA Hip-Hop.pl (Redakcja@hip-hop.pl)

3 HIP-HOP.PL #16 - listy 3 W tym miesi¹cu równie Listy odnosz¹ siê do komentowania artyku³u Prezesa pt. Poradnik lamusa, czyli jak zostaæ prawdziwym ziomalem lub zamieszania, które ten artyku³ wywo³a³. Poni ej przedstawiamy listy oraz komentarz Prezesa. tekstem umieszczaæ sprostowanie " artowa³em", albo z góry uprzedzaæ "Uwaga - tekst z przymru eniem oka " ;). Oki, koñczê, pozdrawiam kolegê Eky - mam nadziejê, e teraz ju zrozumia³eœ ten artyku³ I wiêcej nie napiszesz takich g³upot. I raczej sam "pomyœl zanim coœ powiesz"! rada: nie bierzcie niektórych tekstów, wypowiedzi etc. w 100% dos³ownie, tylko zastanówcie siê czy autor stosuj¹c tak¹ formê wypowiedzi nie ma czegoœ g³êbszego do przekazania. Pozdrawia 0stRy List 1: Nie wiem czy na ³amach Waszego pisma mo na nawi¹zywaæ do listów czytelników, ale nie mogê pozostawiæ tego bez komentarza. KOLEGO EKY CZY TY JESTEŒ NA PRAWDÊ A TAK TÊPY??????? Rany! Jak mo na napisaæ takie bzdury! Eky - czy Ty aby na pewno czyta³eœ ten artyku³ ("Poradnik lamusa czyli jak zostaæ prawdziwym ziomalem")? Ju Twój pierwszy zarzut dotycz¹cy tytu³u jest zupe³nie bezpodstawny. Dla Twojej wiadomoœci - lamus = pozer! Piszesz, e tekst ten uwa asz za "stek bzdur i ca³kowite œcierwo". Ja osobiœcie nieÿle siê przy nim uœmia³am i chyba temu mia³ w³aœnie s³u yæ. Mo e nie dostrzeg³eœ ironii, któr¹ by³ on przepe³niony, a mo e "siedzia³eœ w ten najwiêkszy mróz i pi³eœ zimne piwo na ³awce i w gor¹czce coœ tam wyskroba³eœ". Naprawdê s¹dzisz, e Prezes pisa³ o sobie? Je eli tak to mogê to skomentowaæ tylko w jeden sposób - buahahaha!!! Teraz do Prezesa - có, myœlê e dla takich ludzi, chocia pewnie s¹ to pojedyncze jednostki (mam nadziejê), powinieneœ pod ka dym takim Pzdrofffki! ~Noemi~ List 2: Witam! Piszê w sprawie komentarzy do artyku³u Prezesa pt. "Poradnik lamusa, czyli jak zostaæ prawdziwym ziomalem". Otó ludzie komentuj¹cy ten artyku³ w 15 numerze (Eky! oraz co) nie dostrzegli, i Prezes pisz¹c ten artyku³ w IRONICZNY sposób chcia³ i (zreszt¹ doskonale) wyœmia³ stereotyp "g³upiego hiphop'owca" (jak Eldo w kawa³ku "Inny ni wy"), który na ogó³ (i niestety) zachowuje siê w sposób jaki napisa³ Prezes. Pomyœlcie zreszt¹ czy redakcja gazety hip-hop'owej, któr¹ teraz czytacie pozwoli³a by sobie na zamieszczenie takiego tekstu o charakterze "edukacyjnym" - NIE! Ka dy rozs¹dny i trzeÿwo myœl¹cy cz³owiek zrozumie e to by³a IRONIA, tak powtórzê to jeszcze raz IRONIA maj¹ca na celu wyœmianie pewnych zachowañ i postaw. Na koniec malutka OdpowiedŸ Prezesa na list od Eky: Zastanawiam siê co jest gorsze: najg³upszy odzew, czy te brak odzewu... Prezez, Aka Mówi Co Myœli (Prezez@hip-hop.pl) Czekamy na Wasze opinie o artyku³ach zamieszczanych w naszej gazecie. Wszelkie komentarze kierujcie na adres: Redakcja@hip-hop.pl

4 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 4 3H/WARSZAFSKI DESZCZ - WYWIAD Z zespo³em 3H/Warszafski Desz rozmawialiœmy po ich koncercie w Szczecinie. To jak on wypad³ mo ecie przeczytaæ w tym numerze gazety. Powiem tylko, e Tede, Numer Raz i JMI sami byli trochê zdziwieni (pozytywnie), a tak¹ popularnoœci¹ w Szczecinie. Zapis naszej rozmowy p r z e d s t a w i a m p o n i e j. Redakcja: Na pewno wypada zapytaæ, czemu tak pechowo wypada³y Wasz koncerty w Szczecinie, bo trzy lata musieliœmy czekaæ, ebyœcie przyjechali? Tede: Widocznie tak wysz³o. Z regu³y jest tak, e kwestie organizacyjne nie s¹ lekkie i ³atwe. Czasem, trudno siê dogadaæ, ale w koñcu dosz³o do skutku. Red: Materia³ "Nastukafszy" wyszed³ doœæ dawno, ale ca³y czas na koncertach gracie z innych podk³adów. Powiedzcie, czy to dlatego, e nie macie swojego winyla, czy z jakiœ innych powodów? Tede: Ja nie lubiê graæ do bitów z p³yt, bo uwa am, e koncert to jest nie odtworzenie, je eli chodzi o hip-hop tak jak to jest, bo to nie mo liwe jest nigdy. Po prostu jest to inna jazda chcesz s³uchaæ tych bitów to s³uchasz tej p³yty. Ja ju nagra³em siê do tych bitów, tak samo do mojej p³yty i dwa razy gra³em z kompaktu z p³yty S.P.O.R.T. bity. Wychodz¹ ca³y czas nowe p³yty, nowe single, instrumentale, zajebiste bity tam ludzie robi¹ takie bity, e jesteœ w szoku i do nich siê rymuje. Marian ma ca³y czas nowe p³yty, jak jedziemy na koncert, to co tydzieñ mamy nowe instrumentale i to jest zajebista jazda. JMI: My tak podchodzimy do koncertu, eby by³ bardziej na zasadzie imprezy. Jedziemy do jakiegoœ miasta i chcemy eby ludzie dobrze siê bawili. Nie mamy takiej wczówki, e koniecznie musz¹ siê bawiæ do naszych bitów. Gramy po prostu imprezê, ja jestem dj'iem, oni s¹ Mcs i puszczamy kawa³ki takie samy, jakimi my siê jaramy. Gramy to bitów, z tych utworów, które lubimy s³uchaæ. Jakbym gra³ imprezê to bym zagra³ je wszystkie, jak gramy koncert, to gramy podk³ady to tych kawa³ków i ludzie siê jaraj¹, e M.O.P. "Ante Up", który oni lubi¹ na pewno, bo to jest fajny po prostu numer, my zagramy go w jakiejœ wersji i jest zajawka. Numer Raz: Jest to urozmaicenie wszystkich tych kawa³ków, które nagraliœmy na p³ytê pod tamte bity. W sumie nie ma znaczenia, czy zagramy na koncercie pod tamte, czy pod te, czy jakieœ inne, bo i tak na pewno ludzie bêd¹ siê zajebiœcie bawiæ. JMI: Jest jeszcze taka opcja, e nie mamy ustalone, e konkretny podk³ad, np. M.O.P., gramy do jakiegoœ utworu. Jest tak, e ja puszczam bit, oni nie wiedz¹ jaki ja puszczê, puszczam to co mi siê podoba i oni siê dostosowuj¹. Nie wiedz¹ jaki bêdzie bit i mimo, e graliœmy do niego piêædziesi¹t koncertów, mo e siê zdarzyæ, e za ka dym razem bêdzie inny kawa³ek do niego. Ka dy koncert jest inny. Pierwszy utwór ustalamy, bo to jest wa ne, a potem jak mi dalej wyjdzie... Red: Tede, z tego co wiem, to Doperacja wydaje Twój S.P.O.R.T. na winylu. Tede: Tak. Teraz poszed³ do t³oczni. Nie bêdzie wszystkich kawa³ków, bo to bêd¹ takie p³yty, gdzie maksimum rowków jest, najwiêksze wychylenie, dwanaœcie i pó³ minuty na stronie. Bêd¹ moje ulubione kawa³ki, fragmenty jakiœ instrumentali jingl'owane. Winyl jest ju w Niemczech doleci do niego jeszcze ok³adka. Na winylu jest "Dupoliz", "Wyœcig szczórów w remixie Mariana typowo imprezowa p³yta. Teraz to ju jest standard, kiedyœ imprezy by³y z jakiœ kompakt dysków, teraz ju s¹ dwa gramofony, jest mixer i musz¹ byæ kawa³ki polskie, eby mo na by³o je graæ. Red: Nowa p³yta Warszafskiego Deszczu. Czy jest szansa, e us³yszymy Was wszystkich jako MC i producentów? Tede: Rymujemy we trzech i produkujemy we trzech. Red: To chyba pierwsza taka Wasza p³yta bêdzie... Tede: Nie wiem, nie myœlimy nad tym czy ta p³yta bêdzie pierwsza taka, czy nie. Numer Raz: Bity zacz¹³em robiæ pó³ roku temu. Wiem, e mam do tego pe³ne predyspozycje i muszê to robiæ. Zobaczymy, nie wiem. Robiê to

5 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 5 na swoim komputerze, nie brzmi to dla mnie tak jak chcia³bym eby brzmia³o, ale jak siê pokombinuje na dobrym sprzêcie, to mo e bêdzie jakiœ mój bit. JMI: Przez ten czas jak nie wychodzi³a nasza p³yta nagraliœmy du o utworów, w których ja rymujê, ale nie ma takiej opcji, bo czêœæ tych utworów siê zestarza³a. W sumie nagrywaliœmy utwory, eby trenowaæ ca³y czas, ale du o z nich wyjebiemy. Po prostu dlatego, e uwa amy, e chcemy zrobiæ coœ innego, lepszego i czekamy na pierdolniêcie z nieba, które nam ka e zrobiæ to. Red: Ale w koñcu wyjdzie ta p³yta... Tede: Wiesz, s³ysza³em ju takie plotki, e siê rozpadliœmy, pok³óciliœmy... a my jesteœmy bezstresowi, nie mamy takie czegoœ, e musimy wydaæ p³ytê - jak bêdziemy chcieli wydaæ t¹ p³ytê i bêdziemy pewni, e jesteœmy w momencie, w którym ona powinna byæ. Te kawa³ki, jak powiedzia³ Marian, siê starzej¹, my nagrywamy nowe. Poziom siê podnosi, a my nie chcemy zrobiæ tej, bo od trzy i pó³ roku nie wysz³a p³yta. Jak byœmy chcieli now¹ p³ytê zrobiæ, to byœmy mieli piêædziesi¹t kawa³ków na ni¹ wszystkie, które nagraliœmy, a nie wszystkie nam siê podobaj¹. Dlatego ta p³yta nie wychodzi tak naprawdê, bo nie mamy takiej jazdy, e dzisiaj FOT. HEX siê spotkamy, nagramy p³ytê, robimy to na luzaku. JMI: Na przyk³ad niektórzy wydaj¹ p³ytê i maj¹ tak: "dobra nagraliœmy 10 kawa³ków, to jeszcze nagramy cztery i pierdolniemy p³ytê". My mamy trzydzieœci kawa³ków, ale chuj, nie wydajemy jeszcze p³yty. To nie jest na zasadzie, e nie mamy kawa³ków, tylko tak¹ podjêliœmy decyzjê. Nie mamy te wytwórni, w której mielibyœmy kontrakt, e musimy pierdoln¹æ trzy p³yty w ci¹gu trzech lat, tylko dlatego, e podpisaliœmy papier. Red: Ale ludzie czekaj¹... Tede: Ludzie czekaj¹, to siê doczekaj¹ po prostu. W tym momencie naprawdê mo na zobaczyæ, e my to robimy dla siebie jak nam siê ta p³yta bêdzie podoba³a to j¹ wydamy. Nagramy w chuj tych kawa³ków. Wiem, e ci ludzie wierz¹ w nas i doczekaj¹ siê. Red: Dla tych ludzi, którzy czekaj¹: jaka bêdzie ta p³yta? Czy to dalej bêdzie bounce? Tede: Nie, bêdzie to inna p³yta ni "Nastukafszy" i inna ni "S.P.O.R.T.". Numer Raz: Bêdzie w klimacie Warszafskiego Deszczu. Bêdziemy chcieli utrzymaæ klimat z tamtej p³yty, ale na pewno bêd¹ jakieœ nowoczeœniejsze brzmienia, bo trzeba poziom podnieœæ. Ale chcemy nagraæ j¹ w taki sposób, w jaki nagraliœmy tamt¹, czyli klimat Warszafskiego Deszczu musi tam byæ. Tede: Je eli chodzi o bounce to nie bêd¹ rymy bounce'owe, tylko rymowanie bounc'owe. Chodzi o to, e takich kawa³ków jeszcze nie by³o. Red: W³aœciwie dlaczego wybraliœcie bounce? Dlaczego akurat ten nurt w hip-hop'ie przypad³ Wam najbardziej? Tede: Dlatego, e ca³y czas coœ siê dzieje w hiphop'ie i nie mo na siê zamykaæ. To raz, a dwa,

6 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 6 zajebiste brzmienie i zajebiste s¹ rytmy. JMI: Jest taka akcja z bounce'u muzyka z po³udnia Stanów, afroamerykanie robi¹ sobie jazdê i to generalnie jest "jazda". To wymyœlili Borys z Tede, jako zajwkê, to jest bounce w sensie "jazdy". To nie o to chodzi, e to tak samo jak robi¹ bounce w Nowym Orleanie, nie o to chodzi. Nie ma wytwórni Cash Money Records, tylko samo s³owo. Red: Powiedzcie, jakich goœci us³yszymy na p³ycie? Tede: Na razie z goœci jest tylko Borixon. Red: A Group Home? Tede: Te jest, ale nie mamy tego kawa³ka ze sob¹ i nie mamy go w Polsce. Ten kawa³ek trochê kosztuje i nie zap³aciliœmy wszystkiego. Jak zap³acimy to bêdzie ten kawa³ek na p³ycie. Podobno ju uda³o siê go wyci¹gn¹æ od nich i on do nas przyleci na dniach, ale nie mówiê na sto procent, dopóki go nie dostanê. W ka dym b¹dÿ razie, LiL'Dap dogra³ ju swoje zwrotki, ju kawa³ek jest w internecie. Zap³aciliœmy po³owê za ten kawa³ek, a jak siê domyœlasz featuringi kosztuj¹ s³ono. Red: Tede, Ty wyda³eœ swój solowy materia³, a czy Wy JMI i Numer Raz te planujecie jakieœ solowe produkcje? Numer Raz: Na pewno, teraz nagrywam jakieœ kawa³eczki powoli i kompletujê. Kiedy nagram, to nagram. Na pewno bêdzie to d³u szy okres p³ycie Warszafskiego Deszczu. Na spokojnie, po prostu tak jak t¹ p³ytê nagrywaliœmy, jak bêdzie jazda to pojadê do studia ponagrywaæ. Nie ma ciœnienia, e muszê t¹ p³ytê nagraæ. Teraz jest taka moda na solo ja nagram w swoim czasie. Red: Czy Ty, oprócz mixtape'ów, które regularnie wydajesz, planujesz mo e jak¹œ p³ytê producentck¹ nagraæ? JMI: Bardziej myœlê w ten sposób, e mam sporo bitów, które bym chcia³ wykorzystaæ z innymi zespo³ami. Mam tak¹ akcjê, e one czekaj¹, FOT. HEX du o jest zablokowanych z tego powodu, e na nasz¹ p³ytê s¹ trzymane. Wyjdzie p³yta i myœlê o wspó³pracy z innymi zespo³ami. Mam ju kumpli, którzy podobaj¹ mi siê jak rymuj¹, ju rymowali w kawa³kach na p³ytach, które s¹ fajne i z nimi chcia³bym popracowaæ. Oprócz tego robiê mixtape i mo e uda mi siê wydaæ legalny, w wspó³pracy z Sony Music z utworami z Loud Records. Red: Tede, co da³ ci S.P.O.R.T.? Tede: W chuj chajcu (œmiech). Da³ mi w chuj chajcu, oczywiœcie w rozs¹dnym rozumieniu tego powiedzenia, jak na warunki polskie. To raz, dwa: da³ mi poczucie wartoœci, wbrew temu co zaraz mnie zapytasz, jak znam ycie, tzn. e wielu osobom nie podoba siê ta p³yta. Red: Nie dok³adnie o to. Tede: Mi siê to podoba, je eli chcesz mnie na czymœ z³apaæ, to wszystkie kawa³ki nagra³bym tak jak s¹, chocia nagra³em ju nastêpn¹. Bardzo mi siê to podoba. W p³ycie solo jest to, e odpowiadasz za wszystko. Zw³aszcza jak robisz sam bity, miksujesz i rymujesz. Wszystko zrobi³em sam i to jest p³yta jak¹ chcia³em nagraæ w tym momencie, w którym j¹ zacz¹³em nagrywaæ, a nie wyda³em, bo to te trochê zajê³o. Ale to jest bardzo dobra akcja. Jakby solowe nagrywki,nie koliduj¹ z nagrywkami innymi i jest to zupe³nie inna jazda jak zobaczysz. Red: W sumie trochê odgad³eœ o co Ciebie chcia³em zapytaæ, ale nie do koñca. Chodzi o to, e ta p³yta zosta³a dziwnie przyjêta z jednej strony reakcje, e to zajebisty materia³, z drugiej, e w ogóle nie potrzebnie j¹ nagrywa³eœ. Jak myœlisz dlaczego w³aœnie tak to wygl¹da³o? Tede: Powiem Ci jakie jest moje zdanie ju czyta³em w internecie, miêdzy innymi na Waszej stronie, na forum, komentarze... "Nastukafszy" te wiele osób mówi³o, e to p³yta zajebista, a inni mówili, e to jest p³yta dziwna, a po jakimœ czasie to siê sta³o klasykiem. Mi siê wydaje, e tak jest, e s¹ kawa³ki, które by³y do przodu i trochê odstawa³y od akcji, ale ta opinia, e ta p³yta jest

7 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 7 chujowa, nie podziela siê jak widaæ na koncercie. Red: Wiesz, nie chodzi mi o to, czy ta p³yta jest dobra, czy z³a, tylko o ten olbrzymi rozdÿwiêk w jej odbiorze. Tede: 90% recenzji tej p³yty, które czyta³em pisali MC, którzy jeszcze nie wydali p³yty albo wydali ona siê w ogóle nie sprzeda³a, a wydali po dwie trzy p³yty. Kolesie, którzy w tym dzia³aj¹ dawno, a chuja zrobili albo tylko napletek. Taka jest prawda, wed³ug mnie. Hip-hop'owcy teoretycy siê najbardziej wypowiadaj¹ o tej p³ycie, a zwykli ludzie, którzy s³uchaj¹ tej muzyki, reaguj¹ na ni¹ i widaæ na ka dym koncercie. Z chêci¹ czytam recenzje i zupe³nie mnie to, kurwa, nie boli. Wiem, e mam swoich ludzi tam (Tede pokaza³ na salê S³owianina, gdzie bawi³o siê ok. 900 osób - przyp. red.). Tam s¹ moi ludzie i aden recenzent by nie wyszed³ na scenê i nie przeczyta³ na g³os recenzji, bo by go to zabola³o. Zlinczowali by tê kurwê (œmiech). Red: Dlaczego na tej p³ycie nie pojawiaj¹ siê Numer Raz i JMI, a s¹ inni goœcie? Tede: To jest p³yta solo. S¹ inni goœcie, ale tacy, których na innych p³ytach raczej nie ma. Chcia³em pokazaæ ludzi, którzy s¹ moim zdaniem dobrzy, poza Numer Razem i JMI. Nie ma ich z przyczyny technicznej, bo pad³o has³o: ta p³yta ma byæ zmiksowana w ci¹gu szeœciu dni. Powiedzia³em, e spoko, e to robiê i zacz¹³em miksowaæ. Jest kawa³ek nagrany z Numerem i Marianem, który by³ na t¹ p³ytê nagrany, ale trzeba by³o jeszcze raz nagraæ zwrotki i po prostu czasowo to nie wysz³o. Myœlê, e oni te nie maj¹ alu o to, bo to jest p³yta solo. Tak jak na pierwszej p³ycie by³y kawa³ki solo Numera ("Czy znasz mnie") i mój te by³, ale nie pamiêtam jak siê nazywa³, "Rymoholiko II", czy coœ... niewa ne, ale na tej p³ycie ju nie bêdzie takich kawa³ków. Niezale nie nagrywamy solo, Numer te nagrywa kawa³ki, które te ró ni¹ siê od tego co us³yszysz na Warszafski Deszcz. Chcia³em pokazaæ swoj¹ jazdê, z nie jazdê Warszafski Deszcz, bo to jest coœ innego. Ten kawa³ek, który nagraliœmy ró ni siê od tego co us³ysza³eœ na "Nastukafszy", jest bardziej bounce'owy, choæ nie jest to czysty bounce. Red: Jeszcze ostatnie pytanie odnoœnie Twojej solowej p³yty. Kawa³ek, który w ogóle mnie zadziwi³ to "A pamiêtasz...". sk¹d pomys³ na taki numer? Tede: Pomys³ jest taki, jak pomys³ na freestyle. S³uchaliœmy bitów Waca u C.N.E. ja, Juchas, Wujek Samo Z³o i jeden z tych bitów przypomina³ nam taki klimat, wiêc zaczêliœmy freestyle'owaæ. Potem spotka³em siê z C.N.E. i W.S.Z.'tem w studiu u nas na takiej nagrywce spontanicznej i powiedzia³em, ebyœmy zagrali jeszcze raz taki kawa³ek i bit, do którego nagraliœmy jest inny ni na p³ycie. Zagraliœmy freystyle, dla mnie to jest zajbisty freestyle na konkretny temat, bo freestyle jest czasem taki dowolny, a czasem na konkretny temat. Dla mnie on jest zajebisty, na konkretny temat, nikogo nie obra a, mówi rzeczy, które siê zdarzy³y. Mi siê podoba, wiem, e ten kawa³ek budzi kontrowersje, jest oryginalny i rozumiem ludzi, którym siê nie podoba, ale mi siê podoba i pierdolê to, bo to moja p³yta (œmiech). Red: Cofnijmy siê do pocz¹tków. Mo esz przedstawiæ, co to by³o Ein Killa Hertz? Tede: Nie mo esz us³yszeæ tego ode mnie, bo ja by³em na dwóch kawa³kach Ein Killa Hertz. Kumple mnie wziêli do zespo³u i ten zespó³ siê rozpad³, po dwóch kawa³kach, które nagraliœmy. Tak naprawdê to Marian z Voltem za³o yli ten zespó³ i to by³ ich zespó³. To by³ zespó³, którym siê jara³em, jara³em siê zwrotkami Numera, którego nie zna³em jeszcze wtedy. To by³y czasy Ein Killa Hertz. Puszcza³em Voltowi swoje zwrotki, on powiedzia³ do Mariana: "weÿ tego kole kê, ty go znasz, mo e coœ nagra". Potem skoñczyliœmy wspó³pracê i tak powsta³o 3H. JMI: Ein Killa Hertz by³o zajebiste, bo to by³a opcja, któr¹ ja wymyœli³em z Voltem, na takiej zasadzie, e w czasach pionierskich, kiedy du o osób mia³o teorie, e po polsku nie da siê rymowaæ. My za³o yliœmy zespó³, i nagrywaliœmy klawa³ki, które by³y przeznaczone tylko i wy³¹cznie dla naszych znajomych i ktoœ nas przegra³ i siê nagle okaza³o, e ludzie w ca³ej Polsce znali te utwory, w ogóle wiedzieli co siê dzieje, e istnieje taki zespó³ i nagrywa kawa³ki. Potem nagrywaliœmy razem z rok, a póÿniej Tede do nas doszed³, objawi³ siê jego talent, (Tede œmiech) wystartowa³ z d r u g i e g o okr¹ enia, bo do³¹czy³ do nas. Ein Killa Hertz w trzy osoby, zaczê³o siê inaczej pisaæ, pocz¹tkowo 1 KHz, potem Ein Killa Hertz. Nagraliœmy jeden kawa³ek na sk³adankê i zespó³ siê rozpad³, bo by³o troszkê ró nic w podejœciu do robienia Jazdy. FOT. HEX

8 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 8 Nie mogliœmy siê troszkê dogadaæ. My poszliœmy z Tede w jedn¹ manieczkê, a Volciwo w drug¹ manieczkê. Tede: Ale podobno znalaz³ nowy werbel (gromki œmiech)... Nigdy tego nie mówi³em, ale, moja kariera zaczê³a siê tak z drugiego okr¹ enia i zwrotka w Ein Killa Hertz zaczyna siê "przestawiam na ON/...mój mikrofon", a Marian rymowa³ w jakiejœ tam zwrotce coœ tam, "przestawiam na ON" i dalej coœ tam, co nie rymowa³o siê z tym "ON", ale "przestawiam na ON" przekserowa³em od Mariana. Chciwa³em Wam to powiedzieæ na zawsze. (œmiech). Red: Teraz freestyle, bo z tym wiele osób te Was kojarzy. Swego czasu mia³o dojœæ do pojedynku: Ty i O.S.T.R. Zapowiada³o siê na FOT. HEX wielk¹ bitwê, a skoñczy³o siê inaczej. T e d e : Zadzwoni³ chyba Tytus, do kogoœ od nas i pyta³ siê, czy mo na na plakacie napisaæ, e bêdzie wojna... pomyœla³em: jaka wojna? Z jakimœ Ostrym, kto jest O s t r y? Wiedzia³em, e jest by³ taki koleœ, ale nie s³ysza³em go Nigdy, s³ysza³em, e wygra³ zawody z Eldok¹. Przyjecha³em do Olsztyna,spoko, ale przecie nie bêdê siê z klesiem pojedynkowa³, bo... wiem jak to bêdzie, mówiê. Kole ka wyskakuje, napierdala rymy O.S.T.R., jesteœ goœciem kurwa! Naprawdê zajebiœcie kole ka napierdala, jak p³ytê ma tak¹ polityczn¹, to na wolnym jest nie do wyjebania. Jest takim sportowym freestyle'owcem. Tak napierdala jak automat, s³owotok, jest nie do wyjebania. On mi mówi³: "Tede wyskoczymy na jakiœ battle" jaki battle, Ty jesteœ zawodnik zawodowy, zapraszaj¹ ciê na konkursy, a ja jestem ziomal wyluzowany, mój freestyle nie jest najlepszy, ale najbardziej wyluzowany, bo mnie w ogóle nic nie przera a i jestem otwarty(œmiech). Wyskoczy³em z O.S.T.R. pokojowo i napierdalaliœmy pó³ godziny na zmianê, wiesz, tak zwany towarzyski freestyle. Poznaliœmy siê wtedy i Ostry to jest w ogóle zajebisty kole ka, zrobi mi bit na p³ytê i bardzo go pozdrawiam. Ma swój styl, polityczny, yciowy, on nie ka demu musi pasowaæ, ale na tym polega hip-hop, e jest wiele styli i ka dy ma coœ dla siebie. Pozdrawiam tego zioma, Ostrego, yo! Red: A ty Numer Raz, jak odnosisz siê do freestyle'u? Te dla Ciebie jest to wa na rzecz w hip-hop'ie? Numer Raz: Na pewno, freestyle jest zajebiœcie wa n¹ rzecz¹, bo je eli ktoœ jest dobrym MC to jest jednoznaczne z tym, e musi zajebiœcie freestyle'owaæ. Ja mam tak¹ jazdê, powiem Ci szczerze, e je eli chodzi o freestyle spoko czasami mogê sobie nawin¹, w domowym zaciszu mi to najlepiej idzie, a je eli chodzi o jakiœ wystêp publiczny, to mam tak¹ jazdê, e mam barierê w sobie, której nie potrafiê prze³amaæ. Czasami siê wyluzujê i freestyle'ujê na koncercie, a czasami mam tak¹ jazdê, e ni cholery, nie mogê tego zrobiæ. Ogólnie freestyle jest wa n¹ rzecz¹ i chcê siê kiedyœ nauczyæ freestyle'owaæ tak ebym po prostu móg³ na luzaku to robiæ wszêdzie. Red: Has³o Gib Gibon Sk³ad, czy bêdzie jakaœ produkcja markowana t¹ nazw¹? Tede: Wychodzi teraz p³yta, nagrana na freestyle'u Gib Gibon Sk³ad prezentuje: Fiodor i Borys. P³yta, któr¹ nagra³em z Borixonem. Ca³a jest nagrana na wolno, od a do zet, poza jedn¹ zwrotk¹. Wychodzi teraz, na tygodniach, jest ju 75% zmiksowane (rozmawialiœmy 12 stycznia 2002 przp. red.) i zobaczymy co z tego wyjdzie. Te nie nale y tutaj oczekiwaæ jakiejœ ekwilibrystyki hip-hop'owej, w ka dym kawa³ku jest na przyk³ad zestaw rymów: "yo gib gibon" standard, ale mo na wyczuæ jazdê jaka jest

