(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 09/4 EP B1 (13) T3 (1) Int. Cl. A23D7/00 A23L1/ C12N1/ (06.01) (06.01) (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Produkt żywnościowy zawierający bakterie i sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego () Pierwszeństwo: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 09/04 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono:.04. Wiadomości Urzędu Patentowego 04/ (73) Uprawniony z patentu: Unilever N.V., Rotterdam, NL PL/EP T3 (72) Twórca (y) wynalazku: Garbolino Chiara, Vlaardingen, NL Sanders Jan Willem, Vlaardingen, NL (74) Pełnomocnik: Przedsiębiorstwo Rzeczników Patentowych Patpol Sp. z o.o. rzecz. pat. Hawrylak Jolanta Warszawa 1 skr. poczt. 37 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 1 2 3 Opis [0001] Obecnie na rynku znajduje się coraz więcej produktów żywnościowych zawierających probiotyki. Probiotyczne hodowle mają wspomagać naturalnie występującą w jelicie mikroflorę w kierunku przywrócenia stanu równowagi mikroflory jelitowej. Twierdzi się, że probiotyki wzmacniają układ odpornościowy. [0002] Jednak nazwa probiotyk (probiotica) jest szeroko stosowana w dziedzinie i jest definiowana jako suplement żywności z żywymi mikroorganizmami, który wywiera korzystny wpływ na gospodarza poprzez polepszenie mikrobiologicznej równowagi w jelitach (patrz publikacja Ziemer oraz Gibson, Int. Dairy Journal 8 (1998) ). Zatem ilość żywych bakterii jest istotna. [0003] Probiotyczne bakterie są szeroko stosowane w chłodzonych mlecznych produktach przeznaczonych dla dzieci, takich jak jogurty. Chociaż podejmowano wysiłki, aby wytworzyć spożywcze środki do smarowania (spready), takie jak margaryna, które zawierałyby probiotyki, to powstawały problemy z żywotnością bakterii, oraz/albo jakością produktu. Jednak, nie tak jak jogurty, które dostarcza się i konsumuje we względnie krótkim okresie czasu po wytworzeniu, margarynę przechowuje się znacznie dłużej, czasami nawet przez wiele miesięcy po sprzedaży, zanim zostanie skonsumowana. Długi czas przeżywalności probiotyków w produktach o dłuższym okresie przydatności jest istotny ponieważ produkt musi dostarczać wystarczającej dawki żywych bakterii w momencie konsumowania. W konsekwencji, należy unikać znaczącej utraty żywych bakterii w ciągu kilku tygodni, albo miesięcy. [0004] Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie kompozycji zawierającej bakterie, w której przeżywalność bakterii jest zwiększona. Także celem wynalazku jest dostarczenie produktu żywnościowego, w którym przeżywalność bakterii jest zwiększona. Innym celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie kompozycji zawierającej bakterie, które mają długi czas życia, na przykład dłuższy niż 4 tygodnie, albo nawet aż do 2 do 3 miesięcy. [000] Nieoczekiwanie stwierdzono, że produkt żywnościowy zawierający sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego zwiększa przeżywalność bakterii w produkcie żywnościowym. [0006] W publikacji patentowej WO 04/0684 ujawniono trwałe wobec przechowywania mrożone bakterie kwasu mlekowego, które zawierają środek krioochronny. Jako możliwy środek krioochronny wymienia się polisacharydy. [0007] W publikacji patentowej JP-A ujawniono wodną formulację pigmentu kurkuma do barwienia kwaśnej żywności i napojów. Publikacja SG-A ujawnia izolaty bakterii Lactobacillus rhamnosus. [0008] W publikacji patentowej EP ujawniono sposób wprowadzania probiotyków do emulsji woda-w-oleju przez dodawanie probiotyku w hydrofobowym środowisku do już uformowanej emulsji woda-w-oleju. [0009] W publikacji patentowej WO 0/980 ujawniono probiotyczne kompozycje, które umożliwiają utrzymywanie fizjologicznie skutecznej aktywności przez długi czas, zawierające barwnik. [00] W publikacji patentowej WO 01/9169 ujawniono tłuszcz w olejowych spożywczych środkach do smarowania w olejowych z hodowlą żywych bakterii i hydropektyczny hydrokoloid. Szczegółowy opis wynalazku 1

