3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca
|
|
- Nina Matysiak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Fotografia 43. Przygotowanie do wykonania wyskoku na macie pomiarowej Fotografia 44. Faza lotu po odbiciu W tabeli 11 przedstawiamy dane 5 zawodników uzyskane w najlepszych skokach SJ i CMJ. Widać wysokość lotu i rozwijaną moc mechaniczną w przeliczeniu na masę ciała. Są to wskaźniki zdolności szybkościowo- -siłowych zawodnika. Jednak porównanie tych dwóch skoków daje dalsze informacje. Różnica wysokości i mocy pomiędzy SJ i CMJ pozwala 103
2 Przewodnik trenera na określenie zdolności do wykorzystania przez zawodnika tzw. odruchu na rozciąganie i aktywności mięśni w cyklu rozciągnięcie-skurcz, kiedy to najpierw następuje aktywność ekscentryczna mięśni (zetknięcie z podłożem i amortyzacja), a po niej następuje szybka zmiana na aktywność koncentryczną (wyprost kończyn i oderwanie od podłoża). Im większa jest wysokość/moc uzyskana w CMJ w porównaniu z SJ, tym zdolność ta jest większa. Wylicza się wskaźnik EUR (stosunek CMJ/SJ lub w procentach), który liczbowo określa stopień wykorzystania aktywności ekscentrycznej mięśni w dynamicznych ćwiczeniach (skok, sprint itp.). Przy dobrym wykorzystaniu aktywności mięśni w cyklu rozciągnięcie-skurcz wskaźnik EUR wyraźnie przekracza 1. Można go także wyrazić procentowo w naszym przykładzie zawodnicy zyskiwali około 7-13% wysokości lotu i około 5-9% mocy mechanicznej, wykorzystując ruchy zamachowe w porównaniu do statycznego początku ćwiczenia. Ponieważ jest to zdolność w pewnym zakresie plastyczna, uzyskane wyniki można wykorzystać jako stan wyjściowy do pracy treningowej nad nią i porównania efektów. Tabela 11. Wyniki testów mocy u sprinterów Skok Wysokość Moc Różnica lotu (cm) (W/kg) Różnica EUR wys (%) EUR moc (%) Zawodnik 1 SJ kg CMJ (8.8) 1.05 (5.3) Zawodnik 2 SJ kg CMJ (7.4) 1.06 (5.7) Zawodnik 3 SJ kg CMJ (11.6) 1.09 (8.5) Zawodnik 4 SJ kg CMJ (7.4) 1.05 (4.7) Zawodnik 5 SJ kg CMJ (12.6) 1.08 (8.3) Legenda: EUR (ang. eccentric utilization ratio) wskaźnik wykorzystania aktywności ekscentrycznej mięśni, SJ (ang. static jump) wyskok z półprzysiadu z pozycji zatrzymanej, CMJ (ang. countermovement jump) wyskok poprzedzony ruchem zamachowym 104
3 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Tabela 12. Wyniki testu wielokrotnych podskoków Wysokość (cm) CT (ms) FT (ms) RSI PPO (W/kg) LS (kn/m) Zawodnik kg Zawodnik kg Zawodnik kg Zawodnik kg Zawodnik kg Legenda: CT czas kontaktu z podłożem, FT czas lotu, RSI (ang. reactive strength index) wskaźnik siły reaktywnej, PPO (ang. peak power output) moc maksymalna, LS (ang. leg stiffness) wskaźnik sztywności nóg = wysokość/ft W tabeli 12 zawarliśmy wyniki testu pięciu odbić na macie pomiarowej (RBJ), podczas których zawodnicy starali się odbijać jak najszybciej (bez zatrzymania przy lądowaniu). Dla uproszczenia pokazujemy jedynie dwa odbicia spośród wielu odbić wykonanych przez każdego z zawodników. Pierwsze to odbicie, w którym zawodnik wygenerował najwyższą moc mechaniczną (i uzyskał największą wysokość lotu). Drugie to takie, w którym stwierdzono największą wartość RSI, wskaźnika siły reaktywnej. Widać, że w seryjnych odbiciach zawodnicy największe moce generowali przy dość długim czasie kontaktu z podłożem, wynoszącym około ms. Natomiast wskaźnik RSI świadczy o zdolności do szybkiej zmiany aktywności mięśni z ekscentrycznej na koncentryczną w cyklu rozciągnięcie skurcz, dlatego czas kontaktu z podłożem jest znacznie krótszy ( ms), a moc mechaniczna nieco mniejsza. Rozwijanie zdolności do krótkiego, a zarazem efektywnego odbicia to podstawa tzw. treningu pliometrycznego, który jest stosowany w celu zapobiegania kontuzjom, rozwoju mocy, umiejętności sprinterskich, zdolności do szybkiej zmiany kierunku biegu czy ekonomii poruszania się. Sprinterzy o wyższym RSI efektywniej przyspieszają w pierwszej części dystansu. 105
4 Przewodnik trenera Ważnym wskaźnikiem jest także LS (ang. leg stiffness), czyli sztywność nóg, w kategoriach mechaniki rozumiana jako odporność na odkształcenia pod wpływem sił zewnętrznych. W praktyce sportowej oznacza to wykonywanie (pod)skoków możliwie wysoko przy zachowaniu jak najmniejszych zakresów ruchu w stawach nóg ( płytkie, lecz dynamiczne odbicia). Większe wartości tego wskaźnika korelują z rozwijaniem większych prędkości w biegu, większą częstotliwością kroku biegowego i mniejszym kosztem energetycznym, a zatem z lepszym wynikiem w biegu sprinterskim i pokrewnych czynnościach wymagających zdolności eksplozywnych. Najwyższe wartości LS uzyskuje się zazwyczaj w odbiciach o wysokim RSI, ale wskaźniki te opisują w inny sposób zjawiska związane z dynamicznymi odbiciami. RSI ocenia szybkość zmiany między aktywnością ekscentryczną i koncentryczną, a LS mówi o zdolności do magazynowania energii sprężystości w cyklu rozciągnięcie- -skurcz (dzięki optymalnie małej amplitudzie ruchu) Walki treningowe taekwondo Za pomocą lekkiego, bezprzewodowego systemu BioHarness zarejestrowano podstawowe wskaźniki wysiłkowe podczas sesji obejmującej trzy walki treningowe ze sparingpartnerem. Na rycinach widać zmiany tętna, częstości oddechów, temperatury ciała, aktywności mechanicznej (wypadkowa wskaźników kinematycznych) i zmian pozycji zawodnika podczas treningu (wartości dodatnie = pochylenie do przodu; wartości ujemne = odchylenie w tył). Na podstawie uzyskanych danych wiemy, że tętno zawodnika wzrastało do około 180 sk./min podczas walki treningowej, a częstość oddechów nie przekraczała 50 na minutę. Szacowana temperatura wewnętrzna ciała utrzymywała się na poziomie około 38ºC. Wskaźniki aktywności mechanicznej sugerują największą dynamikę działań w drugiej walce. Uzyskane dane można porównywać z danymi z testów laboratoryjnych oraz rzeczywistych walk turniejowych. 106
5 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Częstość skurczów serca (/min) Rycina 32. Zmiany częstości skurczów serca podczas walk treningowych taekwondo Częstość oddechów (l/min) Rycina 33. Zmiany częstości oddechów podczas walk treningowych taekwondo Temperatura ciała ( C) Rycina 34. Zmiany temperatury ciała podczas walk treningowych taekwondo 107
6 Przewodnik trenera Wskaźnik aktywności (VMU) Rycina 35. Zmiany aktywności mechanicznej podczas walk treningowych taekwondo Nachylenie ( C) Rycina 36. Zmiany pozycji ciała podczas walk treningowych taekwondo 108
