Dieta a prewencja nowotworów

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dieta a prewencja nowotworów"

Wojciech Janik
9 lat temu
Przeglądów:

1 Dieta a prewencja nowotworów Dieta moŝe być zarówno źródłem naszego zdrowia, jak i przyczyną choroby. Racjonalne odŝywianie dostarcza organizmowi niezbędnych składników odŝywczych i pozwala zachować dobrą formę pomimo naraŝenia na róŝnorakie obciąŝenia, z którymi się styka. Przykładem są tu pokarmy bogate w antyoksydanty, istotne między innymi w profilaktyce nowotworów, gdyŝ blokują wolne rodniki, ograniczając ich szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki. Jeśli bowiem te aktywne formy tlenu występują w organizmie w nadmiarze, powodują szereg uszkodzeń w kodzie genetycznym i strukturach pojedynczej komórki. Organizm nie jest w stanie naprawić tak wielu uszkodzeń i wówczas moŝe dojść do niekontrolowanego rozrostu uszkodzonej komórki i w konsekwencji do rozwoju nowotworu. Złe nawyki Ŝywieniowe natomiast powodować mogą szereg zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu prowadząc do wystąpienia choroby. Jednymi z największych zagroŝeń nieracjonalnej diety są nadwaga i otyłość, które będąc same w sobie zaburzeniami powodują szereg konsekwencji zdrowotnych, między innymi: cukrzycę, schorzenia układu krąŝenia i nowotwory. Zasady racjonalnego odŝywiania formułowane są obecnie w oparciu o dietę śródziemnomorską, poniewaŝ szereg badań prowadzonych w ostatnich dziesięcioleciach XX wieku dowiodło jej korzystnego wpływu na umacnianie zdrowia i zapobieganie chorobom cywilizacyjnym. Na tej podstawie stworzono model piramidy zdrowia, u podnóŝa której znajduje się aktywność ruchowa, a powyŝej rozmieszczone są grupy produktów Ŝywnościowych uporządkowane według liczby zalecanych porcji.

Przykładem są tu pokarmy bogate w antyoksydanty, istotne między innymi w profilaktyce nowotworów, gdyŝ blokują wolne rodniki, ograniczając ich szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki.

3 Istnieje obecnie kilka modeli piramidy zdrowia, róŝniących się najczęściej sposobem przedstawienia ilości porcji poszczególnych produktów Ŝywnościowych zalecanych dziennie, bądź tygodniowo. Wszystkie schematy podkreślają jednak konieczność spoŝywania co najmniej pięciu porcji warzyw i owoców dziennie. Te dwie grupy Ŝywności zapewniają organizmowi bogactwo witamin i minerałów, niezbędnych dla funkcjonowania organizmu, wspomagających układ immunologiczny w walce z czynnikami szkodliwymi. WaŜne jest, aby podaŝ witamin i minerałów była ciągła, dlatego teŝ zaleca się spoŝywanie tych produktów w kilku porcjach rozłoŝonych w ciągu całego dnia. To warzywa i owoce są najbogatszym źródłem przeciwutleniaczy neutralizujących wolne rodniki, głównie witamin A, C, E i beta-karotenu. Witamina A naleŝąca do karotenoidów oprócz działania antyoksydacyjnego (blokującego wolne rodniki) odpowiada za prawidłowe widzenie o zmroku i prawidłowy stan naskórka. Dzieci z niedoborem witaminy A rosną nieprawidłowo. Witamina C wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, ułatwia gojenie się ran, złamań, hamuje tworzenie się sińców, powstawania krwotoków, krwawień dziąseł, podnosi odporność na zakaŝenia, uszkodzenia oraz na choroby, szczególnie w okresach przeciąŝenia fizycznego, skraca czas trwania zakaŝenia. Poza tym jest znanym zamiataczem wolnych rodników. Witamina E poza rolą przeciwutleniacza chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem, odpowiada za płodność, chroni przed zaburzeniami mięśniowymi, miaŝdŝycą oraz chorobami serca, opóźnia procesy starzenia się organizmu. Poza witaminami antyoksydacyjnymi warzywa i owoce dostarczają wielu innych waŝnych dla funkcjonowania organizmu witamin. W procesie przemiany materii powstaje wiele substancji zakwaszających organizm, czego objawami mogą być: bóle głowy, apatia, przewlekłe zmęczenie, kłopoty z cerą. Warzywa i owoce dostarczają wiele składników mineralnych, które odkwaszają organizm (m.in. potas, sód, magnez i wapń). Zapewniają one takŝe równowagę wodno-elektrolitową (sód, potas), oraz prawidłowe funkcjonowanie wszystkich układów organizmu. Istotną rolą zarówno warzyw, jak i owoców jest dostarczanie błonnika pokarmowegosubstancji zawierającej części komórek roślinnych, które nie są trawione przez organizm ludzki. Wśród zadań błonnika najwaŝniejsze to: Poprawa perystaltyki jelita, co przeciwdziała zaparciom Pozytywny wpływ na rozwój prawidłowej bakteryjnej flory jelitowej

Te dwie grupy Ŝywności zapewniają organizmowi bogactwo witamin i minerałów, niezbędnych dla funkcjonowania organizmu, wspomagających układ immunologiczny w walce z czynnikami szkodliwymi.

