Klasyfikacja funkcjonalna ICF a standaryzacja pomocy społecznej

Transkrypt

1 Klasyfikacja funkcjonalna ICF a standaryzacja pomocy społecznej Dorota Podgórska-Jachnik Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi Zgierz, 15 maja 2014 r. Standardy jakości życia w domach opieki o charakterze rodzinnym dla osób z niepełnosprawnością intelektualną

2 Dlaczego ważna jest standaryzacja działań pomocowych? Wielość i interdyscyplinarne usytuowanie działań pomocowych wiąże się z koniecznością wyznaczania granic kompetencyjnych Bez standaryzacji trudno dokonywać ewaluacji - bez możliwości ewaluacji trudno oceniać skuteczność podejmowanych działań Trudna sytuacja życiowa klienta rodzi szerokie (niegraniczone?) spektrum potencjalnych oczekiwań standardy pomagają ustalić poziom zaangażowania i wzajemnych zobowiązań Pomoc często uruchamia procesy długotrwałe - bez standaryzacji trudno oceniać postęp w pracy, jak i niezbędny zmieniający się zakres zaangażowania (zwiększenie intensywności pomocy lub wycofywanie się z niej)

3 Dlaczego ważna jest standaryzacja działań pomocowych? Organizacyjne aspekty działań pomocowych (określenie liczby klientów, zakresu działań, częstotliwości i czasu spotkań, czasu przeznaczonego na wykonanie poszczególnych zadań zawodowych, niezbędnych środków itd..) Standaryzacja działań pomocowych jest bardzo ważna przy możliwym zaangażowaniu równych instytucji, podmiotów; szczególnie istotna w odniesieniu do działań zlecanych (np. organizacjom pozarządowym w trybie konkursowym) Standardy pomocy wyznaczają minimum oczekiwań i modele działań pożądanych; przyczyniają się do profesjonalizacji pomocy

4 Dlaczego ważna jest standaryzacja działań pomocowych? Istnienie standardów pomocowych pozwala zachować podmiotowość i godność osób korzystających ze wsparcia, zapewnia im zaspokojenie potrzeb Istnienie standardów pomocowych stwarza poczucie bezpieczeństwa socjalnego, a więc jest również czynnikiem jakości życia społeczności Standardy umożliwiają realizację polityki społecznej opartej na dowodach, a co za tym idzie racjonalne wydatkowanie środków Standardy ułatwiają pracę: algorytmizują poszczególne kroki, podsuwają narzędzia pracy, stanowią katalog usług dostosowany do konkretnych kategorii klientów

5 Standaryzacja pomocy: Obecnie wdrażane standardów opracowanych przez specjalistówekspertów w ramach Projektu 1.18 Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej (ze środków UE w ramach EFS w latach To wielkie przedsięwzięcie, stwarzające szanse całkowitej zmiany obrazu pomocy społecznej i pracy socjalnej w Polsce Standardy stanowią podstawę metodyczną pomocy, opieki, pracy socjalnej

6 Problem: Jak budować standardy? Jak budować narzędzia diagnozy potrzeb pomocowych i ewaluacji stopnia ich zaspokojenia? Jak integrować i porównywać narzędzia dostępne? Jak prowadzić interdyscyplinarny dialog między różnymi grupami zawodów pomocowych?

7 Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF - International Classification of Functioning, Disability and Health

8 ICF - doświadczenia człowieka w relacji do funkcji i struktur ciała, jego aktywności i uczestnictwa: Stan zdrowia (health condition) (Disease/disorder) Funkcje i struktury ciała (Body Functions and Structures) impairments Aktywność (Activities) limitations Uczestniczenie (Participation) restrictions Czynniki środowiskowe (Environmental Factors) facilitators/barriers Czynniki osobowe (Personal Factors) personal facilitators/barriers

9 Klasyfikacja ICF: przyjęta do użytku międzynarodowego jednogłośnie przez 191 krajów (w tym Polskę) uczestniczących w 55. Zgromadzeniu Ogólnym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 2 dniu 22 maja 2001 rekomendowana do szerokiego, interdyscyplinarnego upowszechnienia w skali międzynarodowej zalecana do uniwersalnego użytku, w szczególności w powiązaniu z tzw. klasyfikacją diagnoz, czyli Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems). W dobiegających końca pracach nad ICD-11 uwzględnia się powiązania z zastosowaniem ICF