3 1 2 3 [0011] Niniejszy wynalazek dotyczy produktu żywnościowego zawierającego żywe spożywcze bakterie oraz sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego, przy czym produkt żywnościowy jest emulsją zawierającą 0. do 80% wagowych tłuszczu. Sorbitolowe estry kwasu tłuszczowego są klasą emulgatorów stosowanych w pewnych farmaceutykach i przy wytwarzaniu żywności. Często stosuje się je w kosmetykach dla nadawania rozpuszczalności olejkom eterycznym w produktach opartych na wodzie. Polisorbaty pochodzą z polioksyetylenowanego (PEG)-ylowanego sorbitolu (pochodna sorbitolu), zestryfikowanego kwasami tłuszczowymi i często są nazywane tween ami (Tween). Środki powierzchniowo czynne, które są estrami czystego (nie PEG-ylowanego) sorbitolu z kwasami tłuszczowymi są zazwyczaj nazywane span ami (Span). [0012] Pewnymi przykładami są Polysorbate (Tween albo monolaurynian polioksyetylowanego () sorbitolu), Polysorbate (Tween albo monoplamitynian polioksyetylowanego () sorbitolu), Polysorbate 60 (Tween 60 albo monostearynian polioksyetylowanego () sorbitolu), Polysorbate 80 (Tween 80 albo monooleinian polioksyetylowanego () sorbitolu). Span (monolaurynian sorbitolu) Span (monopalmitynian sorbitolu) Span 60 (monostearynian sorbitolu) Span 80 (monooleinian sorbitolu) [0013] Liczba po określeniu polioksyetylowany odnosi się do całkowitej liczby grup oksyetylenowych -(CH 2 CH 2 O)- występujących w cząsteczce. Liczba występująca po określeniu polisorbat odnosi się do typu kwasu tłuszczowego związanego z częścią polioksyetylowanego sorbitolu w cząsteczce. Monolaurynian jest wskazany przez liczbę, monopalmitynian jest wskazany przez liczbę, monostearynian przez liczbę 60 a monooleinian przez liczbę 80. Takie samo numerowanie występuje w równoważnych Span ach (Span, Span, Span 60 oraz Span 80). [0014] Tween jest także powszechnie stosowany w środowiskach hodowlanych. Środowisko hodowlane jest specjalnie przeznaczone do rozwoju i hodowania mikroorganizmów i zawiera wiele substancji odżywczych. Jednak nieoczekiwane było stwierdzenie, że sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego ma wpływ na przeżywalność spożywczych bakterii w produktach żywnościowych. Produkty żywnościowe nie mają skomplikowanej równowagi składników odżywczych występującej w środowisku hodowlanym, a także są inaczej użytkowane. Różnicą, na przykład jest to, że produkty żywnościowe często są wytwarzane, albo stosowane w taki sposób, że zapobiega się ich psuciu wywoływanemu przez bakterie. [001] Korzystnie, produkt żywnościowy według niniejszego wynalazku zawiera sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego występujący w ilości od 0.01 do 2% wagowych. Bardziej korzystnie, produkt żywnościowy zawiera od 0.0 do 1% wagowego sorbitolowego estru kwasu tłuszczowego, a najbardziej korzystnie od 0.1 do 0.% wagowych. [0016] Korzystnym sorbitolowym estrem kwasu tłuszczowego jest polioksyetylenowany sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego. Bardziej korzystnie polioksyetylenowanym sorbitolowym estrem kwasu tłuszczowego jest monooleinian polioksyetylowanego () sorbitolu, także znany jako Tween 80. [0017] Korzystnymi spożywczymi bakteriami są Lactobacillus, Bifidobacterium oraz Streptococcus. [0018] Korzystnie, spożywcza bakteria jest probiotykiem. Korzystne probiotyczne bakterie stosowane zgodnie z niniejszym wynalazkiem mogą być dowolnymi konwencjonalnymi probiotycznymi bakteriami. Korzystne jest aby probiotyczne bakterie były wybrane z rodzaju Bifidobacterium, Propionibacte- 2

4 1 2 3 rium, Enterococcus, Streptococcus, Lactococcus, Bacillus, Pediococcus, Micrococcus, Leuconostoc, Weissella, Oenococcus oraz Lactobacillus, przy czym najbardziej korzystne są Lactobacillus, Bifidobacterium oraz Streptococcus. [0019] Odpowiednie typy probiotycznych bakterii, jakie mogą być stosowane obejmują; Bacillus natto, Bifidobacterium adolescentis, B. animalis, B. breve, B. bifidum, B. infantis, B. lactis, B. longum, Enterococcus faecium, Enterococcus faecalis, Escherichia coli, Lactobacillus acidophilus, L. brevis, L. casei, L. delbrueckii, L. fermentum, L. gasseri, L. helveticus, L. johnsonii, L. lactis, L. paracasei, L. plantarum, L. reuteri, L. rhamnosus, L. sakei, L. salivarius, Lactococcus lactis, Lactococcus