Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Jadwiga Zapała

Transkrypt

1 Styl życia a nowotwory złośliwe w świetle Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem Jadwiga Zapała

2 CHOROBY CYWILIZACYJNE Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego

3 EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM

4 Europejski Kodeks Walki z Rakiem Nie pal; jeśli palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących

5 Dym tytoniowy

6

7 Dwa strumienie dymu tytoniowego -strumień główny Strumień główny- dym wdychany i wypuszczany przez palącego (przechodzi przez filtr w papierosie) 4 tysiące substancji czynnych, w tym ponad 40 o działaniu rakotwórczym i 100 o działaniu toksycznym

8 Dwa strumienie dymu tytoniowego -strumień boczny Powstaje w wyższej temperaturze Nie jest filtrowany przez filtr papierosowy 2 razy więcej strumienia bocznego Cząstki w strumieniu bocznym są znacznie mniejsze, łatwiej przenikają do organizmu Znajduje się w nim 2 razy więcej tlenku węgla, 2-3 razy więcej nikotyny i 3-4 razy więcej substancji rakotwórczych

9 Palenie tytoniu a nowotwory Główne czynniki środowiskowe i ich szacunkowy udział wśród przyczyn powstawania nowotworów: Palenie tytoniu -30 % Dieta -30 % Zakażenia - 5 % Czynniki zawodowe - 5 % Zachowania seksualne i dzietność - 4 % Alkohol - 3 % Skażenie środowiska - 2 %

10 Palenie tytoniu a nowotwory Palenie tytoniu jest czynnikiem ryzyka zachorowania na: Raka płuca - 90 % Raka krtani, jamy ustnej, gardła i przełyku - 40 % Raka trzustki 30 % Raka pęcherza moczowego 30 % Raka gruczołu piersiowego Raka szyjki macicy Raka nerki, białaczki szpikowej, itd.

11 Picie alkoholu zwiększa ryzyko nowotworów

12 NIE PRZEKRACZAJ DWÓCH PORCJI DZIENNIE- MĘŻCZYŹNI JEDNEJ PORCJI- KOBIETY

13 UNIKAJ NADWAGI I OTYŁOŚCI

14 UNIKAJ NADWAGI I OTYŁOŚCI JEDZ 5 POSIŁKÓW DZIENNIE NIE ZAPOMINAJ O ŚNIADANIU ZREZYGNUJ ZE SŁODYCZY, CHIPSÓW, FASTFOODÓW DUŻO SIĘ RUSZAJ, UPRAWIAJ SPORT

15

16 WARZYWA I OWOCE 5 PORCJI KAŻDEGO DNIA

17 Ruszaj się!!! Codziennie bądź aktywny!!! Dzieci i młodzież powinni być aktywni co najmniej 4 godziny dziennie dlatego SPACERUJ, MASZERUJ, BIEGAJ, PŁYWAJ, ZAPRZYJAŹNIJ SIĘ Z ROWEREM, NIE SIEDŹ W DOMU!!!!

18 Chroń się przed narażeniem na znane Ci czynniki rakotwórcze

19 Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne

20 Zasady ochrony przeciwsłonecznej Chroń się przed słońcem w godzinach Noś okulary przeciwsłoneczne i ubrania chroniące przed słońcem, staraj się przebywać w cieniu Używaj kremów z filtrami przeciwsłonecznymi

21 SZCZEPIENIA OCHRONNE Są takie nowotwory, których jedną z przyczyn może być przewlekła infekcja bakteryjna, wirusowa lub pasożytnicza Szczepienia przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B

22 PROGRAMY PROFILAKTYCZNE Kobiety po 25. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy Kobiety po 50. roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi Kobiety i mężczyźni po 50. roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego

23 Czynniki ryzyka raka szyjki macicy: Wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego Liczne ciąże i porody, zwłaszcza w młodym wieku Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych Zakażenie wirusami HPV, głównie typami 16, 18, 31, 33, 35 Zakażenie chlamydiami, HIV, CMV, EBV Przewlekłe bakteryjne zakażenia pochwy Częsta zmiana partnerów seksualnych Niski status socjoekonomiczny Palenie papierosów Niedobór warzyw i owoców w diecie Czynniki dziedziczone-rak szyjki macicy w rodzinie.

24 Profilaktyka raka szyjki macicy Rak szyjki macicy jest chorobą nie dającą objawów zewnętrznych przez długi czas nawet około 10 lat Tylko regularne wykonywanie cytologii pozwala na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie choroby W programie dla kobiet w wieku lat raz na trzy lata

25 Czynniki ryzyka raka piersi wczesna pierwsza miesiączka bezdzietność, późna menopauza wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, długotrwałe stosowanie estrogenów po menopauzie mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 dieta bogatotłuszczowa -powoduje wzrost poziomu estrogenu w organizmie kobiety niskie spożycie warzyw i owoców nadmiar białka, zwłaszcza z czerwonego mięsa otyłość mała aktywność fizyczna

26 Profilaktyka raka piersi Im wcześniej wykryty nowotwór piersi, tym większa szansa na wyleczenie W profilaktyce bardzo istotne jest, aby każda kobieta bez względu na wiek co miesiąc wykonywała samobadanie piersi Mammografia jest metodą diagnostyczną stosowaną wśród kobiet powyżej roku życia Od 40 roku życia mammografia powinna być wykonywana regularnie co dwa lata W programie dla kobiet w wieku lat raz na dwa lata

27 Czynniki ryzyka raka jelita grubego Dieta: uboga w warzywa i owoce, uboga w źródła błonnika, bogata w czerwone mięso Niedobór aktywności ruchowej Nadwaga i otyłość Wiek powyżej 50 r.ż. charakteryzuje się najwyższą zachorowalnością na ten typ raka Polipy- gruczolaki jelita grubego- w większości zmiany przedrakowe Czynniki genetyczne- rodzinna polipowatość jelita grubego, dziedziczny niepolipowaty rak jelita grubego (informacje można uzyskać w poradniach genetycznych centrów onkologii).

28 Profilaktyka raka jelita grubego Po 50 roku życia badanie na krew utajoną w kale raz na dwa lata Wziernikowanie jelita grubego sigmoidoskopia kolonoskopia PROGRAM WCZESNEGO WYKRYWANIA RAKA JELITA GRUBEGO W POLSCE- KOLONOSKOPIA RAZ NA 10 LAT W programie- dla osób w wieku lat

29

30 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