7 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Symulowana walka taekwondo z fantomem Zawodniczka taekwondo olimpijskiego, reprezentantka Polski, odbyła walkę symulowaną z fantomem. Czas trwania walki był typowy dla walk turniejowych i wynosił 3 2 min z przerwami 1 min. Jej zadaniem było kopanie fantomu techniką Momtong Dollyo Chagi na różnej wysokości, w odpowiedzi na sygnały świetlne losowo generowane przez system FitLight. Jednocześnie rejestrowano zmiany wskaźników krążeniowo-oddechowych za pomocą ergospirometru MetaMax3B oraz aktywność bioelektryczną ośmiu grup mięśniowych za pomocą mobilnego, bezprzewodowego systemu elektromiograficznego MyoMuscle (Fot ). Dodatkowo, przed walką i po zakończeniu każdej rundy pobierano krew kapilarną w celu oznaczenia stężenia mleczanu i amoniaku. Fotografia 45. Naklejanie elektrod EMG na kończynach dolnych zawodniczki Rycina 37 przedstawia zmiany częstości skurczów serca (HR) i pulsu tlenu (VO 2 /HR) w kolejnych rundach symulowanej walki i po jej zakończeniu. HR wrastała znacząco w czasie każdej rundy, nie wracając do wartości przedwysiłkowych. W kolejnych rundach HR osiągała coraz większe wartości szczytowe. Puls tlenu, odzwierciedlający pośrednio objętość wyrzutową serca, wzrastał w każdej z rund do podobnej wartości szczytowej. Tak więc przy narastającym zmęczeniu zawodniczka zwiększała częstość pracy serca, nie zwiększając jego wydajności w pojedynczym skurczu, która osiągała maksimum. 109
8 Przewodnik trenera Fotografia 46. Zawodniczka z ergospirometrem gotowa do działania Fotografia 47. Zawodniczka w trakcie symulowanej walki z fantomem 110
9 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Rycina 37. Zmiany częstości skurczów serca (HR) i pulsu tlenu (VO 2 /HR) podczas symulowanej walki taekwondo Na rycinie 38 widać zmiany w poborze tlenu (VO 2 ) i produkcji dwutlenku węgla (VCO 2 ). Szczytowy pobór O 2 zwiększał się w kolejnych rundach, natomiast szczytowa produkcja CO 2 malała. Stężenie mleczanu we krwi narastało do 2 rundy, potem wzrosło tylko w nieznacznym stopniu. Świadczy to pośrednio, że w kolejnych rundach następowało stopniowe przesuwanie metabolizmu beztlenowego w kierunku tlenowego. Rycina 38. Zmiany pochłaniania tlenu (VO 2 ) i produkcji dwutlenku węgla (VCO 2 ) podczas symulowanej walki taekwondo 111
10 Przewodnik trenera Na rycinie 39 zilustrowano odpowiedź oddechową zawodniczki. Widać znaczący wzrost wentylacji minutowej (VE) w kolejnych rundach. Objętość wentylowanego powietrza zwiększała się dzięki zwiększaniu częstości oddechów (BF), przy malejącej objętości oddechowej (TV; objętość pojedynczego oddechu). Rycina 39. Zmiany wentylacji minutowej (VE), częstości oddechów (BF) i objętości oddechowej (VT) podczas symulowanej walki taekwondo Wskaźniki krążeniowo-oddechowe wróciły do wartości przedwysiłkowych po około 7 minutach od zakończenia 3 rundy. Stężenie mleczanu po 30 minutach utrzymywało się jeszcze na poziomie znacznie przekraczającym poziom spoczynkowy. W tabeli 13 widać wartości wskaźników wysiłkowych z początku (przed) i końca (maksimum) każdej rundy, wyrażone w procentach wartości na poziomie progu wentylacyjnego i maksymalnego pochłaniania tlenu, zmierzonych w teście laboratoryjnym do odmowy. Wartości szczytowe pochłaniania tlenu, wentylacji minutowej i tętna nie przekraczały maksimum, choć były znacznie powyżej wartości progowych. Częstość oddychania, objętość oddechowa i puls tlenu przekraczały laboratoryjne maksimum. Najniższe wartości wskaźników zarejestrowano przed 1 rundą, a przed 2 i 3 rundą były one już znacznie podwyższone. 112
11 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Tabela 13. Wskaźniki krążeniowo-oddechowe w symulowanej walce taekwondo 1 runda 2 runda 3 runda przed maksimum przed maksimum przed maksimum %VT %Peak %VT %Peak %VT %Peak %VT %Peak %VT %Peak %VT %Peak VO VE TV BF HR VO 2 /HR Legenda: %VT procent wartości uzyskanej przy progu wentylacyjnym, %Peak procent wartości uzyskanej przy maksymalnym pochłanianiu tlenu, VO 2 pochłanianie tlenu, VE wentylacja minutowa, TV objętość oddechowa, BF częstość oddechów, HR częstość skurczów serca, VO 2 /HR puls tlenu (ilość tlenu przypadająca na 1 skurcz serca) Analiza danych za pomocą metod statystycznych wykazała następującą proporcję udziału źródeł metabolicznych do aktywności mięśniowej: metabolizm tlenowy około 90%, metabolizm beztlenowy kwasomlekowy około 8% i metabolizm beztlenowy niekwasomlekowy około 2%. Wydaje się więc, że walka symulowana nie odzwierciedlała w pełni walki turniejowej. W tej drugiej wskaźniki krążeniowe uzyskują wartości znacznie powyżej maksimów uzyskiwanych w laboratorium (patrz: kolejne rozdziały). W celu urealnienia warunków walki symulowanej należałoby zwiększyć jej intensywność, np. poprzez zwiększenie częstotliwości kopnięć, zmienność ich rytmu czy wprowadzenie dodatkowych elementów poruszania się zawodniczki. W trakcie omawianej walki rejestrowano także aktywność bioelektryczną czterech mięśni kończyn dolnych po stronie prawej i lewej: prostego uda, dwugłowego uda, piszczelowego przedniego i głowy bocznej brzuchatego łydki (Ryc. 40). Wartość rejestrowanego sygnału zwiększała się z rundy na rundę, co świadczy o narastającym zmęczeniu lokalnych grup mięśniowych. Mięśniem, który uległ największemu zmęczeniu był dwugłowy uda (największy wzrost wartości sygnału), a mięśniem, który zmęczył się w najmniejszym stopniu był brzuchaty łydki (najmniejszy przyrost aktywności bioelektrycznej) (Ryc. 41). 113
12 Przewodnik trenera Rycina 40. Sygnał EMG widoczny na ekranie komputera Rycina 41. Zmiany aktywności bioelektrycznej czterech mięśni w czasie symulowanej walki taekwondo 114
13 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Ponieważ wykonywane ćwiczenie było zasadniczo symetryczne (ta sama liczba bodźców świetlnych wysyłanych z lewej i prawej strony), należało spodziewać się podobnego zaangażowania mięśni lewej i prawej kończyny. Jednak u zawodniczki wykryto asymetrię (Ryc. 42). Mięśnie lewej strony piszczelowy przedni, prosty uda i dwugłowy uda wykazały większą aktywność niż te same mięśnie prawej strony, o odpowiednio 29%, 19% i 12%. Z kolei prawy mięsień brzuchaty łydki był o 10% aktywniejszy niż lewy. Sytuacja ta świadczy, że: 1) zawodniczka wykonuje mocniejsze kopnięcia nogą lewą i używa prawej jako podporowej lub 2) pomimo symetrycznych sygnałów świetlnych wykonuje częściej kopnięcia lewą nogą (np. uderzając z prawej strony lewą nogą). Wydaje się, że wyrównanie zaobserwowanej asymetrii mogłoby zwiększyć wszechstronność i skuteczność zawodniczki. Rycina 42. Asymetria aktywności bioelektrycznej czterech mięśni w czasie symulowanej walki taekwondo 115
14 Przewodnik trenera Zmiany temperatury ciała podczas obozu sportowego Zmiany temperatury powierzchni ciała mogą informować o prawidłowej termoregulacji i adaptacji do wysiłku, a z drugiej o zjawiskach patologicznych, takich jak stany zapalne, zaburzenia krążenia obwodowego i inne. Można je przeprowadzać w warunkach terenowych oraz podczas zgrupowań i obozów (Fot. 48). Fotografia 48. Terenowe stanowisko do pomiarów termograficznych Na rycinie 43 widać obraz termowizyjny kończyn dolnych zawodnika w kolejnych dniach obozu sportowego. Zdjęcia wykonywane codziennie w godzinach porannych w tych samych warunkach spoczynkowych pokazują narastającą asymetrię temperaturową, polegającą na zwiększonej temperaturze tylnej strony lewej kończyny. Zmianami objęta jest grupa mięśni kulszowo-goleniowych (półbłoniasty, półścięgnisty i dwugłowy uda) oraz mięsień brzuchaty łydki. Należy liczyć się ze słabą stabilizacją i wtórnie zmniejszoną siłą kończyny. Zaobserwowane anomalie nie były odczuwane przez zawodnika, a więc diagnoza termograficzna wyprzedziła pojawienie się dyskomfortu lub bólu. Wstępna diagnoza na podstawie termografii wymaga potwierdzenia i uściślenia innymi metodami oraz ewentualnej modyfikacji obciążeń treningowych w połączeniu z zalecanymi działaniami terapeutycznymi. 116
15 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Rycina 43. Zmiany temperatury kończyn dolnych w kolejnych dniach obozu sportowego Rycina 44 przedstawia zmiany średniej temperatury powierzchni ciała podczas dwóch kolejnych jednostek treningowych sprintera. Monitorowano przebieg rozgrzewki i ćwiczeń specjalnych, a także zakończenie ćwiczeń. Przebieg temperatury jest generalnie prawidłowy, tzn. spada ona wraz ze wzrostem intensywności wysiłku, ponieważ krew przemieszcza się do mięśni, a przepływ skórny zostaje zredukowany. Świadczy to o osiągnięciu po rozgrzewce optymalnej temperatury do realizacji głównych zadań jednostki treningowej. Pod koniec jednostki temperatura nieco wzrasta, co oznacza, że zwiększyło się nieco oddawanie ciepła przez skórę. Tak dzieje się z reguły po dłuższym czasie wykonywania wysiłku, na skutek przegrzania organizmu. Widoczna jest różnica temperatur pomiędzy dniem 1 i 2, co może się wiązać z odmiennymi warunkami atmosferycznymi (wyższa temperatura otoczenia w dniu 2 i wzmożone oddawanie ciepła przez skórę). Zaobserwować można pewną asymetrię temperatur pomiędzy nogą lewą i prawą. Asy- 117
16 Przewodnik trenera metria do 0,5ºC uznawana jest za normalną. W dniu pierwszym sięga ona jednak około 1ºC, co może świadczyć o niekorzystnych zjawiskach zachodzących w mocniej ucieplonej prawej kończynie, np. na tle urazu, stanu zapalnego lub anomalii naczyniowych. Rycina 44. Porównanie zmian temperatury nóg w kolejnych jednostkach treningowych sprintera 3.2. POMIARY PODCZAS ZAWODÓW SPORTOWYCH Uzyskanie danych pomiarowych z rzeczywistej walki sportowej nie jest łatwe. Wiąże się to z jednej strony z koniecznością uniknięcia zakłócenia czynności zawodnika lub narażenia na dodatkowe ryzyko zdrowotne, a z drugiej z przepisami danej dyscypliny sportu i regulacjami organizacji sportowych, które nie dopuszczają użycia pewnych rozwiązań. Coraz częściej stosuje się metody bezkontaktowe, bazujące na analizie wideo lub podobnej, bez potrzeby ingerencji w działania zawodnika, jego ubiór lub ciało. Tego typu rozwiązania pozwalają na uzyskanie informacji odnośnie pewnych działań taktycznych i technicznych, szczególnie w grach, np. liczba podań, strzałów, prędkość piłki, pokonany dystans itp. Jednak czujniki montowane na ciele zawodnika dają kolejne cenne informacje, które w inny sposób trudno uzyskać. 118
17 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Turniej taekwondo W naszym laboratorium używamy systemów OptimEye i BioHarness, bazujących na miniaturowych czujnikach, zbierających dane o charakterze biomechanicznym i fizjologicznym. Są one możliwe do wykorzystania podczas zawodów sportowych. Poniżej przedstawimy przykład wykorzystania systemu BioHarness podczas turnieju taekwondo olimpijskiego (Fot. 49 i 50). Prezentujemy wybrane wskaźniki, nie wyczerpując wszystkich możliwości pomiaru i analizy. Fotografia 49. Moment zakładania czujnika systemu BioHarness Pierwsze trzy ryciny dotyczą rejestracji danych z pojedynczej trzyrundowej turniejowej walki taekwondo. Na rycinie 45 przedstawiamy zapis częstości skurczów serca i przyspieszeń ciała, mierzonych jako wielokrotność przyspieszenia ziemskiego (g). Tętno utrzymuje się, z wyjątkiem początku pierwszej rundy, na względnie stałym poziomie (około 170 sk/min), natomiast wartości przyspieszenia zmieniają się często i gwałtownie w związku z wykonywanymi przez zawodnika akcjami w ataku i obronie (ciosy, uniki, wyskoki, obroty). Większość przyspieszeń mieści się w zakresie do 5 g, kilkanaście z nich wykracza ponad 10 g. 119
18 Przewodnik trenera Fotografia 50. Na stanowisku pomiarowym można śledzić na bieżąco reakcje wysiłkowe całej grupy zawodników Na rycinie 46 skonfrontowano wskaźniki intensywności mechanicznej i intensywności fizjologicznej podczas walki. Intensywność mechaniczna zmienia się znacząco w zależności od podjętych działań technicznych i taktycznych (dynamika ruchów), natomiast intensywność fizjologiczna utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Widać, że w ostatniej rundzie działania techniczno-taktyczne uległy intensyfikacji. Intensywność fizjologiczna osiąga w każdej rundzie bardzo wysokie wartości, z wyjątkiem pierwszej fazy pierwszej rundy. Nie spada także znacząco w 1-minutowych przerwach między rundami, co oznacza, że czas ten jest zbyt krótki dla pełnej regeneracji zawodnika. Rycina 47 określa zmiany położenia ciała zawodnika podczas walki, a ściślej odchylenie tułowia od pionu. Wartość zerowa oznacza pozycję pionową, wartość dodatnia wychylenie do przodu, a wartość ujemna wychylenie do tyłu (w stopniach kątowych). Widać bardzo częste zmiany pozycji zawodnika, co wiąże się z ogromną dynamiką walki taekwondo. 120
19 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Rycina 45. Zmiany częstości skurczów serca (linia ciągła) i przyspieszeń (linia łamana) w turniejowej walce taekwondo Rycina 46. Zmiany aktywności fizjologicznej i mechanicznej (linia łamana) w turniejowej walce taekwondo 121
