IEE-STEER IEE/07/682/SI OBIS Optymalizacja Systemu Rowerów Publicznych Dostępny WP2. Publiczny. Raport. Magdalena Kowalewska, Rafa Ejsmont.

Transkrypt

1 Program Numer projektu Akronim projektu Nazwa projektu Dokument IEE-STEER IEE/07/682/SI OBIS Optymalizacja Systemu Rowerów Publicznych Dostępny Numer Dokumentu D2.4 Umowny termin dostarczenia Miesiąc 12 Aktualny termin dostarczenia 17th Grudzień 2009 Tytuł Dokumentu Pakiet roboczy Status dostępności Rodzaj dokumentu Raport systemu rowerów publicznych w dziesięciu miastach europejskich. Moduł 7: Polska. WP2 Publiczny Raport Termin przygotowania Autorzy Redaktorzy Koordynator projektu Magdalena Kowalewska, Rafa Ejsmont. Alberto Castro Fernández, Günter Emberger, Nigel Williams. Janett Büttner choice GmbH Holzmarktstraße 6-9 D Berlin Tel +49 (0) buettner@choice.de The sole responsibility for the content of this document lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Communities. The European Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein.

2 Historia działania Działania Opis Autor Termin działania 1.0 Szkic Alberto Castro Fernández 2.0 Szkic z korektą Alberto Castro Fernández 3.0 Raport końcowy Alberto Castro Fernández

3 Spis treści 1 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KRAJU POTENCJAŁ RYNKU KRAKÓW Ogólna charakterystyka miasta BikeOne

4 Tablice Tablica 1-1: Polska - fakty i liczby. 5 Tablica 2-1: Status quo polskich systemów rowerów publicznych. 6 Tablica 3-1: Kraków - fakty i liczby. 8 Tablica 3-2: BikeOne Kraków - fakty i liczby. 9 4

5 1 Ogólna charakterystyka kraju Polska jest krajem położonym na nizinie środkowoeuropejskiej, z pagórkowatymi regionami polodowcowymi na północy kraju i średniej wysokości górami (Sudety i Karpaty) na południu. Regiony położone na południu są bardziej uprzemysłowione i gęściej zaludnione. Od roku 1990 kraj przechodził głęboką transformację gospodarczą w stronę gospodarki rynkowej, a w roku 2004 stał się członkiem Unii Europejskiej. Liczba posiadanych samochodów wzrosła radykalnie w ostatnich latach, mimo że dochód roczny ludności jest nadal wyraźnie niższy niż przeciętnie w Unii Europejskiej. Dość zróżnicowana, przeciętna liczba rowerów, nie przekłada się na poziom codziennego ich zastosowania. Jazda na rowerze ma zazwyczaj charakter rekreacyjny. Jednakże na niektórych obszarach miejskich widoczne są pewne oznaki powrotu do korzystania z roweru na co dzień. Zielona Księga Koncepcja Rozwoju Regionalnego Systemu Rowerowego została przygotowana przez jedną z pomorskich NGO w 2008 roku, ale dla szerszej publiczności dostępna jest jedynie w internecie. W Polsce nie ma obowiązku używania kasku podczas jazdy na rowerze. Ludność (a) Roczny dochód w ciągu roku/mieszk. (a) Właściciele rowerów (a) ,138,000 4,732,44os./rok 63% gospodarstw domowych posiada co najmniej 1 rower Tablica 1-1: Polska - fakty i liczby. Krakowski BikeOne jest pierwszym systemem rowerów publicznych wprowadzonym w Polsce. Jest podobny do systemu Bicing w Barcelonie. Działalność rozpoczął 15 listopada 2008 jako projekt pilotażowy. Został zamknięty po kilku dniach po to, by ponownie rozpocząć działalność w marcu Inne duże polskie miasta (Łódź, Wrocław, Poznań, Warszawa i Gdańsk) deklarują, że badają koncepcje wprowadzenia systemów rowerów publicznych ale wygląda na to, że z uwagi na dość niską jakość miejskiej polityki transportowej projekty te nie dojrzały jeszcze do fazy rzeczywistego wdrożenia. W projekcie OBIS WP2 badano tylko jeden system rowerów publicznych (krakowski BikeOne). Poniższa analiza potencjału rynkowego oparta jest na danych zebranych w tym właśnie systemie. Zebrane dane nie pozwalały na szczegółową analizę potencjału rynkowego dla danej kategorii miasta, w tym na ocenę udziału w ruchu czy charakterystyki transportu publicznego. Dlatego też poniższa analiza stanowi jedynie zgrubny szacunek, który może ulec zmianie po przeprowadzeniu dokładniejszych badań w późniejszym etapie projektu. 5

6 2 Potencjał rynku Polska jest średniej wielkości krajem europejskim, z 231 miastami powyżej mieszkańców, i pokaźną liczbą 39 miast powyżej mieszkańców. Systemem rowerów publicznych objęte jest w zasadzie jedno miasto, ale w czterech innych dużych miastach wprowadzenie takich systemów jest oficjalnie rozważane w najbliższych latach. Duże, a zwłaszcza średniej wielkości miasta nie są jeszcze objęte systemami rowerów publicznych. Nie ma żadnego krajowego czy regionalnego systemu rowerów publicznych, chociaż istnieją prywatne wypożyczalnie w niektórych miejscach popularnych wśród turystów. Operatorzy kolejowi mają w swojej ofercie przewożenie rowerów, ale na stacjach kolejowych bezpiecznych parkingów dla rowerów jest albo bardzo niewiele, albo nie ma ich wcale. Jednakże z uwagi na coraz większe problemy z korkami (kongestią), można mówić o znacznym potencjale wprowadzenia regularnego systemu rowerów publicznych w wielu konurbacjach (miastach). Liczba polskich miast: powyżej pod względem wielkości z działającymi systemami BSS przygotowujących się do wprowadzenia BSS Tablica 2-1: Status quo polskich systemów rowerów publicznych. Z uwagi na niski poziom zrozumienia potencjalnej wartości ruchu rowerowego jako rodzaju transportu w mieście wśród podejmujących decyzje i planujących miasta, krótkookresowy potencjał BSS jest dostrzegany jedynie przez niewielką liczbę dużych miast. Poziom rozwoju widocznej infrastruktury rowerowej jest bardzo niski. Jest ona jedynie fragmentaryczna i zazwyczaj niskiej jakości, a koncepcja niewidocznej infrastruktury rowerowej jest albo nieznana albo opacznie rozumiana. Niektóre miasta dążą do rozszerzania stref niedostępnych dla ruchu samochodowego w centrum, ale dość często jazda na rowerze jest tam formalnie zabroniona. Właściwie nie ma bezpiecznych urządzeń parkingowych w miastach, na stacjach kolejowych czy węzłach przesiadkowych transportu publicznego. Trudna sytuacja finansowa miast wywołana światowym kryzysem ekonomicznym skutkuje w niektórych miastach cięciami kwot przeznaczanych na rozwój infrastruktury rowerowej. Z powodu niskiej instytucjonalnej pozycji ruchu rowerowego w sferze publicznej, dostępne fundusze z projektów europejskich są często niewłaściwie lokowane. Sytuacja taka spowodowana jest również brakiem zorganizowanej współpracy pomiędzy grupami wspierającymi rozwój ruchu rowerowego, a władzami. Udział ruchu rowerowego w ogólnym ruchu nie jest regularnie monitorowany; ostrożne szacunki sugerują, że w niektórych miastach jest to 1-3%. 6

7 Większość ruchu rowerowego w dużych miastach ma jednak charakter rekreacyjny. Jedyny BSS, który wprowadzono w zeszłym roku w Krakowie przyciągnął uwagę mediów i stał się popularny wśród miejscowej ludności. Jest teraz źródłem inspiracji dla innych obszarów miejskich. 7

