BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA
|
|
- Wacława Domagała
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1. WPROWADZENIE BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA mgr inż. Rafał ZYMON Politechnika Lubelska Przedstawiona analiza flatteru zawiera symulacje prób prowadzonych na rzeczywistych śmigłowcach oraz prób, które ze względu na duże ryzyko uszkodzenia łopat wykonywane mogą być tylko metodą symulacyjną. Wykazana została duża odporność łopat na drgania typu flatter w różnych warunkach użytkowania i przy różnych wartościach parametrów łopat. Przedstawiony przy tym został wpływ różnych parametrów łopaty na granicę flatteru w obliczeniach oraz interpretacja graficzna otrzymanych wyników obliczeń w postaci wykresów odkształceń końca łopaty w funkcji azymutu oraz analizy widmowej. Flatter łopat wirnika nośnego śmigłowca, jako drgania samowzbudne o rosnącej amplitudzie, może być przyczyną uszkodzenia łopaty, a w konsekwencji doprowadzić do katastrofy śmigłowca [1], [4]. Bliskość tego typu niestabilności na łopatach wirnika nośnego wiąże się również ze wzrostem obciążeń, co powoduje zmniejszenie trwałości łopat i wzrost poziomu drgań elementów konstrukcji śmigłowca. Zwiększenie trwałości konstrukcji można uzyskać poprzez odseparowanie granicznego stanu użytkowania od jej granicy niestabilności. W fazie projektowania można to uzyskać poprzez zmianę wyważenia łopaty, dobór odpowiednich profili łopat, optymalizację sprzężenia sprężystego, aeroelastycznego i masowego. W fazie użytkowania zwiększenie trwałości można uzyskać poprzez odpowiednią technikę lotu oraz modyfikacje konstrukcyjne, które związane są najczęściej z doborem odpowiedniej prędkości obrotowej wirnika, zmniejszeniem wzbudzeń i stosowaniem tłumików [6]. Najwłaściwsze rozwiązanie dla danej konstrukcji można wybrać podczas modelowania. Każda nowa konstrukcja wirnika nośnego musi być zbadana na możliwość wystąpienia flatteru łopat w różnych warunkach użytkowania śmigłowca. Jeśli zostanie stwierdzona niedostateczna odporność łopat wirnika na flatter to konieczne są zmiany konstrukcyjne. Badania symulacyjne na etapie projektowania pozwalają na wprowadzenie zmian konstrukcyjnych łopat i przeprowadzenie badań bez narażania się na znaczne koszty. Główną ideą badań symulacyjnych flatteru [5] jest wyznaczenie granicy niestabilności (w tym przekroczenie granicy) poprzez symulowane pogorszenie własności łopaty (np. wyważenia) i prowokację wychyleniem drążka sterowania, a następnie próbę powrotu w warunki stabilne. Ocenia się również tempo zmian narastania i wyciszania flatteru. W przypadku badań symulacyjnych nie ma ograniczeń co do wartości parametrów destabilizujących, dlatego możliwa jest ich zmiana na wielkości niemożliwe do uzyskania na obiektach rzeczywistych. Pozwala to badać zachowanie się łopat wirnika w różnych warunkach i fazach lotu śmigłowca bez ryzyka destrukcji układu. Ze względu na przyczyny powstawania i objawy flatter łopat wirnika nośnego można podzielić na [5]: Flatter klasyczny charakteryzujący się występowaniem sprzężonych drgań giętno-skrętnych łopat. Pojawienie się tego typu flatteru powodowane jest przez zmianę wyważenia w kierunku krawędzi spływu łopaty, zwiększenie prędkości obrotowej wirnika nośnego, zwiększenie prędkości lotu, zmniejszenie sztywności skrętnej łopaty, sterowanie skokiem cyklicznym i turbulencje atmosfery. Flatter oderwania powoduje zwiększanie się poziomu drgań łopaty, zwiększenie obciążeń skręcających łopatę, pogorszenie sterowności śmigłowca oraz zmniejszenie pochodnej ciągu względem kąta nastawienia lub kąta pochylenia wirnika. Flatter oderwania można wywołać poprzez zwiększenie prędkości lotu, zwiększenie obciążeń wirnika i wysokości lotu. Parametrem destabilizującym może być również wzrost temperatury powietrza. BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA 347
2 Flatter ściśliwości powoduje zwiększenie momentów aerodynamicznych skręcających łopatę. Pojawienie się tego typu niestabilności związane jest ze zjawiskiem przekraczania krytycznej liczby Macha (M kr ) na łopacie nacierającej (na azymucie Ψ = 90 ). Najwcześniej tego typu niestabilność pojawia się na końcowej części łopaty ze względu na dodawanie się prędkości obrotowej wirnika i prędkości postępowej śmigłowca. Flatter cięciwowy typowy dla wirników bezprzegubowych, a charakteryzuje się występowaniem sprzężonych wahań łopaty w płaszczyźnie ciągu, odchyleń w płaszczyźnie obrotów i skręceń. Do parametrów destabilizujących w tym przypadku można zaliczyć: wzrost prędkości lotu, szczególne zaklinowanie łopat w płaszczyźnie ciągu i obrotów, kąt nastawienia łopaty, tłumienie materiałowe łopaty oraz odpowiednie proporcje sztywności giętnej i skrętnej nasady łopaty. W artykule podano wyniki badań symulacyjnych dla flatteru łopat wirnika nośnego śmigłowca IS-2 w celu oceny odporności łopat na drgania typu flatter w różnych warunkach użytkowania, ocenę tempa narastania oraz wyciszania flatteru, a także ocenę możliwości powrotu układu w warunki stabilne po przekroczeniu granicy niestabilności. Podano analizy symulacyjne typowych dla badań eksperymentalnych prób na wystąpienie flatteru, jak próby naziemne czy próby w locie oraz symulacje dla warunków lotu niemożliwych do osiągnięcia na obecnej wersji śmigłowca ze względu na ograniczenia osiągowe, ale przewidywanych w kolejnych wersjach rozwojowych śmigłowca. 2. METODA SYMULACYJNA PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA Metoda symulacyjna [5] jest metodą modalną. W wyniku analizy modalnej otrzymuje się model modalny konstrukcji (określony jako zbiór częstości własnych oraz odpowiadających im postaci drgań własnych). W przypadku badania niestabilności aeroelastycznych metoda ta pozwala na rozwiązanie przebiegów w funkcji czasu, wykonanie analizy widmowej oraz analizy wzrostu amplitud drgań giętnych i skrętnych. W obliczeniach przyjmuje się uproszczenia. Do obliczeń flatteru przyjęto dyskretny model łopaty [5], w którym osi sprężystej, mogącej jednocześnie podlegać skręcaniu oraz zginaniu w płaszczyznach ciągu i obrotów, przyporządkowano sprężystość łopaty, ciągły rozkład mas zastąpiono dyskretnym rozkładem mas skupionych w przekrojach o długości l i, natomiast przeguby (pionowy, poziomy i osiowy) znajdują się w odległościach odpowiadających rzeczywistym. Masy skupione leżące poza osią sprężystą połączono z nią przy pomocy nieważkich i nieodkształcalnych łączników. Przy określaniu modelu uwzględniono bezwładność elementów łopaty (masowe momenty bezwładności segmentów łopaty przypisano masom skupionym) oraz sprężystość zawieszenia łopaty względem trzech