9 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 9 wœród nas. P³yta z jazd¹. Red: Od pewnego czasu mo na us³yszeæ dwie ksywy: Tede i Eldo. W sumie nie chcia³bym siê pytaæ o co posz³o, bo to nie moja sprawa, ale chcia³em siê zapytaæ czy to zmieni³o scenê? Tede: Nie wiem, czy to zmieni³o scenê, ale na pewno rozrusza³o jazdê. W rankingu, który moi koledzy zrobili z pewnej redakcji, pewnego magazynu hip-hop'owego, wysz³o, e jest to najwiêksze wydarzenie na polskiej scenie w zesz³ym roku. Zupe³nie przypadkowo tak wysz³o, e zdissowa³em(choæ nie lubimy tego s³owa, ale u yjmy go) Eldokê powiedzia³em "pójdziesz w pizdu", bo jest, kurwa, sztywniakiem, nie jest wyluzowany. Myœla³em, e trochê bardziej zawalczy, bo go pamiêta³em, jak kiedyœ po prostu liza³ dupê, by³ dupolizem przynosi³ mi piwo i dawa³ teksty do przeczytania, itd. A potem by³ Grammatik i mnie nie poznawa³, potem mnie zacz¹³ poznawaæ i mówi mi: "Czeœæ Jacek", a ja w internecie czyta³em, e jestem "chujem komercyjnym". Niewa ne, pojecha³em go, on mi odpowiedzia³, tak jak odpowiedzia³, ja mu Odpowiedzia³em "Dupolizem", bê dzie teraz singiel. Wiem, e on nagra³ ju kawa³ek w odpowiedzi na to, ja ogólnie go pierdolê bo jest zwyk³¹ szat¹, i dla mnie to jest pierdolony amator(œmiech). Red: ZejdŸmy na l ejsze tematy czy macie jeszcze kontakt z Ma³gorzat¹ Ostrowsk¹? Tede: Odpowiem Ci, bo Numer nie zna kulisów. Ma³gorzata Ostrowska zaprosi³a na s na swoj¹ p³ytê, która wysz³a i, uwaga, zapro si³a nas do dwóch kawa³ków i mogliœmy sobie wybraæ... jednym z tych kawa³ków by³ kawa³ek z Gulczasem... (ogólny œmiech). Mam go w domu, w œladach rozbitego: Gulczas, Ostrowska, skrzypce i pierdo³y. Zaprosi³a nas, ebyœmy siê dograli, jak pos³ucha³em tego mówie: "IdŸ pani w chuj, jebaj siê, kurwa". Zrobiliœmy jazdê i nie bêdziemy jej tam wyci¹gaæ w górê. Niech bansuje z doszywanymi w³osami. Ale ogólnie zajebista sztuka. W tym programie(muzyka ³¹czy pokolenia - przyp. red.) by³o zajebiœcie, ale ju dalsza wspó³praca, nie mia³a sensu. Poza tym, niech Gulczas pozdrowi Klaudiusza, który mnie enuje i wzrusza. (ogólny œmiech) Red: Zdanie Tego ju znamy, a Ty jak odnosisz siê do tego programu i wersji "Alminium" zaprezentowanej przez Ostrowsk¹? Numer Raz: J¹ pierwszy raz w tym studiu ca³ym widzia³em i po pierwsze nie by³o jej s³ychaæ dobrze. Ale ogólnie spoko zdziwi³em siê, e tak.. bo oni to zrobili tak, e nie mieli tego kawa³ka, dopiero dzieñ wczeœniej zdobyli sampel, na którym chcieli zrobiæ ten kawa³ek, do tego nagrali gitarê i tak dalej. By³em w szoku jak j¹ us³ysza³em w tym kawa³ku. FOT. HEX Red: Jak widzisz szczeciñsk¹ scenê i czy by³o coœ, co j¹ wyró nia³o w Polsce? Numer Raz: Wiem, e zawsze by³a. Z tego co pamiêtam, to zawsze ktoœ tam z Szczecina coœ robi³. Snuz, miêdzy innymi, których jako jednych z pierwszych s³ysza³em od Was. Ogólnie, jakie mogê mieæ nastawienie... zajebiœcie, e jest taka scena, e jest w Szczecinie, e jest równie w innych miastach, do których jeÿdzimy. Bo tak naprawdê wiele scen w innych miastach do, których je dzimy, w ogóle nie widaæ. Jest tam jakieœ zadupie tak zwane, na które nas zapraszaj¹, do np. O arowa pierwszy raz tam byli my, koncert na maksa dziwny i te byli tam ludzie, którzy byli zajarani hip-hop'em, którzy coœ tam robi¹, nagrywaj¹ kawa³ki. Red: Czy na nastêpny Wasz koncert przyjdzie nam czekaæ w Szczecinie trzy lata? Numer Raz: Zobaczymy. Przede wszystkim musimy nagraæ p³ytê, t¹ która wyjdzie nied³ugo i mo e dojdzie do jakiœ solowych projektów. Wtedy przyjedziemy i zagramy zajebisty koncert. eby nie przyjechaæ znowu i nie powtar zaæ tego co zagraliœmy teraz, tylko zagraæ o wiele wiêcej nowych kawa³ków, które ludzie bêd¹ znali, bo musz¹ pos³uchaæ sobie p³yty, eby te kawa³ki skumaæ i na koncercie siê dobrze bawiæ. Wtedy na pewno przyjedziemy... I zaproszenie z Waszej strony... Red: Dziêki bardzo za wywiad. Rozmawiali: Seba & Dawid (Seba@hip-hop.pl) (Dawid@hip-hop.pl) Przeczytaj relacjê z konceru

10 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 10 Projekt Scratchofony Combo t³ustych bitów i jingli w wydaniu PL Wywiad z Robertem D. jednym z producentów Redakcja: W listopadzie 2001r. na pó³kach sklepowych pojawi³ siê toruñski winyl "Projekt Scratchofony". Powiedz mi kto to wymyœli³, kto to zrobi³ i jak d³ugo nam tym pracowa³. Robert-D: Dok³adnie to by³ grudzieñ Pomys³ nagle zab³ysn¹³ poniewa takiego czegoœ w Polsce nie by³o. Nie by³o takiej p³yty typowo battle break'owej, na której jest zbieranina polskich jingli, które mo na dalej wykorzystaæ. Wielu producentów mo e znaleÿæ na niej du o ciekawych rzeczy. Kostek i Funy chciali coœ takiego zrobiæ, pewno wielu ludzi chcia³o, ale nie zrobi³o. Mnie z Gafem uda³o siê to zrobiæ (Gaf Mad Doc. jest wspó³producentem p³yty przyp. red.). Zrobiliœmy to równie z myœl¹, e my maj¹c kiedyœ w³asnego DJ'a p³ytê tak¹ bêdziemy potrzebowaæ. Przes³uchaliœmy ok. 70% polskich p³yt wydanych na CD, wyci¹galiœmy jingle, które mog³yby siê sprawdziæ. Red: Jakie mo na znaleÿæ jingle? Robert-D: S¹ to jingle pouk³adane tematycznie, kilkanaœcie o hip-hop'ie, sekwencje o laskach tzw. seksizmy, o paleniu, ogólnie fazy hiphop'owe. Jest to przekrój polskiego hip-hop'u aczkolwiek jak usiedliœmy z Gafem i ich wszystkich pos³uchaliœmy adnej rewelacji nie odczuliœmy. Mnie to nie zaskoczy³o bo wiedzia³em jaki jest hip-hop polski i osobiœcie na dzieñ dzisiejszy twierdze, e nie jest rewelacyjny. Jest coraz lepszy ale... Wysz³o to co mia³o wyjœæ. Fakt faktem nie wiedzieliœmy jak to wydaæ, by³ zamiar wydania w³asnej kasy, ale te 200 sztuk które ostatecznie wysz³y zosta³y prawie w ca³oœci zasponsorowane. Uda³o siê w miarê bez problemu namówiæ firmê Tedego "PLNY" oraz "Mentor Skateboarding" w tym miejscu bardzo im dziêkujemy. Pokryli wiêksz¹ czêœæ kosztów produkcji p³yty. Jak na dzieñ dzisiejszy dobrze siê sprzedaje. Red: Powiedz czy jesteœ zadowolony z produkcji i jak uwa asz czy p³yta przyjê³a siê w krêgu did eji? Robert-D: Jedno wiem, zosta³a zaakceptowana. Na przyk³ad Feel-X by³ bardzo ni¹ zajarany, grali z niej na kilku imprezach z Kalibrem. Deszczu gratulowa³, e p³yta wysz³a. Kostkowi te siê podoba³o. Nie znam opinii Volta, Jan Mariana i innych znacz¹cych na jej temat. Wiem, e recenzje maj¹ pojawiæ siê w DosDedos i w Œlizgu. Red: Ile p³yta kosztuje i gdzie j¹ mo na dostaæ? Robert-D: Dystrybucj¹ zajêliœmy siê sami, p³ytê mo na znaleÿæ w wiêkszoœci sklepów z winylami (np. w Warszawie w czterech sklepach: Dysk, London Records, DJ Promotion, Ponton). W sklepach kosztuje 60 z³., u nas 50 z³. + koszty przesy³ki (tj. ok. 12 z³.). Koszt jest umiarkowany jak na long play, czy battle break, chocia podkreœlam, e nasza p³yta nie jest typowym battle break'em.

11 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 11 Red: Czy planowana jest reedycja? Robert-D: Jeœli p³yta zejdzie ca³a, a myœlê e tak bêdzie, to mo e bêdzie reedycja. Chocia raczej myœlimy nad drug¹ czêœci¹ tej p³yty, tak za jakieœ pó³ roku. Mia³oby to nazywaæ siê "Operacja Scratchofony" i byæ takim prawdziwym battle break'iem, gdzie jingle bêd¹ uderzaæ jeden za drugim bez przerwy. Wiesz, chodzi o to aby umieœciæ jak najwiêcej zwrotów polskojêzycznych, które mo na by by³o wykorzystaæ w utworach lun w turntablingu. Takowych jest bardzo ma³o, ale jak ju to s¹ z regu³y z Warszawy. S¹ one dla mnie s¹ troszeczkê monotonne, zbyt jednolite. Red: Wspó³pracowa³ z Tob¹ Gaf, którego z nami tutaj nie ma. Powiedz nam coœ o nim. Robert-D: Powiem tyle, e jest wspó³producentem tej p³yty. Musia³a byæ takadruga osoba, która spojrzy na to z drugiej strony. Robiliœmy te produkcjê razem. Na zmianê siadaliœmy przy sprzêcie. Efektem tego by³y podk³ady, które znalaz³y siê na p³ycie. Oczywiœcie Gaf dokonywa³ równie selekcji jingli. Red: Powiedz, czy macie jakieœ wspólne plany? Robert-D: Dla mnie Gaf jest jedynym cz³owiekiem w Toruniu, który mo e ze mn¹ zrobiæ coœ konkretnego. Podchodzi do tego dosyæ powa nie. Jest otwarty w sensie muzycznym, ma równie ciekawy flow i swój styl. Red: Robicie wspóln¹ p³ytê? Robert-D: Jeœli chodzi o materia³ rapowy a nie producencki to wygl¹da to nieco inaczej. Gaf robi produkcje z toruñskim TSP i wi¹ e du e nadzieje z tym sk³adem. Natomiast mnie bêdzie pomaga³ przy mojej solowej produkcji, bêdzie drugim wokalem na koncertach i na nagraniach. Bêdzie równie "Operacja Scratchofony" jak ju wczeœniej wspomnia³em. Red: Na koniec powiedz co s¹dzisz o stronie Purehh.Hip-Hop.pl, któr¹ prowadzimy? Robert-D: Dosyæ czêsto bywa³em na tej stronie, przygl¹da³em siê jej, ale nie jestem maniakiem stron internetowych i nie obchodzê wszystkich o tej tematyce. Wasza jest na bardzo dobrym poziomie i uwa am, e chyba jest w czo³ówce. Nic jej nie brakuje. PureHH: Finalnie, kogo byœ chcia³ pozdrowiæ? Robert-D: Chcia³bym pozdrowiæ wszystkich ludzi, którzy wiedz¹ o co chodzi w hip-hop'ie. Dla w s z y s t k i c h prawdziwych, którzy naprawdê chc¹ coœ robiæ nie tylko wy³¹cznie dla kole ków. Tym, którzy traktuj¹ muzykê jako p r o d u k c j ê artystyczn¹.tym sk³adam pozdrowienia. PureHH: Dziêkuje za wywiad. Autor wywiadu jest twórc¹ strony Purehh.Hip- Hop.pl. Rozmawia³: Karnet (Purehh@hip-hop.pl) TRN 2001 r. Info: / Kontakt: Robert-D rob_d1@poczta.onet.pl Wiêcej znajdziesz pod adresem

12 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 12 Kultórwa - wywiad Z KULTÓRW spotka³em siê na ich terenie, czyli w klubie osiedlowym "FENIKS" na Dambonia w Opolu. Ekipa by³a w dobrym humorze. Zada³em im parê pytañ, pos³ucha³em razem z nimi dobrej muzyki, i w koñcu jest wywiad z najlepszym opolskim sk³adem hiphop'owym. Jarecki, Radosny i Pakas równie maluj¹ jako ZWHHF, czyli jedna z najlepszych ekip writerskich w moim ma³ym powierzchniowo, ale bardzo obszernym, jeœli chodzi o kulturê hiphop, mieœcie. KULTÓRWA to bardzo kulturalni kolesie, których jara to co robi¹. Niestety przyby³o tylko dwóch z trzech opolskich raper'ów. Pakas z nieznanych mi przyczyn nie móg³ przyjœæ. Oto ca³a rozmowa z ch³opakami... tylko, albo a tyle uda³o mi siê utrwaliæ w pamiêci i na dyktafonie... Redakcja: Jak myœlicie, jak zosta³a przyjêta wasza p³yta w Opolu? Daliœcie ju przecie parê koncertów. Osobiœcie przyj¹³em j¹ jako oznakê nowego etapu w opolskim hip-hop'ie. Czy nie myœlicie podobnie? Jarecki: Nowy etap to, to mo e nie jest. My zawsze to robiliœmy, a teraz po prostu chcieliœmy pokazaæ jak nam to wychodzi i wydaliœmy p³ytê. W sumie to ju pod koniec XX wieku planowaliœmy wydanie demufki, ale nie uda³o siê. Radosny: Ta p³yta dobrze siê przyjê³a, z tego co tam us³ysza³em od ludzi to du o osób zakupi³o produkt...opolski... Jarecki: Zero Siedem Siedem(077). Noooo dobre... Radosny: Dobrze by³o... Jarecki: Zawsze bêdziemy reprezentowaæ Opole jak najlepiej potrafimy! I to jest naszym celem! Red: Jeœli chodzi o p³ytê, to kto lub co sk³oni³o was do napisania tekstu do "Faux Pass". (Wszyscy wpadli w œmiech! ka dy kto s³ucha³ "Faux Pass" te powinien siê œmiaæ je eli jest normalny!) Radosny: "Faux Pass"...jest to kawa³ek...zawieraj¹cy...treœci...skierowane do...zespo³ów i muzyki Disco Polo... Jarecki:...do boysband'ów i innych takich trendów antymuzycznych. Nie no artujemy sobie. Po prostu mia³em s³ownik wyrazów obcych, lecia³em sobie karteczka po karteczce, chcia³em zobaczyæ jakieœ ciekawe hase³ka ³aciñskie, zobaczy³em "Faux Pass", czyli feralny krok lub nietakt i pomyœla³em, e to mo e byæ dobre, no i napisaliœmy do tego tekœcik. To jest taki ciekawy zaciek, tzn. e spontanicznie obierasz sobie tematy. Red: Jak powsta³a KULTÓRWA? Radosny: Musia³byœ siê cofn¹æ oko³o piêæ lat wstecz, to by³ koniec 1997, a pocz¹tek Wtedy powsta³a Strona Tylna Fortu, czyli STF. Jarecki: Wtedy zaczêliœmy robiæ wspólnie wrzuty Pierwsze rymy u Radosnego i Kforicza na chawirce. Dwa magnetofony, wiesz o co chodzi! Totalne amatorstwo. PóŸniej z³apa³a nas policja i niestety musieliœmy zmieniæ nazwê. Ale nie tylko dlatego musieliœmy j¹ zmieniæ. By³y te przyczyny osobiste. Wiesz o co chodzi. By³y po prostu afery, e ju tak ktoœ siê nazywa. Na przyk³ad istnia³a ju taka ekipa w Ozimku, ale z tymi ludÿmi siê dogadaliœmy. B-Boye z Ozimka to spoko goœcie. No ale i tak postanowiliœmy zmieniæ na nasz¹ tak¹ bardziej zakorzenion¹, bo ZWHHF to jest Zwyciêstwa, wiesz o co chodzi (Zwyciêstwa jest to ulica na której mieszkaj¹ ch³opaki przyp. red.). PóŸniej nazwa KULTÓRWA siê pojawi³a ni st¹d ni zow¹d, komuœ coœ do g³owy przysz³o, tak spontanicznie po prostu i od tamtej pory zaczêliœmy g³ównie siê zajmowaæ rymowaniem, i syntetyczni i instrumentalnie, co robimy do dzisiejszego dnia. Red: S³ysza³em, e chcecie nagraæ p³ytê instrumentaln¹. Czy to prawda? Jarecki: Tak. Je eli by siê ktoœ znalaz³, je eli jakaœ wytwórnia zainteresowa³a siê tym co robimy to jasne. Sami p³yty nie nagramy, bo do instrumentala potrzeba studia, a nas na nie po prostu nie staæ. Red: Co ma najwiêkszy wp³yw na wasz¹ muzykê? Czy zawsze wszystko robicie spontanicznie? Jarecki: Tak. Ca³a nasza p³yta powsta³a spontanicznie. To jest w³aœnie taki ciekawy zaciek. Ca³a instrukcja nagrania p³yty siedzi g³êboko w sercu, trzeba to po prostu z niego wydostaæ. Red: Kim jest wed³ug was dobry MC? Jarecki: hmm...dobry MC? Nie wiem, niektórych rzeczy siê nie da opisaæ s³owami, ale dobry MC

13 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / wywiady 13 to cz³owiek, który ma hip-hop g³êboko w sercu i nie boi siê tego powiedzieæ, a za razem robi to w genialny sposób. Po prostu dobiera s³owa tak, eby ka dy zaczai³ o co mu chodzi. To jest dobry MC. Red: Co was najbardziej krêci w hip-hop'ie? Jarecki: Wszystko. Rymy, bity...totalnie wszystko. Jak na przyk³ad s³ucham kolesia z zagranicy to je eli ma dobre bity, wszystkie sample dopracowane, a tekst siê rymuje to mimo tego, e go nie rozumiem to stwierdzam, e jest dobry. Tak samo jest w³aœnie z dobrym MC. To wszystko mnie buja i rozpala wewnêtrznie!!! Red: Wygraliœcie przegl¹d zespo³ów amatorskich. Jak by³o? Radosny: Wygraliœmy przegl¹d zespo³ów amatorskich, ale to by³a amatorszczyzna. Ma³o ludzi by³o, bo nikt w mieœcie nie wiedzia³, e coœ takiego jest, ale dostaliœmy trzy kawa³ki do nagrania w studiu i takie tam. Ale wygraliœmy!!! Jarecki: Po prostu wygraliœmy!!! Nie robiliœmy tego dla kasy, czy dla nagrody, po prostu chcieliœmy siê pokazaæ. Mieliœmy tego dnia wielki fart i dlatego wygraliœmy. Proste! Red: Jak wasze mamy traktuj¹ hip-hop? Jarecki: Moja mama ju siê z tym pogodzi³a. Wie, e prawdziwy hip-hop prosto z serca jest dobry. Nie jest jakimœ takim "disco polo" Radosny: Moja mama lubi Big Punishera! I wszystko jasne. Jarecki: Moi rodzice wiedz¹ co to hip-hop. Po prostu im to wyt³umaczy³em z biegiem lat. Wiedz¹, e hip-hop nie jest z³y. Ciê ki jest wywiad. Widzisz pude³ko, z czerwon¹ lampk¹, w którym krêci siê kaseta i gadasz do niego. (œmiech...!) Red: Wydaliœcie p³ytê tylko w Opolu. Planujecie zrobiæ coœ, aby s³uchali jej ludzie w ca³ym kraju? Jarecki: S³uchaj. To jest tak, e je eli zainteresuje siê nami jakaœ wytwórnia to owszem, bêdzie mistrz, a jeœli nie to podziemne p³yty w Opolu zawsze bêd¹ od nas wychodzi³y. Red: Powiedzcie co zawiera p³yta tak dla tych, którzy tego nie s³yszeli. Jarecki: Zawiera g³ówne nasze przemyœlenia o yciu. Radosny: Zawiera du o pozytywów. Jarecki: Du o pozytywnych w³aœnie dÿwiêków. Nie opiera siê na do³owaniu jednym tematem, na wa³kowaniu go, ale porusza ró ne imprezowe, œmieszne tematy. Wiecie przecie o co chodzi! Zawiera bardzo pozytywne kawa³ki, taki jak np. "Szczapa", albo relaksacyjne jakieœ, np. jakaœ gitarka, dobry jazzik, to jest to co lubimy. Sam pozytyw. Red: Ktoœ pomaga³ wam w nagraniu p³yty? Radosny: Masterring, skrecze, bity, sample itp. Zrobi³ dla nas BRK, za co jesteœmy mu bardzo, naprawdê bardzo wdziêczni. Jesteœmy jego d³u nikami do koñca ycia. Nie dalibyœmy rady bez niego. Pomóg³ nam jeszcze nam kumpel z Francji, który zaœpiewa³ z nami w kawa³ku "Szczêœcie". Du o ludzi nam pomog³o. Jarecki: Pomóg³ nam jeszcze mój brat, który posk³ada³ ok³adkê na komputerze. Ojciec naszego kumpla zrobi³ nam seriê zdjêæ na ok³adkê. Jeszcze inny ziomek, Borys wydrukowa³ nam ok³adki. Red: Czyli p³yta to nie prosta rzecz. Jarecki: Tak, jak ktoœ by siê tego podj¹³ to zobaczy³by jakie to trudne. W ogóle pe³no afer wychodzi³o z tego. Red: Co myœlicie o polskiej kulturze hip-hop? Jarecki: Jest dobrze, ale martwi¹ mnie podzia³y. Ludzie adnych podzia³ów, hip-hop ma nas ³¹czyæ, a nie dzieliæ. Hip-hop powinien nas pozytywnie nastawiaæ, a nie do³owaæ, powinien bujaæ wszystkimi g³owami. Red: Co ³¹czy trzy sk³adniki kultury, czyli hiphop, breakdance i graffiti? Jarecki: Myœlê, e ludzie. Radosny: Towarzystwo, ale tylko to prawdziwe. Red: Co powiecie ludziom, którzy bêd¹ czytali ten wywiad? Jarecki: Bawcie siê hip-hop'em. Szanujcie go. Hip-hop ma bujaæ, ma poruszaæ ka d¹ g³owê w tym samym rytmie. Ma jednoczyæ, nie dzieliæ! Radosny: Hip-hop. Ma nas pozytywnie nastrajaæ. Ma stwarzaæ optymistyczn¹ atmosferê. Musi relaksowaæ, a nie przygnêbiaæ. Zawsze go s³uchajcie. Red: Dziêki za rozmowê. Jarecki: Dziêki! By³o œwietnie! Radosny: Dziêki i do zobaczenia. Rozmawia³: Voytek Jarecki(Skrecz)

14 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / felietony 14 Rozwa ania na temat komercji Analizuj¹c wynaturzenia na jakie natrafiæ mo na przygl¹daj¹c siê naszej scenie hiphop'owej nie sposób pomin¹æ zjawiska okreœlanego rozmaicie rozumianym (nie wiedzieæ czemu) mianem "komercja". Co takiego kryje siê za tym magicznym s³owem, które wywo³uje tak ogromne emocje i jest Ÿród³em konfliktów w naszym œrodowisku? Mówi¹c najproœciej, komercja to nic innego jak tylko dzia³anie nastawione na osi¹gniêcie zysku. Komercyjni s¹ sklepikarze, fryzjerzy oraz przedstawiciele innych profesji. Zastanawia mnie wiêc, dlaczego w³aœciciel dobrze prosperuj¹cego przedsiêbiorstwa postrzegany jest przez ogó³ jako cz³owiek obrotny i zaradny, czyli jak najbardziej pozytywnie, natomiast taki, dajmy na to, raper, któremu uda siê zachêciæ do kupna swego albumu wiêksz¹ liczbê s³uchaczy z miejsca og³aszany jest œmieciem, lamusem i w ogóle komercyjn¹ œwini¹. Nie widzê adnego powodu, dla którego wykonawca mia³by zrzekaæ siê wynagrodzenia za - jakby na to nie patrzeæ - pracê. Nie pojmujê z jakich przyczyn finansowy sukces czêsto równoznaczny jest z utrat¹ powa ania wœród odbiorców. Rap w Polsce wydaje siê funkcjonowaæ na zgo³a odmiennych zasadach ni jakikolwiek inny gatunek muzyczny, w którym miar¹ wielkoœci gwiazdy estrady jest iloœæ sprzedanych albumów oraz liczba osób nabywaj¹cych bilety na koncerty. Czy spotkaliœcie siê kiedykolwiek zarzutem wobec np. Edyty Górniak, e jest ona artystk¹ komercyjn¹? Nie s¹dzê, poniewa to, e jedn¹ z pobudek jej dzia³añ jest chêæ wzbogacenia siê jest dla wszystkich rzecz¹ równie oczywist¹ jak wynik mno enia dwa przez dwa. Mamy tego œwiadomoœæ, p³yty sprzedaj¹ siê nie gorzej ni œwie e bu³ki i nikt nie wywo³uje z tego powodu afer i nie wszczyna awantur. Zapytujê zatem, dlaczego w odniesieniu do wykonawców muzyki rap nie stosuje siê podobnych regu³? W imiê jakiejœ bzdurnej ideologii, e to hip-hop to taka niezale na i zbuntowana subkultura? Nie daj Bo e sprzedasz parê tysiêcy p³yt, a ju og³aszaj¹ ciê nastêpc¹ Liroya (na którego temat obszernie wypowiada³em siê w innym artykule pt. "W obronie Liroya", równie w kontekœcie pos¹dzeñ o komercyjnoœæ). Ludzie wydaj¹ siê nie rozumieæ prostej zale noœci, e iloœæ zarobionych przez hiphop'owego wykonawcê pieniêdzy jest refleksem popytu na tworzon¹ przezeñ muzykê. Je eli p³yty, czy bilety na koncerty sprzedaj¹ siê, oznacza to ni mniej, ni wiêcej tyle, e ktoœ ma akurat ochotê danej muzyki pos³uchaæ. Niby dlaczego mc's, czy producenci maj¹ zbieraæ ciêgi za to, e ich twórczoœæ cieszy siê popularnoœci¹? Niech sobie Norbi (mi on w aden sposób nie wadzi - przecie nie nazywa siebie raperem) nagrywa dziesi¹t¹ p³ytê - dopóki znajduj¹ siê amatorzy jego piosenek, dopóty interes powinien siê krêciæ. Tak, tak - rozmyœlnie pos³u y³em siê s³owem "interes", tym bowiem ówi¹c najproœciej, komercja to nic innego jak tylko dzia³anie Mnastawione na osi¹gniêcie zysku. Komercyjni s¹ sklepikarze, fryzjerzy oraz przedstawiciele innych profesji. Zastanawia mnie wiêc, dlaczego w³aœciciel dobrze prosperuj¹cego przedsiêbiorstwa postrzegany jest przez ogó³ jako cz³owiek obrotny i zaradny, czyli jak najbardziej pozytywnie, natomiast taki, dajmy na to, raper, któremu uda siê zachêciæ do kupna swego albumu wiêksz¹ liczbê s³uchaczy z miejsca og³aszany jest œmieciem, lamusem i w ogóle komercyjn¹ œwini¹. zwolna staje siê muzyka rap w naszym kraju. Nie jest to wprawdzie biznes na miarê Stanów Zjednoczonych (i z pewnoœci¹ nigdy nie bêdzie), to nie bardzo potrafiê doszukaæ siê przyczyn, dla których ktokolwiek mia³by czuæ siê w obliczu tego faktu za enowany. Coraz wiêcej m³odych ludzi interesuje siê ta muzyk¹, media równie nie pozostaj¹ na tê wzbieraj¹c¹ falê zainteresowania obojêtne, co dodatkowo napêdza koniunkturê. Rap po kilku latach staje siê naprawdê rozchwytywanym towarem, po który siêgaj¹ nie tylko ci, którzy obcuj¹ z nim na co dzieñ. Jest zrozumia³e, e wiêksz¹ nobilitacj¹ dla wykonawcy hip-hop'owego bêd¹ pochlebne s³owa z ust nabywcy obeznanego z t¹ muzyk¹