8 3 Kraków 3.1 Ogólna charakterystyka miasta Mimo, że mała część Krakowa leży na terenie pagórkowatym, to jednak większość miasta jest płaska i leży wzdłuż koryta Wisły. Kraków jest drugim najważniejszym ośrodkiem akademickim i kulturalnym kraju, znanym w świecie celem wyjazdów turystycznych z uwagi na bogate dziedzictwo kuturowe. Duża część miasta jest gęsto zabudowana, a historyczne centrum zachowało swój średniowieczny charakter, ma wiele placów i ulic wyłączonych z ruchu samochodowego i zapewniających dobre warunki do ruchu niezmotoryzowanych. Klimat w Krakowie ma charakter europejskiego umiarkowanego klimatu kontynentalnego. Poza centrum Kraków ma tylko niewielką ilość tras rowerowych. Udział ruchu rowerowego jest ciągle bardzo mały w porównaniu z innymi miastami europejskimi (2-3%). Ruch rowerowy został wspomniany w lokalnym Planie Polityki Transportowej, ale nie przewidziano w nim żadnego celu do osiągnięcia w zakresie jego udziału. W budżecie miejskim przewidziano pewne sumy na systemy rowerowe, ale nie są one wydatkowane w sposób produktywny. Rowery można przewozić autobusami i tramwajami w sieci transportu publicznego. Przewożone są albo w specjalnych bagażnikach zamontowanych na niektórych autobusach albo wewnątrz pojazdów poza godzinami szczytu. Ludność (a) Powierzchnia (b) Turyści w ciągu roku (b) 756, km 2 228,831 Temperatura Opady (b) Średnia (b) Maks. (a) Min. (a) Ilość Liczba dni 8.4 C 21.6 C C 521 mm 91 Układ modalny sposobów docierania do celu (b) Pojazdem prywatnym TP Drogi (b) Sieć tras rowerowych (b) 79% 7% 1,263 km 70 km Liczba wypadków w ciągu roku (b) Liczba ofiar śmiertelnych w ciągu roku (b) Ogółem (a)2006. (b)2007. (c)2009. Rowerzystów 1, Tablica 3-1: Kraków - fakty i liczby. Właściciele samochodów (b) 613 sam./1,000 mieszk. Cena biletu TP (c) 0.53/podróż 32.49/mies.1 8

9 3.2 BikeOne 15 listopada 2008 miasto Kraków wprowadziło system rowerów publicznych BikeOne Kraków. Właścicielem systemu jest SANMARGAR, firma wspierana przez operatora sieci telefonii komórkowej. BikeOne współpracuje ze stałą liczbą stacji i wymaga rejestracji. Klienci mogą jedynie wstępnie zarejestrować się przez internet, wpłacając kaucję w wysokości 26. Opłata abonamentowa ważna przez 7, 30 albo 90 dni lub cały sezon kosztuje odpowiednio 2,56; 5,34; 10,68 i Wszystkie płatności muszą być dokonywane kartą bankową albo przelewem. Użytkownicy muszą utrzymywać odpowiednie stałe saldo, które pokrywać będzie koszty wypożyczenia, które zależy od czasu korzystania. Po dokonaniu rejestracji klient wybiera rower na stacji, wpisuje numer zamknięcia (stojaka), swój numer klienta oraz numer PIN i wówczas gdy system zaakceptuje transakcję pobiera rower w ciągu 15 sekund. Aby zwrócić rower wystarczy zamknąć go na stojaku znajdującym się na stacji. BikeOne działa non -stop (24 godziny/7dni). Pierwsze dwadzieścia minuty wypożyczenia jest bezpłatne. Kolejne 40 minut kosztuje 0,25, od 60 do 120 minut 0,38 a kolejne godziny 0,85. Te kwoty są potrącane z konta klienta. Rejestracje Wypożyczenia Infrastruktura (b) Sredni czas Profil użytkownika (b) 2008 (a) 2008 Stacje Rowery trwania (b) Mężczyźni lat 605 8, min. 92% 63% (a)od początku do (b)2008. Tablica 3-2: BikeOne Kraków.- fakty i liczby. 9