osi, elastyczność skrętną łopaty oraz elastyczność na zginanie w płaszczyznach ciągu i obrotów. Uwzględniono też skręcenie geometryczne i aerodynamiczne łopaty jak również sprzężenie kinematyczne wahań i przekręceń. Tak przyjęty model łopaty może ulegać deformacjom wskutek działania obciążeń. Do głównych sił obciążających łopatę można zaliczyć siły masowe powstające podczas nieustalonego ruchu postępowego i obrotowego śmigłowca, siły aerodynamiczne (związane z szybkimi zmianami kątów natarcia profilu podczas ruchu łopaty), siły grawitacyjne, siły tarcia (w przegubie osiowym) oraz obciążenia od takich układów jak na przykład tłumiki odchyleń łopaty [1],[4]. Wypadkowa deformacja łopaty wyznaczana jest jako suma udziałów odkształceń według kształtów postaci drgań własnych. Wyznaczanie granicy flatteru metodą symulacyjną obejmuje zwykle typowe stany lotu, dla których wykonuje się następnie próby na obiektach rzeczywistych. Przeprowadza się więc badania łopat śmigłowca na wystąpienie drgań typu flatter na ziemi oraz w locie poziomym. Cechą szczególną metody symulacyjnej, w odróżnieniu od innych metod badawczych, jest możliwość wykonywania obliczeń, badania zachowania łopaty i wyznaczania obciążeń również w innych stanach lotu, dla których ze względu na duże niebezpieczeństwo nie wykonuje się prób na obiektach rzeczywistych. Obliczenia takie mają jedynie charakter poglądowy, a otrzymane wyniki mogą w przyszłości stanowić źródło informacji o flatterze łopat wirnika nośnego dla kolejnych koncepcji rozwojowych śmigłowca. 3. OBLICZENIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT W przypadku wyznaczania granicy flatteru metodą symulacyjną [5] wykorzystuje się zjawisko powiększania się drgań łopaty przy zbliżaniu się do granicy niestabilności. Obserwuje się głównie wzrost takich parametrów, jak momenty skręcające łopatę, momenty zginające łopatę, kąty ugięcia i skręcenia łopaty, które wraz z przekraczaniem granicy flatteru i przy sprzyjających warunkach narastają progresywnie i mogą w konsekwencji doprowadzić do zniszczenia układu. Metodą symulacyjną wykonane zostały analizy dla łopaty z wyważeniem proflatterowym w naziemnej próbie flatterowej, bez wyważenia proflatterowego ze zwiększoną prędkością wirnika nośnego oraz symulacja próby w locie. 1. Symulacja klasycznej naziemnej próby flatterowej z wyważeniem proflatterowym: Celem naziemnych prób na flatter łopat wirnika nośnego jest określenie zapasów wyważenia ekwiwalentnego łopat do wystąpienia drgań typu flatter.obliczenia wykonywane są za pomocą programu OBCWN. Parametrem destabilizującym jest wyważenie łopaty. Zmiana wyważenia łopaty realizowana jest w programie poprzez zmianę odpowiednich parametrów (masy segmentu, odległości skupionej masy segmentu łopaty od osi przekręceń, częstości drgań własnych) w pliku z danymi. Zmiana wyważenia realizowana jest poprzez stopniowe dodawanie masy prowokującej flatter na trymerze łopaty aż do wystąpienia objawów flatteru. Dodatkowo flatter prowokowany jest pochyleniem tarczy sterującej odpowiednio do połowy i do pełnego zakresu. Próby prowadzono etapami, gdzie w każdym kolejnym kroku po dodaniu ciężarka wyznaczono odkształcenia i obciążenia łopaty. Odkształcenia (skręcenie i ugięcie łopaty w płaszczyźnie ciągu) wyznaczano dla ostatniego 348 PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA Nr
3 segmentu łopaty, natomiast obciążenia, czyli moment skręcający i moment gnący łopatę w płaszczyźnie ciągu, wyznaczano dla nasady łopaty. Wyniki obliczeń dla łopaty bez ciężarka prowokującego flatter oraz z ciężarkiem dla którego wyznaczona została granica flatteru przedstawiają tabele 1 4. Na podstawie wyników zamieszczonych w tabelach można stwierdzić pojawienie się flatteru dla łopaty z dodanym ciężarkiem prowokującym o masie m c.p. = 400 g przy pochyleniu tarczy sterującej o 3.5. Próby wykonywane były dla nominalnej prędkości obrotowej wirnika nośnego śmigłowca obr/min. Graficzną interpretację otrzymanych wyników dla podstawowego wskaźnika drgań jakim są odkształcenia końca łopaty przedstawiają rysunki 1 4. Tab. 1. Wartości odkształceń łopaty przy różnych kątach pochylenia T.S. (tarczy sterującej) dla łopaty bez ciężarka prowokującego Tab. 2. Wartości momentów przy różnych kątach pochylenia T.S. dla łopaty bez ciężarka prowokującego Tab. 3. Wartości odkształceń łopaty przy różnych kątach pochylenia T.S. dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m c.p. = 400 [g] Tab. 4. Wartości momentów przy różnych kątach pochylenia T.S. dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m c.p. = 400 [g] BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA 349
4 Rys. 1. Wykres kąta skręcenia końca łopaty w funkcji azymutu dla łopaty bez ciężarka prowokującego Rys. 3. Wykres kąta skręcenia końca łopaty w funkcji azymutu dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g i pochyleniu tarczy sterującej o 3.5 [deg] Rys. 2. Wykres ugięcia końca łopaty w płaszczyźnie ciągu dla łopaty bez ciężarka prowokującego Rys. 4. Wykres ugięcia końca łopaty w funkcji azymutu dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g i pochyleniu tarczy sterującej o 3.5 deg Na przedstawionych wykresach odkształceń końca łopaty w funkcji azymutu brak jest jakichkolwiek oznak flatteru również po prowokacyjnym pochyleniu tarczy sterującej do końca zakresu (7 ). Tym samym potwierdzona została odporność na drgania typu flatter łopat bez ciężarków prowokujących w zakresie nominalnych prędkości obrotowych wirnika nośnego. 350 PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA Nr Wykresy na rysunkach 3 4 przedstawiają odkształcenia łopaty w funkcji azymutu dla łopaty z dodanym ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g i prowokacyjnym pochyleniu tarczy sterującej o 3.5. Widoczna rozbieżność skrętna oraz duża amplituda wahań łopaty w płaszczyźnie ciągu świadczące o pojawieniu się flatteru. Analiza kąta skręcenia oraz ugięcia końca łopaty poprzedzona jest analizą widmową badanego zjawiska. Pozwala to na wykrycie pojawienia się flatteru zanim amplitudy drgań łopaty osiągną wartości niebezpieczne. Na rysunkach 5 i 6 przedstawiona została analiza widmowa dla łopaty z ciężarkiem proflatterowym o masie m = 380 g dla kąta skręcenia końca łopaty (rys. 5) i ugięcia w płaszczyźnie ciągu końca łopaty (rys. 6). Dla porównania na rysunkach 7 i 8 zamieszczona została również analiza widmowa dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g. Widoczny wzrost amplitudy świadczy o pogłębianiu się zjawiska flatteru. Widoczna pierwsza częstość skrętna i odpowiadająca jej częstość giętna (~5 harmonicznej), świadczące o pojawieniu się flatteru.