cremoris, Leuconostoc mesenteroides, Leuconostoc lactis, Pediococcus acidilactici, P. cerevisiae, P. pentosaceus, Propionibacterium freudenreichii, Propionibacterium shermanii oraz Streptococcus salivarius. [00] Szczególne probiotyczne szczepy, które są odpowiednie dla niniejszego wynalazku to: Lactobacillus casei shirota, Lactobacillus casei immunitas, Lactobacillus casei DN , Lactobacillus rhamnosus GG (ATCC33), Lactobacillus reuteri ATCC7/SD2112, Lactobacillus rhamnosus HN001, Lactobacillus plantarum 299v (DSM9843), Lactobacillus johnsonii La1 (I-122 CNCM), Lactobacillus plantarum WCFS1, Lactobacillus helveticus CP3, Bifidobacterium lactis HN019, Bifidobacterium animalis DN-17, Bifidobacterium animalis Bb12, Bifidobacterium infantis 3624, Lactobacillus casei 431, Lactobacillus acidophilus NCFM, Lactobacillus reuteri ING1, Lactobacillus salivarius UCC118, Propionibacterium freudenreichii JS, Escherichia coli Nissle [0021] Należy rozumieć, że dowolne z wyżej wymienionych bakterii mogą być genetycznie modyfikowanymi bakteriami, albo mogą być spożywczymi bakteriami stosowanymi w procesach przemysłowych. [0022] Korzystnie, emulsja według wynalazku zawiera ilość bakterii 4 do 11 jednostek tworzących kolonię (Cfu) na gram produktu. Bardziej korzystnie 6 do 8 cfu/g. [0023] Specjalista w dziedzinie wie, że ilość bakterii zależy od typu stosowanej bakterii i wielkości podawanej porcji kompozycji. [0024] Produkt żywnościowy według wynalazku jest emulsją mającą od 0. do 80% wagowych tłuszczu, korzystnie od do 60% wagowych tłuszczu, albo nawet od do % wagowych tłuszczu. Korzystne emulsje są emulsjami z ciągłą fazą tłuszczową. [002] Korzystnie, produkt żywnościowy według niniejszego wynalazku jest spożywczym środkiem do smarowania (spreadem), jogurtem, majonezem. [0026] W innym korzystnym wykonaniu produkt żywnościowy według niniejszego wynalazku ma aktywność wody a w wynoszącą co najmniej 0.. Niniejszy wynalazek jest szczególnie odpowiedni dla kompozycji, w których aktywność wody a w wynosi co najmniej 0.. Przeciwnie do przedstawionego wynalazku, aż do teraz wiele zmierzonych przykładów zwiększenia przeżywalności bakterii dotyczy zmniejszenia aktywności wody w kompozycjach, na przykład poprzez suszenie (suszenie rozpyłowe, albo suszenie z wymrażaniem, liofilizację), albo zamrażanie kompozycji. Niniejszy wynalazek dostarcza rozwiązania problemu przeżywalności spożywczych bakterii w kompozycjach o wysokiej aktywności wody, tak jak wiele produktów żywnościowych. [0027] Produkt żywnościowy według niniejszego wynalazku może być wytwarzany dowolną znaną metodą. 3

5 1 2 [0028] Korzystne wykonania obejmują sposób wytwarzania produktu żywnościowego według wynalazku, w którym suche spożywcze bakterie ponownie hydratuje się w obecności sorbitolowego estru kwasu tłuszczowego. Przykłady: Mierzenie żywotności probiotyków w spożywczych środkach do smarowania [0029] Porcje g spożywczego środka do smarowania (spreadu) stopiono w 90 ml sterylnego roztworu soli fizjologicznej z peptonem przez minut, w temperaturze 39 C. Następnie tę mieszaninę wytrząsano przez minut. Wodną fazę dalej rozcieńczano w roztworze soli fizjologiczne z peptonem w etapach -krotnych, poprzez mieszanie za każdym razem 1 ml koncentratu w 9 ml sterylnego roztworu soli fizjologiczne z peptonem. Odpowiednie rozcieńczenia wylewano do szalek stosując MRS jako hodowlany agar dla L. reuteri. Szalki Petri ego inkubowano przez 2 dni, w anaerobowych warunkach, w temperaturze 37 C, a szalki niosące -0 kolonii były stosowane do liczenia aktualnej liczby kolonii. Obliczano liczbę żywych komórek na gram produktu, biorąc pod uwagę stosowane etapy rozcieńczania, i wyrażano jako liczbę jednostek tworzących kolonię na gram produktu (Cfu/g). Przykład 1: Lactobacillus reuteri w spożywczym środku do smarowania z Polysorbate 80 [00] Wytworzono nisko tłuszczowe spożywcze środki do smarowania z użyciem składników jak wymienione w Tabeli 1, w standardowych warunkach obróbki. Komórki liofilizowanych L. reuteri hydratowano i zmieszano z produktem. Żywotność oceniano na płytkach do zliczania i wyrażano jako % liczby