15 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / felietony 15 ewnych rzeczy nie da siê przeskoczyæ, a nieudolnoœci nie Pwypada t³umaczyæ undregroundem. ni tego, kto najczêœciej rozpieprza g³oœniki w swojej furze przebojami boskiego Enrique. Jednak zupe³nie mi nie przeszkadza, a wrêcz cieszy fakt, e polski hip-hop zwolna przeistacza siê w muzykê uniwersaln¹, niekoniecznie adresowan¹ do nastolatków w szerokich portkach. Nie oszukujmy siê, to, e np. Kaliber 44 sprzeda sto tysiêcy albumów, nie bêdzie oznaczaæ bynajmniej, i ka dy z nich trafi³ do r¹k hip-hop'owców. Taki obrót sprawy przyczynia siê do tego, e raperzy i producenci zaczynaj¹ zarabiaæ prawdziwe pieni¹dze. Inn¹ kwesti¹ wart¹ wzmianki jest motywacja towarzysz¹ca raperowi, czy beatmakerowi podczas nagrywania kolejnych kawa³ków. S³yszy siê czasem takie oto zdanie: "X zrobi³ to dla hajsu". W tym momencie chcia³oby siê zapytaæ: i có z tego? To nie jest tak, e jest mi ca³kowicie obojêtne, czy ktoœ patrzy na hip-hop przez pryzmat spodziewanych profitów, czy te ta muzyka jest jego najprawdziwsz¹ pasj¹. Jednak z przykroœci¹ muszê stwierdziæ, e sama œwiadomoœæ, e zespó³, którego p³yty akurat s³ucham jest mocno zaanga owany w tworzenie hip-hopu nie bêdzie adnym argumentem przemawiaj¹cym za tym, aby siê do tych dÿwiêków przekonaæ, jeœli temu zaanga owaniu nie towarzysz¹ okreœlone umiejêtnoœci. I odwrotnie, nie czujê siê zbulwersowany informacj¹, e g³ównym celem, jaki przyœwieca³ wykonawcom by³o wyci¹gniêcie z mojego portfela paru z³otych, jeœli tylko ich nagrania s¹ w moim mniemaniu warte takiego wydatku (choæ z trudem przychodzi mi wyobra enie sobie mc, czy producenta od pocz¹tku do koñca "myœl¹cego skarbonk¹", który potrafi swe utwory doprowadziæ do jakiegoœ godnego poziomu). Innymi s³owy nieszczególnie ciekawi mnie rodzaj pobudek sk³aniaj¹cych wykonawcê do dzia³ania - nie zamierzam dyskwalifikowaæ kogokolwiek z tego tylko powodu, e w procesie tworzenia górê wziê³y zapêdy natury materialistycznej. Wracaj¹c jeszcze do Liroya, jakkolwiek nie zaliczam siê do jego wielbicieli, nie mam mu bynajmniej za z³e, e (jak na polskie warunki) dorobi³ siê na swej muzyce. Nie oceniaj¹c wartoœci artystycznej jego dokonañ po wsze czasy postrzega³ go bêdê jako ojca chrzestnego polskiego rapu. Chocia by poprzez wzgl¹d na powy sze, s¹dzê, e zas³u y³ sobie na aspekt finansowy zamieszania, jakie wywo³a³o pojawienie siê na rynku "Alboomu". Odrobinê uwagi w moich rozwa aniach chcia³bym poœwiêciæ nawiedzonym hiphop'owcom okreœlaj¹cym swe nêdzne pod ka dym wzglêdem produkcje szczytnym (lecz obecnie ca³kowicie ju chyba wyeksploatowanym ze swego pierwotnego znaczenia) mianem "undreground", dorabiaj¹c do tego szlachetne ideologie z cyklu "Robimy to dla hip-hop'u", "To muzyka dla naszych ziomków", "Nie tworzymy dla kasy". Niestety czasy radosnej, nieska onej chciwoœci¹ dzia³alnoœci drugiej po³owy lat dziewiêædziesi¹tych minê³y bezpowrotniemarzeniem wiêkszoœci ekip jest zyskanie rozg³osu (a co za tym zwykle idzie pieniêdzy), co z kolei mo liwe jest dziêki wydaniu p³yty. Nasi andergrandowi przyjaciele najwidoczniej wêdruj¹ przez œwiat z klapkami na oczach nie mog¹c poj¹æ, e nawet jeœli jakaœ drugorzêdna wytwórnia zaryzykowa³aby wydanie ich materia³u, to z uwagi na swój pokraczny charakter nie spotka³by siê on z szerszym zainteresowaniem. Przyjrzyjmy siê, jakie zespo³y ciesz¹ siê obecnie najwiêksz¹ popularnoœci¹ - czy jest wœród nich ekipa, która trudni siê hiphop'em krócej ni kilka lat? Pewnych rzeczy nie da siê przeskoczyæ, a nieudolnoœci nie wypada t³umaczyæ undregroundem. Wspomniana wy ej popularnoœæ jest naturaln¹ konsekwencj¹ d³u szego okresu tworzenia i poszukiwañ. Zespo³y, na których koncerty przychodz¹ setki ludzi nie wziê³y siê znik¹d. Pieni¹dze przysz³y z czasem, niech wiêc owe andergrandowe kapelki nie wzburzaj¹ siê na sam dÿwiêk tego s³owa, tylko przyjm¹ do wiadomoœci, e tkwi¹ w podziemiu zwykle nie dlatego, e s¹ tacy nieskazitelnie czyœci ideologicznie, tylko z tej prostej przyczyny, e nikt nie chce p³aciæ za ich "niezale ny" (czytaj: najczêœciej s³abej jakoœci) rap. espo³y, na których koncerty przychodz¹ setki ludzi nie wziê³y Zsiê znik¹d. Pieni¹dze przysz³y z czasem, niech wiêc owe andergrandowe kapelki nie wzburzaj¹ siê na sam dÿwiêk tego s³owa, tylko przyjm¹ do wiadomoœci, e tkwi¹ w podziemiu zwykle nie dlatego, e s¹ tacy nieskazitelnie czyœci ideologicznie, tylko z tej prostej przyczyny, e nikt nie chce p³aciæ za ich "niezale ny" (czytaj: najczêœciej s³abej jakoœci) rap.

16 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / felietony 16 Przypuszczam, e to w³aœnie ludzie tego pokroju formu³uj¹ zawistne komentarze pod adresem tych, którym siê powiod³o. Drodzy pañstwo, ludzi, którzy zrzekaj¹ siê korzyœci z tego, co lubi¹ robiæ i na dodatek dobrze im to wychodzi nale y kierowaæ do gabinetów psychiatrycznych, ewentualnie instytucji charytatywnych (wyobraÿcie sobie koncertow¹ zapowiedÿ "Dochód z dzisiejszego jak i wszystkich innym wystêpów oraz ze sprzeda y p³yt zostanie przeznaczony na remont schronisk dla psów"). Z etycznego punktu widzenia brak chyba jakichkolwiek przeciwwskazañ, aby wykonawcy spêdzaj¹cy d³ugie godziny na pisaniu i æwiczeniu tekstów tudzie klejeniu bitów (o ile oczywiœcie robi¹ to na poziomie) upominali siê o zap³atê. Niestety zazdroœni rodacy widz¹ tylko Tedego wo ¹cego siê Toyot¹, a nawet przez myœl im nie przejdzie, ile czasu musia³ on poœwiêciæ, aby zapracowaæ na swój obecny status materialny. Nie chodzi mi o to, e jestem zwolennikiem ostentacyjnego obnoszenia siê ze stanem swego konta w stylu amerykañskich gwiazd, natomiast mój zdecydowany sprzeciw budz¹ próby zatuszowania faktu, e rap sta³ siê dla wielu osób dochodowym zajêciem. Przy czym poza sfer¹ mych zainteresowañ pozostaje sposób w jaki zarobione na muzyce pieni¹dze zostan¹ spo ytkowane: na inwestycjê w sprzêt, zakup luksusowego samochodu, czy wizytê w agencji towarzyskiej. Nie nara aj¹c siê na ryzyko pope³nienia wiêkszego b³êdu mogê stwierdziæ, e ka dy wykonawca wydaj¹cy p³ytê na legalu stajê siê tym sposobem komercyjny i nie uwierzê, e jest mu obojêtna iloœæ osób, które zdecyduj¹ siê na jej zakup. Powszechnie wiadomo, e najlepsz¹ zap³at¹ dla mc s¹ jego w³asne s³owa powtarzane wraz z nim na koncercie, czy przy odbiorniku, podobnie jak dla producenta bujaj¹ce siê g³owy, tudzie przytupuj¹ce koñczyny. Zachodzê w g³owê, kto pierwszy wyrazi³ pogl¹d jakoby zbrodni¹ by³o przek³adanie siê tego typu moralnej satysfakcji na satysfakcjê mierzon¹ w z³otówkach. Przypuszczam, e podobne rozumowanie w jakimœ stopniu uwarunkowane jest specyficzn¹ narodow¹ mentalnoœci¹, albowiem Polacy niechêtnym okiem spogl¹daj¹ na ludzi sukcesu. Jest jeszcze inny aspekt sprawy, tzw. "tworzenie pod publikê". Bezsprzecznie najwiêksz¹ popularnoœci¹ ciesz¹ siê obecnie piosenki bêd¹ce wariacjami na temat "jest Ÿle". Najwspanialsze tryumfy œwiêc¹ zatem zespo³y opiewaj¹ce trudy ycia. Zastanawiam siê, czy iloœæ takich grup wynika z faktycznej z³ej sytuacji materialnej i yciowej tych wykonawców ( e a nie potrafi¹ rymowaæ o czymkolwiek innym), czy te nie jest przypadkiem tak, e to zapotrzebowanie na do³uj¹ce opowieœci kszta³tuje poda w tym zakresie ("Ewenement wie, czego chce ulica"). Z jednej strony nagrywanie "pod publikê" mo na uznaæ z naganne, z drugiej zaœ przyjrzyjmy siê pracy np. malarza, którego ambitne i ze wszech miar oryginalne prace nie spotykaj¹ siê ze zrozumieniem wskutek czego zaczyna on malowaæ kiczowate ³osie na ³onie natury, bo tylko w ten sposób zarobiæ mo e na swe utrzymanie. Wyprowadzam st¹d wniosek, e nawet tak typowe komercyjne zagranie nie powinno byæ oceniane jednoznacznie negatywnie. Publicznoœæ stawia wykonawcom okreœlone wymagania, ci zaœ je zaspokajaj¹. Klient otrzymuje, to czego szuka³, sprzedawca zgarnia szmal. Co w tym z³ego? Nie ma sensu robiæ z hip-hop'u œwiêtoœci, jak ka da muzyka tworzony on bêdzie w wiêkszoœci przez wykonawców, motywowanych w jakimœ tam stopniu perspektyw¹ zarobku oraz pozostaj¹c¹ w cieniu awangardê ludzi, dla których Ÿród³em satysfakcji bêdzie na pierwszym miejscu radoœæ z tworzenia muzyki takiej, jaka odpowiada im samym, nie zaœ chêæ sprostania wymaganiom s³uchaczy. Wywa enie obu tych racji to doœæ karko³omne zajêcie, dlatego ycz¹c Wam jak najwiêkszej iloœci takiej "wywa onej" muzyki odradzam okreœlanie jakichkolwiek twórców mianem komercyjnych. Krytykuj¹c poszczególne kapele nie odmawiajcie racji bytu nawet najbardziej waszym zdaniem beznadziejnemu hip-hop'owi, dopóki znajduj¹ siê jego s³uchacze. Prezes (Mówi, co myœli) (Prezes@hip-hop.pl)

17 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / felietony 17 Baby i Hip-Hop Intro... Pierwotnie mia³a to byæ spóÿniona reakcja na felieton CEND'a (zgodnie z zasad¹ 'lepiej póÿno, ni wcale'), aczkolwiek z ka dym kolejnym zagadnieniem, doœæ czêsto przewijaj¹cego siê dziœ aspektu kobiecoœci w hip-hop'ie, pojawi³y siê coraz to nowe rozwa ania. Prekursorki... Po pierwsze dynastia kobiet pokroju Lady K, czy nawet Aœki Tyszkiewicz, ju od dawna jest w Polsce w fazie "fade out". Trudno siê wiêc wzorowaæ na czymœ, co swój pstrokaty rozkwit mia³o parê lat temu. Jedyna eñska produkcja, która, notabene, wysz³a spod niezbyt krytycznych r¹czek redaktorów z magazynu "Hip Hop" (czytaj: Mariusz Walaszczyk i Jacek Karkowski), pochodzi z 1999 roku. Co wiêcej: jedyn¹, godn¹ naszych uszu, oprócz pani Tyszkiewicz, jest tam Saab, o której, poza wywiadem we wspomnianym wy ej piœmie i mianem "siostry numeru", nie s³ychaæ nic. Potem jakaœ tam notka w "Œlizgu", o Rebelii i O.B. "a póÿniej cisza" - do czasu, gdy w 2000 roku pojawi³a siê p³ytka Pares³ów "Galaktao". One vs. Oni... Trudno powiedzieæ, dlaczego o kobietach jest tak cicho jak jest. (Chocia nie mo na narzekaæ, e nic kompletnie nie s³ychaæ). Du o "zespo³ów" powstaje w œrodowisku "zajawkowiczek", które na znajomoœci Kalibra 44 i Paktofoniki opieraj¹ rakuje wyraÿnych chêci zrobienia Bczegoœ z g³ow¹, czegoœ uniezale nionego od wytartych i nudnych nurtów myœlowych. szczyt swojej edukacji hip-hop'owej. Nie spotka³am siê jeszcze z sytuacj¹, gdzie rolê autorytetu pe³ni³aby Jean Grae aka What What, Apani B-Fly, tudzie Bahamadia. Jeœli ju siê mówi, to o Rah Digga, Da Brat, Lil Kim i Foxy Brown, które mimo temperamentu, nie s¹ jedynym wzorcem do naœladowania. Wynika to najprawdopodobniej ze, znanej ju i szeroko pojmowanej, mody na hip-hop. Odgórne wzorce s¹ ma³o wa ne w porównaniu z dzik¹ chêci¹ zrobienia wra enia na "hip-hop'owcach" lub bycia bardziej "jo³". Tu nastêpuje wiêc nieszczêsny proces powielania tematów. Jest, i "zajawka", i "trawka", i "impreza", a przede wszystkim "zdecydowana manifestacja". I najczêœciej w takich przypadkach ma siê do czynienia z kontynuacj¹ fenomenu kr¹ ka "Ostre kobiety". Wtedy dziewczyny, bez wiêkszego poparcia, nie licz¹c, zapewne wiernie kibicuj¹cych im, podobnego pokroju, kolegów, po prostu po pewnym czasie odpadaj¹. Brakuje wyraÿnych chêci zrobienia czegoœ z g³ow¹, czegoœ uniezale nionego od wytartych i nudnych nurtów myœlowych. Takiego pragnienia nie widaæ te u "przeciêtnych hiphop'owców": "weÿ 20, spotkanych w sklepie muzycznym, poka im 2 p³yty: jedn¹ z jakimœ metafizycznym przekazem, filozoficznymi wywodami i tym podobnymi bajerami do spokojnej muzyki, drug¹ w stylu "Skandalu z podk³adami w stylu 2 pêtle ze skrzypiec i uderzanie klamr¹ od paska w szybê (...) Có z tego, e któraœ babka robi hip-hop, skoro promuje siê nie te, co trzeba? Nie wydaje siê [ogólnie ju tutaj mowie] rzeczy ambitnych, bo siê nie sprzedadz¹... Dlaczego? Bo 90% polskich s³uchaczy nie zrozumie s³owa d³u szego, ni takie na 5 liter bez s³ownika... /CESS. Poza tym, nie mo na te oskar aæ kobiet o brak dzia³ania. Nie jest to bowiem tak, e jak siê jest kobiet¹, to podk³ady i sprzêt spadaj¹ z nieba na pstrykniêcie palca. Z drugiej jednak strony, znamiennym jest (i to nie tylko wœród pañ) syndrom narzekania, e nie ma siê do czego zarymowaæ, podczas, gdy nie robi siê nic, eby jakoœ daæ sobie radê. Z tego tytu³u wiele projektów ju w samym zal¹ ku upada. Skutecznie zniechêcaæ mo e te podejœcie do

18 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / felietony 18 ich s³abych stron. Ka dy kiedyœ zaczyna³, i na pewno nie startowa³ ze znakomitym, nios¹cym flow, z technicznie mistrzowskimi tekstami, merytorycznie wype³nionymi po brzegi ambitnym przekazem. Nie ka dy wchodzi to z wyæwiczonym na warsztatach teatralnych g³osem i godn¹ naœladowania dykcj¹. Wreszcie nie ka dy ma do dyspozycji p³yn¹c¹, dobrze rozwi¹zan¹ liniê muzyczn¹, brzmi¹c¹ jakby ledwo urobiono j¹ w zaciszu Def Jam'u. Tak te, nie ka demu, po niezbyt udanym starcie radzi siê wracaæ do garów, tak jak to czêsto ma miejsce w b³yskotliwych recenzjach. Facetowi nigdy nikt nie powie "lepiej idÿ naprawiaæ samochody", czy czegoœ w tym rodzaju. Kiedy kobiecie nie uda siê pierwsze podejœcie, s³yszy siê "daj sobie spokój, ok?" Nic wiêc dziwnego, e licz¹ca siê z opini¹ innych dziewczyna, bêdzie mia³a obawy przed ujawnieniem siê. Mimo wszystko, s¹ ludzie, którzy zdaj¹ sobie sprawê ze specyfiki odbiorców: "Za du o jest agresji i wieœniactwa na scenie hh, eby dziewczyny chcia³y agresywnie wchodziæ w te tryby. Robi¹ swoje, po cichu. - mówi Flintstone - Te najlepsze, niby co? Maj¹, bêd¹c o klasê lepszymi ludÿmi (choæ to wzglêdne i perfidne), zni aæ siê do poziomu ³ysych ofiar patologicznych rodzin, krzywych ulic i chamstwa w miejsce chêci ewoluowania?" A jednak coœ jest... Te, które maj¹ dostêp do muzyki, sprzêtu, tudzie maj¹ pomocnych znajomych, robi¹ coœ. W skutkach jest to gorsze lub lepsze. Obecnie oprócz Pares³ów, które ostatnio znik³y z pola widzenia (przewidujê, e w ramach prac nad nowym kr¹ kiem), s³yszy siê tak e o Cess z Wroc³awia, która w zesz³ym roku wyda³a "Twórczy chaos EP", s³yszy siê o Enice z Torunia, która wraz z Bees'em tworzy sk³ad TMM, i obecnie pracuj¹ nad nielegalem "Po wtóre", a której rymy mo na by³o us³yszeæ na pierwszej produkcji Ike'a. Jest te Ker z Departamentu, reprezentuj¹ca ko³obrzesk¹ scenê, na której koncie znajduj¹ siê ju dwie demówki, i wcale nie zanosi siê na to, e szybko z tym skoñczy. Jeœli ju Ko³obrzeg, to i Nacka, wraz z Primo Loco/NMM. Warto równie wspomnieæ o Deni (ex-koligacje GK) z Gliwic, która obecnie pracuje nad w³asn¹ demówk¹. Ostatnio pojawi³a siê MCN (Mistrzyni Co Niszczy) z Poznania, któr¹ mo na us³yszeæ na "A" Ascetoholix, a tak e w Radiostacji. Wszystkie one maj¹ na swoim koncie jakiœ wystêp przed publicznoœci¹ i niew¹tpliwie stanowi¹ obecnie trzon eñskiej sekcji hiphop'owej. acetowi nigdy nikt nie powie "lepiej idÿ Fn a p r a w i a æ samochody", czy czegoœ w tym rodzaju. Kiedy kobiecie nie uda siê pierwsze podejœcie, s³yszy siê "daj sobie spokój, ok?" Nic wiêc dziwnego, e licz¹ca siê z opini¹ innych dziewczyna, bêdzie mia³a obawy przed ujawnieniem siê. Outro... Myœlê, e jest coœ w stwierdzeniu: "chodzi tylko o to eby dziewczyny zaczê³y mówiæ". I nie polega to bynajmniej na tym, e panienka zak³ada, e bêdzie rymowaæ, po czym zg³asza siê do kogoœ kompetentnego, bez adnej wczeœniejszej zaprawy. I nie s¹dzê, eby usprawiedliwieniem by³ brak muzyki. Obecnie dostêp do partii instrumentalnych znanych utworów jest ³atwiejszy ni parê lat temu. W koñcu chyba adna nie jest tak wygodna, aby na starcie mieæ w³asnego producenta i w³asn¹ muzykê. Æwiczyæ mo na praktycznie do wszystkiego. I powiem Wam, dziewczyny, e z muzyk¹ te nie jest a tak bardzo trudno. Sama by³am jedn¹ z tych, które zawziêcie narzeka³y na sk¹pstwo losu. Pocz¹tkowo wykorzystywa³am muzykê z instrumentali na winylu "Ca³kiem nowe oblicze" Slums Attack. Nie mówi¹c ju o tym, e pierwsze teksty by³y po prostu najgorsze. Kiedy minê³a euforia, stwierdzi³am, e nie ma co czekaæ i sama zaczê³am robiæ muzykê. Sedno tkwi w tym, eby znaleÿæ sposób. Siedzenie i marudzenie w niczym nie u³atwi¹ sprawy. Na pewno dobrze jest te pos³uchaæ, co robi¹ inne panie: chocia by tworz¹ce "po s¹siedzku" Cora E (jedyny niemiecki eñski album z 2000 roku: "Corage"), Pyranja ("Bauchshmerzen", singiel "I'm Kreis"), mniej znana, ale najlepsza na freestyle'u Fiva MC. Kada Wkrótce ruszy na naszym portalu strona Hip-Hop.pl/Poznañ, prowadzona przez autorkê tego tekstu.

19 HIP-HOP.PL #16 - reklama 19 14z³ Mixtape dj Trakmajstra Bluza Johny Blaze 249z³ 28z³ Najlepiej sprawdÿ to od razu: SKATESHOP.HIP-HOP.PL Pierwszy polski film o dj ingu Djs Super Cuts Sk³adanka Blokowisko na CD i MC Olbrzymia rozbudowa dzia³u SKATEBOARD ing 30z³ CD 17z³ MC

20 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt Stillmatic (The Intro) 2. Ether 3. Got Ur Self A Smokin` 5. You`re Da Man 6. Rewind 7. One Mic 8. 2nd Childhood 9. Destroy & Rebuilt 10. The Flyest 11. Braveheart Party 12. Rule 13. My Country 14. What Goes Around 15. Every Ghetto Bonus Tracks: No Idea`s Original Everybody`s Crazy Nas'a zna ka dy. Piewca Queensbridge, autor klasyka "Illmatic", uwa any za najlepszego tekœciarza, wspó³pracuj¹cy i ciesz¹cy siê powa aniem i szacunkiem najlepszych. Ju 8 lat w grze, ka da z jego dotychczasowych czterech p³yt wywo³ywa³a burze - pierwsza z powodu niekwestionowanego mistrzostwa, jakie na niej pokaza³ Nasir Jones, kolejne trzy dlatego, e zdania na ich temat byli podzielone. Jedni uwa ali, e droga od ch³opaka z brudnych Queensbridge Projects do multimilionera by³a zbyt szybka i Ÿle odbi³a siê na wydawanych przez Escobara produkcjach, drudzy, e to zupe³nie normalne, i wraz z przyp³ywem gotówki Nas troszkê zmieni swe zajawki i bêdzie gada³ o piciu szampana, a nie tanich browarów. Niewa ne, którym przyznaje siê racjê, nie mo na zaprzeczyæ jednemu: Nas jest klas¹ sam dla siebie i naprawdê nale y do pierwszej dziesi¹tki najlepszych MC wszechczasów. Bez kitu, tak jest. Pacjent ma talent i tyle. Nie mo na mu tego odmówiæ. Inn¹ natomiast spraw¹ jest to, jak ten talent wykorzystuje. Staæ go na najlepszych producentów i z takimi powinien pracowaæ. Na dobr¹ sprawê tak w³aœnie postêpuje: na ka dym albumie pojawia siê jeden lub dwa kawa³ki Preemo, a poza nim bity robi¹ mu Nas "Stillmatic" Columbia, 2001r. zawsze producenci bêd¹cy na topie: Timbaland, Swizz Beatz i inni. Podobnie jest i na "Stillmatic". Brak tu tylko Timbo, bo do jego instrumentali Esco naprawdê niesamowicie napierdala, ale có. Poza Premierem i Swizz Beatz pojawili siê tak e Large Professor, L.E.S., Trackmasters, Baby Paul, a nawet sam Nas. Niestety, ten ostatni powinien raczej skupiæ siê w 100% na tekstach, bo jego bity pozostawiaj¹ sporo do yczenia, ale mo na to zlaæ, bo to w sumie dwa utwory. Strona muzyczna jest doœæ zró nicowana, bo s¹ plastikowe, imprezowe po³amañce ("Braveheart Party"), jest przeróbka starego kawa³ka "Everybody Wants To Rule The World", ³atwa i lekka (a nawet przyjemna te ), s¹ te doœæ smutne i niezbyt pasuj¹ce do Nasa bity (jak np. "My Country"), wreszcie hity w stylu "Got Ur Self A...". Jak wiêc widaæ zró nicowanie doœæ du e, ale muszê niestety stwierdziæ, e mimo, i Esco potrafi zarymowac do ka dego bitu, to w niektórych utworach od razu czuæ, e to nie jest bit dla niego. Jakieœ to takie ma³o przebojowe, bez polotu, szczególnie te wyprodukowane przez samego autora tekstów. Nie wiem, czy tu chodzi o to, e on ma kolegów, którym obieca³, e zamieœci ich bity na p³ycie, czy jak, ale jakby tak przysiad³, pos³ucha³ wszystkiego, co mu zrobili na p³ytê i zrobi³ porz¹dny przesiew, wybieraj¹c naprawdê œcis³¹ czo³ówkê, to nikt nie móg³by siê dopierdoliæ do adnej z jego p³yt. Z tego albumu zdecydowanie podoba mi siê bez adnych zastrze eñ tylko "Braveheart Party", "Got Ur Self A...", nostalgiczne "You`re Da Man i genialne "Rewind". Muszê niestety lekko zganiæ Premiera - nie wystarczy z³o yæ gitarki, stopy i wyskreczowaæ paru fragmentów z wczeœniejszych kawa³ków, eby powsta³ zajebisty bit, dlatego "2nd Childhood" hitem nie bêdzie, jak poprzednie produkcje Preemo dla Nas'a. W numerze "Rewind" Escobar do bitu Large Professora opowiada od ty³u historyjkê, dowodz¹c, e nie ma dla niego rzeczy niemo liwych i e rzeczywiœcie ma prawo nazywaæ samego siebie królem. Takiego porównania u ywa w "Ether", gdzie wyg³asza naprawdê mocno pysza³kowate (nawet jak na takiego specjalistê) wersy. Poza tym disuje Jay Z, zarzucaj¹c mu, e go kopiuje. Tego ju komentowaæ nie bêdê, bo nie o to chodzi. Uwagê zwraca tez intro, które w³aœciwie mog³oby byæ oddzielnym, ca³kiem fajnym utworem. Tam Escobar wychodzi na przeciw zarzutom mówi¹c, e ludzie chcieliby dostaæ drugiego "Illmatica", ale on idzie wci¹ do przodu i nie ogl¹da siê za siebie. Mo e to i prawda. Podsumowuj¹c muszê powiedzieæ, e "Stillmatic" nie jest tym, na co czeka³em, przede wszystkim dlatego, e bez zastrze eñ jest tylko 4 czy 5 na 17 utworów. G³ówny problem le y w produkcji, ale na to ju niestety fani wp³ywu nie maj¹. Widocznie Esco myœli, e tak jest najlepiej. Tak w³aœciwe to on nie ma siê czym przejmowaæ - tak czy tak album kupi¹ miliony ludzi na œwiecie i on wyjdzie na swoje, a z pewnoœci¹ jest te wiele osób, którym siê ta p³yta podoba w ca³oœci. Ja jednak do nich nie nale ê i wolê chyba poczekaæ na coœ porz¹dniejszego. Puffcio (Puffcio@hip-hop.pl)

21 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt 21 Lajner "S³owem" S³ucham sobie w³aœnie p³ytki poznañskiej formacji Lajner, w której sk³ad wchodz¹ rymuj¹cy Mejd er i Sajlent - cz³owiek w g³ównej mierze odpowiedzialny za oprawê muzyczn¹ tej produkcji. Na wstêpie zaznaczê, e ani rymy ani bity nie wgniataj¹ w ziemiê, co nie zmienia faktu, e "S³owem" to bardzo przyjazna uchu pozycja. Jeœli chodzi o Mejd era to mamy do czynienia z jednym z nielicznych raperów, którym nie grozi wizyta u logopedy - to bodaj e pierwsza polska p³yta, na której teksty s¹ zrozumia³e od pierwszej a po ostatni¹ linijkê i to ju przy pierwszym przes³uchaniu. Ponadto bardzo odpowiada mi nienaganny flow cz³onka Lajnera oraz, e siê tak wyra ê, optymistyczna barwa g³osu, który znakomicie nadaje siê do przekazywania nie mniej optymistycznych treœci. Rymy nie s¹ specjalnie odkrywcze, choæ z drugiej strony na tyle dobrze dobrane, e nie sposób zarzuciæ Mejd erowi, e poszed³ na ³atwiznê zapisuj¹c te pierwsze z brzegu. Nic z tych rzeczy - jego teksty pozbawione s¹ zbêdnych dygresji, a i pozostali emsiz (na materiale goszcz¹ Ascetoholix i Owal) nie odbiegaj¹ zbytnio od obranych tematów. Ca³kiem dobrze sprawdza siê nasz raper w konwencji braggadacio ("S³owem", "Teza Meza", "Trzeci rejs"), jego storytelling równie nie pozostawia wiele do yczenia, choæ w "Ekstra- Dysce" wyraÿnie brakuje puenty, a "Bambuko" zalatuje infantylnoœci¹ (ch³opak zakocha³ siê za granic¹ w lasce, która przez rok roz³¹ki nie zdo³a³a dochowaæ mu wiernoœci, za co ten wyzywa j¹ od suk - jednak bez obaw to jedyny nieparlamentarny wyraz przez niego u yty). Ciekawy pomys³ uda³o siê zrealizowaæ w "Szczêœciu", w którym Mejd er snuje rozwa ania, które najkrócej scharakteryzowaæ mo e mistrzowska kwestia otwieraj¹ca trzecia zwrotkê "czy lepiej wiedzieæ coœ o wszystkim, czy wszystko o czymœ". Powiod³o mi siê równie zadanie wy³owienia kilku innych pere³ek: "niech no tylko zagra techno, wpuszcz¹ ich na parkiet, pierwszy idzie najszerszy, potem kark za karkiem" ("kark" to poznañskie okreœlenie typa o sztucznie stymulowanej muskulaturze), "mój kumpel Bari gra na tej bibce pierwsze skrzypce, spodoba³a mu siê ta w tej krótkiej grzywce, mówi do mnie - ale lala niczym z ok³adki urnala, wysoka skala, ca³a sala na ni¹ siê napala", "by³a dobra, mia³a szerokie biodra". Wbrew temu, co zdaje siê sugerowaæ tytu³ jednego z kawa³ków "Chcê siê œmiaæ" Mejd erowi nie jest tak do koñca do œmiechu, albowiem nie obawia siê on poruszyæ równie powa niejszych tematów, jak choæby w "Œwiat jeden", "Trzymaj kurs". Jeœli chodzi o warstwê muzyczn¹, to o ile na ogó³ lubujê siê we wszelkiej maœci melancholijnych podk³adach, tu borykam siê z pewnym problemem, przepe³nione niepokojem mroczne kompozycje Sajlenta s¹ zbyt trudne w odbiorze, zw³aszcza e szafuje on nimi bez opamiêtania we wszystkich niemal piosenkach. Mi³ym zaskoczeniem jest podk³ad Donia z Ascetoholix do utworu tytu³owego, bo w pozosta³ych dwóch przypadkach, gdzie zabra³ siê za produkcjê, znów dopada nas ta wszechobecna muzyczna melancholia. Reasumuj¹c - Mejd erowi yczê bardziej zró nicowanych rymów, Sajlentowi weselszych sampli, Wam zaœ drodzy czytelnicy, mnóstwa takich oficjalnych produkcji jak ten nielegal. Prezes(Zimny drañ) (Prezes@hip-hop.pl)