5 Rys. 5. Analiza widmowa kąta skręcenia końca łopaty dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 380 g Rys. 8. Analiza widmowa ugięcia końca łopaty w płaszczyźnie ciągu dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g W ramach symulacji próby naziemnej wykonano analizy do oceny możliwości wytłumienia drgań typu flatter. W celu szybszego wywołania flatteru zwiększono masę ciężarka prowokującego i pochylono tarczę sterującą o 7. Następnie sprawdzono możliwość wytłumienia flatteru poprzez symulacyjne wycofanie drążka sterowania (rys. 9) oraz poprzez wycofanie drążka i zmniejszenie prędkości obrotowej wirnika nośnego (rys. 10). Przedstawione rysunki pozwalają stwierdzić, że samo wycofanie drążka nie spowoduje całkowitego wytłumienia flatteru, a jedynie ustabilizowanie się drgań na pewnym poziomie. Dopiero wycofanie drążka i zmniejszenie prędkości obrotowej wirnika pozwala w pełni ustabilizować łopaty. Rys. 6. Analiza widmowa ugięcia końca łopaty w płaszczyźnie ciągu dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 380 g Rys. 9. Próba wytłumienia flatteru poprzez symulowane wycofanie drążka sterowania Rys. 7. Analiza widmowa kąta skręcenia końca łopaty dla łopaty z ciężarkiem prowokującym o masie m = 400 g BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA 351
6 Rys. 10. Próba wytłumienia flatteru poprzez symulowane wycofanie drążka sterowania i zmniejszenie prędkości obrotowej wirnika 2. Symulacja naziemnej próby flatterowej bez wyważenia proflatterowego ze zwiększoną prędkością obrotową wirnika: Celem tej próby jest sprawdzenie w warunkach naziemnych odporności łopat na flatter dla prędkości kątowej wirnika wyznaczonej tak aby prędkość końca łopat w próbie naziemnej równa była sumie maksymalnej prędkości jaką należy uzyskać w locie poziomym dla potrzeb próby flatterowej i prędkości końca łopaty przy nominalnej prędkości obrotowej wirnika. Zatem ekwiwalentną prędkość końca łopaty, do oceny swobody od flatteru przy uwzględnieniu, że nominalna prędkość obrotowa n nom = obr/min = rad/s, prędkość końca łopaty dla n nom jest równa 190 m/s i prędkość maksymalna śmigłowca równa jest 245 km/h, można wyznaczyć ze wzoru: V k = V max ωr = 68.1 m/s m/s = m/s Stąd prędkość kątowa w próbie stoiskowej naziemnej powinna wynosić: Vk ω 1 = = = R 373. rad/s. W przypadku gdy dla danej prędkości kątowej i wychylenia drążka sterowania nie pojawią się oznaki flatteru próbę można uznać za zakończoną, a dany zakres prędkości kątowej wolny od drgań typu flatter. Na rysunkach przedstawione zostały wykresy odkształceń łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej ω 1 i dla wy chylenia tarczy sterującej na 7 i nie obserwuje się wzrostu amplitud wywołanego zjawiskiem flatteru. Przeprowadzona analiza pozwala zatem stwierdzić odporność łopat na drgania typu flatter w pełnym zakresie prędkości kątowej wirnika, aż do ω 1 = rad/s. Rys. 11. Wykres kąta skręcenia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej wirnika ω 1 = rad/s Rys. 12. Wykres ugięcia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej wirnika ω 1 = rad/s 3. Ocena swobody od flatteru w próbie naziemnej dla prędkości kątowej odpowiadającej prędkości lotu V = = 308 km/h: Celem tej próby jest ocena (w warunkach naziemnych) możliwości wystąpienia drgań typu flatter na łopatach przy prędkości kątowej wirnika odpowiadającej prędkości lotu śmigłowca V = 308 km/h. Wersje rozwojowe śmigłowca w tym jako latającego laboratorium, przewidują osiągnięcie prędkości maksymalnej ponad 300 km/h. W tym przypadku założono prędkość maksymalną lotu poziomego V max = 308 km/h (85.6 m/s). Ekwiwalentna prędkość końca łopat dla danej próby wynosi [m/s]. Zatem prędkość kątowa w danej próbie wynosi: Vk ω 2 = = = R 375. rad/s. W przypadku prowadzonej analizy przy rozkręceniu wirnika do prędkości obrotowej ω 1 wartości sił odśrodkowych w przegubach poziomym i pionowym wyniosły odpowiednio: 164 kn oraz 162 kn. Dla porównania siły odśrodkowe w przegubach, powstałe przy nominalnej prędkości 352 PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA Nr
7 obrotowej wirnika ω = obr/min wyniosły 68 kn w przypadku przegubu poziomego oraz 67 kn w przypadku przegubu pionowego. Siły odśrodkowe wzrosłyby więc ~2.4-krotnie. Przewidywane zapasy oceniane obliczeniowo i potwierdzone próbami statycznymi, są ~4-krotne. Zapasy wytrzymałościowe dźwigara łopaty i piasty dla doraźnego poziomu obciążeń są zatem wystarczające, a więc próba taka byłaby realna. Na rysunkach przedstawiono wykresy odkształceń łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej wirnika ω 2 = rad/s. 4. Symulacja próby flatterowej w locie. Ocena swobody od flatteru w próbie w locie: W związku z potrzebą zweryfikowania obliczeń analitycznych oraz prób naziemnych wykonuje się próby w locie, celem których jest osiągnięcie maksymalnej prędkości lotu bez wystąpienia zjawiska flatteru. Próby prowadzi się bez ciężarków proflatterowych. Prowadzona analiza obejmuje symulacyjne zwiększenie prędkości lotu poziomego do wartości 1.22 V max. Ze względu na możliwość pojawienia się zjawiska oderwania strug powietrza na łopatach, próby prowadzi się przy stosunkowo niskiej masie śmigłowca. Na rysunkach przedstawiono odkształcenia końca łopaty dla prędkości lotu V = 245 km/h. Przeprowadzona analiza potwierdziła odporność łopat na drgania typu flatter w pełnym zakresie prędkości lotu śmigłowca dla prób w locie. Widoczne na wykresie kąta skręcenia chwilowe skoki na powracającej łopacie świadczą o pojawieniu się zjawiska oderwania strug z łopat. Rys. 13. Wykres kąta skręcenia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej wirnika ω 2 = rad/s Rys. 15. Wykres kąta skręcenia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości lotu śmigłowca V = 245 km/h Rys. 14. Wykres ugięcia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości kątowej wirnika ω 2 = rad/s Przeprowadzona analiza potwierdziła odporność łopat wirnika nośnego śmigłowca na drgania typu flatter w pełnym zakresie prędkości lotu śmigłowca, oraz w zakresie prędkości postępowych niemożliwych do uzyskania na obecnej wersji śmigłowca, ale przewidywanych w wersjach rozwojowych. Rys. 16. Wykres ugięcia końca łopaty w funkcji azymutu dla prędkości lotu śmigłowca V = 245 km/h BADANIA SYMULACYJNE FLATTERU ŁOPAT ŚMIGŁOWCA 353
8 4. OCENA WYNIKÓW BADAŃ W niniejszej pracy potwierdzona została odporność łopat wirnika nośnego śmigłowca na wystąpienie drgań typu flatter w każdym zakresie prędkości kątowej wirnika i prędkości lotu. Naziemne próby flatterowe Przeprowadzona analiza symulacyjna próby naziemnej wirnika nośnego śmigłowca pozwala wykluczyć możliwość pojawienia się flatteru łopat bez ciężarków proflatterowych, przy nominalnej prędkości obrotowej. Pokazane na rysunkach 1 2 wykresy odkształceń końca łopaty dla przypadku bez masy flatterowej potwierdzają stabilność układu, również dla wychylenia tarczy sterującej do pełnego zakresu (do 7 ). Oznacza to, że łopaty wirnika śmigłowca podczas pracy na ziemi, w całym zakresie prędkości obrotowych są wolne od flatteru. Flatter pojawił się na łopatach z dodanym ciężarkiem proflatterowym o masie m = 400 g umieszczonym na trymerze łopaty i przy symulacyjnym wychyleniu tarczy sterującej o 3.5 (rys. 3 4). Przemieszczenie w kierunku krawędzi spływu położenia środka ciężkości segmentu łopaty spowodowało znaczne obniżenie odporności na flatter. W niniejszej pracy przedstawiona została również analiza możliwości powrotu układu w warunki stabilne. Przeprowadzone próby z wycofywaniem drążka sterowego oraz z wycofaniem drążka i zmniejszeniem prędkości obrotowej wirnika wykazały, że istnieje możliwość powrotu układu w warunki stabilne. Samo wycofanie nie eliminowało niestabilności, konieczne było zmniejszenie prędkości obrotowej. Próby naziemne bez wyważenia proflatterowego ze zwiększoną prędkością obrotową wirnika Przeprowadzona analiza pozwala wykluczyć możliwość pojawienia się drgań typu flatter w całym zakresie prędkości obrotowych. Rozkręcenie wirnika nośnego do prędkości obrotowej ω = rad/s przy położeniu drążka sterującego w neutrum nie powodowało niestabilności oraz znaczącego wzrostu obciążeń. Również wychylenie drążka nie powodowało niestabilności, a jedynie niewielki wzrost obciążeń. Zwiększenie prędkości obrotowej do ω = rad/s (ekwiwalentnej prędkości lotu dla koncepcji rozwojowych śmigłowca równej 308 km/h) również nie spowodowało niestabilności łopat, a jedynie niewielki wzrost obciążeń. Zatem dla obu przypadków rozkręcania wirnika wykazana została swoboda od flatteru w całym zakresie prędkości obrotowych. BIBLIOGRAFIA [1] Bogdanow J. S., Szabelski K.: Podstawy konstrukcji śmigłowców. Wydawnictwa Uczelniane Politechniki Lubelskiej, [2] Parszewski Z.: Drgania i dynamika maszyn. Wydawnictwa Naukowo Techniczne, Warszawa, [3] Pierzchanowski K: Projekt kompozytowej łopaty wirnika śmigłowca IS-2.Prace Instytutu Lotnictwa 2000, nr [4] Szabelski K., Jancelewicz B., Łucjanek W.: Wstęp do konstrukcji śmigłowców. WKiŁ, Warszawa [5] Szumański K.: Teoria i badania śmigłowców w ujęciu symulacyjnym. Biblioteka Naukowa Instytutu Lotnictwa. Warszawa [6] Przepisy budowy śmigłowców FAR-27. Projektowanie i Budowa: Flatter. R. Zymon SIMULATION INVESTIGATIONS OF THE HELICOPTER ROTOR BLADES FLUTTER Summary The submitted flutter analysis contains the results of modeling tests performed on the real helicopters and tests, which considering the large risk of the rotor blades damage can be carried out only by modeling method. The large resistance of blades on the of flutter type vibrations in the different usage conditions and with the different values of the blades parameters was proven. Submitted at the same time is the influence of different blade parameters on the flutter border in the calculations and the graphic interpretation of obtained calculations results in the form of graphs of the blade tip deformations in the function of blade azimuth and spectral analysis. Р. Зымон КОМПЬЮТЕРНОЕ МОДЕЛИРОВАНИЕ ФЛАТТЕР ЛОПАСТЕЙ ВЕРТОЛЁТА Резюме Представленный анализ флаттера содержит симуляции испытаний веденных на вертолетах и испытаний, которые, учитывая большой риск повреждения лопастей, могут быть проведены только компьютерным моделированием. Предъявлена была устойчивость лопастей на вибрации типа флаттер при разных условиях эксплуатации и при разных значениях параметров лопастей. Представлено при этом влияние разных параметров лопастей на границу флаттера в расчетах, а также графическая интерпретация полученных результатов расчетов в виде графиков деформации конца лопасти в функции азимута и спектрального анализа. 354 PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA Nr
Symulacyjne określenie obciążeń wirnika nośnego śmigłowca z indywidualnym Sterowaniem kąta nastawienia łopat w warunkach lotu ustalonego
Symulacyjne określenie obciążeń wirnika nośnego śmigłowca z indywidualnym Sterowaniem kąta nastawienia łopat w warunkach lotu ustalonego Jarosław Stanisławski Instytut Lotnictwa Streszczenie Przedstawiono
Bardziej szczegółowoSYMULACJA OBLICZENIOWA OPŁYWU I OBCIĄŻEŃ BEZPRZEGUBOWEGO WIRNIKA OGONOWEGO WRAZ Z OCENĄ ICH ODDZIAŁYWANIA NA PRACĘ WIRNIKA
SYMULACJA OBLICZENIOWA OPŁYWU I OBCIĄŻEŃ BEZPRZEGUBOWEGO WIRNIKA OGONOWEGO WRAZ Z OCENĄ ICH ODDZIAŁYWANIA NA PRACĘ WIRNIKA Airflow Simulations and Load Calculations of the Rigide with their Influence on
Bardziej szczegółowoNIESTABILNOŚĆ HUŚTAWKOWEGO WIRNIKA NOŚNEGO WIATRAKOWCA DZIAŁAJĄCEGO W OPŁYWIE OSIOWYM
PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA eissn 2300-5408 Nr 2(235), s. 28-37, warszawa 2014 NIESTABILNOŚĆ HUŚTAWKOWEGO WIRNIKA NOŚNEGO WIATRAKOWCA DZIAŁAJĄCEGO W OPŁYWIE OSIOWYM Sławomir Cieślak Centrum Nowych Technologii,
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE PIONOWYCH DRGAŃ ŁOPAT ŚMIGŁOWCA W SYSTEMIE CATIA V5
Mateusz Kania 1) MODELOWANIE PIONOWYCH DRGAŃ ŁOPAT ŚMIGŁOWCA W SYSTEMIE CATIA V5 Streszczenie: Zjawisko drgań układów mechanicznych jest istotnym problemem w projektowaniu części maszyn i mechanizmów.
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia
Karta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia Przedmiot: Drgania śmigłowców Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MBM 2 S 1 3 25-0_1 Rok: 2 Semestr: 3 Forma studiów: Studia
Bardziej szczegółowoDokument Obliczeniowo-Analityczny
1/123 nr FC.w02.DOB.JBR.019.ver3 naliza w ramach realizacji Projektu Wiatrakowiec STOL o unikalnej konstrukcji Projekt realizowany w ramach programu INNOTECH2, Hi-Tech, dofinansowany przez Narodowe Centrum
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE ZJAWISKA INTERFERENCJI AERODYNAMICZNEJ OPŁYWU ŚMIGŁOWCA Z WYKORZYSTANIEM OPROGRAMOWANIA FLUENT
Tomasz Łusiak 1) MODELOWANIE ZJAWISKA INTERFERENCJI AERODYNAMICZNEJ OPŁYWU ŚMIGŁOWCA Z WYKORZYSTANIEM OPROGRAMOWANIA FLUENT Streszczenie: W pracy przedstawiono jedną z metod modelowania zjawiska interferencji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Część I STATYKA
Spis treści Wstęp... 15 Część I STATYKA 1. WEKTORY. PODSTAWOWE DZIAŁANIA NA WEKTORACH... 17 1.1. Pojęcie wektora. Rodzaje wektorów... 19 1.2. Rzut wektora na oś. Współrzędne i składowe wektora... 22 1.3.