20 Przewodnik trenera Rycina 47. Zmiany położenia ciała zawodnika w turniejowej walce taekwondo Przedstawiamy także porównanie dwóch walk taekwondo tego samego zawodnika w tym samym turnieju walki ćwierćfinałowej i półfinałowej. Wykorzystano uśrednione wartości ze wszystkich trzech rund. Rycina 48 wskazuje, że średnie tętno było bardzo zbliżone w obu walkach, ale sumaryczne obciążenie fizjologiczne było mniejsze w walce półfinałowej. Ponieważ taekwondo jest sportem bardzo intensywnym, wartości tętna są praktycznie zawsze submaksymalne i maksymalne ten wskaźnik jest względnie stały, nie różnicuje walk, tym bardziej, że jest także podatny na czynnik emocjonalny. Dopiero wprowadzenie wskaźnika obejmującego inne dane fizjologiczne (np. temperatura, częstość oddechów itp.) pozwala na dokładniejsze określenie obciążenia wysiłkiem startowym. Rycina 49 porównuje wskaźnik aktywności bazujący na wielkościach biomechanicznych (przyspieszenie, prędkość itp.) oraz szacowany wydatek energetyczny. Widać, że w półfinale, pomimo większej aktywności mechanicznej, zawodnik walczył bardziej ekonomicznie, wydatkując nieco mniej energii (kalorii). Rycina 50 zawiera porównanie częstości oddechów i tętna. Były one bardzo podobne w obu rundach turnieju. 122
21 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Rycina 48. Porównanie tętna i obciążenia fizjologicznego w dwóch walkach taekwondo Rycina 49. Porównanie aktywności mechanicznej i wydatku energetycznego w dwóch walkach taekwondo 123
22 Przewodnik trenera Rycina 50. Porównanie częstości oddechów i tętna w dwóch walkach taekwondo Rycina 51. Porównanie czasu walki i intensywności mechanicznej w dwóch walkach taekwondo 124
23 3. Pomiary w warunkach rzeczywistych kontrola bieżąca Rycina 51 pokazuje czas walki brutto (włącznie z przerwami technicznymi) i wskaźnik intensywności mechanicznej, oparty o miary kinematyczne. Walka ćwierćfinałowa była prawie o 4 minuty dłuższa, natomiast walka półfinałowa charakteryzowała się większą dynamiką poruszania się zawodnika. Na rycinie 52 pokazano odpowiedź fizjologiczną jednego z zawodników na kolejne walki turniejowe. Przed i po każdej walce dokonywano oznaczenia stężenia mleczanu we krwi. Śledzono także w sposób ciągły częstość pracy serca i oddychania. Wartości stężenia po walkach były dość podobne i bardzo wysokie, co potwierdziło dużą intensywność i w większej mierze anaerobowy charakter wysiłku. Stężenie mleczanu przed walkami było z reguły niskie, jednak w dwóch przypadkach, walki ćwierćfinałowej i finałowej, było ono dość wysokie. Wiązało się to z krótszymi przerwami pomiędzy walkami w drugiej fazie turnieju, które nie pozwoliły na pełną regenerację zawodnika. Rycina 52. Zmiany stężenia mleczanu we krwi w trakcie całego turnieju taekwondo 125
24 4. LABORATORIUM, TRENING, ZAWODY TRZY RÓŻNE OBSZARY Trening sportowy ma na celu jak najlepsze przygotowanie do rywalizacji podczas zawodów. Zawiera z jednej strony ćwiczenia wszechstronne, dające podstawę przygotowania, a z drugiej ćwiczenia specjalistyczne, odwzorowujące warunki i obciążenia występujące podczas walki rzeczywistej. Nowe narzędzia diagnostyczne dają możliwość sprawdzenia, czy to odwzorowanie rzeczywiście ma miejsce. W tabeli 14 porównano, na bazie kilku prostych wskaźników, reakcje zawodników na wysiłek wykonany przez zawodnika i zawodniczkę taekwondo w warunkach laboratoryjnych (test wydolności do odmowy), podczas treningu (ćwiczenia specjalne) i podczas turnieju (rzeczywiste walki). Dane w laboratorium były rejestrowane za pomocą ergospirometru Cortex, a podczas treningu i turnieju za pomocą systemu BioHarness. Tabela 14. Porównanie wskaźników wysiłkowych zmierzonych w laboratorium, podczas treningu specjalnego i turnieju taekwondo HR peak (/min) BF peak (/min) LA start (mmol/l) LA koniec (mmol/l) Zawodnik Laboratorium Trening 182±4 55±3 1.9± ±0.9 Turniej 197±8 51±4 2.7± ±1.5 Zawodniczka Laboratorium Trening 194±5 49±3 1.6± ±0.4 Turniej 202±7 50±4 2.2± ±2.1 Legenda: HR peak szczytowa częstość skurczów serca, BF peak szczytowa częstość oddychania, LA stężenie mleczanu we krwi 126
25 4. Laboratorium, trening, zawody trzy różne obszary W przypadku częstości skurczów serca zdecydowanie najwyższe wartości zostały zarejestrowane podczas turnieju, w porównaniu z ćwiczeniami specjalnymi i testem wydolności. Z kolei częstość oddechów była największa w teście laboratoryjnym, a mniejsza podczas turnieju. Przedwysiłkowe wartości mleczanu we krwi były nieco podwyższone podczas turnieju, natomiast wartości powysiłkowe wykazały indywidualne różnice. Zawodnik zakwaszał się bardziej podczas treningu specjalnego i zawodów. Zawodniczka uzyskała wysoki poziom mleczanu w czasie testu wydolności, natomiast w trakcie turnieju wartości były znacznie niższe, co sugeruje intensywność wysiłku bazującego w większej mierze na metabolizmie tlenowym niż podczas wysiłku maksymalnego do odmowy. Drugi przykład przedstawia częstość skurczów serca i oddychania ośmiu reprezentantów Polski w taekwondo olimpijskim w trzech sytuacjach: 1) w warunkach laboratoryjnych, 2) podczas ćwiczeń w treningu specjalnym oraz 3) walce turniejowej (tabela 15). Największych wartości tętna średniego i maksymalnego należy się spodziewać w walce turniejowej, a najmniejszych w wysiłkach laboratoryjnych, nawet jeśli wykonywane są do odmowy. Interesujące jest, że średnie tętno było z reguły zdecydowanie najniższe w ćwiczeniach specjalnych, znacznie niższe niż w walce turniejowej, do której ćwiczenia specjalne powinny przygotowywać. Częstość oddychania z kolei była największa w warunkach laboratoryjnych i znacznie niższa w ćwiczeniach specjalnych i podczas turnieju. Może się to wiązać ze specyfiką walki taekwondo, gdzie swoboda i rytm oddychania są zaburzone z racji licznych intensywnych i nieregularnych akcji i technik. Tabela 15. Uśrednione wartości wskaźników wysiłkowych (± odchylenie standardowe) ośmiu reprezentantów Polski w taekwondo olimpijskim, uzyskane w laboratorium, podczas treningu specjalnego i walki turniejowej (wyniki badań laboratoryjnych przyjęto jako 100%) HR av % HR peak % BF av % BF peak Badania laboratoryjne 177± ± ± ±6 Ćwiczenia specjalne 157± ± ± ±5 Walka rzeczywista 185± ± ± ±4 Legenda: BF peak szczytowa częstość oddychania, BF av średnia częstość oddychania, HR peak szczytowa częstość skurczów serca, HR szczytowa częstość skurczów serca; jednostki pomiarowe /min 127