22 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt 22 Cypress Hill "Stoned Raiders" Columbia 2001r. 1. Intro 2. Trouble 3. Kronologik 4. Southland Killers 5. Bitter 6. Amplified 7. It Ain`t Easy 8. Memories 9. Psychodelic Vision 10. Red, Meth & B 11. Lowrider 12. Catastrophe 13. L. I. F. E. 14. Here Is Something You Can`t Understand Cypress Hill ju dawno temu udowodni³o, e nie trzeba wiele w Stanach, eby zarobiæ kupê szmalcu - wystarczy³o przysi¹œæ, zapaliæ, skomponowaæ kilka bitów, skleciæ do nich teksty, nastêpnie to wszystko nagraæ. Po tych kilku czynnoœciach wystarczy ju tylko zebraæ gotówkê, zakupiæ dwa kilo trawki, zagraæ parê koncertów i ju ma siê rzesze fanów. Ch³opaki robi¹ to ju od 10 lat. Tak, w 1991 roku nagrali swoj¹ pierwsz¹ p³ytkê "Cypress Hill" i od tej pory jad¹ ca³y czas, co mniej wiêcej 2 lata wypuszczaj¹c nowy album (a dorobili siê ju szeœciu w sumie). Do tego dochodzi jeszcze p³yta z remiksami, koncertówka i album z najwiêkszymi przebojami nagranymi po hiszpañsku (no bo w koñcu bycie latynosem do czegoœ zobowi¹zuje, nie?), a tak e solowe projekty ka dego z cz³onków grupy (DJ Muggs-produkcje dla innych artystów i projekt Soul Assasins, Sen Dog- Deliquent Habbits, B-Real-projekt Psycho Realm), plus oczywiœcie wystêpy goœcinne. Daje to ca³kiem pokaÿny dorobek artystyczny, no i oczywiœcie jeszcze wiêkszy maj¹tek. Ka dy album Cypress przynosi³ kilka niekwestionowanych hitów, które na zawsze znalaz³y sobie miejsce w historii hip-hop'u oraz na pó³kach fanów. Ale stwierdziæ te nale y, e ka dy album grupy by³ krokiem naprzód w stosunku do poprzednika, a tak e ró ni³ siê klimatem. Od dynamicznych, charakterystycznych dla brzmienia kreowanego przez Muggsa kawa³ków w stylu "How Could I Just Kill A Man", poprzez psychodelicznoæpuñskie jazdy jak choæby "Strictly Hip-Hop" z trzeciej p³yty, a po weso³e i hitowe numery, np. "Dr. Green Thumb". Nie zmienia³ siê jedynie g³os i flow B-Reala, dogadanki Sen Doga i ten jedyny klimat bitów komponowanych przez Muggsa, cz³owiek zawsze czu³, co to znaczy Soul Assasins. Jednak e na poprzedniej p³ycie "Skull & Bones" coœ zaczê³o siê wyraÿnie jebaæ. P³ytê promowa³ singiel "Rap Superstar", który by³ bardziej podobny do Limp Bizkit ni do dotychczasowych osi¹gniêæ Cypress Hill, poza tym cykaj¹c podk³ady i w ogóle ogólnie cha³a. Niestety, najnowsza p³yta nie przywraca dobrego wra enia z poprzednich lat. Mimo, i jak zwykle produkcj¹ zaj¹³ siê Muggs, to nie ma tu w³aœciwie œladu po tym "czymœ", co pozwala³o zawsze i wszêdzie poznaæ jego bit. To by³o coœ tak charakterystycznego, e nie sposób tego by³o nie zauwa yæ. No i w³aœnie na "Stoned Raiders" brak mi tego "czegoœ". Jak us³ysza³em po raz pierwszy singiel z tej p³yty - "Lowrider", by³em bardzo podjarany. Fajny klip, zajebisty podk³ad z piszcza³¹ i ogólnie taki kalifornijski, lekko podfunkowany duch tego utworu rodzi³ nadzieje na ciekawy album. No ale rzeczywistoœæ po raz kolejny okaza³a siê nie rozpieszczaæ. Zaczyna siê jeszcze nienajgorzej: mo na olaæ "Trouble" bo to kawa³ek rockowy, brzmi¹cy jak jakaœ sfrustrowana banda nastolatków z Los Angeles, ale na trzeciej pozycji us³yszymy ciekawy, mi³y dla ucha "Kronologik" z Kuruptem, gdzie to ch³opaki opowiadaj¹ o historii zespo³u, potem "Southland Killers" z jak zwykle gangsterskimi na maksa MC Renem i Kingiem T. No ale po tych dwóch utworach znów mamy rock. Ja nie rozumiem, czy Muggsowi siê nie chcia³o robiæ rapsowych bitów i pozaprasza³ szarpidrutów, czy jak? No ale luz, "Bitter" mo na prze yæ, bo chocia jest taki latynoski i wiadomo, e to Cypress Hill. No ale "Amplified" to pieprzony Limp Bizkit pomieszany z gitarami jak w Rage Against The Machine. "It Ain`t Easy" jest jeszcze gorsze, prawie Bon Jovi. Potem na szczêœcie wraca hip-hop. Ale szczerze mówi¹c nie wiem, czy to szczêœcie, e kole kowcy formatu Cypress kompromituj¹ siê takimi kawa³kami jak "Psychodelic Visions". Powiem wiêcej, Meth i Redman goœcinnie w jakimœ monotonnym pitu pitu. To mnie ju dobija. Potem humor poprawia wspomniany "Lowrider", po którym po raz kolejny ch³opaki okazuj¹ mi³oœæ do badziewnego rocka. Na koniec jeszcze dwa przeciêtniaki, jeden z Kokane`m, drugi z Kuruptem. Przeciêtniaki, ale lesze to ni Bon Jovi pomieszane z Limp Bizkit, hehe. Ogólnie moim zdaniem Cypressy zawiod³y, nie za bardzo im siê chyba chcia³o pomyœleæ nad koncepcj¹ albumu, bo zrobili jakiœ misz masz. Owszem, kilka ciekawych momentów tu jest, ale to nie wystarczy w przypadku takich weteranów. Miejmy nadziejê, e siê poprawi¹. Puffcio (Puffcio@hip-hop.pl)

23 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt Rozweselaj¹ce 2. Nibylandia 3. Ten dzieñ [S³oniu, Pietia] 4. To i owo 5. Czy kiedykolwiek I 6. Cuda nie widy [Fokus, Rahim, Pokahontaz] 7. Fenomenalny miernik 8. Symbol 9. Rytmy zw¹tpienia 10. Ku tobie [ Swift ] 11. Czy kiedykolwiek II 12. Baju o baju 13. Marzenia senne [Fokus, Rahim, Pokahontaz] W roku 2001 na polskim rynku hip-hop'owym pojawi³o siê wiele ciekawych wydawnictw w rodzimym wykonaniu, zapewne p³ytk¹, która siê wœród nich wyró nia, jest compakcik ekipy z Katowic. Mowa tu o "Nibylandi" Ego. Dwóch mc: Œliwiak i Siwy oraz odpowiedzialny za muzê: Haem wprowadzaj¹ nas w œwiat nibylandi. Na cd znajdziemy 13 kawa³ków, z których wszystkie s¹ warte przes³uchania przynajmniej 2 razy. Jeœli chodzi o muzykê, to Piotrek "Haem" Joñczyk pracê domow¹ odrobi³ na 5 z plusem. Pierwszy raz spotka³em siê z takimi podk³adami. Odbiegaj¹ od kanonu... S¹ spokojne, chillout'owe... wrêcz bajkowe. Bity i sample s¹ wrêcz idealnie zgrane. Podk³ady wytwarzaj¹ niespotykany klimat kr¹ ka Ego. To one nadaj¹ jemu nastrój bajkowoœci. Przypominaj¹ one Ego "Nibylandia" Universal Music Polska, 2001r. czasem bardziej styl Air, czy Massive Attack, ni te, z kanonu, do których zd¹ yliœmy siê ju przyzwyczaiæ. Relaks i zabawa, gwarantowana. Jeœli chodzi o podk³ady to sw¹ oryginalnoœci¹ i stylem zapewni³y Haemowi ocenê 6/6. Po prostu klasa sama w sobie! Co siê tyczy rymów i tekstów, to... W³aœnie, to: Teksty - s¹ bardzo dobre, s¹ dope³nieniem podk³adów (powiecie, powinno byæ odwrotnie, mi siê jednak inaczej wydaje - sprawdÿcie to sami). Opisuj¹ to co nas otacza, lecz w wiêkszej mierze dotycz¹ owej nibylandii i jej pochodnym. S¹ radosne, wrêcz entuzjastyczne, lecz z drugiej strony: pe³ne wewnêtrznych przemyœleñ, opisuj¹cych œwiat. Teksty s¹ wyj¹tkowe, oderwane od rzeczywistoœci, wrêcz bajkowe. Polecam ws³uchanie siê w kawa³ki: "Cuda nie widy", "Fenomenalny miernik" czy "Nibylandia". W ogóle z ca³ej p³yty mo na wiele wyci¹gn¹æ. Ocena 6/6 Po prostu: bawi¹ i ucz¹. Teraz rymy. Patrz¹c na ca³¹ p³ytkê: s¹ przys³owiow¹ skaz¹ na brylancie. S¹ dobre, lecz... We wszystkich kawa³kach brzmi¹ tak samo. Nie ma w nich ycia. Wydaje mi siê, e ch³opakom tak siê spieszy³o by wydaæ ten kr¹ ek, e po napisaniu dobrych tekstów i stworzeniu zajebistych podk³adów, nie mieli si³y lub ochoty by w³o yæ w to ycie i odklepali teksty w studiu. Ale mo e to w³aœnie tworzy wyj¹tkowy styl tej p³yty? Nie wiem! Musicie pos³uchaæ i oceniæ sami... Za rymy 3/6. Co siê tyczy poszczególnych utworów, na p³ycie goœcinnie, s³yszymy elitê polskiego rapu: Rahim i Fokus (kawa³ki: Cuda nie widy i "Marzenia senne") oraz S³oniu i Pietia ("Ten dzieñ") i Swift ("Ku tobie"). W tych kawa³kach s³ychaæ " ycie". Mi najbardziej siê podobaj¹ " Cuda nie Widy", "Nibylandia" i "Fenomenalny miernik". To w³aœnie po przes³uchaniu ich utwierdzi³em siê w odmiennoœci stylu Ego. W polskim rapie wiele zespo³ów wytycza³o nowe drogi. Po lekturze "Nibylandi" mogê z odpowiedzialnoœci¹ stwierdziæ, e Ego do nich do³¹czy³. Przy tej muzyce, w odró nieniu od innych tytu³ów, naprawdê mo na siê zrelaksowaæ, zapomnieæ o szaroœci dnia, znaleÿæ siê w owej "nibylandii". Polecam wszystkim to wydawnictwo gdy jest ciekaw¹ alternatyw¹ do nudz¹cych ju Kawa³ków o beznadziejnoœci i ob³udzie codziennego ycia. Po wys³uchaniu p³yty Ego mo na mieæ mieszane uczucia. Niby to hip-hop, a niby nie. eby siê o tym przekonaæ i rozgryÿæ, czym w ogóle jest "nibylandia" trzeba mocno wys³uchaæ w p³ytê Ego, a warto! Polecam. Jak ju wy ej napisa³em: klasa sama w sobie! Mati

24 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt 24 Dj Vadim "USSR: Life from the other side" Ninja Tune, 1999r. 01. Getting friendly 02. Viagra (featuring El-P, BMS and DJ Primecuts) 03. My favourite letter 04. Life from the itchy side (featuring Skinnyman) 05. English breakfast (featuring Swollen Members) 06. Building tension in 2 dimensions 07. Dig yourself baby 08. Are you sure 09. The pact (super rimes) (featuring Starvin' Artists) 10. Outerschmoodles 11. Your revolution (featuring Sarah Jones) 12. It's obvious (featuring Blu Rum) 13. The piano song 14. Pauses for repetition 15. Truly & really (featuring Toastie Taylor) 16. Ponmelo dura (featuring Mucho Mu) 17. The terrorist (featuring Moshun Man) 18. The Larry Chatsworth theme 19. From Russia with love (featuring Blade) 20. Shikko - the affirmers of the new art 21. Micro course in Russian 22. Friction (featuring Iriscience and DJ Primecuts) 23. A 110 dsp - acquiring the taste 24. How to exercise the turntable record player (featuring Mr Thing and First Rate) 25. Strength & understanding for young lovers Czy mo na omówiæ p³ytê, która potocznie mówi¹c "nie mieœci siê w g³owie"? Otó Mo na, a nawet trzeba - chocia by po to by Ci, którzy jeszcze jej nie s³yszeli bez namys³u ruszyli do sklepów p³ytowych. Mowa oczywiœcie o kolejnej produkcji spod znaku Ninja Tune, p³ycie genialnego twórcy Dj'a Vadima. Opatrzona wspania³¹ ok³adk¹, przypominaj¹c¹ konstruktywistyczne obrazy radzieckie lat realnego socjalizmu, upiêkszona cytatem z prac Lenina stanowi bardzo mi³¹ zachêtê do zapoznania siê z zawartoœci¹ noœnika. Na nim gwarantowane wspania³e doznania muzyczne. W przeciwieñstwie do swojego debiutu na t¹ p³ytê Vadim zaprosi³ wielu znanych MC. Sama lista robi piorunuj¹ce wra enie: El-P i BMS (Company Flow), Iriscience (Dilated Peoples), Swollen Members, Moshunman (Masters Of Illusion, Dr Doom), Sarah Jones, Dj Primecuts, Mr Thing, First rate (Scratch Perverts), Skinnyman (Mud Family), Toastie Taylor (New Flesh For Old), Mucho Mo (7 Notas 7 Colores), Blade, Starvin' Artists oraz Blu rum 13. S³uchaj¹c p³yty mo na doznaæ ciekawego i bardzo intryguj¹cego wra enia, e artyœci wspaniale dopasowali siê do wyj¹tkowo specyficznych beatów Vadima. Nic bardziej mylnego. Wiêkszoœæ utworów (90% wed³ug Dj Vadima) zosta³a kilkukrotnie zmieniana dopiero po nagraniu wokali. W niektórych wpadkach Dj Vadim zmuszony by³ ci¹æ zwrotki artystów na czêœci a nastêpnie po normalizacji ustawia³ je w odpowiednim po³o eniu. To po prostu trzeba us³yszeæ. Co prawda goœcie pojawiaj¹ siê tylko w 12 utworach na 25 znajduj¹cych siê na p³ycie ale s¹dzê, e ich wyst¹pienia bêd¹ wystarczaj¹c¹ uczt¹ muzyczn¹ aby przez resztê p³yty delektowaæ siê tylko i wy³¹cznie instrumentalnymi popisami Vadima. Te z kolei s¹ czêsto przerywane jednymi z ulubionych typów sampli Vadima, a mianowicie z p³yt instrukta owych. Tu polecam krótki aczkolwiek symapatyczny skit o numerze 21 - "micro course in Russian". Jest czego s³uchaæ. Jak przyznaje sam wykonawca w jego ka dym utworze znajduje siê oko³o sampli. Oczywiœcie nie ca³ych fragmentów, lecz starannie selekcjonowanych i wyciêtych dÿwiêków, które dopiero po odpowiednim po³¹czeniu dadz¹ now¹ jakoœæ muzyczn¹ nie mo liw¹ wczeœniej do osi¹gniêcia. Zdarzaj¹ siê tak e takie w których wykorzystane jest powy ej 100 sampli, ale te nale ¹ do rzadkoœci. Jak mówi Dj Vadim, hip-hop jest o tyle lepszy od house czy techno, e posiada mniejsze tempo

25 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje p³yt 25 pozwalaj¹ce na wiêksz¹ liczbê wariacji. W utworach powy ej 120 BPM ta mo liwoœæ zanika, a iloœæ sampli zostaje ograniczona do mniej wiêcej 10. Zachód. Dom S³oñca - Wojny Z Samym Sob¹ - Raport Z Frontu Zachodniego cz.2 Nie jest to p³yta ³atwa i przyjemna, nie s¹dzê aby siê spodoba³a wielbicielom lekkich brzmieñ, nawet hip-hop'owych. Bardzo specyficzne tendencje s¹ tu niezwykle widoczne, a pomys³y tego mieszkaj¹cego w Londynie Rosjanina potrafi¹ zaskakiwaæ na ka dym kroku. Nie jest to dziwne, szczególnie je eli jest siê œwiadomym warsztatu którym pos³uguje siê autor. Maj¹c w swojej kolekcji oko³o 9 tysiêcy p³yt, Dj Vadim jest artyst¹ posiadaj¹cym niezwykle wielki potencja³ twórczy, tkwi¹cy nie tylko w iloœci p³yt, lecz przede wszystkim w pomys³owoœci muzyka. Ciekaw jestem kolejnych produkcji spod znaku Ninja Tune, a w szczególnoœci Dj Vadima. S¹dzê, e ju mogê je z rêk¹ na sercu poleciæ wszystkim bardziej wymagaj¹cym s³uchaczom. Jakuza (Jakuza@hip-hop.pl) "Bez pozdrowieñ! Bez respektu! Bez podziêkowañ! Za to z du ¹ dawk¹ wkurwienia za to co siê dzia³o (i dalej dzieje) z tym materia³em. Co to ma, kurwa, panowie "GangstaNiewiadomoCo" znaczyæ, co? To mia³ byæ legal!!! Nie wysz³o! Trudno siê mówi i gra siê dalej... ale mo e to i dobrze?" Recenzje zacz¹³em od przytoczenia textu z odwrotu ok³adki p³yty kolesi z Przemkowa. Ch³opaki graj¹ w rap grê od 95/96 i od tego czasu nagrali 8(!) demówek. Trzeba przyznaæ, e sporo tego, a czy iloœæ idzie w jakoœæ? Szczerze? W tym przypadku i materia³ jest ciekawy. Niektóre numery s¹ dobre, ale s¹ i takie, które mi nieco zepsu³y smak, jednak bez wiêkszego wp³ywu na ca³okszta³t materia³u. Na front rzucaj¹ siê rymy, które s¹ wypracowane aczkolwiek w niektórych momentach tematyka staje siê doœæ banalna, co psuje nieco obraz... Gadaj¹ KRY i MyaanSP i da siê po³apaæ, e maj¹ ju jakiœ warsztat. Dobrze, dobrze... Muzyka...hmmm... tu jest ró nie. W tej dziedzinie staram siê byæ 100% estet¹. Podkreœliæ chcia³bym jednak, e recenzja ta jest jedynie moim osobistym subiektywnym zdaniem. Niektóre podk³ady po prostu mnie przyt³oczy³y... Znalaz³em kilka numerów z bardzo nie stosownymi samplami (np. "Przetrwaæ do jutra z samplem z "Frozen" Madonny) - plus jest taki, e faktycznie dobrze jest dopasowany do tematu utworu. By³o jeszcze kilka innych numerów, gdzie sample s¹ mniej obciachowe, ale proponujê aby ZDS nieco staranniej dobierali sample lub je obrabiali nieco mocniej (to taka moja prywatna uwaga). W czterech numerach jako producent pojawia siê KaDe z 71. Najwiêksz¹ zalet¹ tej p³yty jest to, e przyjemnie siê jej s³ucha po mimo, e niektóre texty s¹ straaaasznie yciowe. Jest te kilka numerów na bibê - 7# "M.Y.2000" fajny, lekki podk³ad z dobrze dobranym pianinkiem. W liœcie, który otrzymaliœmy od MyaanSP (Jasia), autor pisze, e uwielbiaj¹ rymowaæ o z³ych recenzjach (9# - " S¹ lepsi!")... Chcia³bym tylko zwróciæ uwagê... otó krytyki nale y czasem wys³uchaæ, by podnieœæ rêce do góry wraz z ostatnim gwizdkiem, ale pod warunkiem, e jest to zdrowa krytyka. Recenzja nie ma mówiæ raperowi jak ma rapowaæ, tylko oceniæ to a raczej stosowniejszym s³owem bêdzie tu "opisaæ" ca³¹ p³ytê. Wed³ug mnie recenzje mobilizuj¹, ale o tym musia³bym napisaæ osobny artyku³... Powracam do p³yty ZdS`u. Nagrano w "TUBA" Studio Radia Wroc³aw i "RadioFon" Radio Czêstochowa. Mi siê ten materia³ podoba. Nie opad³a mi powieka po przes³uchaniu - to dobrze. Materia³ zró nicowany i dobrze zgrany, wszystko wyraÿnie s³ychaæ. Zachowana w³asna idea i styl. Emce maj¹ swój wypracowany flow i tak trzymaæ. Nie wiem, co dodaæ? Szczêœcia yczê i wydania wreszcie- materia³u na legalu. egnam z harcerskim "BUCHAJ" i myœliwskim "DARZ WÓR". Cend (Cend@hip-hop.pl)

26 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / recenzje singli 26 Fisz "30 cm", Asfalt Records, 2002r. 1. "30 cm" Radio Edit 2. "30 cm" M.A.D. remix 3. "30 centuf" Foqsonik Remix f. Pokahontaz 4. 12'' S-imba Remix 5. Instrumental 6. Acapella Bonus: 7. "30 cm" Video (director's cut) 8. "Tajemnica" - videos Pono "Temat zakazany" Prosto, 2001r. 28 stycznia ukaza³ siê drugi singiel Fisza, promuj¹cy p³ytê "Na wylot". Po "Tajemnicy", przyszed³ czas na "30 cm". Ta pozycja zaskakuje pod wieloma wzglêdami. Singiel otwiera oczywiœcie utwór tytu³owy i jego remix w wykonaniu M.A.D. Te utwory po prostu musia³y siê tam znaleÿæ, wiêc nie stanowi³o to dla mnie wiêkszego zaskoczenia. "30 cm" zna³em ju z p³yty, wiêc spokojnie przeczeka³em, a minie, ciekaw tego co na singlach najwa niejsze remix'ów. M.A.D. pokaza³ swój poziom, na pewno ten kawa³ek brzmi inaczej, bardziej ywo i jest zdecydowanie krótszy (o 40 sekund mniej). To na co czeka³em najbardziej to utwór numer 3 tam goœcinnie wystêpuje Pokahontaz, czyli Rah i Fokus, a remix'u podj¹³ siê ten ostatni. Utwór jest d³ugi 5'35''. Zaczyna siê tak, jakby nic nie mia³o byæ zmienione, ale potem staje siê jasne, e to ca³kiem nowy kawa³ek. Nawet tytu³ go wyró nia "30 centuf". Podk³ad jest zupe³nie inny ni to do czego nas przyzwyczai³ Fisz, zupe³nie inaczej te brzmi sam Fisz w zestawieniu z Fokusem i Rahimem. To nadaje temu kawa³kowi œwie oœci i zdecydowanie odró nia go od tego co mogliœcie us³yszeæ wczeœniej na jego p³ytach. Zwrotki Raha i Fokusa utrzymane w ich stylu rymowania i pisania tekstów, po pierwszym przes³uchaniu jakoœ mi nie pasowa³y do F.I.S.Z., ale póÿniej wszystko zaczê³o graæ... wspó³graæ. Naprawdê ciekawa i nie typowa jak na polski rynek produkcja. P³yta w wierzy przeskoczy³a na nastêpn¹ œcie kê i kiedy myœla³em, e to koniec niespodzianek, z g³oœników pop³yn¹³ d'n'b. Nawet nie myœla³em, e Fisza mo na "przestawiæ" na ten kierunek muzyki, ale komponuje siê wyj¹tkowo dobrze. Kolejna ciekawa pozycja. Po remix'ie z Pokahontaz i S-imba dziwnie wraca siê do oryginalniej, instrumentalnej wersji "30 cm", jednak te remix'y naprawdê daleko odbiegaj¹ od wersji pierwotnej. To na pewno dobrze. Asfalt Rec. przygotowa³ te dwa bonusy, czyli teledyski promuj¹ce album "Na wylot". Po pierwszej "Tajemnicy", teraz mo na obejrzeæ klip do "30 cm", niew¹tpliwie oryginalny i równie zaskakuj¹cy, szczególnie z Fiszem w roli gitarzysty... Warto mieæ ten singiel, eby pos³uchaæ jak ró nie mo na przedstawiæ jeden utwór. Je eli p³yty Fisza pokazuj¹ jego szerokie horyzonty twórcze, to ten singiel pokazuje jak szeroko mo na interpretowaæ muzykê Fisza i M.A.D. Seba (Seba@hip-hop.pl) 1. Temat Zakazany RMX Korzeñ 4:16 rymy: Pono, Jêdker, Fu; muz. Korzeñ 2. Spróbuj 2:26 muz. W³odi, rymy: Pono 3. Osaczony - Z ycia wziête 4:52 muz. W³odi, rymy Pono i W³odi 4. Spróbuj RMX Wienio 3:37 muz. Wienio, rymy: Pono, Fu, Karolina 5. Tabu RMX Waco 2:52 muz. Waco, rymy Pono 6. Spróbuj RMX Kuba 3:39 muz. Kuba, rymy: Pono, Fu, Karolina 7. Outro 1:27 muz. Waco Przykro s³uchaæ tego singla. Przyznam, e bardzo liczy³em na to, i Pono dokona tego, co uda³o siê Soko³owi - wybije siê ponad niejasne, cechuj¹ce wiêkszoœæ Zipów opowieœci. Tak siê jednak nie sta³o, zgromadzone na "Temacie Zakazanym" nagrania to po prostu kontynuacja tego, do czego ziomki i przyjaciele nas przyzwyczaili, bez wyraÿnej ewolucji, z minimaln¹ niestety dawk¹ œwie oœci. Porcja eksperymentów muzycznych ka e siê zastanowiæ, jak poszarpan¹ psychikê mieli producenci w trakcie tworzenia tych bitów. Wiêkszoœæ z nich to nietradycyjny, pouk³adany hip-hop, ma³o które nagranie cieszy mocn¹ i dobr¹ perkusj¹. S³yszymy kiepskie, po³amane bêbny i pozbawione charakteru mroczne sample (nawet Waco nie zaprezentowa³ siê najlepiej), z dwoma wyj¹tkami otwieraj¹cym singiel bitem Korzenia, tworz¹cym jeden z lepszych numerów, gdzie uwagê przykuwa g³ównie œpiewany refren w wykonaniu Fu, oraz "Osaczonym", bardzo dobrej produkcji W³odka. Drugie z opisywanych nagrañ to mocny punkt wydawnictwa tak e z innych wzglêdów: podwójny werbel, a przede wszystkim goœcinny udzia³ na mikrofonie cz³onka Ewenementu, powoduj¹, e ta pozornie typowa historia z ulicy nie jest pozbawiona uroku. W³odi jest jednak, obok œpiewaj¹cego Fu, jedynym wnosz¹cym coœ do "Tematu Zakazanego" goœciem, bowiem Jêdker, jak i kobiecy wokal Karoliny nie stanowi¹ na tyle pozytywnego urozmaicenia, by by³o siê czym zachwycaæ. Sam Pono, jak mówi³em na wstêpie, mimo charakterystycznego stylu, nie wykaza³ siê jak¹kolwiek pomys³owoœci¹. Swój trudny w odczytaniu przekaz ubiera z regu³y w mocno niezrozumia³e zwroty, i tak naprawdê po przes³uchaniu jego kwestii niewiele mo na w nich wynieœæ. Nie realizuje on ponadto jednej z wa nych zasad ka dego MC trzymania siê tematu. A mo e to ja nie spe³niam wymogów dobrego s³uchacza i zwyczajnie nie rozumiem g³êbokich metafor, jako e nale ê do grona "niekumatych", o których mówi w jednym z kawa³ków Fu? Nie mam pojêcia. Keb (Carton@hip-hop.pl)