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia. Modelowanie i symulacje eksploatacyjnych stanów śmigłowców Rodzaj przedmiotu:
Karta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia Przedmiot: Modelowanie i symulacje eksploatacyjnych stanów śmigłowców Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MBM S 1 7-0_1
Bardziej szczegółowoWSPOmAgANiE PROCESU PROjEkTOWANiA ORAz badań STRUkTURY NOWOPROjEkTOWANEj konstrukcji śmigłowca NA POdSTAWiE LEkkiEgO śmigłowca bezpilotowego
PRACE instytutu LOTNiCTWA ISSN 0509-6669 232, s. 50 62, Warszawa 2013 WSPOmAgANiE PROCESU PROjEkTOWANiA ORAz badań STRUkTURY NOWOPROjEkTOWANEj konstrukcji śmigłowca NA POdSTAWiE LEkkiEgO śmigłowca bezpilotowego
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA WiELOŁOPATOWEGO W PEŁNi PRZEGUBOWEGO WiRNiKA OGONOWEGO DLA ŚMiGŁOWCA LEKKiEGO O MASiE KG
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 321-336, Warszawa 2011 KONCEPCJA WiELOŁOPATOWEGO W PEŁNi PRZEGUBOWEGO WiRNiKA OGONOWEGO DLA ŚMiGŁOWCA LEKKiEGO O MASiE 900-1200 KG AgAtA ZIębA Instytut Lotnictwa Streszczenie
Bardziej szczegółowoANALizA możliwości zwiększenia PRędkOśCi PRzELOTOWEj i zmniejszenia POziOmU hałasu WiATRAkOWCA
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 31-38, Warszawa 2011 ANALizA możliwości zwiększenia PRędkOśCi PRzELOTOWEj i zmniejszenia POziOmU hałasu WiATRAkOWCA SłaWomIr CIeślak Instytut Lotnictwa Streszczenie Praca
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE DYNAMIKI STRUKTURY ŚMIGŁOWCA DO BADAŃ REZONANSOWYCH W PRÓBACH NAZIEMNYCH
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 41, s. 115-123, Gliwice 2011 MODELOWANIE DYNAMIKI STRUKTURY ŚMIGŁOWCA DO BADAŃ REZONANSOWYCH W PRÓBACH NAZIEMNYCH TOMASZ GORECKI Instytut Lotnictwa, e-mail: tomasz.gorecki@ilot.edu.pl
Bardziej szczegółowoDRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu
Ćwiczenie 7 DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie częstości drgań własnych układu o dwóch stopniach swobody, pokazanie postaci drgań odpowiadających
Bardziej szczegółowoProjektowanie Aerodynamiczne Wirnika Autorotacyjnego
Obliczeniowa Analiza Własności Aerodynamicznych Profili Łopat Nowoczesnych Wirników Autorotacyjnych Projektowanie Aerodynamiczne Wirnika Autorotacyjnego Wieńczysław Stalewski Adam Dziubiński Działanie
Bardziej szczegółowoUPROSZCZONA PIASTA DLA ŚMIGŁOWCA O MASIE STARTOWEJ 7000 KG
1. WSTĘP UPROSZCZONA PIASTA DLA ŚMIGŁOWCA O MASIE STARTOWEJ 7000 KG mgr inż. Radosław RACZYŃSKI PZL Świdnik S.A. W artykule przedstawiono koncepcję rozwiązania bezłożyskowego śmigła ogonowego śmigłowca
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników
Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników 1. Podstawowe pojęcia związane z niewyważeniem Stan niewyważenia stan wirnika określony takim rozkładem masy, który w czasie wirowania wywołuje
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7
KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ LABORATORIUM MODELOWANIA Przykładowe analizy danych: przebiegi czasowe, portrety
Bardziej szczegółowoMODEL DYNAMICZNY STRUKTURY ŚMIGŁOWCA Z UWZGLĘDNIENIEM WARUNKÓW KONTAKTOWYCH PODWOZIE - PODŁOŻE
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 1896-771X 44, s. 91-100, Gliwice 2012 MODEL DYNAMICZNY STRUKTURY ŚMIGŁOWCA Z UWZGLĘDNIENIEM WARUNKÓW KONTAKTOWYCH PODWOZIE - PODŁOŻE TOMASZ GORECKI Instytut Lotnictwa, e-mail:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Próba skręcania pręta o przekroju okrągłym Numer ćwiczenia: 4 Laboratorium z
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie D-3
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie D-3 Temat: Obliczenie częstotliwości własnej drgań swobodnych wrzecion obrabiarek Konsultacje: prof. dr hab. inż. F. Oryński
Bardziej szczegółowoOptymalizacja pasywna w procesie projektowania łopat wirnika nośnego wiropłatów
RACZYŃSKI Radosław 1 WENDEKER Mirosław 2 GRABOWSKI Łukasz 3 Optymalizacja pasywna w procesie projektowania łopat wirnika nośnego wiropłatów WSTĘP Gwałtowny rozwój wiropłatów wyznaczył nowe kierunki i trędy
Bardziej szczegółowoSYMULACJA NIESYMETRYCZNEGO LĄDOWANIA ŚMIGŁOWCA JAKO ŹRÓDŁO POTENCJALNEGO ZAGROŻENIA REZONANSEM NAZIEMNYM
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE nr 48, ISSN 1896-771X SYMULACJA NIESYMETRYCZNEGO LĄDOWANIA ŚMIGŁOWCA JAKO ŹRÓDŁO POTENCJALNEGO ZAGROŻENIA REZONANSEM NAZIEMNYM Tomasz Gorecki Instytut Lotnictwa, e-mail: tomasz.gorecki@ilot.edu.pl
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Skręcanie pręta występuje w przypadku
Bardziej szczegółowo1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11
SPIS TREŚCI 1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11 1. ZARYS DYNAMIKI MASZYN 13 1.1. Charakterystyka ogólna 13 1.2. Drgania mechaniczne 17 1.2.1. Pojęcia podstawowe
Bardziej szczegółowoANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G
PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr
Bardziej szczegółowoDrgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż.
Drgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż. Joanna Szulczyk Politechnika Warszawska Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Transport Studia I stopnia. Podstawy budowy i lotu statków powietrznych. Język polski
Karta (sylabus) przedmiotu Transport Studia I stopnia Przedmiot: Podstawy budowy i lotu statków powietrznych Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: TR 1 N 0 5 49-1_0 Rok: 3 Semestr: 5 Forma studiów:
Bardziej szczegółowoAnaliza kinematyczna i dynamiczna mechanizmów za pomocą MSC.visualNastran
Analiza kinematyczna i dynamiczna mechanizmów za pomocą MSC.visualNastran Spis treści Omówienie programu MSC.visualNastran Analiza mechanizmu korbowo wodzikowego Analiza mechanizmu drgającego Analiza mechanizmu
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu INŻYNIERIA MATERIAŁOWA Studia pierwszego stopnia
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu INŻYNIERIA MATERIAŁOWA Studia pierwszego stopnia Przedmiot: Mechanika Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: IM 1 S 0 2 24-0_1 Rok: I Semestr: 2 Forma studiów:
Bardziej szczegółowoANALiZA AERODYNAMiCZNA WŁASNOŚCi ŚMiGŁOWCA Z UWZGLĘDNiENiEM NADMUCHU WiRNiKA NOŚNEGO
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 176-181, Warszawa 2011 ANALiZA AERODYNAMiCZNA WŁASNOŚCi ŚMiGŁOWCA Z UWZGLĘDNiENiEM NADMUCHU WiRNiKA NOŚNEGO KatarzyNa GrzeGorczyK Instytut Lotnictwa Streszczenie W pracy
Bardziej szczegółowo3 Podstawy teorii drgań układów o skupionych masach
3 Podstawy teorii drgań układów o skupionych masach 3.1 Drgania układu o jednym stopniu swobody Rozpatrzmy elementarny układ drgający, nazywany też oscylatorem harmonicznym, składający się ze sprężyny
Bardziej szczegółowoBADANIA GRUNTU W APARACIE RC/TS.