26 Przewodnik trenera Te proste przykłady pokazują, że ćwiczenia specjalne i wysiłki laboratoryjne nie zawsze w pełni odzwierciedlają charakter walki sportowej, choć tak zakładamy. Z drugiej strony, reakcja na wysiłek w rzeczywistej walce sportowej jest indywidualna, często odmienna od spodziewanego. Tego typu wiedza pozwala na optymalizację i indywidualizację obciążeń treningowych. 128
27 Załącznik 1. Wywiad aktywność fizyczna 129
28 130 Przewodnik trenera
29 Załącznik 1. Wywiad aktywność fizyczna 131
30 132 Przewodnik trenera
31 Załącznik 2. Wywiad badanie wysiłkowe 133
32 134 Przewodnik trenera
33 Załącznik 3. Badanie densytometryczne 135
34 Załącznik 4. Wywiad badanie densytometryczne 136
35 Załącznik 4. Wywiad badanie densytometryczne 137
36 Załącznik 5. Standaryzacja BIA 138
37 Załącznik 5. Standaryzacja BIA 139
38 Załącznik 6. Normy morfologii krwi 140
39 Załącznik 6. Normy morfologii krwi 141
40 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport CPET Podstawowe wyniki 142
41 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport CPET Podstawowe wyniki VT: 2,94 l/min 143
42 Przewodnik trenera CPET Podstawowe wyniki 144
43 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport CPET Podstawowe wyniki RCP: 3,73 l/min 145
44 Przewodnik trenera CPET Podstawowe wyniki V O2max: 4,15 l/min 146
45 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport CPET Podstawowe wyniki 147
46 Przewodnik trenera CPET Podstawowe wyniki = g/h 148
47 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport CPET Podstawowe wyniki 149
48 Przewodnik trenera 140,8 150
49 Załącznik 7. Test wysiłkowy raport 151
50 152 Przewodnik trenera
51
Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej
Ćwiczenie 3 Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych I Analiza zmian wybranych wskaźników układu krążenia i oddychania podczas wysiłku o stałej intensywności
Bardziej szczegółowoDiagnostyka w sporcie jako środek optymalizacji procesu treningowego ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia młodzieży uzdolnionej sportowo
Diagnostyka w sporcie jako środek optymalizacji procesu treningowego ze szczególnym uwzględnieniem szkolenia młodzieży uzdolnionej sportowo dr hab. Jacek Zieliński, prof. AWF dr hab. Krzysztof Kusy, prof.
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 14.03.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 08.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoTrener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ
ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ Na optymalne przygotowanie zawodników do wysiłku meczowego składa się wiele czynników. Jednym z nich jest dobrze przeprowadzona rozgrzewka. (Chmura 2001) Definicja
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowoWspieranie ogólnego rozwoju młodzieży poprzez dobór ćwiczeń
Wspieranie ogólnego rozwoju młodzieży poprzez dobór ćwiczeń Konferencja metodyczno-szkoleniowa Wielkopolskiego Stowarzyszenia Sportowego i Zakładu Teorii Sportu AWF Poznań dr hab. Adam Kawczyński Ogólny
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa
Imię i nazwisko. Data: Sprawozdanie nr 3 Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa restytucja powysiłkowa II Cel: ocena wpływu rozgrzewki na sprawności
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA IX. 3. Zaproponuj metodykę, która pozwoli na wyznaczenie wskaźnika VO nmax w sposób bezpośredni. POŚREDNIE METODY WYZNACZANIA VO 2MAX
ĆWICZENIA IX 1. Wydolność aerobowa tlenowa, zależy od wielu wskaźników fizjologicznych, biochemicznych i innych. Parametry fizjologiczne opisujące wydolność tlenową to: a) Pobór (zużycie) tlenu VO 2 b)
Bardziej szczegółowoTam, gdzie jest walka, tam musi być i siła tym
warsztat trenera Jarosław Jakubowski Tam, gdzie jest walka, tam musi być i siła tym razem to nowożytne i proste przysłowie niech będzie odzwierciedleniem meczu piłkarskiego. Zapraszam na drugie spotkanie
Bardziej szczegółowoTrening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoFizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne
Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1 Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne Wysiłek fizyczny dynamiczny vs. statyczny Wpływ wysiłku fizycznego dynamicznego na RR, HR, SV, CO
Bardziej szczegółowoZastosowanie treningu plajometrycznego w piłce nożnej
Zastosowanie treningu plajometrycznego w piłce nożnej Prezentacja wykonana na potrzeby Szkoły Trenerów PZPN Autor Piotr Kwiatkowski Plajometryka - definicje Plajometryka jest rodzajem (ćwiczenia) treningu
Bardziej szczegółowoTrening plyometryczny piłkarzy. na etapie szkolenia specjalnego. Zbigniew Jastrzębski
Trening plyometryczny piłkarzy na etapie szkolenia specjalnego Zbigniew Jastrzębski Piłka nożna jest grą, która stawia coraz większe wymagania w zakresie przygotowania motorycznego. Około 40-50 lat temu
Bardziej szczegółowoBiegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego Biegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy Dr hab. Krzysztof Maćkała AWF Wrocław 2 Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoTemat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 4 Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku próg beztlenowy I Cel: Ocena
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 6. Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju.
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 6 Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: Wydolność
Bardziej szczegółowoImię Nazwisko: Andrzej Jankowski. Test stopniowany przeprowadzony dnia: (bieżnia mechaniczna)
Imię Nazwisko: Andrzej Jankowski Test stopniowany przeprowadzony dnia: 2018-01-10 (bieżnia mechaniczna) SŁOWNICZEK POJĘĆ I SKRÓTÓW VO2max maksymalna ilość tlenu, jaką ustrój może pochłonąć w jednostce
Bardziej szczegółowoStreszczenie projektu badawczego
Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoMAREK FOSTIAK. Trening siły i jego wpływ na poziom wyników w biegach średnich i długich.
MAREK FOSTIAK Trening siły i jego wpływ na poziom wyników w biegach średnich i długich. Trening ukierunkowany na rozwój możliwości siłowych: spełnia funkcję zapobiegawczą przed kontuzjami stanowi podstawę
Bardziej szczegółowoTRENING DLA POCZĄTKUJĄCYCH
TRENING DLA POCZĄTKUJĄCYCH Trening składa się z 16 tygodni. Zakończony jest udziałem w II Zielonogórskim Półmaratonie Pierwsze tygodnie to tak naprawdę przyzwyczajanie organizmu do wzmożonego wysiłku fizycznego.
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoBIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO. Sławomir Winiarski
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Sławomir Winiarski promotor dr hab. Alicja
Bardziej szczegółowoTest stopniowany przeprowadzony dnia: 2015-02-27 w Warszawie
tel. 602 349 181 e-mail: szczepan.wiecha@sportslab.pl www.sportslab.pl Imię Nazwisko: Bartłomiej Trela Test stopniowany przeprowadzony dnia: 2015-02-27 w Warszawie (bieżnia mechaniczna) SŁOWNICZEK POJĘĆ
Bardziej szczegółowoKONCENTRYCZNY TRENING SIŁOWY METODĄ 5-15 KURS TRENERÓW I KLASY WARSZAWA 2008 SŁAWOMIR DYZERT
KONCENTRYCZNY TRENING SIŁOWY METODĄ -1 KURS TRENERÓW I KLASY WARSZAWA 28 SŁAWOMIR DYZERT SIŁA Z fizjologiczno- biomechanicznego punktu widzenia siła człowieka jest to zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego
Bardziej szczegółowoObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w
WYKŁAD III Struktura obciąŝeń treningowych Aby kierować treningiem sportowym naleŝy poznać relację pomiędzy przyczynami, a skutkami, pomiędzy treningiem, a jego efektami. Przez wiele lat trenerzy i teoretycy
Bardziej szczegółowoDiagnoza zdolności kondycyjnych. Metodyka pomiarów. Diagnoza siły i mocy mięśniowej Diagnostyka i kontrola motoryczna
Diagnoza zdolności kondycyjnych Diagnostyka i kontrola motoryczna Metodyka pomiarów zapewnienie stałych warunków pomiarowych, stałe pozycje do pomiarów, ten sam sprzęt, identyczny stan fizjologiczny organizmu
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda
Bardziej szczegółowoPolega na wstępnym przygotowaniu ciała do wysiłku. Jej celem jest zwiększenie:
Sam Winch, główny trener Leicester City FC Ladies, przedstawił podczas seminarium Przygotowanie Fizyczne w piłce nożnej kobiet rozgrzewkę przedmeczową jaką stosuje w swoim klubie. Zestaw ćwiczeń mających
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Maciej Bąk Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Maciej Bąk jest
Bardziej szczegółowoDziękuję za pełen pakiet informacji!
Dziękuję za pełen pakiet informacji! 1. Stan zdrowia jest u Ciebie w porządku, z tego co piszesz nie widać żadnych przeciwwskazań do uprawiania sportu na tym poziomie, jaki nas interesuje. Jako trener
Bardziej szczegółowoFizjologia, biochemia
50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.
Bardziej szczegółowoźle METODYKA ERGONOMICZNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH
Podnoszenie jest bezpieczne wówczas, gdy rzut środka ciężkości układu, osoba podnosząca i obiekt podnoszony mieści się wewnątrz powierzchni ograniczonej stopami (czworobok podparcia). Stopy powinny być
Bardziej szczegółowoBTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY
BTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY BADANIE ERGOSPIROMETRYCZNE Dokładność pomiaru, zaawansowane funkcje diagnostyczne oraz komfort obsługi sprawiają, że system BTL CardioPoint CPET doskonale
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNY ROZWÓJ ZAWODNIKA W ASPEKTACH MOTORYCZNYCH
INDYWIDUALNY ROZWÓJ ZAWODNIKA W ASPEKTACH MOTORYCZNYCH 1 OCENA ZAWODNIKA Testy motoryczne - testy szybkości lokomocyjnej ( 20 m) - M.A.S. test (10 x 100 m) Przykład: 1000 m w 180 sek. = 5.5 m/s (1000/180)
Bardziej szczegółowoWydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych
Wydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych powodująca wydatek energetyczny wyższy niż w spoczynku. Wydolność
Bardziej szczegółowoOFERTA. Załącznik nr 1
Załącznik nr 1... miejscowość, data (pieczęć firmy) OFERTA Dane Wykonawcy: Nazwa:...... Siedziba:...... Adres poczty elektronicznej...... Strona internetowa...... Numer telefonu...... Numer faksu......
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Zakład: Fitness i Sportów Silowych Specjalizacja trener personalnymetody treningowe w treningu personalnym Osoby prowadzące przedmiot:
Bardziej szczegółowowarsztat trenera Siła
warsztat trenera Siła Drugie spotkanie z Szymonem zawodowym tenisistą zapoczątkowuje pracę nad kolejnym istotnym elementem wpływającym na poziom sportowy gry w tenisa, czyli nad siłą. Ciągle poszukujemy,
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI. Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia pracy i wypoczynku
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA
Lp. PROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA Liczba godzin - 40 (część ogólna i specjalistyczna) + 0 (praktyki) + egzamin Przedmiot CZĘŚĆ OGÓLNA Anatomia funkcjonalna z elementami antropologii 4 Teoria Liczba
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Marcin Bugowski Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Marcin Bugowski
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Katarzyna Wesołowska Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Katarzyna
Bardziej szczegółowoDiagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. 2
SPRAWOZDANIE 1 IMIĘ I NAZWISKO GRUPA Diagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. Ćwiczenia 1: Metody oceny układu sercowo-naczyniowego. Zadanie 1. Podaj wartość
Bardziej szczegółowoSIŁA 2015-04-15. Rodzaje skurczów mięśni: SKURCZ IZOTONICZNY ZDOLNOŚĆ KONDYCYJNA
SIŁA ZDOLNOŚĆ KONDYCYJNA Rodzaje skurczów mięśni: skurcz izotoniczny wiąże się ze zmianą długości mięśnia przy stałym poziomie napięcia mięśniowego. Występuje gdy mięsień może się skracać, ale nie generuje
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA TECHNICZNA PRZEDMIOTU OFERTY
Załącznik 1 SPECYFIKACJA TECHNICZNA PRZEDMIOTU OFERTY Pozycja 1 I Trzystanowiskowe urządzenie do treningu funkcjonalnego - szt. 1 1. Dwa regulowane ramiona w każdym stanowisku pozwalające na trening w
Bardziej szczegółowoWpisany przez Mikołaj Plackowski niedziela, 17 października :48 - Zmieniony niedziela, 17 października :55
Trening siłowy już od wielu lat nie jest zarezerwowany tylko dla kulturystów i zawodników sportów siłowych. Każdy biegający amator czy zawodowiec może naprawdę sporo zyskać uzupełniając swój plan treningowy
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie motoryczne w treningu dzieci i młodzieży
Przygotowanie motoryczne w treningu dzieci i młodzieży Michał Wilk Katedra Teorii i Praktyki Sportu AWF Katowice Wilk Sport Team Etapy szkolenia sportowego 0 1 2 3 4 Przedwstępny Wszechstronny Ukierunkowany
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoPIR poizometryczna relaksacja mięśni
PIR poizometryczna relaksacja mięśni Pojęcie PIR może wydawać się nam obce jednak to nic innego jak jedna z najlepszych technik rozciągania mięśni poprzez zastosowanie niewielkiego oporu. Rozciąganie to
Bardziej szczegółowoCzym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger)
Wysiłek fizyczny Czym jest ruch? Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (Schopenhauer) Ruch jest życiem, a życie jest ruchem (Senger) Rodzaje wysiłku fizycznego: ograniczony, uogólniony, krótkotrwały,
Bardziej szczegółowodr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie
PRACOW NIA DRGAŃ M ECH ANICZ NY CH Wyniki badań pilotażowych wybranych funkcji fizjologicznych i psychomotorycznych pracownika poddanego ekspozycji na niskoczęstotliwościowe drgania o działaniu ogólnym
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z Ogólnopolskiej Konsultacji Szkoleniowej juniorów w kajakarstwie Wałcz
Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konsultacji Szkoleniowej juniorów w kajakarstwie Wałcz 16-18.10. 2015. W konsultacjach zastosowano dotychczas wykorzystywane sprawdziany. Kontynuacja umożliwi dalsze obserwacje
Bardziej szczegółowoIntensywne spalanie tkanki tłuszczowej w treningu biegowym
Intensywne spalanie tkanki tłuszczowej w treningu biegowym Plan Treningowy PRZYKŁADOWY FRAGMENT SuperTrening.net Spis treści Wstęp...3 Co sprawia, że chudniemy?...4 Rola diety...4 Plan Treningowy...7 DZIEŃ
Bardziej szczegółowoTECHNIKA W PIŁCE RĘCZNEJ
Dr Andrzej Dudkowski Katedra Zespołowych Gier Sportowych Zespół Piłki Ręcznej i Piłki Nożnej INSTRUKTOR SPORTU W PIŁCE RĘCZNEJ II ROK I STOPNIA 4 SEMESTR TECHNIKA W PIŁCE RĘCZNEJ WROCŁAW TECHNIKA W PIŁCE
Bardziej szczegółowoDiagnostyka funkcjonalna człowieka
Agnieszka Oponowicz, Radosław Koczkodan, Aleksander Ronikier Diagnostyka funkcjonalna człowieka Przewodnik do ćwiczeń z fizjoterapii Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego Olsztyn 2010 Spis treści
Bardziej szczegółowoZestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia
Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia 1. Ćwiczenie wprowadzające: Wielkości fizyczne i błędy pomiarowe. Pomiar wielkości fizjologicznych 2. Prąd elektryczny: Pomiar oporu
Bardziej szczegółowoBieganie dla początkujących
Bieganie dla początkujących Plan Treningowy PRZYKŁADOWY FRAGMENT Spis treści Wstęp...2 Rola diety...3 Plan Treningowy...5 Zasady treningu:...6 Dni z zalecanym odpoczynkiem lub innym sportem...7 Znaczenie
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu
Bardziej szczegółowo2. Wprowadzenie do zagadnień obliczania zmian położenia środka ciężkości ciała oraz odzyskiwania energii podczas chodu fizjologicznego
SPIS TREŚCI Wykaz stosowanych. skrótów Streszczenie. 1 Wstęp 2. Wprowadzenie do zagadnień obliczania zmian położenia środka ciężkości ciała oraz odzyskiwania energii podczas chodu fizjologicznego. i. sportowego..