27 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / opisy klasycznych p³yt 27 Show&A.G. "Goodfellas" PayDay Records, 1995r. 1. Never Less Than Ill 2. You Know Now 3. Check It Out 4. Add On 5. Next Level (Nyte Time Mix) 6. Time For 7. Neighbahood Sickness 9. All Out 10. Medicine 11. I`m Not The One 12. Got Ya Back 13. Next Level 14. You Want It Showbiz & AG to duet producent/mc z nowojorskiego Bronxu, nale ¹cy do struktur supergrupy D.I.T.C. Show jest jednym z najbardziej charakterystycznych i zarazem najlepszych producentów bitów dla, powiedzia³bym, bardziej podziemnej, niezale nej czêœci nowojorskiej sceny hip-hop'owej. Produkowa³ oczywiœcie przede wszystkim dla poszczególnych cz³onków D.I.T.C., ale i np. dla KRS One`a i grupy Da Ghetto Dwellaz. Widaæ z tego, e swego niew¹tpliwego talentu nie marnowa³ dla mainstreamowych, miêkich wykonawców, ale te nie uraczy³ bitem niew¹tpliwych talentów, którym nie mo na zarzuciæ, i s¹ komercyjni, czy ma³o hardkorowi, jak choæby Nas, Biggie, czy Jeru. AG, czyli Andre The Giant, to z kolei œwietny MC, obdarzony naprawdê niepowtarzalnym g³osem i zajebistym stylem. Podobnie jak Showbiz, jego rymuj¹cy partner równie nie mo e byæ kojarzony z czym innym jak tylko z czystym, niezm¹conym ani ksztyn¹ komercji hardcore rap shitem. Obaj zadebiutowali w 1992 roku swoj¹ p³yt¹ zatytu³owan¹ "Runaway Slave", która, choæ przez niektórych z moich znajomych zosta³a okreœlona jako "zbyt oldschoolowa", w swym brzmieniu, jest ciekawym kawa³kiem historii rozwoju nowojorskiego hip-hop'u i bezsprzecznie warta przes³uchania. Jednak e ja mam zamiar opowiedzieæ nie o pierwszym, lecz o drugim albumie duetu. Wydana w 1995 r. w oficynie Payday Records jest od debiutanckiego kr¹ ka grupy z pewnoœci¹ bardziej mroczniejsza. Wynika to przede wszystkim z panuj¹cej w po³owie lat dziewiêædziesi¹tych "mody" (wola³bym tego mod¹ nie nazywaæ, bo w sferze hiphop'u s³owo to ma raczej pejoratywne zabarwienie, ale nie mogê znaleÿæ lepszej alternatywy) na twarde, mroczne bity. Nie chcê przez to powiedzieæ, e jest to p³ytka w stylu "Tical" Metha. Po prostu "Goodfellas" to album charakterystyczny dla brzmienia D.I.T.C. po³owy lat dziewiêædziesi¹tych. I nie jest to bynajmniej zarzut, wprost przeciwnie. W obecnych czasach, w okresie nat³oku plastiku i komercyjnej tandety bardzo mi³o jest wybraæ siê w swoist¹ podró i pos³uchaæ czegoœ takiego, jak choæby opisywany przeze mnie kr¹ ek. Za stronê muzyczn¹ jest odpowiedzialny oczywiœcie przede wszystkim Showbiz wspólnie z Andre -10 z 14 utworów. Pozosta³e 4 to dzie³a DJ Premiera, DJ Roc Raidera, kumpla z D.I.T.C. - Lorda Finesse, a jeden utwór powsta³ we wspó³pracy z Dres z Black Sheep. Jak ju powiedzia³em, strona muzyczna jest raczej ciê kawa w klimacie (ale w najlepszym tego s³owa znaczeniu oczywiœcie), mo e prócz "Add On" produkcji Finesse`a, troszkê bardziej pozytywnego. Z moich doœwiadczeñ wynika, e wszystkie numery powinny przypaœæ do gustu rodzimym wilebicielom twardego hip-hop'u, a zw³aszcza fanom Diggin` In The Crates. Do moich osobistych faworytów nale ¹ "Add On z goœcinn¹ produkcj¹ i rymami Lorda Finesse`a, "Got The Flava", w którym niespodziewanie (aczkolwiek bardzo celnie!) pojawia siê sam Ticallion Stallion, czyli Method Man, oraz "Neighbahood Sickness z Da Ghetto Dwellaz. Uwagê zwraca te z pewnoœci¹ "All Out", z cutem z utworu Redmana. Szczerze powiedziawszy, to powinienem wymieniæ tu wszystkie utwory z p³yty. Tak, tak Drodzy Czytelnicy, takie siê wtedy w³aœnie p³ytki wydawa³o, zajebiste od pocz¹tku do koñca. Szkoda, e te czasy minê³y. O niekomercyjnym podejœciu autorów tego i innych podobnych albumów mo e œwiadczyæ choæby fakt, e na ok³adce nie zamieszczono adnych wzmianek o goœciach. Mog³oby to nie dziwiæ, ale nie w sytuacji, gdy na p³ycie pojawia siê goœcinnie Method Man, którego imiê ju wtedy (a co dopiero obecnie) by³o gwarancj¹ tego, e p³ytkê zakupi ca³kiem pokaÿna rzesza zajawkowiczów. Na szczêœcie pozosta³a spuœcizna minionych lat w postaci kilkudziesiêciu zajebistych, prawdziwie rapowych p³yt, których mo emy sobie pos³uchaæ. Ale bez kitu, jak siê pos³ucha tej p³yty, a zaraz potem jakiejœ nowoœci, to a siê ³ezka w oku krêci i chcia³oby siê rzec g³oœno: "to by³ hip-hop... Puffcio (Puffcio@hip-hop.pl)

28 HIP-HOP.PL #16 - muzyka / opisy klasycznych p³yt 28 Diamond "Hatred, Passions And Infidelity" Mercury Records, 1997r. 1. Intro 2. Flowin` 3. MC Iz My Ambition 4. No Wonduh (The Projects) 5. The Hiatus 6. J.D.`s Revenge 7. Painz & Strife 8. Can`t Keep My Grands To Myself 9.5 Fingaz Of Death 10. This One 11. Never 12. Cream N Sunshine 13. Gather Round 14. K.T. 15. On Stage 16. Epilogue Diamond, zwany te czasem Diamond D to kolejny reprezentant D.I.T.C., o którym chcia³bym wspomnieæ na ³amach Gazety Hip-Hop.Pl. Poza tym, e wraz z Fat Joe dzier y tytu³ najgrubszego cz³onka sk³adu (nie wiem dok³adnie który jest ciê szy, przykro mi bardzo, niektórzy czepialscy mog¹ siê o to przypierdoliæ, ale mam to w dupie), to jest producentem i MC. I nie jest jakimœ tam nowicjuszem, bo ju w 1979 (!!!) roku by³ DJ`em Jazzy Jay`a. Potem, bli ej ju lat dziewiêædziesi¹tych zaj¹³ siê produkcj¹ g³ównie dla pozosta³ych cz³onków D.I.T.C. W 1992 roku nagra³ swój debiutancki album "Stunts, Blunts & Hip-Hop". Potem pojawia³ siê na w³aœciwie ka dej z p³yt ze swoich ziomali, zarówno jako producent, jak i MC. I trzeba mu to przyznaæ, zawsze trafia³ w dziesi¹tkê. Posiada ciekawy g³os i naprawdê du e umiejêtnoœci w sklecaniu swoich historyjek prosto z nowojorskiego Bronxu. W 1997 roku dopiero zebra³ siê i nagra³ drug¹ p³ytkê "Hatred, Passions And Infidelity", która, jak przysta³o na produkcjê ze stajni "kopaczy", jest t³ustym k¹skiem dla wielbicieli dobrych, rapsowych brzmieñ. Tym razem nie jest to jednak w 100% ciê ki, hardcore`owy sound, co nie znaczy jednak, e album jest miêkki. Powiedzia³bym w ten sposób: jest on bardzo urozmaicony. Mroczne i twarde kawa³ki, w stylu "MC Iz My Ambition", czy genialnego wprost "5 Fingaz Of Death", przeplataj¹ siê z numerami zupe³nie nietypowymi dla artystów pokroju Diamonda, jak choæby "Cream N Sunshine", czy "Can`t Keep My Grandz To Myself". To jakby dwie strony jednego medalu, któe wzajemnie siê uzupe³niaj¹, i to znakomicie. Poza tego rodzaju kontrastami jak opisane wy ej, jest tu parê utworów po prostu nowojorskich, ani miêkkich, ani na przesadê mrocznych. Mowa tu choæby o zajebistym "The Hiatus", czy "Never". Mimo swojego niew¹tpliwego talentu producenckiego Diamond postanowi³ "daæ siê wykazaæ" kilku innym potentatom w dziedzinie bitów. Mamy tu 13 instrumentali Diamonda i po jednym Kida Capri ("5 Fingaz Of Death"), SHAEASE ("J.D.`s Revenge") i Buckwild ("On Stage"). Z tej trójki wyeliminowa³bym tylko SHAEASE i jego sofciarski bit, za to Kid Capri (od zawsze skoligacony z D.I.T.C.) i Buckwild wysma yli dwie pere³ki. Sam Diamond te nie pró nowa³ i jego podk³ady stoj¹ na bardzo wysokim poziomie, zarówno te w ciê szych, jak i w bardziej lajtowych klimatach. U ywa³ te wielu sampli z klasyków czarnej muzyczki, a tak e z hip-hop'u, np. ze "Stakes Is High" De La Soul. Szczególnie fajnie wkomponowa³ sampel z Jerry`ego Butlera w "Never", w którym to wraz z Sadat X wychwalaj¹ jaranie i œlubuj¹, e Mary Jane nigdy nie opuszcz¹. Równie od strony wokalnej na p³ycie pojawi³o siê paru goœci: John Dough, Busta Rhymes, wspomniany Sadat X, kilku ziomków z D.I.T.C. (Big L, A.G., Fat Joe, Lord Finesse), wszyscy W "5 Fingaz Of Death", Phife Dog, Pete Rock i kilka mniej znanych osobistoœci. Zasadniczo uwa am, e na tej bardzo urozmaiconej i ciekawej p³ytce ka dy fan nowojorskiego boom-bapu znajdzie coœ dla siebie i bêdzie z zakupu owego albumu zadowolony. Nie jest mo e ³atwy do zdobycia, ale dla chc¹cego nic trudnego (radzê poszukiwania w sklepach muzycznych w sieci). Gor¹co polecam. Puffcio (Puffcio@hip-hop.pl)

29 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 29 Superrappin Tour w Szczecinie Superrappin Tour w Szczecinie. Takie has³o by³o powtarzane od jakiegoœ miesi¹ca. Ca³e miasto obwieszone by³o plakatami, reklamy mo na by³o us³yszeæ w radiu, donosi³y o tym strony internetowe i gazety. Nie mo na by³o przejœæ obok tego obojêtnie. Dla wielu osób, artyœci, którzy przyjechali 2 lutego do Szczecina, to œcis³a czo³ówka hip-hop'u. Kiedy o (pó³ godziny po otwarciu lokalu) weszliœmy do œrodka, by³o ju sporo osób. Spodziewa³em siê, e lokal siê zape³ni tak mocno jak na poprzednim koncercie, gdy obejrzeæ 3H/Warszafski Deszcz przysz³o 900 osób. Jednak a takiego t³umu nie by³o i chyba dobrze, dziêki temu nie trzeba by³o bawiæ siê w t³oku, co jak wiadomo do najlepszych doœwiadczeñ nie nale y. Imprezê rozpocz¹³ dj Twister. Gra³ od dziewiêtnastej do rozpoczêcia koncertu, a potem koñczy³ imprezê. Co jakiœ czas, z jego vinyli wychodzi³y kawa³ki zapowiadaj¹ce to co siê mia³o staæ tego wieczoru. Pojawi³ siê te kawa³ek, którego w Szczecinie specjalnie nie trzeba reklamowaæ, czyli "Rozmowa" ony. Czemu o tym piszê? OdpowiedŸ jest prosta: Twister po prostu mistrzowsko go "zagra³". rozmawialiœmy by³ Declaime. Dla ludzi w klubie, rozpocz¹³ siê niezapomniany koncert. Pierwsi na scenê wyszli 5 Deez, a za gramofonami stan¹³ dj Kut L, który wspiera³ ca³¹ ekipê Superrappin, oprócz Lone Catalysts, ale o tym za chwilê. 5 Deez rozbujali publikê bardzo szybko i skutecznie. Grali bardzo ywio³owo, niesamowicie ruszali siê na scenie i pokazali jaka przepaœæ jest w tworzeniu show pomiêdzy polskimi raperami a nimi. To nie zarzut do naszych MCs, ale zachêta do pracy. Tekst o niesamowitym kontakcie z publicznoœci¹ móg³bym w zasadzie, kopiowaæ i wklejaæ przy omawianiu ka dego z wystêpuj¹cych artystów. Tylko, e nie koñca by³aby to prawda, poniewa ka dy robi³ to na swój sposób. Przyznam siê, e nie widzia³em ca³ego koncertu 5 Deez, czego oczywiœcie, a³ujê, ale w tym czasie razem z Mag¹ i Cendem przeprowadzaliœmy wywiad z Declaime có, nie ka demu jest dana zdolnoœæ do bilokacji. Niestety. Potem na scenie pojawi³ siê Declaime. 5 Deez rozgrzali publicznoœæ, która wybitnie czeka³a na nastêpne emocje. Declaime je da³, ale... ale jego melodyjne, spokojniejsze kawa³ki uspokoi³y publikê, wprowadzi³y j¹ w inny rytm. Na pewno nikt nie przesta³ siê bawiæ, ale by³o spokojniej. Declaime co chwila rzuca³ has³a "Real Hip-Hop", Oko³o 22 do klubu przyjechali 5 Deez, Lone Catalysts, Declaime i Grand Agent. Dla nas rozpocz¹³ siê wtedy czas pracy, czyli wywiady i fotografowanie. Pierwszym, z którym FOT. HEX

30 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 30 a publicznoœæ gromko mu odpowiada³a. Niesamowity artysta, potrafi¹cy doskonale bawiæ siê tym co robi. Ten koncert najbardziej utkwi³ mi w pamiêci, pewnie dlatego, e by³ inny od reszty. O tym, jak go przyjê³a publicznoœæ, niech œwiadczy to, e g³oœno skandowa³a "Declaime, Declaime" kiedy ten koñczy³ koncert. Co wa ne nie zszed³ ze sceny, tylko czeka³ na koncert Lone Catalysts, ca³y czas stoj¹c i popijaj¹c piwo na ty³ach sceny. Zreszt¹ tak robi³a wiêkszoœæ artystów wystêpuj¹cych tego dnia w S³owianinie podczas koncertów ³atwiej by³o ich z³apaæ na scenie ni na backstage'u. Wracaj¹c do Declaime'a to po koncercie d³ugo mu uœmiech nie schodzi³ z twarzy, chyba te by³ pod wra eniem, tego jak go przyjêto w Szczecinie. Po koncercie Declaime'a za adapterami stan¹³ sam J Rawls i w ten sposób zaczê³o siê show Lone Catalysts. Zaraz po dj'u na scenie pojawi³ siê MC, czyli J Sands i od razu przyst¹pi³ do "nakrêcania" publiki. Robi³ to wspólnie z J Rawls em, który stoj¹c za adapterami nie ogranicza³ siê tylko do puszczania muzyki, ale równie w³¹cza³ siê w ten koncert. Tu pojawi³y siê nowe has³a, co chwila mo na by³o us³yszeæ: "Do that shit...", na co g³oœno odpowiada³a publika. Has³a odnosi³y siê do poszczególnych osób na scenie, ale szybko J Sands wykrzycza³ "Smoke that shit..." i wymownym gestem (przyk³adaj¹c odpowiednio u³o one palce do ust) pokaza³ o co mu chodzi. Publicznoœæ oczywiœcie odpowiedzia³a. Pocz¹tkowo J Rawls, wyszed³ na scenê w rêkawiczkach, ale szybko je zdj¹³, przed rozpoczêciem grania. Lone Catalysts z powrotem doprowadzili publikê do stanu w jakim j¹ zostawili 5 Deez. W miêdzy czasie rzucali w publicznoœæ gad ety plecaki, koszulki jeden z nich poszybowa³ za wysoko i uderzy³ FOT. HEX FOT. HEX W reflektor nad scen¹. Podobny los spotka³ póÿniej koszulkê, rzucon¹ podczas kocertu Grand Agent'a, ta z kolei o ma³o nie zawis³a na konstrukcji podtrzymuj¹cej te reflekory. Ostatecznie, wszystko znalaz³o swojego nowego w³aœciciela. Na sam koniec imprezy na scenê wyszed³ Grand Agent. Tu pojawi³o siê nowe has³o, tym razem typowo ukierunkowane na podkreœlenie zabawy, która ma byæ w klubie. Jego koncert, to ca³a masa dobrej imprezy, przy dobrym rapie. Gra³ d³ugo, zarymowa³ nawet swoje pierwsze kawa³ki, jak sam powiedzia³. Podczas jego koncertu wysiad³ mu mikrofon i poprosi³ o nowy. Salwê œmiechu wywo³a³o jak nagle z g³oœników pop³yn¹³ g³os akustyka: "raz... raz..", ale chwilê póÿniej, po przekazania mikrofonu, Grand Agent dokoñczy³ granie. W pewnym momencie rymowa³ na dwa mikrofony jeden dla siebie, a drugi trzymaj¹c w lewej rêce co chwila skierowywa³ w stronê publiki, eby ta powtarza³a za nim has³a. Znowu niesamowity kontakt z publicznoœci¹, znowu niesamowity show, znowu niesamowity koncert... trudno wymyœliæ jakieœ bardziej oryginalne okreœlenia, na to co tam siê dzia³o. Kiedy koncert skoñczy³ Grand Agent, wszyscy wystêpuj¹cy tego dnia wyszli na scenê i zaczêli freestyle. Niesamowicie wygl¹da³a ta wspólna zabawa. Przekazywanie mikrofonów i widok, e tym ludziom sprawia to przyjemnoœæ. Za adapterami pojawi³ siê dj... Declaime. Z uœmiechem na ustach wybiera³ p³yty i puszcza³ podk³ady. Oczywiœcie nie popisywa³ siê ekwilibrystyk¹ zawodowego dj'a, ale to przecie mia³a byæ ju tylko zabawa. I by³a, szczególnie w momencie, kiedy wykonawcy zaprosili na scenê dziewczyny i w kilka póÿniej sekund rymowali w "t³umku" dziewczyn, podaj¹c sobie mikrofony nad ich g³owami. Jest jeszcze jedno s³owo, którego nie u y³em do opisu

31 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 31 tej imprezy. To s³owo to profesjonalizm. Superrappin Tour trwa w ca³ej Europie od kilkunastu dni, koncerty s¹ grane codziennie W innym mieœcie, a po artystach nie widaæ by³o nawet cienia zmêczenia. Nie odmawiaj¹ rozmowy, wywiadu, z³o enia autografu... Niesamowicie du o energii wk³adaj¹ w ka dy koncert. Po zakoñczeniu freestyle'u zeszli do publicznoœci bawiæ siê razem z ni¹, do muzyki puszczanej przez dj Twistera. To robi niesamowite wra enie. Innym mi³ym akcentem by³o zaznaczanie tego, e graj¹ razem. Ka dy schodz¹cy ze sceny mówi³ o koncercie reszty ekipy Superrappin. Artyœci pozostawali na scenie, eby ogl¹daæ koncerty reszty wykonawców. Na forum (hip-hop.pl/forum) przeczyta³em komentarze, e by³a to najlepsza impreza. Nie wiem, by³o ju ich kilka, e przypomnê B.O.T.Y EE, koncert Cappadonna w Szczecinie... czy ta by³a lepsza? To tak jakby kazaæ wybieraæ pomiêdzy Mercedesem i BMW. Jedno jest pewne jest niezapomniana. Dobrze, e kolejny raz agencja El Paso zdecydowa³a siê na œci¹gniêcie tak du ego wydarzenia do Szczecina. Mi³o by³o byæ patronem medialnym tej imprezy. Seba (Seba@hip-hop.pl) FOT. HEX FOT. HEX FOT. HEX FOT. HEX

32 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 32 Relacja z koncertu Fenomenu i Peel Motyff Olsztyn r. "Hip-hop'owe po egnanie roku, gdzie na naszej scenie zagraj¹ gwiazdy: Fenomen i Peel Motyff". Takimi s³owami klub chcia³ przyci¹gn¹æ publicznoœæ, widzów na imprezkê, która zosta³a zaplanowana na dwa dni przed wigili¹, a plakaty pojawi³y siê parê dni przed imprez¹ - oczywiœcie w tajemniczych okolicznoœciach, systematycznie znika³y z przystanków i s³upów. Jaki by³ koszt wstêpu na taki koncert? Zgadujcie, no ile? 25? 15? 12? nie, bo zaledwie 7z³! Mimo takiej okazji do klubu zawinê³o zaledwie 200 osób, no w porywach do 300. Jedyn¹ ekip¹, która mia³a supportowaæ Fenomen i Peel Motyff by³ Schemat Sk³ad z Podgrodzia. Wspomniany przed sekund¹ zespó³ wyszed³ na scenê oko³o godziny Zagra³ swoje starsze numery, w których dominowa³o "JK Je*aæ Konfidentów" oraz "pozdrowienia dla Policji". Scenê okupowali przez oko³o 30 minut. W trakcie ich koncertu pod scen¹ przy schematowych podk³adach bawili siê tylko ziomale olsztyñskiej ekipy. By³o ich z dwudziestu, reszta osób siedzia³a przy stolikach s¹cz¹c kolejne piwka. Planowo po Schemacie na scenie mia³ siê pojawiæ Peel Motyff, ale w zwi¹zku z tym, e Fenomen dopiero oko³o bêdzie w Olsztynie. Szef klubu podj¹³ decyzjê o przesuniêciu Peelów na godzinê W zwi¹zku z tym przez ponad godzinê scena mia³aby byæ wolna. Jednak okaza³o siê, e chwilê po Schemacie do mikrofonu dorwa³o siê kilku emsi. Przyk³adem mo e byæ Komix Squad w liczbie dwóch emsi zamiast trzech. Nastepnie freestyle'uj¹cy Emil z Jarotrap. PóŸniej NDS w liczbie dwóch goœci. Po prostu ludzie Ci próbowali uratowaæ sypi¹cy siê koncert. Wychodzi³o im to raz lepiej raz gorzej. Dopiero ko³o na scenê wkroczy³ Grzet i Luigione z Peel Motyff. Apele i proœby pierwszego emsi aby ludzie podeszli pod scenê zosta³y nagrodzone gwizdami i wyzwiskami. Mimo tego, Peel rozpocz¹³ swój koncert. Ich wystêp na scenie zosta³ i tak skrócony o jeden kawa³ek. Powód? Ma³o osób pod scen¹ i na dodatek wszyscy stali, a nie skakali jak to bywa na porz¹dnych koncertach. Peel Motyff zagra³ miêdzy innymi "Wolnoœæ S³owa", "Jointy, browar, dziwki", "Daj talary", "Wkurwiam siê", "Sieæ", "Nie jest tak Ÿle". W trakcie koncertu Pil Motyw (jak mówi³ Master of Ceremony) do klubu przyjecha³ Fenomen. Widaæ by³o nie lada zdziwienie na twarzy Ekonoma, ó³fa, Ziaji, Mazsy. W koñcu w klubie by³o niewiele ludzi, a zaledwie garstka bawi³a siê pod scen¹. Kiedy Peel Motyff rozpocz¹³ graæ "Nie jest tak Ÿle" nagle du a grupa ludzi ruszy³a w stronê sceny. Niestety by³o to ju na sam koniec koncertu Peel Motyff. Gdzieœ w kwadrans po Peelach na scenê wszed³ Fenomen. Apel Ekonoma, aby ludzie podeszli pod scenê wywo³a³ w jednej czêœci klubu gwizdy, a w innej czêœci œmiech. Jeden odwa ny krzykn¹³ COŒ do Ekonoma, ten W sposób kulturalny podziêkowa³. Nastêpnie rozpocz¹³ siê koncert ca³ej warszawskiej ekipy. Zagrali dok³adnie "Yelonky", "Sensacja", "Szansa", "P³yta". Koncert trwa³ by d³u ej gdyby nie awaria sprzêtu. Po prostu p³yta z podk³adami zaczê³a skakaæ w miejscu. Doprowadzi³o to do tego, e nagle w³¹czy³ siê... Tede. Spowodowa³o do gwizdy i salwê œmiechu na sali. W koñcu ch³opaki zdenerwowali siê roz³¹czyli swój mikrofon, zabrali podk³ady i poszli do pokoju dla artystów. Tam to siê dzia³o. Widaæ by³o podirytowanie Peel Motyffu oraz Fenomenu takim stanem rzeczy. Dosz³o nawet do tego, e jeden emsi z Fenomenu powiedzia³, e nigdy nie przyjad¹ do tego klubu (lub do Olsztyna - to nie zosta³o sprecyzowane). "Hip-hop'owe po egnanie roku z Fenomenem i Peel Motyffem" okaza³o siê wielk¹ klap¹ ze strony publicznoœci (bardzo ma³a iloœæ) i cz³owieka co prowadzi³ ca³¹ imprezê zza sprzêtu muzycznego. Geer (Gerr@hip-hop.pl)

33 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 33 Dzieñ Prawdy - Toruñ Oczami Torunianina Nadszed³ Dzieñ Prawdy - kolejny dzieñ który zaznaczy³ siê w historii polskiego breakdance. Wszystko rozpoczê³o siê od godziny Grupka ludzi kot³uje siê przy wejœciu, czêœæ zastanawia siê czy wejœæ (30/35 PLN). Jak ka dy kto postanowi³ wejœæ zosta³em skrupulatnie sprawdzony przez ochronê, jeszcze szatnia i spokojnie z piwkiem w umiarkowanej cenie mo na by³o sprawdziæ co ju siê dzieje. Na œrodku sali zrobiono miejsce do bitwy, które ogrodzono barierkami. Obok podest a na nim did ejka, przy której w ró nej konfiguracji niesamowite rzeczy wyprawiali Kostek (Koszalin) i Feel-X (MAD Crew Koñskie) zapodaj¹c œwietn¹ muzykê do breaka z przeogromn¹ iloœci¹ skreczy. Ca³¹ imprezê nale ycie prowadzi³ Funny. Nag³oœnienie, jak i oœwietlenie, by³o idealnie przygotowane i nie da³o plamy w trakcie ca³ej imprezy. Na kontest przybyli b-boy'e z ca³ej Polski (m...in z Gniezna, Koszalina, Kielc, Opola, Pi³y, Poznania nie zabrak³o reprezentantów Torunia), którzy do boju startowali w 3-osobowych sk³adach. Sponsorzy zapewnili im napoje (Pepsi, Red Bull) i szame. Piêciominutowe walki, które odbywa³y siê w systemie fina³owym, oceniali trzej dobrzy b- boy'e: Mysza (Koszalin) oraz Decu i Fasi (Œwidnica). Zwracali przede wszystkim uwagê na technikê i wczucie siê w p³yn¹c¹ muzykê. Niektóre bitwy by³y tak wyrównane, e koñczy³y siê remisem. "Wynik, wynik... Jaki jest wynik?". Po bardzo zaciêtych fina³ach (oko³o 22.00) przy niesamowitym aplauzie publicznoœci pierwsze miejsce zajê³o Broken Glass (II edycja) z Kielc. Otrzymali nagrodê 1500 z³. i puchar. Kolejne miejsca to Non Toper, Crazy Squad i Gang Leppera (jak zosta³o powiedziane ludzi Leppera mo na spotkaæ wszêdzie). M.in. wystêpowa³y sk³ady o takich nazwach jak Cadish Obsession, Kosmo City Crew, Crazy Steps, Ready To Battle, Króliczki Playboya, Skill Force Crew, Pi³a czy Schwarzepetelachy. Trzeba przyznaæ, e by³o co podziwiaæ, zmyœlne ewolucje, figury i wspólne uk³ady. Najwiêkszy entuzjazm jednak wywo³ywa³y wystêpy juniorów (10-12 lat) oraz poza konkursem popisy dziewczyn b-boy'ek. Po fina³ach przyszed³ czas na koncert Kalibra 44. Po ma³ej reorganizacji miejsca na sali, postawieniu i pod³¹czeniu sprzêtów publika, która pomimo za³o eñ pewnych ludzi przyby³a w du ej iloœci, oblê y³a miejsca przy barierkach, przy scenie. Rozgrzewa³ Funny z kawa³kiem "Ja to zrobiê dobrze". Gdzieœ oko³o wkroczy³ upragniony Kaliber. Z drugiej p³yty zagrali "Gruby czarny kot...", "Miêdzymiastowa", "Kontem OK. i "Film", a z "3:44" pojechali "Baku Baku to jest sk³ad", "Normalnie o tej porze", "Masz albo myœlisz o nich", "Wena", "Konfrontacje" i "Co robisz?". Rymowali do swoich podk³adów (to by³o chyba CD), ale równie do bitów z czarnych p³yt. Feel-X ponownie pokaza³ swoje skillz, gra³ razem z DJ Bartem. "rób co najlepiej ci wychodzi...". Goœcinnie na scenie zapoda³ równie Wujek, który wpad³ nagraæ materia³ do swojego programu. Po ponad godzinnym "gor¹cym" koncercie do 2.00 w nocy Kostek prowadzi³ after party. Podsumowuj¹c: pierwsz¹ tego typu imprezê W Polsce uwa am za udan¹. Bardzo dobra organizacja pozwoli³a na jej bezproblemowy przebieg. By³o co zobaczyæ i pos³uchaæ a dobr¹ zabawê mo na chyba ujrzeæ w telewizji regionalnej i na polskiej Vivie. Pomimo drogiego biletu warto by³o znaleÿæ siê na takiej imprezie. Karnet karnet@hiphop.torun.com.pl Wiêcej mo esz poczytaæ i zobaczyæ na stronie toruñskiej sceny hip-hop'owej:

34 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 34 Dzieñ Prawdy - Toruñ "DZIEÑ PRAWDY" tak nazywa³a siê impreza, która mia³a miejsce 12 stycznia 2002 r. W klubie "OD NOVA" w Toruniu! Chyba ka dy z was s³ysza³ to i owo na jej temat i e takowa biba mia³a miejsce? Impreza odby³a siê planowo i w sumie ca³kowicie bez wiêkszych problemów.tak siê sk³ada e mia³em to szczêœcie i by³em tam obecny. Tak wiêc przypad³a mi zaszczytna rola napisania relacji z tej imprezy. Musze przyznaæ e nie jestem w stanie przenieœæ ca³ego klimatu, ale postaram siê wam przedstawiæ wszystko z jak najlepszej strony, na tyle ile by³em w stanie z niej zapamiêtaæ. Wyruszyliœmy z Warszawy o godz z Dworca Zachodniego. W sumie z mn¹ jecha³o jeszcze tylko trzech typków ( Rajdon, Albert i Elo, czy jak mu tam ), w poci¹gu spotkaliœmy Myszê (dla œcis³oœci jednego z sêdziów) wraz z trzema uczniami i trzema typkami z NSB (Non Stop Blunty), którzy brali udzia³ w zawodach. W poci¹gu spotkaliœmy tak e trzech pacjentów z Siedlec z Street Kids Cru. Czas podró y szybko zlecia³ na klimatycznych rozmowach, Toruñ jest dok³adnie 233 km od Warszawy, jechaliœmy oko³o 3 godz. Punkt znaleÿliœmy siê na dworcu w Toruniu, nie powiem eby to by³y rajskie widoki! Szybkie przegrupowanie, tj. skierowaliœmy swe kroki za Mysz¹ i reszt¹. Wsiedliœmy do autobusu, nie pamiêtam numeru, ch³opaki na koñcu zaczêli tagowaæ i kierowca nie chcia³ dalej jechaæ, jakiœ wyczesany pacjent! W koñcu jednak ruszy³ i znaleÿliœmy siê pod klubem, na pierwszy rzut oka pomyœla³em e pewnie bêdzie niez³a lipa. Zauwa yliœmy jak¹œ dziwn¹ kolejkê na ty³ach klubu, my te tam uderzyliœmy, okaza³o siê e wpuszczaj¹ Oczami Warszawiaka na razie tylko uczestników turnieju. Us³ysza³em e wejdziemy dopiero o 16.00, wiêc skoczyliœmy na ma³e co nieco do pobliskiego spo ywczaka. PóŸniej jak zwykle nudne czekanie pod klubem, tak oko³o zaczêli wpuszczaæ. Na dzieñ dobry ochroniarz chcia³ zabraæ mi aparat bo powiedzieli mu eby nie wpuszczaæ z kamerami, ale frajer! W koñcu jednak œciemniliœmy, e schowamy go do plecaka, czego oczywiœcie nie zrobiliœmy, póÿniej okaza³o siê e po prostu nie mo na by³o nic krêciæ bo materia³ bêdzie dostêpny tylko na stronie hiphop.pl, ale jazda, nie? Dobra jesteœmy w klubie ca³kiem spoko klimacik, na œrodku sali zosta³o wyznaczone miejsce do tañczenia, odgrodzone barierkami, tam rozgrzewa³y siê ju od kilku godzin squady, które mia³y wyst¹piæ. Od razu us³ysza³em: Chyba sobie nie pomachamy", rozejrza³em siê i w sumie oprócz tego miejsca na scenie tañczyæ mo na by³o jedynie na w¹skiej scenie i po prawej stronie (tam ³amali siê tylko na pocz¹tku, potem tam zebra³a siê publika i to miejsce odpad³o). Jednak póÿniej mo na by³o poœmigaæ w tych dwóch miejscach podczas przerw w turnieju, robi³y siê kó³eczka i wszyscy dawali sekwencje. Wracaj¹c do zawodów, nie zwróci³em uwagi kiedy siê rozpoczê³y! Do oko³a mnie zaczê³o pojawiaæ siê coraz wiêcej ludzi, klub powoli siê zape³nia³! Znalaz³em dobr¹ miejscówkê i za chwile, wszystko ruszy³o! Najpierw Kie³po og³osi³ wszem i wobec, i zapisa³o siê 27 squadów i w zwi¹zku z tym battelki bêd¹ trwa³y po 5 minut. Potem przedstawieni zostali trzej sêdziowie: Mysza (Koszalin), Decu i Fazi. Oczywiœcie skoro maj¹ oceniaæ innych powinni pokazaæ co sami potrafi¹! Dj zacz¹³ graæ konkret muzê i ka dy z sêdziów da³ krótk¹ pokazówkê, muszê przyznaæ e nie faworyzuj¹c Myszy to on da³ najlepszy pokaz umiejêtnoœci. Chwile póÿniej po dwóch stronach stanê³y dwie pierwsze trzy osobowe ekipy. Kilka pierwszych battelek wygl¹da³o dosyæ dziwnie, a to dlatego e ekipy nie by³y przygotowane na tak szybk¹ walkê, 5 minut to

35 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 35 ma³o, a tylko tyle mieli eby pokazaæ co potrafi¹ i na co ich staæ. Nastêpne ekipy stara³y siê ju coraz wiêcej dawaæ z siebie ju w tej pierwszej walce. Wszystkich zdziwi³ wynik pierwszej walki NON TOPER'ów, nie pokazali wszystkiego na co ich staæ i przegrali, mówiono e walka by³a bardzo wyrównana. PóŸniej by³y jeszcze inne niuanse dotycz¹ce tej ekipy. W trakcie imprezy zg³osi³a siê jeszcze jedna ekipa i sêdziowie zdecydowali, e stocz¹ oni walkê z NON TOPER'ami, którzy ju odpadli i nie powinni braæ udzia³u w dalszych rozgrywkach, tak samo skoro lista ekip zosta³a zamkniêta, dlaczego zapisali tamten squad, pozostawiê to bez komentarza! Same jednak pojedynki by³y naprawdê zaciête i ciê ko by³o zdecydowaæ kto wygra³ bo poziom by³ z regu³y wyrównany, przynajmniej je eli chodzi o te bardziej znane ekipy. Z ekip, które pamiêtam, a które nie dosta³y siê do pierwszej czwórki bêd¹: KRÓLICZKI PLAYBOY'A, READY TO BATTLE podzieli³ siê na dwie ekipy po 3 osoby, PI A! Ka da z ekipa pokaza³a naprawdê zajebist¹ wole walki, wspania³e pover'y i orginale style! Co do tych ostatnich czyli styli to chyba ka demu kto by³ na tej imprezie wry³a siê w pamiêæ przek³adanka Stacha (READY TO BATTLE) z czapk¹, kombinacje z nogami i jego zajebista sylwestrowa peru³ka! Nie trzeba chyba mówiæ e najm³odsi uczestnicy tej imprezy, pokazywali takie rzeczy, e nie jednemu w³osy na g³owie dêba stawa³y, np. Pawe³ek z Crazy Squad i jego 3, a raz nawet 4 Twistery! Je eli chodzi o muzê to by³a wyjebana w kosmos, jedyne zastrze enie mo na mieæ do tego jak j¹ miksowali Kostek, Feel-x i Bart, momentami nastawa³a cisza, koleœ daje sekwencje zajebistych styli, czy rowerów a tu cisza, ale w sumie oka. Ju podczas pierwszej przerwy s³ysz¹c spoko breakbity rozrywa³o mnie ciœnienie zreszt¹ chyba jak przez ca³y czas trwania tej imprezy. Rzecz oczywista, momentalnie wbi³em na parkiet, od razu poczu³em siê jak na imprezie w Szczecinie na "Battle Of The Year East Europe", wszêdzie dooko³a bboy'e, spoko œwinie i konkret klimat, to co bboy lubi najbardziej! Dobra ale zawody trwaj¹ dalej, wkrótce skoñczy³a siê druga czeœæ eliminacji, nastêpna przerwa i fina³. Cz³owieku to co dzia³o siê na parkiecie podczas ca³ej tej imprezy, a g³ównie podczas fina³u jest nie do opisania! Style, powery i kosmiczne bridge freeze'y to normalka podczas ka dej z walk! Bary w obie strony! Dziewi¹tka na nadgarstku, fiflaki, salta, thomasy na szpagacie, kraby, bañki dos³ownie wszystkiego by³o pe³no! Poziom polskiej sceny Breakdance jest lepszy z imprezy na imprezê! Toruñ potwierdza te s³owa w 100%! Móg³bym tak laæ wodê jeszcze ze dwie strony, ale po co? Najwa niejsze czyli wynik imprezy! No wiêc tak czwarte miejsce zaj¹³ GANG LEPPER'A na trzecim znalaz³ siê CRAZY SQUAD z W³oc³awka, na drugim, jak e nie inaczej jak wszystkim znany squad NON TOPER i na pierwszym miejscu BROKEN GLASS 2 EDYCJA z KIELC! Co do zwyciêzców DNIA PRAWDY to mogê dodaæ, e kolesie, którzy tworzyli t¹ formacje mieli we dwóch po 17 lat a trzeci, najm³odszy mia³ lat 12! Wygrali g³ównie dlatego, e zajebiœcie potrafili siê zgraæ, mieli fajne uk³ady i styl. Podczas og³aszania wyników przez Kie³pa powiedzia³ on coœ naprawdê wa nego, co nada³o prawdziwe znaczenie nazwie imprezy. Mianowicie, e tego dnia, nasta³ DZIEN PRAWDY i okaza³o siê co jest najwa niejsze w tym tañcu, a jest to mianowicie styl i jakoœæ, na który najwiêksz¹ uwagê podczas oceniania zwracali sêdziowie! Potem Viva zaczê³a krêciæ program Wujka Samo Z³o i wszyscy z niecierpliwoœci¹ wyczekiwali koncertu Kalibra 44. Uœmiech rozjaœni³ moj¹ facjatê jak i innych, gdy w barze dowiedzieliœmy siê, e browar jest po 4 blachy. Zapanowa³a fajna atmosferka, wszyscy przy browarze i zielonym dymie toczyli dyskusje na temat tego czy tamtego. PóŸniej wyst¹pi³ KALIBER 44 i impra rozkrêci³a siê do maximum. Wyrwaliœmy panienki i to by³o najlepszym uwieñczeniem tej wspania³ej biby. Tak powinno byæ na ka dej tego typie imprezie, podsumowuj¹c wszystko co zobaczy³em tego dnia w Toruniu w klubie "Od Nova" jednoznacznie stwierdzam, e by³a to naprawdê kozacka impreza, i zapytam tylko: Kiedy bêdzie nastêpna tego typu impra? Mam nadzieje e nie zanudzi³em was za bardzo, ale to moja pierwsza relacja! Myœlê e nie posz³o mi najgorzej! Narazka! Radi

36 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 36 Relacja z mistrzowskiego koncertu Molesty Olsztyn r. Pierwszy koncert w nowym 2002 roku w tym klubie zapowiada³ siê nie lada obiecuj¹co. Poniewa na klubowej scenie mia³a zagraæ Molesta wprost z zasypanej œniegiem Warszawy. Wstêp to te nie by³ maj¹tek, bo 9,99z³ to chyba cena odpowiednia na koncert jednej z najbardziej znanych hip-hop'owych ekip? Molesta w sk³adzie: Vienio, W³odi, Pele, Wliku i DJ Dobry Ch³opak w klubie pojawili siê parê minut przed Przed godzin¹, która rozpoczyna³a ca³¹ imprezkê! W planach, której oprócz koncertu Molesty na scenie mia³y siê pojawiæ dwa lokalne zespo³y: Schemat Sk³ad i Próba (znana równie jako Dobry Projket). Kiedy pierwsze osoby pojawia³y siê w klubie (parê minut po 20.00) dosz³o wtedy do przeœmiesznej sytuacji, poniewa na scenie swoje kawa³ki gra³a... Molesta. Do tego Pele zacz¹³ rzucaæ grypsy, robi¹c jakby "Kabaret Marcina Dañca". Widaæ by³o nie lada zdziwienia na twarzach publicznoœci. Po oko³o 20 minutach scenê opuœci³a, Molesta schodz¹c za artowali sobie, e to w³aœnie "skoñczy³ siê koncert Molesta/Ewenement do zobaczenia na nastêpnym" oczywiœcie nikt im nie uwierzy³. Ciekawe, co by by³o gdyby wszyscy uwierzyli?). Dok³adnie parê minut po na scenie pojawi³ siê pierwszy z supportuj¹cych Molestê zespo³ów. Schemat Sk³ad - bo tak brzmi jego pe³na nazwa, znany jest z ma³o ambitnych tekstów: "JK, Jebaæ Konfidentów" czy "Ja*aæ Policjê". Wokó³ tych dwóch wyra eñ krêc¹ siê wszystkie ich teksty. Dzban i Oteh maj¹ jednak swoj¹ wiern¹ publikê, która przychodzi na ka dy ich koncert. Oprócz ma³o ambitnych tekstów maj¹, a dok³adnie mieli (bo nowe ich podk³ady s¹ bardzo dobre) s³abiutkie podk³ady, robione jakby na samplach DANCE. Czwartego stycznia poruszyli jakby wiêksz¹ iloœci¹ osób, g³ównie przez nowe kawa³ki oraz przez lepsze, specjalnie sprowadzane dla Molesty nag³oœnienie. W trakcie koncertu Schematu ju osób w klubie nie przybywa³o, a ich liczba (coœ ponad 500) nie by³a wielkim organizatorskim i promocyjnym wyczynem. Kiedy Dzban i Oteh grali (ok. 30 minut) pod scen¹ bawi³o siê góra 20 osób. Po Schemacie publik¹ zaw³adn¹³ hip-hop p³yn¹cy z g³oœników, a zapodawany przez DJ Dobrego Ch³opaka. Po krótkiej przerwie na scenie pojawi³ siê, chyba najd³u ej, graj¹cy w Olsztynie zespó³, czyli Próba-Dobry Projket. Samir, Kondor i G³owa, czyli trzech emsi zaw³adnêli olsztyñsk¹ publicznoœci¹, mo e podczas ich koncertu nie by³o zbyt du o osób pod scen¹ (góra osób) ale wiele dziewczyn i ch³opców rusza³o cia³kiem i g³ow¹ do przodu do ty³u w rytm podk³adów tego zespo³u. Goœcili na scenie niewiele ponad 30 minut, ale zd¹ yli zagraæ parê kawa³ków ze swojego nielegala, miêdzy innymi: "Byæ kimœ", "Trzeba korzystaæ", "Krople"... (ten zespó³ przyda³oby siê us³yszeæ). Kiedy Dobry Projket skoñczy³ swój koncert do gramofonów dorwa³ siê najpierw Vienio, a póÿniej DJ Dobry Ch³opak. Rozpoczynaj¹c tym samym swój drugi secik tej nocy. Dok³adnie to parê minut po na scenie zaczêli siê pojawiaæ ch³opaki Z Molesty. W nastêpuj¹cej kolejnoœci: W³odi, Wilku, Pele, Vienio. I zaczê³o siê. Pierwsze s³owa Vienia spowodowa³y, e wszyscy (!!), którzy "bawili" siê przy stolikach ruszyli pod scenê - piêkny widok!. Zero osób przy stoliku, a wszyscy pod scen¹. Molesta zagra³a miêdzy innymi takie kawa³ki, jak: "Kto jest kto", "Muszê przetrwaæ", "Muzyka miasta", "Nic nowego". Nawet znalaz³ siê czas na solówkê Vienia z "5G FM", czyli "Iœæ swoj¹ drog¹" tylko nie do oryginalnego podk³adu, a do amerykañskiej podk³adziny. Nastêpnie kolejna partia kawa³ków ca³ego zespo³u miêdzy innymi "Wszystko, co najlepsze", "Dobrze bêdzie, dzieciak" oraz "S³odkie k³amstwa" czyli duet Pelego i W³odiego z "5G FM". Koncert tego zespo³u trwa³ prawie jedn¹ godzinê. Mimo i po oko³o 40 minutach Vieniowi pad³ g³os i mimo, e wczeœniej parê razy mówi³ dobra koniec. Bez apelacyjnie Molesta zagra³a najlepszy koncert, jaki kiedykolwiek da³a w Olsztynie. Ich trzecia wizyta pozostanie na d³ugo w pamiêci olsztyñskich fanów muzyki hip-hop. Geer (Gerr@hip-hop.pl)

37 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 37 W Wyj¹tkowych Okolicznoœciach , Sosnowiec, klub "Strefa" Na temat WWO pojawi³o siê ostatnio sporo plotek, a wszystko z powodu zmian, jakie grupa niedawno przesz³a (zespó³ znany wszystkim jako W Witrynach Odbicia przesta³ istnieæ, a Sokó³, Jêdker oraz Deszczu Strugi stworzyli nowy sk³ad: W Wyj¹tkowych Okolicznoœciach). adne operacje nie przeszkodzi³y jednak najlepszemu, zdaniem wielu s³uchaczy, elementowi Zip Sk³adu nadal nagrywaæ i koncertowaæ. To, jak nieustannie œwietnie radz¹ sobie w tej drugiej dziedzinie, pokazali s³uchaczom po raz kolejny, daj¹c niecodzienny koncert w klubie "Strefa w Sosnowcu. Niecodzienny przede wszystkim z powodu sk³adu, w jakim goœcie z Warszawy siê pojawili: nieobecny by³ Jêdker, a Soko³a na mikrofonie mia³ wspieraæ Koro, na co dzieñ udzielaj¹cy siê w Ziperze. Sytuacja zmusi³a warszawskich raperów do zaprezentowania ich po³¹czonego materia³u, a by³a to pierwsza koniecznoœæ sprawdzenia siê w takim duecie, w zwi¹zku z tym zaistnia³y pewne obawy co do powodzenia ca³ego przedsiêwziêcia. Jeszcze wiêksz¹ presjê na WWO wymusi³y supporty, które od pocz¹tku narzuci³y niezwykle wysoki poziom, wyj¹tkowo mocno, jak na mniej znane grupy, rozgrzewaj¹c liczn¹ publicznoœæ. Zabawa w trakcie ich wystêpów wygl¹da³a tak, jakby za mikrofonem stali ju uznani, ho³ubieni przez fanów hip-hop'u wykonawcy. Przyznam, e po raz pierwszy ujrza³em tak¹ dynamikê i energiê na sali, ju od pierwszego graj¹cego zespo³u. Po zakoñczeniu wystêpu przed Dekadencjê (która stanowi³a ostatni¹ z wspieraj¹cych WWO ekip) Sokó³ ³api¹c za mikrofon sam przyzna³, e nie bêdzie ³atwo, jednak jego klasa jako rapera wystarczy³a, aby tchn¹æ w zgromadzonych pod scen¹ s³uchaczy jeszcze wiêcej mocy. Dwójka wywodz¹cych siê z Zip Sk³adu MC's zaczê³a swój "wyj¹tkowy mix" (jak sami go okreœlili), od pocz¹tku mog¹c liczyæ na wsparcie rozentuzjazmowanej publicznoœci. Wystêp Korasa i Soko³a faktycznie ró ni³ siê od tradycyjnych koncertów do zwrotki jednego drugi dok³ada³ swoj¹, z zupe³nie innego kawa³ka, a wszystko z regu³y do amerykañskich podk³adów (jedynie "Jeszcze bêdzie czas" w po³¹czeniu z "Elementem zaskoczenia" zaopatrzony zosta³ W znajomy bit, podobnie jak dwa inne nagrania z "MasZ I Pomyœl" "W Witrynach Odbicia" oraz "Nie pisz czarnych scenariuszy"). Us³yszeliœmy sporo nowego materia³u, przyznam, e nieliczne ze zwrotek Ko1 by³y mi znajome. Natomiast Sokó³, poza premierowymi kwestiami (m.in. fragmenty kawa³ka "Moda", który wkrótce uka e siê na singlu, czy atak na Eldo w postaci wersów "nie sprzedam siê jak Eldo"), jeszcze bardziej wybieg³ poza schemat, prezentuj¹c zwrotki z pierwszych napisanych przez siebie numerów jedn¹ z nich by³ opis dzielnicy, któr¹ do³o y³ do "W.D.C.S.D. Koñczy", drug¹ natomiast pocz¹tek kawa³ka "Kolenda", jednak bardzo niekompletny, co raper wyt³umaczy³ niepamiêci¹ do dawnych tekstów. Muszê powiedzieæ, e jak na pocz¹tki twórczoœci, rymy by³y wyj¹tkowo dobre. Jedyny obecny tego dnia w "Strefie" cz³onek dawnego WWO wzbogaca³ show tak e komentarzami, wypowiadaj¹c siê m.in. na temat mody na hip-hop, czy wytwórni Prosto, jednoczeœnie zapowiadaj¹c jej plany na najbli sz¹ przysz³oœæ. Sokó³ pokaza³, e ma w sobie coœ z showmana, na scenie zwyczajnie rz¹dzi³. Starania by³y ogromne (wyraÿne zmêczenie graj¹cych pod koniec), ale wystêp nie przebieg³ niestety bezproblemowo. W czasie rapu Zipów da³ o sobie znaæ spierdolony adapter i chwilami s³yszalne by³y trzaski, które utrudnia³y im popis. Przebywaj¹cy za gramofonami Deszczu Strugi robi³ co móg³, aby sobie z tym poradziæ. W pewnej chwili nawet publicznoœæ zosta³a poproszona o "stworzenie" bitu poprzez klaskanie w d³onie. K³opoty nie by³y na szczêœcie na tyle powa ne, aby choæ trochê popsuæ humory znakomicie bawi¹cym siê ludziom. Przez ca³y wystêp WWO publicznoœæ okazywa³a swoje zadowolenie. Sta³ym widokiem by³a roztañczona, nieustannie unosz¹ca rêce w górê grupa osób, wyj¹tkowo spora jak na koncert grupy, która przecie ostatni¹ p³ytê wyda³a dosyæ dawno. Przemierzaj¹c "Strefê", momentami trzeba by³o autentycznie przedzieraæ siê przez t³um, szczególnie na sali ze scen¹, a przecie Sosnowiecki klub nie nale y wcale do ma³ych I ciasnych. To jednak tylko dobrze œwiadczy o œl¹skiej publicznoœci. Sokó³, przemawiaj¹c ze sceny z trakcie wystêpu, zdradzi³ obecnym w "Strefie" jeszcze jedn¹ rzecz - swoje podejœcie do koncertów. Stwierdzi³, e nie s¹ one dla niego tylko schematycznym odgrywaniem kolejnych kawa³ków, ale widowiskiem, które stara siê uczyniæ jak najatrakcyjniejszym. Tym, co wspólnie z Koro zaprezentowa³, z pewnoœci¹ potwierdzi³ te s³owa. Pokaza³ dobre show, nawet w tak wyj¹tkowych okolicznoœciach. Keb(Czyste S³owa) (carton@hip-hop.pl)

38 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 38 Relacja z pseudo festiwalu muzyki hip-hop Cosmo Music Club, Olsztyn Pseudo festiwal muzyki hip-hop odby³ siê dok³adnie dwa tygodnie po œwietnym koncercie Molesty. Jak zapewnia³ szef klubu "przygotujê pulê nagród, która wyniesie 2000z³" - pierwszy powa ny b³¹d. Mimo i mia³ to byæ tylko konkurs zespo³ów z Warmii i Mazur za zgod¹ szefa klubu (drugi powa ny b³¹d) zg³osi³y siê zespo³y z ca³ej Polski. Miêdzy innymi do Olsztyna zawita³y ekipy z odzi, Siedlec, Kwidzyna plus regionalne zespo³y. Kiedy okaza³o siê, e jest prawie 30 ekip, wszystkim (organizatorom) opad³y kopary. Gdy 30 zespo³ów na ma³y festiwal to chyba sporo. Start imprezki przewidziany by³ na dla zespo³ów, a na dla publicznoœci. Szef klubu planowa³ zrobienie przes³uchania przez pierwsze 2h zespo³ów. W jaki sposób? Ka dy wyskoczy z jednym kawa³kiem, który zagra, a nastêpnie Jury wybierze szczêœliw¹ 12-15, którzy zagraj¹ swoje 3 numery. Jednak po rozmowach z reszt¹ "organizatorów" zdecydowa³ siê, aby zacz¹æ imprê bez przes³uchañ. Wed³ug mnie zrobi³ bardzo dobrze, bo np. weÿmy zespó³ z odzi (Impuls) lub z Siedlec (8Ram) i na przyk³ad nie przypasi³yby jury to "CIAO!" dla festiwalu i ca³y przyjazd na marne. W koñcu wybi³a i na scenie pojawi³ siê pierwszy zespó³. PóŸniej nastêpne, nastêpne tak a do kiedy scena sta³a siê w³asnoœci¹ Peel Motyff. Zanim przejdziemy do Pl Motywu trzy grosze o niektórych zespo³ach: Daras - solista z Cz³uchowa, któremu siad³y podk³ady, wiêc nie móg³ siê w pe³ni zaprezentowaæ; generalnie to, co zagra³ wypad³o na poziomie! Teoria G³oszona z Reszla zaprezentowa³a siê bardzo dobrze olsztyñskiej publicznoœci; ciekawe teksty, niez³e podk³ady to atuty tego zespo³u; Element Samoobrony z Gi ycka, zagra³ na poziomie, nie by³o to coœ odkrywczego czy mistrzowskiego, ani coœ tragicznego; Komix Squad zespó³, który zagra³ miêdzy innymi przed Tedeuszem i Ostrym pokazuj¹c, e ma swoj¹ publikê; bardzo dobre podk³ady RzeŸnika, teksty na poziomie pozosta³ych MC to ich wizytówka; Element z Olsztyna, w sumie nowy, m³ody zespó³, ale zaprezentowa³ siê lepiej ni niektóre zespo³y, co s¹ podobno od dawna na scenie!; NDS po przejœciach zdecydowa³ siê na koncert w klubie; zagrali w II-giej czêœci (zero publiki), ale grali nieÿle!; Osete i Szare Twarze, czyli przedstawiciele Elbl¹skiej sceny wypadli przeciêtnie; jakoœ nie przypad³ mi do gustu ich beat'y; Calypso, czyli eñski zespó³ z Gi ycka ekipa, która rozwali³a olsztyñsk¹ publicznoœæ, z tej niemrawej, spokojnej publicznoœci wyci¹gnê³y duuu o energii!; 8Ram z Siedlec; zespó³, który mia³ t¹ przyjemnoœæ, e swoje kawa³ki gra³, dla zerowej publicznoœci; zero ludzi w klubie, ale oni grali dalej; ogólne wra enie w miarê, w miarê!!!; Schemat Sk³ad reprezentacja Podgrodzia zagrali na nowych podk³adach, w zwi¹zku, z czym wypadli o wiele lepiej ni jako support, przed Molest¹ czy przed Peel Motyff i Fenomenem ( ), du ¹ ich wad¹ s¹ teksty: "J.K. - Jebaæ Konfidentów"; TSP (z Torunia) w szczególnoœci zafascynowali DJ Miniego, muza i tekst na wysokim poziomie a DJ, mhhh bardzo dobry!; Impuls z odzi zagrali na podk³adach wykonanych przez O.S.T.R.'ego, w zwi¹zku z tym muza wyœmienita, a teksty... niez³e, do tego ten kobiecy g³os mhhh d³ugo mo na siê tym delektowaæ!; PVO (Piwo) kolo, co poruszy³ t³umem swoim human beat boxem, natomiast jego kawa³ki wypad³y s³abiej ni jego beat box; Pó³nocni Gracze znajomi szefa, ekipa z Kwidzyna, grali przy okazji koncertu K44 w tym samym klubie, mo na ich scharakteryzowaæ w jednym s³owie "s³abiutko!". Ekip by³o jeeeszcze trochê, ale nie zapisa³em sobie ich nazw w zwi¹zku z tym przepraszam zainteresowanych. Ko³o na scenie pojawi³ siê Luigione i Grz z Peel Motyff, a za gramofonami stan¹³ DJ Mini. W trakcie swojego koncertu zagrali takie kawa³ki jak: "Wolnoœæ S³owa", "Nie jest tak Ÿle", "Wkurwiam siê", "Jointy, browar, dziwki"... na scenie goœcili przez ponad 40 minut. W miêdzy czasie dosz³o do wyboru najlepszej tancerki oraz zd¹ y³ siê spieprzyæ sprzêt ze stacj¹ CD (pozdrowienia dla bardzo rozgarniêtego akustyka). Mimo tego Peel Motyff nie przerwa³ koncertu i gra³ nadal. Zespó³ ten tak jak DJ zostawili po sobie bardzo dobre wra enie. Wiele osób negatywnie nastawionych do Grzeta i Luiego zmieni³o zdanie po ich ostatnim koncercie! Sporo osób uwa a³o, e warto by³o przyjœæ na koncert Peelów za 5z³! Po Peelach za scenie pokrêci³o siê parê ekip. Nastêpnie zosta³ rozwi¹zany konkurs - przekrêt XXIw. III-cie miejsce nale a³o do dwóch zespo³ów: Pó³nocni Gracze i Komix Squad. Pierwszy zaj¹³ tê pozycjê, dlatego bo szef klubu musia³ im daæ jak¹œ kasê na powrót do Kwidzyna. Druga pozycja to miejsce, jakie zajê³a eñska ekipa z Gi ycka - Calypso. Pierwsze miejsce przypad³o Jarotrapowi - Dobremu Projketowi z Olsztyna. Dlaczego wygrali, mimo i grali do pustej sali? Szef klubu musia³ im zap³aciæ za ostatni koncert (support przed Molest¹), a do tego wi¹ e z nimi jak¹œ nadzieje - nie wnikajmy. Kolejnym przekrêtem by³o to, e z zapowiadanej puli nagród 2000z³ zniknê³o, oko³o 1700 co da³o 300z³, a nagrody - parodia, skandal! Efektem tego "festiwalu" jest totalny bojkot klubu zarówno przez lokalne zespo³y (wszystkie oprócz zwyciêzców, poniewa ich stanowiska nie znam) oraz przez publikê! Zero koncertów w tym klubie! Geer (Geer@hip-hop.pl)

39 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 39 FreeStyle Battle - Klub Proxima r Niedawno w Warszawie mia³o miejsce naprawdê ciekawe wydarzenie, w klubie Proxima odby³a siê impreza, która nosi³a nazwê Freestyle Battle. Na wolnym móg³ siê zmierzyæ ka dy chêtny mc, który zg³osi³ siê podczas imprezy do organizatorów. Przed konkursem warszawska publicznoœæ mog³a obejrzeæ wystêpy dwóch nieznanych bli ej mi zespo³ów DHO i +KWA. Obserwuj¹c wystêpy oby tych zespo³ów mogê zdecydowanie powiedzieæ, e by³y za d³ugie, poniewa niski poziom mc i s³aba muzyka raczej nie wp³ynê³a na zgromadzonych na sali pozytywnie, a impreza siê nie rozkrêca³a i zrobi³o siê troszkê nudnawo. Po tych zespo³ach zakrêci³ siê NON TOPER MIELONKA najlepszy breakowy crew w europie wschodniej, wystêp by³ bardzo dobry przyjemnie jest ogl¹daæ dobry taniec przy akompaniamencie œwietnych bitów puszczanych przez dj'a. Na imprezie muzykê zmieniali Dj Feel-X i Deszczu Strugi. Po wystêpie polskich breakdancerów, na scenie mogliœmy obejrzeæ wystêp O.S.T.R, który zagra³ rewelacyjny koncert i pokaza³, e jest g³ównym pretendentem do wygranej w konkursie. Jego freestyle by³ po prostu rewelacyjny, nie podoba³ mi siê tylko antypolicyjny manifest Ostrego, który by³ bardzo ziomalski i raczej wygl¹da³o to jak wystêp Molesty, która zreszt¹ akurat tego dnia znajdowa³a siê na sali (a przynajmniej po³owa sk³adu). Bardzo dobry koncert zagra³ zespó³ Slums Attack. To by³ ich pierwszy koncert w Warszawie i zagrali naprawdê œwietnie. Mogê œmia³o za³o yæ, e przynajmniej po³owa publicznoœci, która obejrza³a ich wystêp zainteresuje siê tak e ich now¹ p³yt¹, któr¹ promowali podczas tego koncertu. Zreszt¹ osobiœcie mogê j¹ tak e poleciæ. Oko³o godziny 24 po wszystkich wystêpach przyszed³ czas na Freestyle Battle, mia³em nadzieje, e organizatorzy jakoœ ciekawie to zorganizowali, ale niestety siê rozczarowa³em siê, poniewa konkursem zarz¹dza³ Wujek Samo Z³o, który nie mia³ zielonego pojêcia jak to ma wszystko ogarn¹æ. Na pocz¹tku wygl¹da³o nawet dobrze: WSZ losowa³ pary, które mia³y siê pojedynkowaæ i w³aœnie tak by³o, ale póÿniej wkrad³ siê totalny chaos. Po pierwszej turze, do konkursu nagle do³¹czy³ Waco i jego kolega Kosi z JWP (zreszt¹ obu nie sz³o to freestylowanie) i tylko marnowali czas ludziom, którzy naprawdê powinny znaleÿæ wtedy na scenie. W pewnym momencie najebany Pele z Ewenementu przechwyci³ mikrofon i przez oko³o pó³ godziny krzycza³ do niego, wychwala³ Pejê za dobr¹ p³ytê, ca³oœæ wygl¹da³a nawet œmiesznie i rzeczywiœcie mo na by³o siê ubawiæ, ale jak ktoœ przyszed³ i zap³aci³ 30 z³otych eby ogl¹daæ wystêp Pelego, a jeœli chcia³ obejrzeæ bitwy na wolno to siê za pewno móg³ rozczarowaæ obrotem ca³ej sytuacji. Konkurs na dobra sprawê toczy³ siê jak chcia³, ka dy móg³ sobie wejœæ i pofristalowaæ. S³uchaj¹c "wolnych" tych mc, którzy podeszli do konkursu bardziej powa nie mo na by³o s³yszeæ, e niektórzy naprawdê maj¹ sporo talentu. Ostry, który tak e wystêpowa³ w tym konkursie móg³bym ciekawie powalczyæ z nimi, zauwa y³em, e jest tak e spora grupa beztalenci (zreszt¹ jak wszêdzie), która nie potrafi³a sk³adaæ rymów na wolno i obrzuca³a przeciwnika przekleñstwami, i obelgami zreszt¹ im bardziej mc nie potrafi³ sk³adaæ s³ów na wolno tym bardziej jecha³ swojemu przeciwnikowi. W konkursie wyst¹pi³a tak e jedna jedyna dziewczyna, która mo e nie by³a jak¹œ rewelacyjna, ale nale ¹ siê jej brawa za odwagê, w konkursie wzi¹³ udzia³ tak e jeden Czech, który rymowa³ w swoim ojczystym jêzyku tylko przykro mi by³o patrzeæ na jego durnego przeciwnika, na którego al by³o patrzeæ, chocia umia³ rymowaæ i to nawet dobrze, ale istnieje coœ takiego dobre wychowanie i nie naskakuje (w dos³ownym znaczeniu tego s³owa) na przeciwnika, nie wydziera siê na niego. Zreszt¹ ten cz³owiek póÿniej tak samo siê zachowywa³ przy innych przeciwnikach. Czeka³em, a ktoœ go po zejœciu ze sceny nauczy zamiast szybkiego ruszania jêzykiem, to szybkiego ruszania nogami. Koniec imprezy by³ bardzo nieciekawy, poniewa wyst¹pi³a awaria pr¹du w klubie, której nie da³o siê tak szybko naprawiæ i nale a³o skoñczyæ imprezê. Organizatorzy wybrali O.S.T.R jako cz³owieka, który wygra³ konkurs I zapewne gdybyœmy doczekali koñca to by siê

40 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 40 tak sta³o. Ostry podzieli³ siê swoj¹ nagrod¹ z Rufinem (m³odym i bardzo dobrze freestaluj¹cym mc). Dodatkowo pod koniec imprezy zdarzy³ siê bardzo nieprzyjemnego incydentu, Waco który po wymianie kilku ostrych s³ów z Dj Feel-x zachowa³ siê jak zwyk³y prostak (chocia nie wiem, czy to s³owo najlepiej tutaj pasuje, ale ka dy umieœciæ mo e swoje, polecam np. burak, dureñ itd.) i rzuci³ piwo czy wodê w kierunku Feel-X i zala³ mu sprzêt i p³yty. Chcia³bym pogratulowaæ zachowania Wacowi, nic tylko usi¹œæ i p³akaæ. Taki by³ koniec imprezy która mog³a byæ bardzo ciekawym wydarzeniem w stolicy. Zreszt¹ ciekawe dlaczego nie pojawi³ siê aden z znanych raperów którzy tak lansujê siê na dobrych freestylowców? Byæ mo e kilku z tych m³okosów, którzy walczyli tego wieczoru w "Proximie" mog³o by œmia³o ich pokonaæ, cz³onków Obroñców Tytu³u czy ludzi z Gib- Gibon Sk³adu mo e kiedyœ dojdzie do takiej konkretnej bitwy na wolno. KuLa (Kula@hip-hop.pl) Fenomen w Wejherowie Impreza odby³a siê w pi¹tek w klubie "Pacifik w Wejherowie Jej organizatorem by³a sieæ sklepów "Chrom". Bilety skoñczy³y siê przeddzieñ imprezy. O godz. 0 czyli o 18, bo wtedy siê to wszystko zaczê³o, nic nie wskazywa³o na to, e koncert wypali. T³um ludzi zamiast w klubie s³uchaj¹c pierwszych sk³adów, wola³ staæ na zimnisku, przed nim. Dopiero gdy na scenê wyszli Szopenowskie ch³opaki (Wejherowo), wiara powróci³a do Pacifiku. Ch³opaki zaprezentowali kawa³ek dobrego Hip-hop'u. Po nich na scenê weszli breakdance'sowcy z grupy WLS. Jeœli ktoœ myœli, e pomorski break jest cienki, mile by siê zdziwi³. Ch³opaki pokazali siê naprawdê z dobrej strony, choæ po 20 minutach ich wyczyny nudzi³y, ale ile rónych rzeczy mo na wyprawiac? Gdy klub dos³ownie "chodzi³ w posadach", na scenie pojawi³ siê wyczekiwany Fenomen. Choæ nie pojawi³ siê Ekonom, lecz i tak ch³opaki œwietnie dali sobie radê. Przy "Szansie", czy "Sensacji" bawili siê wszyscy. T³um by³ jak zahipnotyzowany. Ca³a sala œpiewa³a teksty ich piosenek. Ciekawie wypad³a "Szansa" wykonywana wspólnie z RDW. Publika nie pozwoli³a zakoñczyæ Fenomenowi bez kilku bisów. Niestety nie odby³a siê zapowiadana impreza pokoncertowa. Trudno siê dziwiæ: stagowane kible, powybijane szyby mówi¹ same za siebie. Na szczêœcie oby³o siê bez burd. Ogólnie koncert wypad³ fenomenalnie. yczê sobie, by na Pomorzu, by³o wiêcej takich koncertów. Po nich scen¹ zaw³adnê³a Analogia z Betinem i Radkiem na czele. Zaczêli koncert od beat boxu w wykonaniu RDW. Momentami ch³opak wyprawia³ z mikrofonem takie rzeczy, e nawet sam Rahzel móg³by siê czegoœ od niego nauczyæ. Spectum Gdy sala siê doszczêtnie zape³ni³a Analogia zaczê³a wystêp. Zaœpiewali kilka dobrych kawa³ków, przy których bawi³a siê ca³a sala, po prostu rozruszali wszystkich.

41 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 41 To by³ trueschool...czyli: zdarzaj¹ siê fajne imprezy w Warszawie Tylko takim stwierdzeniem mogê nazwaæ to co odby³o siê w warszawskim klubie "Kopalnia" w sobotê 26 stycznia. Na mikrofonach lirycznie zaprezentowali siê Proceente oraz gwiazda wieczoru - Flexxip. Muszê przyznaæ, e d³ugo na to czeka³em. Chcia³em us³yszeæ co ch³opaki maj¹ do zaprezentowania. Szczególnie po tym co us³ysza³em jakiœ czas temu u Lexusa w Radiu Jazz. No i nie mog³em siê zawieœæ. By³o fantastycznie. Impreza okaza³a siê ma³ym zjazdem thaclanu tak e stanowili oni wiêkszoœæ publicznoœci. Ma³o kto o niej wiedzia³ i mo e dlatego zabawa by³a niesamowita. Nie musieliœmy ogl¹daæ typów w skórzanych kurtkach, a freestyle nie koñczy³ siê pojedynkiem na piêœci. Od pocz¹tku imprezy Dj Spox twardo serwowa³ nam swój nienaganny set dj'ski przy którym coraz bardziej wzrasta³a ochota na zabawê. Œwietnie wypad³ Proceente, który gra³ jako pierwszy - nastêpnie mikrofon przejêli Mes oraz Emil, a ca³a sala delektowa³a siê kapitalnym brzmieniem dobrego hip-hop'u. Oczywiœcie do historii powinien przejœæ pojedynek na rymy pomiêdzy Panem Du e Pe, a Mesem. Pokazali bardzo wysoki poziom, i to bardzo wysoki. Freestyle rozpoczêli delikatnie, ale szybko przeszli do sportowego diss'owania przeciwnika. Robili to ostro i prawie bez ograniczeñ. Na szczêœci uda³o im siê pomin¹æ komentowanie swoich rodzin, ale Du e Pe nie opar³ siê pokusie wypomnienia Mesowi jego niefortunnego tekstu rzuconego na wolnym w Harendzie na imprezie Konkret'u [Przypominam, e wtedy chodzi³o o niemi³e s³owa pod adresem matki Tede'go]. Walka by³a ostra I zaciêta - widaæ by³o jak niektórzy stali bywalcy klubu (a nale y tu wspomnieæ, e zasadniczo jest to klub rockowy)patrzyli z zaciekawieniem i nie rzadko podziwem dla talentu naszych rymotwórców. Bawili siê wszyscy. To nie podlega dyskusji. Zero negatywnych wibracji i tylko mi³a atmosfera. Czegó wiêcej oczekiwaæ? Pokaza³o to wysoki poziom naszej sceny i musze przyznaæ e opuszcza³em klub z dum¹ I radoœci¹, e takie akcje maj¹ miejsce. Zdjêcia z imprezy mo na obejrzeæ na Polecam. Jakuza (Jakuza@hip-hop.pl)

42 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 42 Koncert 3H/Warszafski Deszcz w Szczecinie Koncert 3H/Warszafski Deszcz, który odby³ siê 12 stycznia 2002 roku w szczeciñskim klubie "S³owianin" to bez w¹tpienia najlepsza (mówiê tu wy³¹cznie o artystycznej stronie przedsiêwziêcia) impreza, w jakiej dane mi by³o wzi¹æ udzia³ odk¹d w mieœcie tym organizowane s¹ hip-hop'owe koncerty. W³aœnie... organizowane, w tym przypadku trudno mówiæ o jakiejkolwiek organizacji. Tak, tak, doskonale zdajê sobie sprawê z faktu, e nikt nie spodziewa³ siê nag³ego przybycia 900 spragnionych muzyki osób. Nie wydaje mi siê jednak, by kompletny brak wyobraÿni ze strony organizatora móg³ stanowiæ jakiekolwiek usprawiedliwienie dla niedoci¹gniêæ, które zebrane do kupy skutkuj¹ piorunuj¹cym efektem w postaci wkurwienia. Mimo, i pocz¹tek imprezy przewidziany by³ na godzinê 20, ostatni oczekuj¹cy w kolejce przekroczyli progi "S³owianina" po 22:30, a co siê z tym wi¹ e sam Koncert rozpocz¹³ FOT. HEX siê oko³o 23. Nie bez wp³ywu na m o j e samopoczucie pozostawa³ fakt, e w szatni z a b r a k ³ o numerków, na skutek czego do g o d z i n y 1 zmuszony by³em paradowaæ z okryciem wierzchnim pod pach¹. Nie mo na nie wspomnieæ o kilku bijatykach, jakie wywi¹za³y siê przed wejœciem do klubu (choæ oczywiœcie nie obci¹ am win¹ za powy sze organizatora), w których szczególnie aktywnie obecnoœæ sw¹ zaznaczy³ pewien krótko ostrzy ony osobnik. Mimo, i pocz¹tkowo nieÿle sobie radzi³, po krótkim czasie sta³ siê naocznym dowodem na to, i wytrzymanie na nogach po otrzymaniu kilkunastu ciosów w twarz w ci¹gu paru sekund jest mo liwe równie poza planem filmów akcji. Sprawna interwencja Policji uratowa³a go jednak przed niechybn¹ zgub¹. Najwidoczniej licznie (w szczytowym momencie doliczy³em siê 6 radiowozów) zgromadzone si³y porz¹dkowe przesz³y szkolenie z cyklu "Jak rozpoznawaæ hip-hop'owców". Pora przejœæ do w³aœciwej czêœci relacji - samego koncertu, który ku mojemu zdziwieniu grany by³ przy akompaniamencie zachodnich podk³adów (choæ nie tylko). O ile na co dzieñ jestem zdecydowanym przeciwnikiem takich praktyk, to owego wieczoru koncert nie straci³ bynajmniej na swej atrakcyjnoœci z tego tytu³u. Na wstêpie, za namow¹ odzianego w hawajsk¹ koszulê Tedego publicznoœæ wznios³a w górê zapalniczki, co znakomicie korespondowa³o Z tematyk¹ pierwszego kawa³ka "Gram w zielone". Entuzjazm z jakim s³uchacze reagowali na to, co dzia³o siê na scenie nie os³ab³ do koñca przedstawienia. A dzia³o siê przede wszystkim to, e sta³ sobie tam bujaj¹cy siê do rytmu ³ysog³owy frontman WFD, bez którego obecnoœci ten koncert z pewnoœci¹ nie zapad³ by

43 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 43 mi w pamiêæ na zbyt d³ugo, jak to siê zwykle zdarza przy okazji wystêpów innych polskich rap-gwiazd. Nie nale ê do zagorza³ych wielbicieli ani Warszafskiego Deszczu, ani TDF'a jednak to, co ten "wyluzowany, odciêty emce" wyprawia z publicznoœci¹ naprawdê zas³uguje na najwy sze uznanie. Umyœlnie przemilcza³em fakt, i przy mikrofonie Tedzik wspomagany by³ przez kolegê z zespo³u - Numer Raza, albowiem zadanie tego drugiego sprowadza³o siê bardziej do tworzenia t³a dla popisów niekwestionowanego lidera grupy ni partnerowania mu na scenie (atmosfera wyraÿnie siada³a, gdy do g³osu dochodzi³ Numer - patrz: kawa³ek solowy). Od czasu do czasu coœ tam zarymowa³ (gdy wykonywany by³ repertuar WFD), dorzuci³, krótko mówi¹c, jakby go nie by³o. Zdarza³o mi siê s³yszeæ opinie, jakoby Tede przesta³ byæ tym charyzmatycznym, powszechnie szanowanym mc z czasów "Wu-wu-a", czy "Nastukafszy". O czym, wiêc œwiadczy tak licznie zgromadzona publika znaj¹ca na pamiêæ niemal ka dy wers z jego solowej p³yty "S.P.O.R.T."? Za co by go jednak nie FOT. HEX krytykowaæ, nie sposób zaprzeczyæ, e zalicza siê on do œcis³ej czo³ówki showmanów. O tym, z jak¹ ³atwoœci¹ przychodzi mu nawi¹zanie kontaktu z publicznoœci¹ niechaj œwiadcz¹ choæby krótkie gadki w przerwach miêdzy numerami, skuteczne sk³anianie s³uchaczy do skandowania poszczególnych wersów i refrenów, czy te wspólne odœpiewanie pocz¹tku "Warszafskiego walczyka". Aha, normalni ludzie w takich okolicznoœciach trac¹ g³os - Tede z tym samym natê eniem, bez najmniejszego uchwytnego uszczerbku dla wokalu zdziera³ gard³o od pierwszego kawa³ka a po ostatni, którym okaza³ siê byæ rymowany do grammatikowego podk³adu ("Friko") najazd na Eldokê ("Dupoliz"), zaskakuj¹cy w refrenie pomys³owym nawi¹zaniem do klasycznego utworu KRS ONE'a ("Sound of the police"). Jakkolwiek podczas konfrontacji Gib Gibon Sk³adu z Obroñcami Tytu³u gor¹co kibicowa³em tej drugiej ekipie, obiektywnie muszê przyznaæ, e kawa³ek ten bije na g³owê rymy Eldo w numerze bêd¹cym odpowiedzi¹ na wyzwanie rzucone mu na p³ycie "S.P.O.R.T". "Dupoliz" zosta³ poprzedzony zapowiedzi¹ adresowan¹ do cz³onka Grammatika, czymœ w rodzaju "Wielkie jo³ dla tego szalonego zioma". Równie wielkie "jo³" nale y siê obs³udze technicznej - by³ to jeden z nielicznych koncertów, z których wynieœæ mo na by³o prócz wra eñ wzrokowych równie wra enia o charakterze akustycznym, bowiem s³owa wypowiadane przez wykonawców nie zlewa³y FOT. HEX siê w jeden wielki be³kot, dziêki czemu mo liwe by³o docenienie walorów tekstowych nieznanych szerzej kawa³ków (np. "Dupoliza"). Dziennikarska tradycja nakazuje wyliczenie wykonanych utworów pozwolê sobie jednak Z ni¹ zerwaæ poprzestaj¹c jedynie na stwierdzeniu, e grane by³y g³ównie najwiêksze przeboje z p³yt "Nastukafszy" i "S.P.O.R.T." (ku mojemu roz aleniu nie us³ysza³em mojego ulubionego kawa³ka, w którym w refrenie mowa jest z robi¹cych "³aaaa³" ma³olatkach). Nie przypominam sobie, o której dok³adnie godzinie zakoñczy³ siê koncert, ale d³ugoœæ jego

44 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 44 okreœli³bym jako wystarczaj¹c¹, by pozostawiæ s³uchacza z przyjemnym uczuciem lekkiego niedosytu. Po koncercie DJ Twister zmieni³ Jana Mariana za adapterami rozpoczynaj¹c, e siê tak wyra ê, taneczn¹ czêœæ imprezy. Zabawa krêci³a siê w najlepsze kiedy to wraz z wybiciem godziny 2 znienacka zapalono wszelkie mo liwe œwiat³a i przyciszono muzykê. Czeka³em tylko, a ktoœ ryknie "Wypierdalaæ!". Nic takiego nie nast¹pi³o, a nawet gdyby, to i tak nie zrobi³oby to na mnie wiêkszego wra enia, poniewa FOT. HEX zd¹ y³em ju przywykn¹æ do tego powtarzanego przy okazji ka dej imprezy w "S³owianinie" rytua³u "Wybi³a druga - czas do domu siê udaæ". Podobnie jak przyzwyczajono mnie do obowi¹zku uiszczania op³at za korzystanie z WC, w którego ma³o luksusowym wnêtrzu przychodzi goœciom opró niaæ pêcherze ze zdecydowanie zbyt drogiego, jak na standard lokalu, browaru. Korzystaj¹c z okazji pragnê wyraziæ dezaprobatê odnoœnie poczynañ osób, od których widzimisiê uzale niony jest piêtnowany stan rzeczy. Koñczenie imprezy, ma któr¹ sprzeda³o siê 900 biletów w cenie 18 z³ za sztukê (policzcie sobie profity) w momencie, gdy na parkiecie znajduje siê niewiele mniej bawi¹cych siê osób ni zwykle przychodzi tu na koncerty zakrawa na, delikatnie rzecz ujmuj¹c, skurwysyñstwo i pazernoœæ w najgorszym wydaniu. Je eli istnieje jakieœ racjonalne uzasadnienie takiego postêpowania (ale nie w stylu "Bo s¹siedzi siê skar ¹") w imieniu w³asnym i wszystkich zbulwersowanych powy szym lokalnych czytelników zina hip-hop.pl proszê o udzielenie wyjaœnieñ, za które z góry (mam nadziejê, e nie nazbyt pochopnie) wyra am sw¹ wdziêcznoœæ. Prezes (Aka Mówi Co Myœli) (Prezes@hip-hop.pl) Przeczytaj wywiad z 3H/Warszafski Deszcz udzielony po tej imprezie W obronie organizatorów Artyku³ powy szy nale y traktowaæ jako odczucie uczestnika koncertu i dlatego postanowiliœmy go opublikowaæ. Zgadzam siê, e koñczenie imprez o drugiej to przesada, ale wiêkszoœæ problemów wynika z warunków narzuconych przez "S³owianin" i takie numery jak ciep³e piwo, p³atny kibelek czy "wynocha od drugiej" s¹ wymys³em Domu Kultury. Jest to g³êbszy problem, poniewa do tej pory nie pojawi³o siê odpowiednie miejsce na tego typu imprezy. Jedne kluby s¹ za du e, inne za ma³e, a w naszym mieœcie potrzeba taniego klubu na 1000 osób. S³owianin w swoich za³o eniach mieœci komfortowo 500 osób i st¹d taki t³ok przed wejœciem, brak numerków itd. Organizatorzy nic na to nie mogli poradziæ (mogli chyba tylko nosiæ kurtki reszty osób pod pach¹). Zrodzi³ siê odwieczny dylemat czy wpuszczaæ wiêcej ni 500 osób? Tak pocz¹tkowo postanowiono, ale reszta ludzi która nie wesz³a najprawdopodobniej roznios³aby lokal (dlatego przyjecha³a policja). Dlatego wybrano mniejsze z³o ni odes³anie napalonego tumu do domu - wpuszczenie wszystkich licz¹c siê z potencjalnymi niedogodnoœciami. Kilka refleksji nasuwa ten koncert. Pierwsz¹ jest to, e miasto nie jest przygotowane na obecn¹ popularnoœæ hiphop'u. Je eli iloœæ osób chodz¹cych na imprezy podwoi siê albo potroi to sprawa siê rozwi¹ e sama, poniewa organizatorów bêdzie staæ na wynajem wiêkszych lokali. Drugi wniosek to taki, e skoro planuje siê imprezê na 600 osób to nie powinno siê wpuœciæ wiêcej. Jak jednak spojrzeæ w oczy ludziom którzy nie weszli albo odmówiæ sobie zarobku w czasach kiedy nie wszystkie imprezy wychodz¹ na plus. Oczywiœcie nic nie usprawiedliwia chamskiej i opryskliwej obs³ugi S³owianina (tutaj pozdrawiam Rudzielca- Gestapowca co nie wpuszcza tych którzy mu siê nie podobaj¹ oraz Rumcajsa i Zochê od kibli, którzy Z nieukrywan¹ satysfakcj¹ charcz¹ "50gr albo siê nie sikasz"). Nic ich nie usprawiedliwia! To w koñcu takie imprezy jak koncerty El Paso pozwalaj¹ im zachowaæ pracê i nadal yæ. Hex (Hex@hip-hop.pl)

45 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 45 BOSS NTM W WARSZAWIE Zastanawiam siê tak na prawdê jak mogê opowiedzieæ o koncercie którego w zasadzie nie by³o? Zastanawiam siê...i szczerze mówi¹c nie wiem kogo mo na za to winiæ, e koncert wygl¹da³ jak wygl¹da³. Zacznijmy wiêc od pocz¹tku. Impreza która mia³a miejsce 31 stycznia w Warszawskiej "Stodole" by³a reklamowana jako koncert francuskiej formacji BOSS pod dowodzeniem Joey Starr'a. I wszystko by³oby w porz¹dku gdyby nie fakt, e ich wystêpy to zazwyczaj prawdziwy soundsystem, a nie regularny koncert z dominuj¹c¹ parti¹ wokaln¹. I tu pojawia siê problem. Wiêkszoœæ osób, a w zasadzie jak zaobserwowa³em 99% obecnych w klubie spodziewa³o siê typowego wystêpu z szalej¹cym na mikrofonie MC, a nie tego co mia³o miejsce. Do Stodo³y mo na by³o wejœæ ju oko³o godziny 19 kiedy to przewidziane by³o oficjalne otwarcie bramek. Nie by³o nadmiernego t³oku. Wejœæ mo na by³o bez problemu a i ochrona wykazywa³a siê mile zaskakuj¹cym profesjonalizmem i brakiem chamstwa. Jakiœ czas póÿniej, kiedy zebra³o siê wystarczaj¹co du o osób na scenê wyszli ch³opaki z Siedem ez. Zagrali dobrze, mo na by powiedzieæ e nawet bardzo dobrze. Rozbawili publicznoœæ swoimi interesuj¹cymi tekstami i ciekaw¹ muzyk¹ Rzensy. Niestety mo na by³o zauwa yæ u nich efekt lekkiej tremy. Przyt³oczy³a ich iloœæ ludzi na koncercie i nie da³o siê ukryæ, e by³ to ich pierwszy koncert przed tak liczn¹ publicznoœci¹. Trochê brakowa³o tego "skakania po scenie" i kontaktu z publicznoœci¹, ale to raczej kwestia treningu i ju nied³ugo ka dy koncert w wykonaniu Siedmiu ez bêdzie ciekawym wydarzeniem. Po ich wystêpie przyszed³ czas na drugi zespó³ supportuj¹cy BOSS'a. Mowa oczywiœcie o warszawskim EWENEMENCIE. Trzeba przyznaæ, e w tym momencie na sali by³o najwiêcej ludzi tego wieczoru. Szaleñstwo sceniczne w wykonaniu warszawskich chuliganów odebrane zosta³o entuzjastycznie przez zgromadzonych. Oczywiœcie nied³ugo po rozpoczêciu koncertu co odwa niejsi próbowali swoich si³ w skokach ze sceny na publicznoœæ. Z ró nymi efektami lecz bez wiêkszych obra eñ skoków dokona³o wielu œmia³ków, wœród nich nawet reprezentantki p³ci piêknej. Nastêpnie na scenie pojawi³a siê reprezentacja BOSS'a. Z b³yskaj¹cym z³otymi zêbami Joey Starr'em na czele. Na pocz¹tku ich popisy wygl¹da³y jak swoista rozgrzewka przed w³aœciwym koncertem. Niestety z chwili na chwilê popisy krzycz¹cego do mikrofonu MC i mixy miêdzy innymi zachodnich p³yt znudzi³y publicznoœæ do tego stopnia, e pod scen¹ zosta³o mniej ludzi ni podczas poprzednich FOT. ENTICER