10 WHO-FIC (Family od International Classifications) - Rodzina Międzynarodowych Klasyfikacji WHO: Klasyfikacje powiązane International Classification of Primary Care (ICPC) International Classification of External Causes of Injury (ICECI) The Anatomical, Therapeutic, Chemical (ATC) classification system with Defined Daily Doses (DDD) ISO 9999 Assistive products for persons with disability Classification and Terminology Klasyfikacje odnoszące się do siebie (uzupełniające) I nternational C lassification of D iseases I nternational C lassification of F unctioning, Disability & Health Klasyfikacje pochodne International Classification of Diseases for Oncology, Third Edition (ICD-O-3) The ICD-10 Classification of Mental and Behavioral Disorders Application of the International Classification of Diseases to Dentistry and Stomatology, Third Edition (ICD-DA) Application of the International Classification of Diseases to Neurology (ICD-10-NA) ICF, Children & Youth 10Version (ICF -CY)

11 Idea ICF: wszystkie aspekty ludzkiego zdrowia i niektóre elementy dobrostanu ważne dla zdrowia dostarcza opisu sytuacji dotyczących funkcjonowania człowieka i jego ograniczeń oraz służy jako narzędzie do organizacji tych informacji kontinuum zdrowia i choroby logiczne pogrupowanie dziedzin zdrowia i choroby dotyczy wszystkich ludzi, nie tylko niepełnosprawnych (odrębna skala dla dzieci i młodzieży) połączenie dwóch skrajnych modeli niepełnosprawności: społecznego i medycznego podejście bio-psycho-socjalne obraz rozmaitych wymiarów zdrowia na poziomie biologicznym, jednostkowym i społecznym

12 ICF obejmuje ok.1500 hierarchicznie uporządkowanych kategorii funkcjonalnych z różnych poziomów organizacji biologicznej W praktyce działania różnych specjalistów tworzy się i wykorzystuje zestawy, liczące od kilku do kilkudziesięciu (nawet 120) kategorii ICF, dobierane odpowiednio do różnie określanych celów (przy ściśle określonej procedurze adaptacji!) (np. narzędzia do samooceny własnego stanu zdrowia pacjentów z choroba reumatyczną około 30 kategorii)

13 STRUKTURA ICF CZĘŚCI ICF składnik A STAN ZDROWIA (health condition) CHOROBY I ZABURZENIA (disease/disorder) SKŁADNIKI składnik B I. FUNKCJONOWANIE I NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ: składnik A składnik B Funkcje i struktury ciała (Body Functions and Structures) uszkodzenia struktur ciała i dysfunkcje (impairments) Aktywność (Activities) ograniczenia aktywności (limitations) Uczestniczenie (Participation) ograniczenia uczestnictwa (restrictions) składnik C składnik D II. CZYNNIKI KONTEKSTOWE: składnik C składnik D Czynniki środowiskowe (Environmental Factors) środowiskowe czynniki ułatwiające lub bariery zewnętrzne (facilitators / barriers) Czynniki osobowe (Personal Factors) osobowe czynniki ułatwiające lub bariery wewnętrzne (personal facilitators/barriers)

14 Wykorzystanie ogólnodostępnych zasobów Internetu do celów treningowych związanych z klasyfikacja i terminologią ICF Rita Scichilone Delhi 2008

15 Informacje w sieci o ICF, ICD-10, ICF-CY: Narzędzia diagnostyczne (WHODAS 2.0):

16 Konkretne zastosowania w pracy z osobami z niepełnosprawnością: Diagnoza funkcjonalna opis zróżnicowania funkcjonalnego przypadków (pokazany przykład diagnozy dzieci z autyzmem) Standaryzacja pomocy: Karta Potrzeb i Świadczeń Narzędzia diagnostyczne (WHODAS 2.0)

17

18 Rekomendacje: ICF jest pojemnym katalogiem kategorii opisowych, które można i należy wykorzystać w diagnostyce i standaryzacji pomocy Filozofia ICF jest zbieżna z nowym podejściem do niepełnosprawności, ale i do pomocy społecznej (zasoby, nie deficyty) Narzędzia oparte o ICF stworzą te grupy zawodowe, które same zidentyfikują taką potrzebę (niektóre już je stworzyły!) Warto wykorzystać zbieżność w czasie prac nad standaryzacją pomocy społecznej z implementacją ICF w Polsce

19 Bibliografia: L. Sikorski, E. Bobiatyńska (2009); ICF Applications and Basics International Classification of Functioning, Disability and Health (2001, 2007) WHO, Genewa J. J. Rasker i wsp. (2009): ICF, the glue integrating the health system R. Madden i wsp. (2008): World Health Organization Family of International Classifications: definition, scope and purpose Materiały szkoleniowe CSIOZ dla uczestników seminariów nt. ICF oraz Komitetu Współpracy w Zakresie Implementacji ICF w Polsce do użytku wewnętrznego