Str.1 SZCZEGÓŁOWE WYPROWADZENIA WZORÓW DO PUBLIKACJI BADANIA GRUNTU W APARACIE RC/TS. Dyka I., Srokosz P.E., InŜynieria Morska i Geotechnika 6/2012, s.700-707 III. Wymuszone, cykliczne skręcanie Rozpatrujemy
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE NUMERYCZNE POLA PRZEPŁYWU WOKÓŁ BUDYNKÓW
1. WSTĘP MODELOWANIE NUMERYCZNE POLA PRZEPŁYWU WOKÓŁ BUDYNKÓW mgr inż. Michał FOLUSIAK Instytut Lotnictwa W artykule przedstawiono wyniki dwu- i trójwymiarowych symulacji numerycznych opływu budynków wykonanych
Bardziej szczegółowoTłUmiENiE konstrukcyjne drgań WłASNYCh LEkkiCh PłATOWCóW
PRACE instytutu LOTNiCTWA 220, s. 70-76, Warszawa 20 TłUmiENiE konstrukcyjne drgań WłASNYCh LEkkiCh PłATOWCóW WIeSłaW KrzymIeń Instytut Lotnictwa Streszczenie Badania właściwości drganiowych mogą być przeprowadzone
Bardziej szczegółowoĆw. nr 31. Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2
1 z 6 Zespół Dydaktyki Fizyki ITiE Politechniki Koszalińskiej Ćw. nr 3 Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań - w.2 Cel ćwiczenia Pomiar okresu wahań wahadła z wykorzystaniem bramki optycznej
Bardziej szczegółowoModelowanie utraty stabilności układu wirnik łożyska przy stochastycznej zmienności danych wejściowych
BIULETYN WAT VOL. LVII, NR 2, 2008 Modelowanie utraty stabilności układu wirnik łożyska przy stochastycznej zmienności danych wejściowych PAWEŁ PIETKIEWICZ Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Wydział Nauk
Bardziej szczegółowoANALizA możliwości zastosowania SkOkU CYkLiCzNEgO NA śmigle PChAjąCYm W UkłAdACh WiROPłATóW zespolonych TYPU WiATRAkOWiEC
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 257-268, Warszawa 2011 ANALizA możliwości zastosowania SkOkU CYkLiCzNEgO NA śmigle PChAjąCYm W UkłAdACh WiROPłATóW zespolonych TYPU WiATRAkOWiEC PaWeł PaSzko Instytut
Bardziej szczegółowoWewnętrzny stan bryły
Stany graniczne Wewnętrzny stan bryły Bryła (konstrukcja) jest w równowadze, jeżeli oddziaływania zewnętrzne i reakcje się równoważą. P α q P P Jednak drugim warunkiem równowagi jest przeniesienie przez
Bardziej szczegółowoSYmULACYjNE OkREśLANiE PARAmETRóW PRzELOTU śmigłowca PONAd PRzESzkOdą
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 297-314, Warszawa 2011 SYmULACYjNE OkREśLANiE PARAmETRóW PRzELOTU śmigłowca PONAd PRzESzkOdą JaroSłaW StaNISłaWSkI Instytut Lotnictwa Streszczenie Zadania stawiane załogom
Bardziej szczegółowoAKTYWNA REDUKCJA DRGAŃ WIRUJĄCEJ ŁOPATY ZA POMOCĄ ELEMENTÓW PIEZOELEKTRYCZNYCH
Piotr PRZYBYŁOWICZ 1 Wojciech FUDAŁA 2 drgania wirników, tłumienie drgań, elementy piezoelektryczne AKTYWNA REDUKCJA DRGAŃ WIRUJĄCEJ ŁOPATY ZA POMOCĄ ELEMENTÓW PIEZOELEKTRYCZNYCH W pracy tej została przeanalizowana
Bardziej szczegółowoWyznaczanie modułu sprężystości za pomocą wahadła torsyjnego
Wyznaczanie modułu sprężystości za pomocą wahadła torsyjnego Obowiązkowa znajomość zagadnień Charakterystyka odkształceń sprężystych, pojęcie naprężenia. Prawo Hooke a, moduł Kirchhoffa i jego wpływ na
Bardziej szczegółowoWIRTUALNE PROTOTYPOWANIE UKŁADU STEROWANIA POCHYLANIA I PRZECHYLANIA ŚMIGŁOWCA JEDNOWIR- NIKOWEGO W UKŁADZIE KLASYCZNYM
Mateusz Kania 1), Mirosław Ferdynus 2) WIRTUALNE PROTOTYPOWANIE UKŁADU STEROWANIA POCHYLANIA I PRZECHYLANIA ŚMIGŁOWCA JEDNOWIR- NIKOWEGO W UKŁADZIE KLASYCZNYM Streszczenie: W publikacji przedstawiono wirtualny
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr X ANALIZA DRGAŃ SAMOWZBUDNYCH TYPU TARCIOWEGO
Ćwiczenie nr X ANALIZA DRGAŃ SAMOWZBUDNYCH TYPU TARCIOWEGO Celem ćwiczenia jest zbadanie zachowania układu oscylatora harmonicznego na taśmociągu w programie napisanym w środowisku Matlab, dla następujących
Bardziej szczegółowoSYMULACJA OBROTU ŚMiGŁOWCA WOKÓŁ OSi PiONOWEJ W WARUNKACH WYSTĘPOWANiA LTE
PRACE instytutu LOTNiCTWA 219, s. 182-188, Warszawa 2011 SYMULACJA OBROTU ŚMiGŁOWCA WOKÓŁ OSi PiONOWEJ W WARUNKACH WYSTĘPOWANiA LTE KatarzyNa GrzeGorczyK Instytut Lotnictwa Streszczenie W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: KONSTRUKCJE BUDOWLANE klasa III Podstawa opracowania: PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BUDOWNICTWA 311204
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z PRZEDMIOTU: KONSTRUKCJE BUDOWLANE klasa III Podstawa opracowania: PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BUDOWNICTWA 311204 1 DZIAŁ PROGRAMOWY V. PODSTAWY STATYKI I WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW
Bardziej szczegółowoWytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu. 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów.
Wytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów. 2. Omówić pojęcia sił wewnętrznych i zewnętrznych konstrukcji.
Bardziej szczegółowoBADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO
BADANIE ZJAWISK PRZEMIESZCZANIA WSTRZĄSOWEGO 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie kinematyki i dynamiki ruchu w procesie przemieszczania wstrząsowego oraz wyznaczenie charakterystyki użytkowej
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Mechanika techniczna i wytrzymałość materiałów Rok akademicki: 2012/2013 Kod: STC-1-105-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2. Drgania punktu materialnego. Wykład Nr 8. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA 2 Wykład Nr 8 Drgania punktu materialnego Prowadzący: dr Krzysztof Polko Wstęp Drgania Okresowe i nieokresowe Swobodne i wymuszone Tłumione i nietłumione Wstęp Drgania okresowe ruch powtarzający
Bardziej szczegółowoNiELiNiOWOśCi CzęSTOTLiWOśCi drgań REzONANSOWYCh LEkkiCh PłATOWCóW
PRACE instytutu LOTNiCTWA 220, s. 77-83, Warszawa 2011 NiELiNiOWOśCi CzęSTOTLiWOśCi drgań REzONANSOWYCh LEkkiCh PłATOWCóW WIeSłaW KrzymIeń Instytut Lotnictwa Streszczenie Badania właściwości drganiowych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie M-2 Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Cel ćwiczenia: II. Przyrządy: III. Literatura: IV. Wstęp. l Rys.