46 HIP-HOP.PL #16 - imprezy / relacje 46 zespo³ów. Tym razem nie by³o w tym nic dziwnego. Po prostu oczekiwania minê³y siê z rzeczywistoœci¹. Ciê ko zatem opisaæ jak wygl¹da³ sam wystêp francuskiej gwiazdy. W³aœciwie wygl¹da³ jak typowy soundsystem graj¹cy dobr¹ hip-hop'ow¹ imprezê. Nic poza tym. Kolejnym nieporozumieniem zaraz po okreœleniu BOSS'a jako "ex NTM" by³o obiecanie na ulotkach i plakatach reklamuj¹cych "Playstation dla ka dego bez ograniczeñ". Oczywiœcie d³ugo szukaliœmy takiej atrakcji, ale nic z tego. Nasze poszukiwania skoñczy³y siê pora k¹. Je eli ktoœ nie by³ na tej imprezie to szczerze mówi¹c nie ma czego a³owaæ. Je eli ktoœ by³ to zapewne siê dobrze bawi³. Tak czy inaczej na naszej liœcie gwiazd wystêpuj¹cych w Polsce przyby³a kolejna pozycja. FOT. ENTICER FOT. ENTICER OLSZTYN 24 LUTEGO 2002 klub: COME IN start: O.S.T.R. ONAR i O$KA support: komix squad schemat sk³ad oraz dj mini Jakuza (Jakuza@hip-hop.pl) Olsztyn Patronat nad imprez¹: Hip-Hop.pl

47 HIP-HOP.PL #16 - breakdance / felietony 47 Tañczê tylko dla siebie Postanowi³em podzieliæ siê z szersz¹ publicznoœci¹ wiadomoœciami z wczeœniejszych lat oraz wyjaœniæ czym dla mnie jest breakdance. Jeœli mi siê uda... Wszystko zaczê³o siê 8 lat temu (1994) w Transie i wtedy nie przypuszcza³em, e ten taniec stanie siê czêœci¹ mojego ycia. W du ej mierze zawdziêczam pog³êbienie tej pasji klimatowi hip-hop'owemu jaki wtedy panowa³. Musicie wiedzieæ, e ludzi wtedy czynnie tañcz¹cych w Szczecinie by³o na maxa dziesiêæ osób. Wszyscy siê znali, szanowali, jeden drugie wspiera³. Myœlê jednak, e w najwiêkszej mierze zawdziêczam nie tylko swojemu uporowi, ale tak e pewnemu cz³owiekowi, cz³onkowi Broken Steps, Cerberowi (much love & respect 4u), który wk³ada³ ca³y wysi³ek w trening i dziêki niemu zrozumia³em, e warto to robiæ. Zreszt¹ nie tylko Cerberowi to zawdziêczam, ale i wszystkim writer'om z United Clan, którzy zawsze byli wiernymi widzami. S¹ to ludzie, których mo na poleciæ do tej pory(dziêki Wam ch³opaki). Uwa am, e filozofia moja, jak¹ sobie wypracowa³em podczas tych kilku lat brzmi: "siêgaj tam gdzie wzrok nie siêga", czyli trzeba iœæ ca³y czas do przodu i w³aœnie dziêki systematycznym treningom staramy siê to osi¹gn¹æ. By³ czas, e tañczy³o siê pod publikê, ja ju ten etap mam za sob¹. Tañczê tylko dla siebie, niewa ne czy publicznoœæ jest zadowolona. Ciê ko jest to teraz osi¹gn¹æ, gdy wszyscy spodziewaj¹ siê schematycznej bañki, a uwierzcie mi, e o wiele trudniejsze i pracoch³onne jest wymyœlenie oryginalnego floorrockingu(downrocking), czy choæby jednego freezesa. Nie sztuk¹ jest w³¹czyæ video i œci¹gn¹æ numer (s¹ tacy ludzie w Szczecinie). Sztuk¹ jest samemu wymyœliæ i wykonaæ go jak najlepiej. Muszê zauwa yæ, e publicznoœæ kiedyœ reagowa³a lepiej na tañcz¹cych b-boy'i & b-girls, mimo, e nie by³o tak du o figur jak dzisiaj. Po prostu doceniali fakt, e ktoœ coœ oryginalnego i nowego zrobi³, robi, bêdzie robiæ. Troszkê siê rozpisa³em, ale mo e to i dobrze poniewa uwa am, e jak coœ chcemy poznaæ, powinnyœmy zacz¹æ od pocz¹tku a nie od œrodka. Jestem pewien, e wiêkszoœæ m³odych ludzi, którzy staj¹ w kó³ku i klaszcz¹ b-boy'om nie wiedz¹ jaki by³ stary sk³ad Broken Steps, czy kto jest w United Clan. Czym jest breakdance dla mnie? W owych czasach by³ wybawieniem od codziennoœci, monotonicznoœci. Wybawieniem od k³opotów podczas d³ugich treningów na redzie cz³owiek zapomina³ o wszystkim, nawet która godzina... Breakdance wyrobi³ u mnie cierpliwoœæ, pokorê (nigdy nie jest siê najlepszym, zawsze jest ktoœ lepszy), szacunek dla ludzi. Sta³em siê pewniejszy siebie. Breakdance = podró e, wyjazdy, poznanie nowych b-boys & b-girls. Wspólne wyjazdy, wystêpy: BBerlin Open, 97r III miejsce, Œwidnica Heart Attack Squad+Solara+Solo... Poznanie zajebistych Bboys & Bgirls np.: Andrzej Charuta, Stawley (Stargard Szczeciñski), Pawe³ Wierzba (Pride Of City), Biker, Kangur, Jezus, Dega, Solara, Okinogi, Spidermana. Do tego MCK, djs: Seba, Twister, Feel-X. Kostek, Poeticrock, Rich... Storm, Speiche, i tyle kobiet wspania³ych... Brakdance dla mnie najwiêkszym zaszczytem to wst¹pienie do nowego sk³adu Broken Steps, teraz to s¹ tacy ludzie jak np. Stogo, Cerber, Solostyle. Breakdance dziêki niemu zyska³em szacunek okazywany przez ludzi, na których mi zale y i to jest chyba najwiêksz¹ nagrod¹ dla mnie. Uwa am, e nie by³oby z³ym gestem, gdyby m³odzi fani hip-hop'u podeszli np. do dj'i, b-boys, b- girls, writers i MCs i podali rêkê takim ludziom jak Sixa, Stogo, DJMB, Cerber, Dj Seba, Voodo i podziêkowali im za to, e chcieli to robiæ i dziêki nim hip-hop na sta³e zagoœci³ w Szczecinie. Dziêki! Peace 2: Oldcrew Broken Steps, United Clan, Voodo, Dj Seba, Feel-X, Twister Peace 2: All B-Boys & B-Girls power in Poland Peace 2: (dziêki - przyp. Red.) i dla wszystkich, do których trafi¹ te s³owa. Solostyle (Solo@Hip-Hop.pl)

48 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 48 HipHop bez granic - HipHop ohne Grenzen U naszych s¹siadów istnieje kwitn¹ca scena hiphop'owa. Dwóch m³odych Polaków postawi³o sobie za zadanie popularyzacje niemieckiego hip-hop'u ukasz Kwiatkowski uczêszcza do szko³y œredniej i wkrótce bêdzie zdawa³ maturê. Na co dzieñ nazywa siê Kitol i jest ekspertem w dziedzinie hiphop'u. Jego specjalnoœci¹ jest niemiecki hip-hop. Z warszawskim studentem, Paw³em "Maximem" Sztykielem zbudowa³ stronê internetow¹, która traktuje wy³¹cznie o niemieckim hip-hop'ie. Do tej e strony nale y bogate archiwum tekstów, które mo e byæ u yteczne równie dla Niemców (adres strony - Kitol i MaxiM s¹ niezmordowani w swoim zaanga owaniu dla niemieckiego hiphopu, zajmuj¹ siê recenzj¹ niemieckich p³yt, relacjonuj¹ festiwal Flash i pracuj¹ nad dyskografi¹ niemieckiego hiphop'u. Porównywalnego zainteresowania dla polskiego hip-hop'u nie ma jeszcze w Niemczech - ale jedn¹ z najwa niejszych postaci niemieckiego hip-hop'u jest, pochodz¹cy z Krakowa Tomasz Kuklicz, lepiej znany jako DJ Tomekk. Jeszcze nim w 1986 roku, w wieku 11 lat osiedli³ siê w Niemczech, chcia³ zostaæ DJ`em. Dzisiaj jest w Polsce najbardziej znan¹ postaci¹ niemieckiego hip-hop'u, wystêpuje tam czêsto i produkuje te okazyjnie dla polskich artystów. W Niemczech dzia³a równie prawdziwa polska grupa hip-hop'owa. Chodzi tu o Konsulat, który powsta³ w Bielefeld. Cz³onkowie Konsulatu rapuj¹ wy³¹cznie w jêzyku polskim. "Hip-hop na emigracji" - tak nazywaj¹ swoje dzie³a. MC Duddek opowiada o zatraceniu polskich emigrantów: "Alkohol i konsumpcja haszu zatraci³y miarê, straci³o siê nad tym kontrole. Na moje szczêœcie zacz¹³em wówczas myœleæ o polskim hip-hop'ie." Od po³owy lat 90-tych grupa zaczê³a robiæ muzykê, g³ównie dla polskiej publicznoœci. Równie w Polsce hip-hop jest trwa³¹ czêœci¹ sk³adow¹ kultury m³odzie owej. Równie tu istnieje graffiti, breakdance, bitwy i wieczne spory o rzekomy Sellout. Inaczej ni w Niemczech, hip-hop w Polsce zdominowany jest przez stolicê. Tematy s¹ podobne do tych u nas - tylko, e problemy spo³eczne w Polsce maj¹ inny wymiar, ni w Niemczech. Stosowne do tego s¹ teksty - czêsto mówi¹ o yciu w ponurych ghettach Warszawy, czy w "chorych" miastach przemys³owych jak Katowice. Jedn¹ z polskich grup jest Paktofonika. Na swojej ostatniej p³ycie pt. "Kinematografia" umieszczony zosta³ siedmiominutowy kawa³ek, który Paktofonika nagra³a razem z niemieck¹ grup¹ Creutzfeld & Jacob (teskt jest tam dwujêzyczny). I tu okazuje siê s³usznym potwierdzaj¹ce siê motto, które Kitol wraz z MaxiMem zamieœcili na swej stronie: "Hiphop nie dzieli nas a ³¹czy." Lübecker Nachrichten r. tekst: Hanno Kabel t³umaczenie: Kitol

49 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 49 "RAP. Miêdzy Malcolmem X, a subkultur¹ gangow¹" - zapowiedÿ ksi¹ ki KLUB APOLLO W RZESZOWIE W nastêpnym numerze Gazety Hip-Hop.pl mo ecie spodziewaæ siê nie lada sensacji. Otó dziêki uprzejmoœci Pana Zbigniewa Kowalewskiego bêdziemy mieli przyjemnoœæ udostêpniæ wszystkim naszym czytelnikom jego niesamowit¹ ksi¹ kê pt. "RAP. Miêdzy Malcolmem X, a subkultur¹ gangow¹". Stanowi to idealne dope³nienie naszej propozycji czytelniczej, gdy odt¹d wszystkie polskie wiêksze publikacje wi¹ ¹ce siê tematycznie z hip-hop em, a mamy dostêpne w naszym Portalu. W Gazecie pojawi siê tylko wstêp do ksi¹ ki, bêdzie on promocj¹ osobnej podstrony stworzonej specjalnie do tego celu. Bêdziecie mogli siê na niej regularnie zapoznawaæ Z kolejnymi rozdzia³ami tej fantastycznej pracy. Dla zachêty proponujemy zapoznaæ siê z not¹ biograficzn¹ dotycz¹c¹ autora: Zbigniew Marcin Kowalewski jest miêdzy innymi autorem ksi¹ ek "Guerrilla latynoamerykañska" (Wroc³aw 1978) i "Rendez-nous nos usines" (La Breche, Pary 1985), wspó³autorem ksi¹ ek "Antropologia de la Guerrilla" (wraz z Miguelem Sobrado, C.M. Nueva Izquierda, Caracas 1971), "Qui a peur de Malcolm X?" (wraz z Fode Syll¹, Ramsay, Pary 1993) oraz prac zbiorowych "Ch³opstwo w yciu politycznym Trzeciego Œwiata" (pod redakcj¹ Tadeusza epkowskiego, Ossolineum, Wroc³aw 1976), "Western Expansion and Indigenous Peoples in Rural Areas (pod redakcj¹ Bernardo Berdichewsky'ego, Mouton, Haga - Pary - Nowy Jork 1976), "Marx... ou pas? Reflexions sur un centenaire" (EDI, Pary 1986), "Chiesa, partiti e masse nella cristi polacca " (pod redakcj¹ Antonio Moscato, Lacaita, Rzym 1988), "Gorbachev's USSR: Is Stalinism Dead?" (pod redakcj¹ Marilyn Vogt-Downey, Humanities Press, Atlantic Highlands, N.J. 1993) i "Malcolm X, revolutionnaire noir" (Pary, La Breche 1994).Opublikowa³ tak e liczne artyku³y o rapie w amerykañskim czasopiœmie "Socialist Action". Obecnie jego artyku³y publikuje pismo "Lew¹ nog¹". Serdecznie polecamy regularne odwiedzanie strony, gdy ca³oœæ bêdzie dostêpna w pliku pdf dopiero po opublikowaniu wszystkich odcinków. W sprawach dotycz¹cych treœci ksi¹ ki piszcie: jakuza@hip-hop.pl Jakuza (Jakuza@hip-hop.pl) W WALENTYNKI 14 LUTEGO 2002 ZAGRAJ O.S.T.R., ASPEKT, STAHU STAH, RZP MORALITED NA IMPREZÊ ZAPRASZAJ Novasfera i Hip-Hop.pl LOVE & RYTM

50 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 50 "Za stary na hip-hop?!?! - To jakaœ bzdura!!!" HIP-HOP.PL przedstawia wywiad z Hirkiem Wron¹ Redakcja: Powiedz sk¹d u Ciebie zainteresowanie hip-hop em. Jak to siê zaczê³o, jakie by³y Twoje pierwsze p³yty? Hirek: Zanim dojdê do HH opowiem o moim fascynacjach czarna muzyk¹. Zaczê³o siê na pocz¹tku lat 70 kiedy zobaczy³em w TVP koncert urodzinowy Duke'a Ellingtona. Nie mog³em uwierzyæ, e mo na graæ z takim filingiem, a jednoczesnie tak perfekcyjnie. Podczas tego koncertu wystêpowali nie tylko artyœci jazzowi, ale równie soulowi. I tak moje uszy straci³y dziewictwo jeœli chodzi o czarna muzykê. PóŸniej kupowa³em w naszych ksiêgarniach jakieœ bu³garskie, czeskie, a od czasu do czasu indyjskie i kubañskie p³yty z jazzem i soulem. Do dziœ mam hinduskie wydanie Temptations. W pewnym momencie zauwa y³em, e bardzo du o z soulu i funku czerpa³ Czes³aw Niemen. To zawsze by³ i jest do dziœ mój ulubiony polski artysta (poza ostatni¹ p³yt¹, która jest koszmarna). W 1981 roku pojecha³em do Belgii. To by³ mój pierwszy raz na Zachodzie. Tam spotka³em siê z pierwszymi nagraniami rapowanymi. W po³owie lat 80 odkry³em olsdkulowców i tak szybko sta³em siê fanem Run DMC i LL Coo J-a. Z tym ostatnim wi¹ e siê zabawna historia. Otó oko³o 86 roku pojawi³em siê za spraw¹ Wojciecha Manna w radiowej Trójce. Jednym z pierwszych moich zadañ by³o zgrywanie audycji dla pana Romana Washki. Pewnego razu s³ucham tekstu pope³nionego przez sêdziwego Pana Romana i s³yszê: dziœ o urodziwych, œpiewaj¹cych seks blondynkach z Ameryki. I tu Pan Roman wymienia jakieœ nazwiska i na koñcu s³yszê: "a nasze spotkanie zakoñczy boska elelkuld eja". Moje serce zamar³o z wra enia i ró ne myœli zaczê³y mi kr¹ yæ po g³owie: od zabicia autora po donos do dyrekcji. W koñcu zdecydowa³em siê na rozmowê z Grzesiem Wasowskim - cz³owiekiem o wielkiej wiedzy i charakterze. Wyt³umaczy³em mu e LL Cool J to nie seksowna blondyna tylko muskularny murzyn i do tego rapuj¹cy. Od tej pory przylgnê³a do mnie etykietka radiowego "czarnucha". Z czasem kupowa³em coraz wiêcej p³yt z soulem, funky, bluesem i hiphop'em... I tak ju zosta³o do dziœ. Podoba mi siê ta muzyka i kultura. Jest mi bliska bo niesie prawdê ideologicznie, jest w niej du o pierwiastków religijnych, a muzycznie du o rytmu i melodii. Red: Opowiedz o Swoich pocz¹tkowych projektach. Razem z grup¹ osób za³o yliœcie BEAT Rec. Co sie wtedy dzia³o w polskim hip-hop'ie, jakbyœ opisa³ t¹ sytuacjê która sk³oni³a was do za³o enia wytwórni. Hirek: BEAT Records powsta³a tak n a p r a w d ê z inicjatywy Bogdana i Bartka. Spotkaliœmy siê (zebra³a nas "do kupy" Bogna Œwi¹tkowska) w Akwarium (nie copyright by Bart 2001 istniej¹cym ju warszawskim klubie jazzowym) i tam omówiliœmy co do kogo nale y i jaki jest plan dzia³ania. VOLT produkcje, ja reklama i pozyskiwanie talentów oraz sprawy prawne, Bartek i Bogdan reszta. Mia³em sta w firmie fonograficznej, jestem po wydziale prawa,mia³em doœwiadczenie w agencji reklamowej, sta dziennikarski, wiêc naturalnie zaj¹³em siê tymi w³aœnie historiami. Umówiliœmy siê te, e o mnie nie mówimy w materia³ach prasowych, bo bêdzie to korzystniejsze dla naszych spraw. Czêœæ sprzêtów do studia VOLT kupowa³ za moje pieni¹dze (poniewa aden z nas nie œmierdzia³ groszem, ale ja i tak z mojej pensyjki mia³em najwiêcej). Równie na pierwsze inwestycje dawa³em pieni¹dze. Z czasem wycofa³em siê ca³kowicie z BEAT Records poniewa wydawa³o mi siê

51 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 51 nieetyczne ³¹czenie pracy dziennikarza i w³aœciciela firmy fonograficznej. Wczeœniej jednak nak³oni³em Pomaton EMI by nas przygarn¹³ pod swoje skrzyd³a, namówi³em szefa Remontu by zdecydowa³ siê na legendarne hip-hop'owe wtorki VOLT-a. Po jakimœ czasie moi byli wspólnicy Bogdan i Bartek zachowali siê superelegancko i nie tylko oddali mi zainwestowan¹ przeze mnie kasê, ale podzielili siê wp³ywami z zysku! Nie musieli tego robiæ poniewa formalnie nie by³em ju wspó³w³aœcicielem wytwórni. Nie by³o tego wiele, ale nie kwota siê liczy³a ale ich wspania³e zachowanie. Z VOLT-em przyjaÿniê siê do dziœ. Co nas sk³oni³o do za³o enia wytwórni? Sympatia do HH, chêæ pokazania "naszej" ulubionej muzyki Polakom oraz niechêæ do wówczas króluj¹cych pop gwiazdek. Co siê dzia³o na scenie HH? Du o ciekawego, ale ja wówczas skupia³em siê tylko na Warszawie, a tu królowa³ VOLT, dogorywa³o 1 Killa Hertz oraz coraz jaœniej zaczyna³y œwieciæ gwiazdki Molesty i Trzyha. R e d : B y ³ e œ prowadz¹cym hiphop'owy koncert w Opolu, powiedz jak wspominasz tamto wydarzenie. Jakie by³y opinie, z którymi siê spotyka³eœ? Hirek: HH Opole to realizacja jednego z najwiêkszych marzeñ mojego ycia. Prawie wszyscy których zaprosi³em przyjechali i uszanowali mój wybór. Wszyscy dostali przyzwoite pieni¹dze (wbrew temu co niektóre media pisa³y, e artyœci grali za darmo). Wykonawcy mieli hotele (lepiej lub gorzej losowali, ale mieli). By³a zawodowa scena, backline, przody i wyjebista atmosfera. Nikt siê nie pobi³, wszyscy super siê bawili. Git imprezka i kamieñ z serca mi spad³ ju w trakcie koncertu, poniewa chcia³em paru czereœniakom pokazaæ e HH jest ok i uda³o siê. Cieszê siê, e mog³em zaprezentowaæ wszystkie strony kultury HH, czyli brakdance, rap i graffitti. A opinie? No có... Gazety pia³y w zachwytach od lewicowej Trybuny po prawicowe ycie. Oczywiœcie znalaz³o siê kilka osób, które stwierdzi³y, e zgred Wrona pod³¹czy³ siê pod HH. Czasem trochê mnie to bola³o, bo wiele pracy w ten koncert w³o y³em, ale póÿniej odpuœci³em. Robiê copyright by Bart 2001 swoje i nie przejmujê siê tymi opiniami. Zreszt¹... niektórzy z tych, którzy tak mówili wyst¹pi¹ na tegorocznym koncercie w Opolu. Hehehe... nie jestem pamiêtliwy, a m³ody umys³ czêsto kieruje siê sercem. Wa ne by by³ pokój pomiêdzy za³ogami, a rywalizacja polega³a na pojedynkach MC czy DJ-ów. Red: Co s¹dzisz o sytuacji na rynku muzycznym, szczególnie hip-hop'owym i jak mo esz zinterpretowaæ fakt, e to w³aœnie Hip-Hop jest najbardziej dynamicznie rozwijaj¹cym siê gatunkiem. Hirek: Hip-Hop rozwija siê naturalnie. Pokolenie m³odych ludzi wychowane na pecetach mo e samo robiæ bity i rymowaæ o swoich sprawach: radoœciach, smutkach, pierwszych mi³oœciach, dragach, wkurwiaj¹cym ich Lepperze itd. Natomiast problemem polskiego HH jest to, e wiêkszoœæ p³yt wychodzi faktycznie na nielegalu poniewa nikt nie kontroluje wykorzystywanych tam sampli. Poza tym sam bit HH jest tak f a j n y d o wykorzystania, e m o n a g o zaadaptowaæ do ró nych gatunków muzycznych. I to siê dzieje. Red: Co myœlisz O nieformalnym podziale polskiego

52 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 52 Hip-Hop u na tzw. gatunek "inteligentny i "uliczny"? Jaki bardziej lubisz? Hirek: Nie przywi¹zujê adnej wagi do tego podzia³u. Jest mi on obcy i ju. Lubiê Hip-Hop copyright by Bart 2001 robiony z g³ow¹. Co z tego, e Liroy na najnowszej p³ycie zrobi³ dobr¹ produkcjê skoro swoimi tekstami zdyskwalifikowa³ siê kompletnie w ka dej kategorii. Tak samo jest z podzia³em na Hip-Hop "inteligentny i "uliczny". Czy Borixon to "ulica", a Fisz to Hip-Hop "inteligentny"? Ja nie czuje siê by w jakikolwiek sposób ich klasyfikowaæ. Ka dy z nich jest inaczej wra liwy i inaczej postrzega œwiat. Zreszt¹ wszystkie podzia³y w muzyce zawsze wymyœlali dziennikarze by mieli o czym pisaæ. Ja to zostawiam. Nie dziele polskiego HH. Jeœli ju to regionalnie, ale i to nie do koñca jest sensowne. Red: Jak patrzysz na hip-hop jako kulturê? Uwa asz, e mo na tak o niej mówiæ, czy jednak w obecnych czasach ca³y ta kultura jest ju tylko biznesem? Hirek: Wszystko co zaczyna byæ popularne staje siê biznesem. Problem w tym by robiæ swoje i nie przejmowaæ siê band¹ cwaniaków, którzy chc¹ wyci¹gn¹æ powa ny grosz z "naszego œwiata". Unikajmy ich i omijajmy. Cieszy mnie to, e coraz wiêcej dzieciaków zaczyna tañczyæ brejka (moja 7 letnia córeczka te :-) co mnie bardzo cieszy), coraz wiêcej s³ucha polskiego HH (jeœli jest zapotrzebowanie to robi siê rynek, jak jest rynek to za³ogi rywalizuj¹ i powstaj¹ lepsze nagrania). Komercjalizacja id¹ca ze wzrostem popularnoœci te ma swoje dobre strony. Red: Czy s¹dzisz, ze mo na byæ "za starym na hip-hop"? Hirek: To jakaœ bzdura!!! Nigdy! To siê albo czuje albo nie i ju. Oczywiœcie, e inaczej patrz¹ na to 18-latkowie, a inaczej 25- latkowie. Równie i ja z perspektywy 40 latka. Znam wiêcej dÿwiêków od 20 latka, bo kilkanaœcie tysiêcy p³yt wiêcej wys³ucha³em. Inaczej podchodzê do zió³. Mam ustabilizowane ycie rodzinne ( ona i córka). Najlepiej czuje siê w szerokich spodniach przez co mam notoryczne k³opoty w ró nych miejscach. Wiele osób mówi, e "Wrona w twoim wieku to ju nie wypada"! A ja odpowiadam, e jestem wolnym cz³owiekiem i sam decydujê o tym co robiê, co noszê, z kim siê spotykam i jakiej muzyki s³ucham. Red: Jak siê ustosunkujesz do ostatnio modnego s³owa "blokers"? S¹dzisz, e jest to s³owo równoznaczne z hip-hop'owcem? Hirek: Nie jest równoznaczne. Zreszt¹ okreœlenie jest sztuczne i... no w³aœnie nie wiadomo jakie. Wed³ug tego stereotypu ja te jestem Blokersem poniewa Mieszkam w bloku i s³ucham Hip-Hop'u, a nawet troszkê siê nim zajmujê. Myœlê, e ca³e nieporozumienie wziê³o siê z filmu Latkowskiego. On pokaza³ na przyk³adzie ludzi z bloków czêœæ kultury Hip-Hop. Teraz wszyscy mówi¹, e Hip-Hop to Blokersi. Bzdura! Red: Twoje ulubione p³yty? Zagraniczne, polskie, hip-hop i nie tylko. Hirek: Zagraniczne HH (bez kolejnoœci): The Notorious B.I.G.: Ready to Die Arrested Development: Three Years, Five Months & Two Days in the Life Of... LL Cool J: Mama Said Knock You Out Run-D.M.C.: Together Forever: Greatest

53 HIP-HOP.PL #16 - kultura hip-hop / wywiad 53 copyright by Bart 2001 Hits N.W.A.: Straight Outta Compton EPMD: Strictly Business Beastie Boys: Check Your Head Snoop Doggy Dogg: Doggystyle De La Soul: 3 Feet High and Rising Slick Rick: The Great Adventures of Slick Rick A Tribe Called Quest: The Low End Theory Gang Starr: Step in the Arena Wu-Tang Clan: Iron Flag Polskie HH (bez kolejnoœci): Warszafski Deszcz: Nastukajszy TEDE: S.P.O.R.T. W witrynach odbicia: Masz i pomyœl Smak BEAT Records Fisz: Na wylot Blokersi - œcie ka dÿwiekowa Noon: Bleak Output Kaliber 44: Ksiêga Tajemnicza. Prolog Wzgórze Yapa 3: Wzgórze Yapa 3 Molesta: Skandal O.S.T.R.: Masz to jak w banku Fenomen: Efekt Larifari: Dusza Wogóle moje ulubione (bez kolejnoœci): Stevie Wonder: Songs In The Key Of Life Marvin Gaye: What's Going On Prince: Sign O The Times Curtis Mayfield "Curtis" Isaac Hayes: Hot Buttered Soul Otis Redding: Otis Blue: Otis Redding Sings Soul James Brown: Live at the Apollo Nuyorican Soul: Nuyorican Soul Altered Beats: Assasing Knowledges Of The Remanipulated O.G. Funk: Out Of The Dark Axiom Funk: Funkcronomicon Praxis: Transmutation Erykah Badu: Baduizm Elton John: Goodby Yellow Brick Road Led Zeppelin: ca³y Santana: Abraxas Kevin Yost: One Starry Night Dr. John: Duke Elegant Red Hot Chili Peppers: Mothers Milk John Lee Hooker: Chess Masters Miles Davis: wiêkszoœæ jego p³yt Bob Marley: wiêkszoœæ jego p³yt Van Morrison: Moondance U2: ca³e Massive Attack: ca³e Prodigy: ca³e Jimi Hendrix: Are You Experience Red: Jakie plany na przysz³oœæ? Oczywiœcie w Hip-Hop'ie. Kolejne Opole? Hirek: Mam nadziejê, e bêdzie tegoroczne HH Opole. Wszystko na to wskazuje, ale poniewa kwit jeszcze nie podpisany - nie chcê zapeszyæ. A inne plany? Raczej marzenia. To stworzenie stacji radiowej w Warszawie graj¹cej tylko czarne dÿwiêki i jeszcze s¹ inne, ale nie czas o tym mówiæ.:-) Red: Dziêkujê za wywiad. Rozmawia³: Jakuza (Jakuza@hip-hop.pl) copyright by Bart 2001