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia Kod przedmiotu FII_03_SS_2012
Bardziej szczegółowoPrzydatność najprostszych wskaźników fizjologicznych. w ocenie wytrenowania zawodnika.
Przydatność najprostszych wskaźników fizjologicznych w ocenie wytrenowania zawodnika. Przemysław Kubala Wykres orientacyjnych wartości tętna i stref pracy w zależności od wieku. W oparciu o ten wykres
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE WYTRZYMAŁOŚCI Z WYKORZYSTANIEM GIER. Kamil Michniewicz LZPN Zielona Góra
SŁUBICE 03.08.2014 KSZTAŁTOWANIE WYTRZYMAŁOŚCI Z WYKORZYSTANIEM GIER Kamil Michniewicz LZPN Zielona Góra DEFINICJE: Wytrzymałość jest to zdolność organizmu do długotrwałego wysiłku fizycznego i zachowanie
Bardziej szczegółowoAnaliza wymagań specyficznych dyscypliny
Analiza wymagań specyficznych dyscypliny naturalna forma lokomocji (bieg, skok), dynamiczny, eksplozywny charakter dyscypliny z potrzebą koordynacji (operowania piłki) wraz z narastającym zmęczeniem, wielopłaszczyznowy
Bardziej szczegółowoALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE
ALTER-G BIEŻNIE ANTYGRAWITACYJNE 1 BTL Polska Sp. z o.o. ul. Leonidasa 49 02-239 Warszawa tel. 22 667 02 76 fax 22 667 95 39 btlnet@btlnet.pl www.btlnet.pl Wszystkie prawa zastrzeżone. Pomimo tego, że
Bardziej szczegółowoObszary diagnostyczne w przygotowaniu technicznym
Obszary diagnostyczne w przygotowaniu technicznym I. Operowanie piłką 1. Krążenia po ósemce Cel: Próba oceny prawidłowej techniki posługiwania się piłką, chwyt piłki. Przebieg: Ćwiczący staje w miejscu
Bardziej szczegółowo13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO
13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO 13.0. Uwagi dotyczące bezpieczeństwa podczas wykonywania ćwiczenia 1. Studenci są zobowiązani do przestrzegania ogólnych przepisów BHP
Bardziej szczegółowoNarzędzia służące ocenie sprawności ucznia gimnazjum w klasie I LA
Narzędzia służące ocenie sprawności ucznia gimnazjum w klasie I LA Przekazanie pałeczki sztafetowej na odcinku 40 m: - bieg na sygnał - przekazanie pałeczki w strefie zmian - przekazanie dowolnym sposobem
Bardziej szczegółowoWIBROTERAPIA DLA SENIORA
WIBROTERAPIA DLA SENIORA Coraz mniejsza siła mięśniowa i osłabione napięcie ograniczają Twoją sprawność? Chcesz zmniejszyć ryzyko upadków? Walczysz z osteoporozą? Rehabilitujesz się po udarze mózgu? Zacznij
Bardziej szczegółowoPróby techniczne do naboru do klas sportowych o profilu koszykówka (Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Liceum)
Próby techniczne do naboru do klas sportowych o profilu koszykówka (Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Liceum) SZKOŁA PODSTAWOWA 1. Krążenia po ósemce Cel: Próba oceny prawidłowej techniki posługiwania się
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak ĆWICZENIE NR 4 APARATURA
Bardziej szczegółowoSystemy aktywnej rehabilitacji
Tramp Trainer TT Systemy aktywnej rehabilitacji TT TRAMP TRAINER TT Trening z częściowym obciążeniem Odciążenie dla nóg Trening oparty na ćwiczeniach z trampoliną do wszechstronnego stosowania w rehabilitacji,
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA SPORTU WYDZIAŁ WYCHOWANIE FIZYCZNE Studia stacjonarne II stopnia I rok/2semestr. Tematyka ćwiczeń:
FIZJOLOGIA SPORTU WYDZIAŁ WYCHOWANIE FIZYCZNE Studia stacjonarne II stopnia I rok/2semestr Tematyka ćwiczeń: 1. Metody oceny kosztu energetycznego pracy mięśniowej. Metabolizm głównych substratów energetycznych
Bardziej szczegółowoBaltazar Gąbka dr Ochmann Bartosz smartergotest.com
Baltazar Gąbka Data testu: 29.09.2018 Wyniki opracował: dr Ochmann Bartosz http:// Badania wydolnościowe Badania Smartergotest. Na bazie naszych wieloletnich doświadczeń stworzyliśmy zaawansowany i niezwykle
Bardziej szczegółowoPróby techniczne do naboru do klas sportowych o profilu koszykówka (Gimnazjum, Liceum)
Próby techniczne do naboru do klas sportowych o profilu koszykówka (Gimnazjum, Liceum) GIMNAZJUM 1. Krążenia po ósemce Cel: Próba oceny prawidłowej techniki posługiwania się piłką, chwyt piłki. Przebieg:
Bardziej szczegółowoSiła absolutna / siła bezwzględna - to maksymalna siła jaką jest w stanie osiągnąć dany zawodnik bez względu na jego masę ciała.
Siła mięśniowa - to cecha charakteryzująca możliwości układu ruchu, definiowana jako: Zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdzałania mu kosztem wysiłku mięśniowego lub jest to wypadkowy
Bardziej szczegółowoTESTY SPORTOWE DO NABORU DO KLASY SPORTOWEJ O PROFILU KOSZYKÓWKI DZIEWCZĄT PRÓBY MOTORYCZNE
TESTY SPORTOWE DO NABORU DO KLASY SPORTOWEJ O PROFILU KOSZYKÓWKI DZIEWCZĄT PRÓBY MOTORYCZNE 1. Wyskok dosiężny z miejsca z odbicia obunóż Cel: Ocena mocy. Przebieg: Badana staje bokiem przy ścianie, na
Bardziej szczegółowo1. Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna. W zakresie wiedzy uczeń: W zakresie umiejętności uczeń: 2. Aktywność fizyczna
1. Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna. 1) rozpoznaje wybrane zdolności motoryczne człowieka; 2) wymienia cechy prawidłowej postawy ciała; 1) dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą nauczyciela
Bardziej szczegółowoPSO Z WYCHOWANIA FIZICZNEGO W KLASIE V SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PSO Z WYCHOWANIA FIZICZNEGO W KLASIE V SZKOŁY PODSTAWOWEJ LEKKA ATLETYKA oraz ATLETYKA TERENOWA CELUJĄCY (6) BARDZO DOBRY (5) DOBRY (4) DOSTATECZNY (3) DOPUSZCZAJĄCY(2) NIEDOSTATECZNY(1) bardzo. Reprezentowanie
Bardziej szczegółowoROZGRZEWKA BRAMKARSKA PRZED MECZEM KAMIL MICHNIEWICZ TRENER BRAMKARZY STEINPOL-ILANKA RZEPIN
ROZGRZEWKA BRAMKARSKA PRZED MECZEM KAMIL MICHNIEWICZ TRENER BRAMKARZY STEINPOL-ILANKA RZEPIN WSTĘP Rozgrzewka w przypadku bramkarzy powinna rozpocząć się około 45-50 minut przed planowanym rozpoczęciem
Bardziej szczegółowopowodują większe przyrosty ilości wydatkowanej energii przy relatywnie tej samej intensywności pracy. Dotyczy to wysiłków zarówno o umiarkowanej, jak
WSTĘP Wysiłek fi zyczny jest formą aktywności człowieka, wymagającą istotnych zmian czynności wszystkich niemal narządów, których funkcje dostosowywane są na bieżąco do zmiennych warunków środowiska wewnętrznego
Bardziej szczegółowoStruktura treningu sportowego (periodyzacja) Andrzej Kosmol AWF Warszawa, Wydział Rehabilitacji andrzej.kosmol@awf.edu.pl
Struktura treningu sportowego (periodyzacja) Andrzej Kosmol AWF Warszawa, Wydział Rehabilitacji andrzej.kosmol@awf.edu.pl Struktura treningu to układ i rozmieszczenie elementów składowych procesu, sposoby
Bardziej szczegółowoPSO Z WYCHOWANIA FIZICZNEGO W KLASIE VII SP
PSO Z WYCHOWANIA FIZICZNEGO W KLASIE VII SP LEKKA ATLETYKA oraz ATLETYKA TERENOWA GIMNASTYKA PIŁKA KOSZYKOWA CELUJĄCY (6) BARDZO DOBRY (5) DOBRY (4) DOSTATECZNY (3) DOPUSZCZAJĄCY(2) NIEDOSTATECZNY(1) bardzo.
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN PREDYSPOZYCJI DO ODDZIAŁU SPORTOWEGO (KL. IV i VII) O PROFILU PIŁKA SIATKOWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 w KOBYŁCE
SPRAWDZIAN PREDYSPOZYCJI DO ODDZIAŁU SPORTOWEGO (KL. IV i VII) O PROFILU PIŁKA SIATKOWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 w KOBYŁCE W procedurze naboru do klas o profilu piłka siatkowa dokonuje się pomiaru podstawowych
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoPróby motoryczne do naboru do VII klasy szkoły podstawowej
Próby motoryczne do naboru do VII klasy szkoły podstawowej 1. Wyskok dosiężny z miejsca z odbicia obunóż Cel: Ocena mocy. Przebieg: Badany staje bokiem przy ścianie, na której zaznaczona jest wysokość
Bardziej szczegółowoWydawnictwo Lekarskie PZWL.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL www.pzwl.pl JAN CHMURA ROZGRZEWKA PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE MW ydawnictw o Lekarskie PZWL Warszawa 2014 Spis treści Przedmowa (Władysław Jerzy Engel)...
Bardziej szczegółowoOPIS PRZYPADKU KURS PNF W ORTOPEDII Level 4
OPIS PRZYPADKU KURS PNF W ORTOPEDII Level 4 Autor : Anita Polańska Dane pacjenta: Rok urodzenia: 1994 Zawód: Uczeń Rozpoznanie (problem zdrowotny): Skręcenie stawu lewego. Wywiad: Pacjentka od dwóch lat
Bardziej szczegółowoTESTY SPRAWNOŚCIOWE DLA KANDYDATÓW DO GIMNAZJUM - TAEKWONDO
TESTY SPRAWNOŚCIOWE DLA KANDYDATÓW DO GIMNAZJUM - TAEKWONDO I. WPROWADZENIE Taekwondo (nazywane w Polsce taekwondo olimpijskie - WTF) zadebiutowało w 24 Igrzyskach Olimpijskich w Seulu w turnieju pokazowym
Bardziej szczegółowoTest wydolności fizycznej Zachęcamy Cię do przeprowadzania jej co trzy miesiące i odnotowywania wyników w poniższej tabeli.
Test wydolności fizycznej Wydolność fizyczna to zdolność organizmu do ciężkich lub długotrwałych wysiłków fizycznych bez szybko narastającego zmęczenia. Pojęcie wydolności fizycznej obejmuje również tolerancję
Bardziej szczegółowoPróby motoryczne do naboru do VII klasy sportowej szkoły podstawowej o profilu koszykówka
Próby motoryczne do naboru do VII klasy sportowej szkoły podstawowej o profilu koszykówka 1. Wyskok dosiężny z miejsca z odbicia obunóż Cel: Ocena mocy. Przebieg: Badany staje bokiem przy ścianie, na której
Bardziej szczegółowoNordic Walking. Podstawowe Informacje i Plan Zajęć. Informacja o sporcie Nordic Walking oraz o aspektach zdrowotnych
Nordic Walking Podstawowe Informacje i Plan Zajęć Informacja o sporcie Nordic Walking oraz o aspektach zdrowotnych Dyscyplina Nordic Walking powstała jako trening dla narciarzy biegowych w okresie letnim.
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN PREDYSPOZYCJI SPORTOWYCH DLA KANDYDATÓW DO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO KLASA SPORTOWA
SPRAWDZIAN PREDYSPOZYCJI SPORTOWYCH DLA KANDYDATÓW DO LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO KLASA SPORTOWA I. Test sprawności ogólnej: 1. Skok w dal z miejsca. a) wykonanie Ustawienie w miejscu oznaczonym linią, stopy
Bardziej szczegółowoCoach Mazur. Footwork praca nóg na drabince koordynacyjnej
Coach Mazur Footwork praca nóg na drabince koordynacyjnej fot. Marcin Łachymiuk Dla każdego zawodnika, grającego w koszykówkę, szalenie ważny jest rozwój umiejętności w trzech obszarach: koszykarskim,
Bardziej szczegółowoInstytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek
Instytut Sportu Zakład Biochemii Biochemiczne wskaźniki przetrenowania Przetrenowanie (overtraining)- długotrwałe pogorszenie się dyspozycji sportowej zawodnika, na skutek kumulowania się skutków stosowania
Bardziej szczegółowoBadanie ABC-one 2010 Miejscowe spalanie tłuszczu
Badanie ABC-one 2010 Miejscowe spalanie tłuszczu 1. Wprowadzenie Celem babania było sprawdzenie działania sprzętu Slim Belly oraz Slim Back&Legs na miejscowe spalanie tłuszczu oraz ocena skuteczności obydwu
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie motoryczne do jazdy na nartach. mgr Jakub Saniewski
Przygotowanie motoryczne do jazdy na nartach. mgr Jakub Saniewski Cechy motoryczne człowieka Szybkość: polega na przemieszczaniu fragmentów ciała, lub też całego ciała w jak najkrótszym czasie, a zatem
Bardziej szczegółowo