Ćwiczenie M- Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego. Cel ćwiczenia: pomiar przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła fizycznego.. Przyrządy: wahadło rewersyjne, elektroniczny
Bardziej szczegółowoMgr inż. Wojciech Chajec Pracownia Kompozytów, CNT Mgr inż. Adam Dziubiński Pracownia Aerodynamiki Numerycznej i Mechaniki Lotu, CNT SMIL
Mgr inż. Wojciech Chajec Pracownia Kompozytów, CNT Mgr inż. Adam Dziubiński Pracownia Aerodynamiki Numerycznej i Mechaniki Lotu, CNT SMIL We wstępnej analizie przyjęto następujące założenia: Dwuwymiarowość
Bardziej szczegółowoMatematyczny opis układu napędowego pojazdu szynowego
GRZESIKIEWICZ Wiesław 1 LEWANDOWSKI Mirosław 2 Matematyczny opis układu napędowego pojazdu szynowego WPROWADZENIE Rozważmy model układu napędowego pojazdu szynowego. Model ten dotyczy napędu jednej osi
Bardziej szczegółowoPodpory sprężyste (podatne), mogą ulegać skróceniu lub wydłużeniu pod wpływem działających sił. Przemieszczenia występujące w tych podporach są
PODPORY SPRĘŻYSTE Podpory sprężyste (podatne), mogą ulegać skróceniu lub wydłużeniu pod wpływem działających sił. Przemieszczenia występujące w tych podporach są wprost proporcjonalne do reakcji w nich
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 174940 (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 174940 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 305007 (22) Data zgłoszenia: 12.09.1994 (51) IntCl6: B25J 9/06 B25J
Bardziej szczegółowoWyboczenie ściskanego pręta
Wszelkie prawa zastrzeżone Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: 1. Wstęp Wyboczenie ściskanego pręta oprac. dr inż. Ludomir J. Jankowski Zagadnienie wyboczenia
Bardziej szczegółowoMECHANIK NR 3/
MECHANIK NR 3/2015 253 Marek FLIGIEL 1 wirnik nośny łopat, dynamika łopat wirnika nośnego, niewspółtorowość łopat main rotor of blades, dynamics of blade rotor, track twist of the blades BADANIE WPŁYWU
Bardziej szczegółowoWytrzymałość Materiałów
Wytrzymałość Materiałów Skręcanie prętów o przekrojach kołowych Siły przekrojowe, deformacja, naprężenia, warunki bezpieczeństwa i sztywności, sprężyny śrubowe. Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki
Bardziej szczegółowoPL B1. POLBUD SPÓŁKA AKCYJNA, Bielsk Podlaski, PL BUP 16/13. BOGUSŁAW GRĄDZKI, Stok, PL WUP 06/16
PL 221919 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221919 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 397946 (51) Int.Cl. F03D 3/06 (2006.01) F03D 7/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoSYSTEMY MES W MECHANICE
SPECJALNOŚĆ SYSTEMY MES W MECHANICE Drugi stopień na kierunku MECHANIKA I BUDOWA MASZYN Instytut Mechaniki Stosowanej PP http://www.am.put.poznan.pl Przedmioty specjalistyczne będą prowadzone przez pracowników:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie D - 4. Zastosowanie teoretycznej analizy modalnej w dynamice maszyn
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie D - 4 Temat: Zastosowanie teoretycznej analizy modalnej w dynamice maszyn Opracowanie: mgr inż. Sebastian Bojanowski Zatwierdził:
Bardziej szczegółowoDRGANIA ELEMENTÓW KONSTRUKCJI
DRGANIA ELEMENTÓW KONSTRUKCJI (Wprowadzenie) Drgania elementów konstrukcji (prętów, wałów, belek) jak i całych konstrukcji należą do ważnych zagadnień dynamiki konstrukcji Przyczyna: nawet niewielkie drgania
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoFizyka I (mechanika), rok akad. 2011/2012 Zadania na ćwiczenia, seria 2
Fizyka I (mechanika), rok akad. 2011/2012 Zadania na ćwiczenia, seria 2 1 Zadania wstępne (dla wszystkich) Zadanie 1. Pewne ciało znajduje się na równi, której kąt nachylenia względem poziomu można regulować.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA METALI - UPROSZCZONA. 1. Protokół próby rozciągania Rodzaj badanego materiału. 1.2.
Ocena Laboratorium Dydaktyczne Zakład Wytrzymałości Materiałów, W2/Z7 Dzień i godzina ćw. Imię i Nazwisko ĆWICZENIE 1 STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA METALI - UPROSZCZONA 1. Protokół próby rozciągania 1.1.
Bardziej szczegółowoMECHANIKA 2. Prowadzący: dr Krzysztof Polko
MECHANIKA 2 Prowadzący: dr Krzysztof Polko PLAN WYKŁADÓW 1. Podstawy kinematyki 2. Ruch postępowy i obrotowy bryły 3. Ruch płaski bryły 4. Ruch złożony i ruch względny 5. Ruch kulisty i ruch ogólny bryły
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 21
KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 1 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ MECHANIKA TECHNICZNA Analiza płaskiego dowolnego układu sił Dr hab. inż. Krzysztof
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia. Dynamika lotu śmigłowca Rodzaj przedmiotu: Język polski
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia Przedmiot: Dynamika lotu śmigłowca Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MBM S 1 1-0_1 Rok: 1 Semestr: Forma studiów:
Bardziej szczegółowoBADANIE STANÓW RÓWNOWAGI UKŁADU MECHANICZNEGO
Ćwiczenie 3 BADANIE STANÓW RÓWNOWAGI UKŁADU MECHANICZNEGO 3.. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest teoretyczne i doświadczalne wyznaczenie położeń równowagi i określenie stanu równowagi prostego układu mechanicznego
Bardziej szczegółowoDobór materiałów konstrukcyjnych cz. 4
Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 4 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska Materiały edukacyjne Wskaźniki materiałowe Przykład Potrzebny
Bardziej szczegółowoWIADOMOŚCI WSTĘPNE, PRACA SIŁ NA PRZEMIESZCZENIACH
Część 1 1. WIADOOŚCI WSTĘNE, RACA SIŁ NA RZEIESZCZENIAC 1 1.. 1. WIADOOŚCI WSTĘNE, RACA SIŁ NA RZEIESZCZENIAC 1.1. Wstęp echanika budowli stanowi dział mechaniki technicznej zajmującej się statyką, dynamiką,
Bardziej szczegółowoAnAlizA zjawiska pierścienia wirowego na wirniku nośnym śmigłowca
AnAlizA zjawiska pierścienia wirowego na wirniku nośnym śmigłowca Katarzyna Grzegorczyk Instytut Lotnictwa Streszczenie W pracy przeprowadzono analizę zjawiska pierścienia wirowego na wirniku nośnym śmigłowca,
Bardziej szczegółowoTEORIA MASZYN I MECHANIZMÓW ĆWICZENIA LABORATORYJNE
MiBM. Teoria maszyn i mechanizmów. Ćwiczenie laboratoryjne nr 5 str. 1 MiBM TMiM Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Mechaniki i Wibroakustyki TEORIA MASZYN I
Bardziej szczegółowoObliczeniowo-Analityczny
Obliczeniowo-nalityczny Strona / Stron 1/28 nr naliza w ramach realizacji Projektu Wiatrakowiec STOL o unikalnej konstrukcji Projekt realizowany w ramach programu INNOTECH2, Hi-Tech, dofinansowany przez
Bardziej szczegółowoPRZEZNACZENIE I OPIS PROGRAMU
PROGRAM WALL1 (10.92) Autor programu: Zbigniew Marek Michniowski Program do wyznaczania głębokości posadowienia ścianek szczelnych. PRZEZNACZENIE I OPIS PROGRAMU Program służy do wyznaczanie minimalnej
Bardziej szczegółowo20. BADANIE SZTYWNOŚCI SKRĘTNEJ NADWOZIA. 20.1. Cel ćwiczenia. 20.2. Wprowadzenie
20. BADANIE SZTYWNOŚCI SKRĘTNEJ NADWOZIA 20.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wykonanie pomiaru sztywności skrętnej nadwozia samochodu osobowego. 20.2. Wprowadzenie Sztywność skrętna jest jednym z
Bardziej szczegółowoPL B1. ŁAZUR ZBIGNIEW, Lublin, PL BUP 09/16. ZBIGNIEW ŁAZUR, Lublin, PL WUP 03/17 RZECZPOSPOLITA POLSKA
PL 225366 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 225366 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409882 (51) Int.Cl. F03D 3/06 (2006.01) F03D 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoDWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS
Proceedings of the 5 th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings October 19-20, 2006 Bratislava, Slovakia Faculty of Civil Engineering STU Bratislava Slovak Society of
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Kierunek studiów Mechatronika Studia pierwszego stopnia. Mechanika Techniczna Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu:
Karta (sylabus) przedmiotu Kierunek studiów Mechatronika Studia pierwszego stopnia Przedmiot: Mechanika Techniczna Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MT 1 S 0 2 14-0_1 Rok: I Semestr: II Forma
Bardziej szczegółowoDokument Obliczeniowo-Analityczny
Obliczeniowo-nalityczny Strona / Stron 1/32 nr naliza w ramach realizacji Projektu Wiatrakowiec STOL o unikalnej konstrukcji Projekt realizowany w ramach programu INNOTECH2, Hi-Tech, dofinansowany przez
Bardziej szczegółowoMECHANIKA II. Dynamika ruchu obrotowego bryły sztywnej
MECHANIKA II. Dynamika ruchu obrotowego bryły sztywnej Daniel Lewandowski Politechnika Wrocławska, Wydział Mechaniczny, Katedra Mechaniki i Inżynierii Materiałowej http://kmim.wm.pwr.edu.pl/lewandowski/
Bardziej szczegółowoMechanika i Budowa Maszyn
Mechanika i Budowa Maszyn Materiały pomocnicze do ćwiczeń Wyznaczanie sił wewnętrznych w belkach statycznie wyznaczalnych Andrzej J. Zmysłowski Andrzej J. Zmysłowski Wyznaczanie sił wewnętrznych w belkach
Bardziej szczegółowoDokument Obliczeniowo-Analityczny
Obliczeniowo-nalityczny Strona / Stron 1/32 nr naliza w ramach realizacji Projektu Wiatrakowiec STOL o unikalnej konstrukcji Projekt realizowany w ramach programu INNOTECH2, Hi-Tech, dofinansowany przez
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów
Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie
Bardziej szczegółowoInformacje ogólne. Rys. 1. Rozkłady odkształceń, które mogą powstać w stanie granicznym nośności
Informacje ogólne Założenia dotyczące stanu granicznego nośności przekroju obciążonego momentem zginającym i siłą podłużną, przyjęte w PN-EN 1992-1-1, pozwalają na ujednolicenie procedur obliczeniowych,
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA I ANALIZA DZIAŁANIA PROJEKTU WIRNIKA NOŚNEGO WSPÓŁOSIOWEGO WSPÓŁBIEŻNEGO NA PRZYKŁADZIE ROZWIĄZANIA DLA ŚMIGŁOWCA IS-2
1. WSTĘP KONCEPCJA I ANALIZA DZIAŁANIA PROJEKTU WIRNIKA NOŚNEGO WSPÓŁOSIOWEGO WSPÓŁBIEŻNEGO NA PRZYKŁADZIE ROZWIĄZANIA DLA ŚMIGŁOWCA IS-2 mgr inż. Piotr FILIPIAK PZL Świdnik S. A. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWE MODELOWANIE I OBLICZENIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE ZBIORNIKÓW NA GAZ PŁYNNY LPG
Leon KUKIEŁKA, Krzysztof KUKIEŁKA, Katarzyna GELETA, Łukasz CĄKAŁA KOMPUTEROWE MODELOWANIE I OBLICZENIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE ZBIORNIKÓW NA GAZ PŁYNNY LPG Streszczenie W artykule przedstawiono komputerowe modelowanie
Bardziej szczegółowoJan Awrejcewicz- Mechanika Techniczna i Teoretyczna. Statyka. Kinematyka
Jan Awrejcewicz- Mechanika Techniczna i Teoretyczna. Statyka. Kinematyka SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. PODSTAWY MECHANIKI... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Zasada d Alemberta... 18 1.3. Zasada prac
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej
Bardziej szczegółowoGŁOWICA WIATRAKOWCA IL-28 UMOŻLIWIAJĄCA PIONOWY START
GŁOWICA WIATRAKOWCA IL-28 UMOŻLIWIAJĄCA PIONOWY START Mirosław Delega Instytut Lotnictwa Streszczenie W artykule przedstawiono projekt głowicy do wiatrakowca projektowanego w Instytucie Lotnictwa, w ramach
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia
Karta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia Przedmiot: Aerodynamika Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MBM S 1 17-0_1 Rok: 1 Semestr: Forma studiów: Studia stacjonarne
Bardziej szczegółowoRównania różniczkowe opisujące ruch fotela z pilotem:
. Katapultowanie pilota z samolotu Równania różniczkowe opisujące ruch fotela z pilotem: gdzie D - siłą ciągu, Cd współczynnik aerodynamiczny ciągu, m - masa pilota i fotela, g przys. ziemskie, ρ - gęstość
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADY CHARAKTERYSTYK ŁOŻYSK
ROZDZIAŁ 9 PRZYKŁADY CHARAKTERYSTYK ŁOŻYSK ŁOŻYSKO LABORATORYJNE ŁOŻYSKO TURBINOWE Przedstawimy w niniejszym rozdziale przykładowe wyniki obliczeń charakterystyk statycznych i dynamicznych łożysk pracujących
Bardziej szczegółowoPN-B-03004:1988. Kominy murowane i żelbetowe. Obliczenia statyczne i projektowanie
KOMINY PN-B-03004:1988 Kominy murowane i żelbetowe. Obliczenia statyczne i projektowanie Normą objęto kominy spalinowe i wentylacyjne, żelbetowe oraz wykonywane z cegły, kształtek ceramicznych lub betonowych.
Bardziej szczegółowoEgzamin 1 Strona 1. Egzamin - AR egz Zad 1. Rozwiązanie: Zad. 2. Rozwiązanie: Koła są takie same, więc prędkości kątowe też są takie same
Egzamin 1 Strona 1 Egzamin - AR egz1 2005-06 Zad 1. Rozwiązanie: Zad. 2 Rozwiązanie: Koła są takie same, więc prędkości kątowe też są takie same Zad.3 Rozwiązanie: Zad.4 Rozwiązanie: Egzamin 1 Strona 2
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 1 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPROJEKT TECHNICZNY MECHANIZMU CHWYTAKA TYPU P-(O-O-O)
PROJEKT TECHNICZNY MECHANIZMU CHWYTAKA TYPU P-(O-O-O) ZADANIE PROJEKTOWE: Zaprojektować chwytak do manipulatora przemysłowego wg zadanego schematu kinematycznego spełniający następujące wymagania: a) w
Bardziej szczegółowoĆw. 32. Wyznaczanie stałej sprężystości sprężyny
0/0/ : / Ćw.. Wyznaczanie stałej sprężystości sprężyny Ćw.. Wyznaczanie stałej sprężystości sprężyny. Cel ćwiczenia Sprawdzenie doświadczalne wzoru na siłę sprężystą $F = -kx$ i wyznaczenie stałej sprężystości
Bardziej szczegółowo