komórek bezpośrednio po wytworzeniu. Produkty przechowywano w temperaturze C przez 12 tygodni, i sprawdzano ich żywotność. Liczba żywych komórek stwierdzona w czasie przechowywania była znacząco wyższa w środkach do smarowania, gdy komórki były hydratowane w obecności Polysorbatu w porównaniu z hydratowaniem bez Polysorbatu. Także liczba żywych komórek stwierdzona podczas przechowywania była wyższa w środkach do smarowania zawierających 0.1% Polysorbate 80, w porównaniu ze środkami do smarowania nie zawierającymi polisorbatu (Tabela 2, 3). Tabela 1: Składniki dla spożywczego środka do smarowania o 28% wagowych tłuszczu Lactobacillus Reuteri (ATCC 7 albo SD2112 albo DM 17938) 7x 7 CFU/g Tłuszcz twardej osnowy tłuszczowej (hardstock) zinterestryfikowana mieszanina oleju palmowego i oleju z ziaren palmowych 11.4 Olej słonecznikowy 1.93 Monogliceryd 0.42 Polirycynooleinian poliglicerolu 0.1 Środek smakowy 0.06 Beta-karoten Witamina A (1.7MIU) Witamina D3 (1.0MIU)

6 Woda uzupełnienie Modyfikowana skrobia tapioki 4.7 Żelatyna wieprzowa /ze skóry/ 3 Proszek maślanki 1 Emulgold (z firmy Kerry) 1 Sól 0. Sorbinian potasu 0.13 Tabela 2: Przeżywalność L.reuteri w spożywczym środku do smarowania o 28% tłuszczu przy przechowywaniu przez 12 tygodni w temperaturze C. Liofilizowane L. reuteri hydratowano z, albo bez Polysorbate 80, przed wprowadzeniem do środka do smarowania, który albo zawierał, albo nie zawierał Polysorbate 80. Przeżywalność wyrażano jako % wyjściowej ilości. Czas (tygodnie) Hydratacja bez Polysorbate 80, bez Polysorbate 80 w środku do smarowania Hydratacja z Polysorbate 80, bez Polysorbate 80 w środku do smarowania Hydratacja z Polysorbate 80, 0.1% Polysorbate 80 w środku do smarowania Tabela 3: Przeżywalność L.reuteri w środku do smarowania o 38% tłuszczu* przy przechowywaniu przez 12 tygodni w temperaturze C. Liofilizowane L. reuteri hydratowano z, albo bez Polysorbate 80, przed wprowadzaniem do środka do smarowania, zawierającego, albo nie zawierającego Polysorbate 80. Przeżywalność wyrażano jako % wyjściowej ilości. Czas (tygodnie) Hydratacja bez Polysorbate 80, bez Polysorbate 80 w środku do smarowania Hydratacja z Polysorbate 80, bez Polysorbate 80 w środku do smarowania Hydratacja z Polysorbate 80, 0.1% Polysorbate 80 w środku do smarowania *środek do smarowania zawierał 0.2 % wagowych lecytyny 1 Zastrzeżenia patentowe: 1. Produkt żywnościowy zawierający żywe spożywcze bakterie i sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego, przy czym produkt żywnościowy jest emulsją zawierającą 0. do 80% wagowych tłuszczu. 2. Produkt żywnościowy według zastrzeżenia 1, w którym spożywcza bakteria jest probiotyczna. 3. Produkt żywnościowy według zastrzeżenia 1, w którym spożywcza bakteria jest wybrana spośród rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium, albo Streptococcus. 4. Produkt żywnościowy według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, w którym sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego występuje w ilości od 0.01 do 2% wagowych.

7 . Produkt żywnościowy według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, w którym sorbitolowym estrem kwasu tłuszczowego jest polioksyetylenowany sorbitolowy ester kwasu tłuszczowego. 6. Produkt żywnościowy według zastrzeżenia, w którym polioksyetylenowanym sorbitolowym estrem kwasu tłuszczowego jest monooleinian polioksyetylenowanego () sorbitolu. 7. Produkt żywnościowy według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, w którym ilość bakterii wynosi do 11 jednostek tworzących kolonię (Cfu) na gram produktu. 8. Produkt żywnościowy według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym produkt żywnościowy jest spożywczym środkiem do smarowania, jogurtem, majonezem albo napojem. 9. Produkt żywnościowy według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym produkt żywnościowy ma aktywność wody a w wynoszącą co najmniej 0... Sposób wytwarzania produktu żywnościowego według dowolnego z poprzednich zastrzeżeń, w którym spożywcze bakterie ponownie hydratuje się w obecności sorbitolowego estru kwasu tłuszczowego. 1 Pełnomocnik: 2 3 6