ilość szpitali pod nadzorem Teren Powiat grodzki Bielsko Biała Powiat ziemski bielski 12 3

Transkrypt

1 Sytuacja dotycząca ekspozycji zawodowych na potencjalnie zakaźne czynniki biologiczne w szpitalach województwa śląskiego w latach Renata Cieślik Tarkota; Oddział Epidemiologii WSSE w Katowicach. W prezentowanej analizie między innymi wykorzystano następujące dane: ilość pracowników zatrudnionych przy pracach narażających pracowników na kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, wg rejestru, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 81, poz. 716 z późn. zm.), ilość ekspozycji: zakłuć i skaleczeń na potencjalnie zakaźny materiał biologiczny, ilość ekspozycji na potencjalnie zakaźny materiał biologiczny innych niż zakłucia i skaleczenia (pogryzienie, schlapanie błony śluzowej oka krwią lub śliną, oblanie/ zachlapanie materiałem biologicznym), ilość łóżek szpitalnych w poszczególnych placówkach leczniczych. Tabela 1. Lokalizacja szpitali z uwzględnieniem nadzoru ze strony Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa śląskiego w 2012 roku. Powiaty wg podziału administracyjnego ilość szpitali pod nadzorem ilość szpitali pod nadzorem Teren PPIS ŚPWIS Bielsko - Biała Powiat grodzki Bielsko Biała Powiat ziemski bielski 12 3 Bytom Powiat grodzki Bytom Powiat grodzki Piekary Śląskie Powiat ziemski tarnogórski 11 2 Chorzów Powiat grodzki Chorzów Powiat grodzki Świętochłowice 7 0 Cieszyn Powiat ziemski cieszyński 4 1 Powiat grodzki Częstochowa Częstochowa Powiat ziemski częstochowski 8 0 Dąbrowa Powiat grodzki Dąbrowa Górnicza Górnicza Powiat ziemski będziński 3 1 Powiat grodzki Gliwice Powiat grodzki Zabrze Gliwice powiat ziemski gliwicki 12 1 Jaworzno Powiat grodzki Jaworzno 2 0 Powiat grodzki Katowice Powiat grodzki Siemianowice Śląskie Powiat grodzki Mysłowice 25 0 Katowice Kłobuck Powiat ziemski kłobucki 1 1 Lubliniec Powiat ziemski lubliniecki 3 1 Myszków Powiat ziemski myszkowski 0 1 Racibórz Powiat ziemski raciborski 1 1 Ruda Śląska Powiat grodzki Ruda Śląska 1 0 Powiat grodzki Rybnik Powiat grodzki Żory Powiat ziemski rybnicki 4 0 Rybnik Sosnowiec Powiat grodzki Sosnowiec 4 1 Tychy Powiat grodzki Tychy 7 1 1

2 Powiat ziemski mikołowski Powiat ziemski bieruńsko lędziński Powiat ziemski pszczyński Wodzisław Śląski Powiat ziemski wodzisławski Powiat grodzki Jastrzębie Zdrój 3 1 Zawiercie Powiat ziemski zawierciański 0 1 Żywiec Powiat ziemski żywiecki 2 1 Analiza została sporządzona na podstawie informacji pozyskanych ze szpitali, będących pod nadzorem Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych województwa śląskiego oraz Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. ŚPWIS nadzorował w analizowanym okresie od 19 do 17 szpitali. Tabela 2. Ilość ekspozycji zawodowych- zakłuć i skaleczeń i innych narażeń. Ilość szpitali Ilość pracowników zatrudnionych przy pracach narażających pracowników na kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, wg rejestru, zgodnie z Rozp. M.Z. z dnia 22 kwietnia 2005r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 81, poz. 716) Ilość ekspozycji: zakłuć i skaleczeń na potencjalnie zakaźny materiał biologiczny Ilość ekspozycji na potencjalnie zakaźny materiał biologiczny innych niż zakłucia i skaleczenia 2010r. 2011r. 2012r. 2010r. 2011r. 2012r. 2010r. 2011r. 2012r Stwierdzić należy, iż pracowników zatrudnionych we wszystkich szpitalach województwa śląskiego w poszczególnych latach w analizowanym okresie łącznie było od do Placówki, z których pochodziły informacje zatrudniały od kilku do 1789 osób. Najwięcej narażonych osób na kontakt z potencjalnie zakaźnym czynnikiem biologicznym, zarówno pod postacią zakłuć i skaleczeń, jak i innych ekspozycji (pogryzienie, schlapanie błony śluzowej oka krwią lub śliną, oblanie/ zachlapanie materiałem biologicznym), zarejestrowano w roku łącznie 946 osób eksponowanych, co stanowi 2,57% wszystkich pracowników zatrudnionych w narażeniu. 2

3 851; 2,26% 95; 0,25% ilość pracowników narażonych w 2010 ilość zranień i zakłuć ilość innych narażeń 36773; 97,49% Wykres 1. Ilość ekspozycji zawodowych w stosunku do ilości osób narażonych w roku W 2011 roku zarejestrowano 875 ekspozycji na potencjalnie zakaźny materiał, co stanowi 2,31% wszystkich pracowników zatrudnionych w narażeniu na kontakt z potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym. 806; 2,08% 69; 0,18% ilość pracowników narażonych w 2011 ilość zranień i zakłuć ilość innych narażeń 37801; 97,74% Wykres 2. Ilość ekspozycji zawodowych w stosunku do ilości osób narażonych w roku

4 W 2012 roku zarejestrowano 889 ekspozycji na potencjalnie zakaźny materiał, co stanowi 2,4 wszystkich pracowników zatrudnionych w narażeniu. Zarejestrowano 93 ekspozycje takie jak schlapanie błony śluzowej oka krwią lub śliną, oblanie/ zachlapanie materiałem biologicznym oraz 796 zakłuć i zranień. 796; 2,08% 93; 0,24% ilość osób zatrudnionych w narażeniu ilość osób zakłutych/ zranionych ilość osób z innymi narażeniami 37394; 97,68% Wykres 3. Ilość ekspozycji zawodowych w stosunku do ilości osób narażonych w 2012 roku. Szacuje się, iż zakłuciom ulega od 12 do 30 osób rocznie na każde 100 łóżek szpitalnych, w 2012 roku w województwie śląskim łącznie funkcjonowało łóżek i odnotowano jedynie 796 zakłuć. Wobec powyżej wspomnianych danych szacunkowych powinno być zarejestrowanych od do zakłuć, z prostych obliczeń wynika, iż w województwie śląskim 77-91% zakłuć pozostaje nie zgłoszonych. Przyczynami nie zgłaszania ekspozycji mogą być między innymi: brak znajomości procedury postępowania poekspozycyjnego, obawa przed reakcją pracodawcy, bagatelizowanie zagrożenia lub uznawanie że dana ekspozycja wiąże się z niskim ryzykiem zakażenia. Narażenie na kontakt z potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym to ryzyko zakażenia między innymi wirusami zapalenia wątroby typu B i C. Każdy ludzki materiał biologiczny (w tym również krew) należy uznawać jako potencjalnie zakaźny, między innymi dlatego, iż nie każdy pacjent szpitala ma określony profil serologiczny. Na terenie województwa rejestruje się spadek ilości zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B, natomiast sytuację epidemiologiczną zdiagnozowanych zachorowań na wzw C, należy uznać za stabilną. 4

5 Tabela 3. Ilość zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby w województwie śląskim w latach WZW wzw typu B, w tym: wzw B ostre wzw B przewlekłe wzw typu C wzw typu C, wg def wzw typu C, wg def wzw typu B+C wzw inne i nieokreślone Zakłucia, zranienia i inne ekspozycje niosą za sobą również ryzyko zakażenia wirusem HIV. Podkreślenia wymaga fakt, iż ilość zakażonych HIV jest ciągle niedoszacowana, a roczna ich ilość w latach waha się od 90 do 279 osób. Tabela 4. Ilość zakażeń HIV i zachorowań na AIDS w latach Nowowykryte zakażenia HIV Zachorowania na AIDS

6 Ekspozycje zawodowe niosą za sobą ryzyko zakażenia, a tym samym mogą stać się przyczyną choroby zawodowej. W województwie śląskim najczęściej choroby zawodowe z powodu zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B i C najczęściej występowały w grupie zawodowej pielęgniarek. W latach odnotowano łącznie: 10 chorób zawodowych wzw B ( w tym 8 pielęgniarek i 1 położna) 38 chorób zawodowych wzw C (w tym 26 pielęgniarek, 3 położne) 2 choroby wzw nie określone Razem choroby zawodowe 16 WZW B 12 8 WZW C Wykres 4. Choroby zawodowe w ochronie zdrowia, w tym wirusowe zapalenie wątroby B i C w latach Podsumowanie: Podkreślenia wymaga fakt, iż nie wszystkie ekspozycje zawodowe są zgłaszane przez pracowników. Tylko promowanie kultury zgłaszania ekspozycji zawodowych, znajomość i zastosowanie procedur postępowania poekspozycyjnego mogą wpłynąć na poprawę zgłaszalności tychże zdarzeń. Analizę sporządzono na podstawie danych zebranych przez 20 Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych województwa śląskiego i zestawionych przez Śląskiego Państwowego Inspektora Sanitarnego. W analizie wykorzystano również dane pochodzące z meldunków MZ-56: Sprawozdanie o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach (podsumowywanych przez Oddział Epidemiologii) i danych z zakresu chorób zawodowych (podsumowywanych przez Oddział Higieny Pracy). 6