4 Ograniczenie procesów gnilnych w jelicie poprzez skrócenie czasu przebywania w nim pokarmu Zatrzymywanie wzrostu patogenicznych bakterii w jelicie oraz zwiększanie absorpcji wapnia, magnezu, Ŝelaza i cynku- waŝnych składników organizmu przez fruktany zawarte w błonniku Stymulowanie produkcji kwasów tłuszczowych, co wpływa na obniŝenie cholesterolu Hamowanie uczucia głodu, co wspomaga osiągnięcie, bądź utrzymanie właściwej masy ciała. W kaŝdej z piramid zdrowia znacznie ograniczona jest liczba zalecanych porcji produktów mięsnych i tłuszczów zwierzęcych ze względu na zwiększanie przez nie ryzyka nadwagi i otyłości, rozwoju chorób serca oraz nowotworów. Mięso konserwowane zawiera azotany sodu i potasu, które ulegają przemianie w kancerogenne azotyny. SmaŜone mięso (przede wszystkim wołowe) jest źródłem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych-substancji rakotwórczych. Dlatego zalecany jest umiar w spoŝywaniu mięsa, szczególnie czerwonego- naleŝy jeść je jedynie kilka razy w miesiącu, natomiast drób nie częściej niŝ kilka razy w tygodniu. Do przygotowywania potraw powinno się uŝywać tłuszczów roślinnych, głównie oliwy z oliwek, oleju rzepakowego, słonecznikowego i sojowego, poniewaŝ zawierają one korzystne dla zdrowia niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, tzw. NNKT. Są one istotnym elementem profilaktyki przeciwmiaŝdŝycowej. Produkty zboŝowe, będące u podstawy piramidy zróŝnicowane są co do wartości odŝywczych w zaleŝności od stopnia ich oczyszczenia. Najwartościowsze dla człowieka są produkty z grubego przemiału, kasze, ciemne pieczywo, poniewaŝ są bogatym źródłem witamin z grupy B, składników mineralnych i błonnika. Białe pieczywo ogołocone jest z wielu wartościowych składników odŝywczych i dostarcza nadmiar energii prowadząc do wzrostu ryzyka nadwagi i otyłości. Mleko i nabiał są takŝe niezbędne w codziennej diecie dostarczając przede wszystkim białka, ale takŝe witamin i minerałów. Dla osób dorosłych zalecane są produkty o obniŝonej zawartości tłuszczu ze względu na profilaktykę przeciwmiaŝdŝycową oraz zapobieganie nadwadze.

5 Podsumowując, dla profilaktyki przeciwnowotworowej najistotniejsze w Ŝywieniu są: róŝnorodność spoŝywanych pokarmów, co pozwala organizmowi na zdobywanie wszystkich składników odŝywczych potrzebnych do zachowania równowagi wewnątrzustrojowej i skutecznej obrony przed czynnikami szkodliwymi wysoka podaŝ warzyw i owoców rozłoŝona równomiernie w ciągu dnia wysoka podaŝ błonnika, nie tylko z warzyw i owoców lecz takŝe z gruboziarnistych kasz, ciemnego pieczywa zasada spoŝywania produktów jak najmniej przetworzonych; unikanie smaŝenia profilaktyka nadwagi i otyłości, które sprzyjają występowaniu pewnych nowotworów (m.in. rak sutka). Te zasady potwierdza podawana w literaturze propozycja Ŝywienia, stosowanego w profilaktyce przeciwnowotworowej, w postaci schematu co oznacza dzienne spoŝycie: niemniej niŝ 500 g warzyw i owoców przynajmniej 500 ml mleka lub 2 porcje nabiału nie mniej, niŝ 30 g błonnika nie więcej, niŝ 30% energii z tłuszczów.

i owoców lecz takŝe z gruboziarnistych kasz, ciemnego pieczywa zasada spoŝywania produktów jak najmniej przetworzonych; unikanie smaŝenia profilaktyka nadwagi i otyłości, które sprzyjają występowaniu

Podobne dokumenty

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie