Zastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu

Transkrypt

1 Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, , 2011 Zastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu JOLANTA PATRO-MAŁYSZA, BOŻENA LESZCZYŃSKA-GORZELAK, BEATA MARCINIAK, ANNA MICHAŁOWSKA, STANISŁAW MICHALAK, JAN OLESZCZUK Streszczenie Cel pracy: Celem pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa cewnika Foleya jako metody preindukcji porodu. Materiał i metody: Analizie poddano 327 kobiet, u których przeprowadzono preindukcję porodu za pomocą cewnika Foleya. Oceniano stopień dojrzałości szyjki macicy osiągnięty w procesie preindukcji, czas trwania poszczególnych etapów preindukcji i porodu, sposób ukończenia ciąży, obecność skutków ubocznych oraz wyniki neonatologiczne. Wyniki: Najczęstszymi wskazaniami do indukcji porodu są obniżony profil biofizyczny płodu oraz ciąża po terminie porodu. Cewnik Foleya przebywał w szyjce macicy średnio 15 godzin 35 minut, co spowodowało istotną statystycznie poprawę wyniku skali Bishopa, uzyskując średnią różnicę 3,56 ± 1,58. U 236 pacjentek indukcja zakończyła się porodem drogami natury, co stanowi 72,17%, u 91 cięciem cesarskim, co stanowi 27,83%. Porody drogami natury statystycznie częściej występowały w grupie wieloródek (85,3%) niż w grupie pierworódek (65,6%). W okresie wczesnego połogu u 307 pacjentek, co stanowi 94% badanej grupy, nie zaobserwowano żadnych powikłań. W przypadku 312 noworodków (94,8%) ocena w skali Apgar w 3. minucie wyniosła 8 i więcej punktów, co daje średni wynik równy 9,48. Wnioski: Zastosowanie cewnika Foleya jest skutecznym i bezpiecznym zarówno dla matki, jak i dla płodu sposobem preindukcji porodu. Słowa kluczowe: poród indukowany, cewnik Foleya, prostaglandyny Wstęp Indukcja porodu polega na wywołaniu czynności skurczowej mięśnia macicy przed jej samoistnym rozpoczęciem. Jest ona wskazana w sytuacjach, gdy kontynuowanie ciąży jest potencjalnie bardziej ryzykowne dla płodu lub matki niż jej zakończenie, a nie ma bezwzględnych wskazań do cięcia cesarskiego [1]. W ciągu ostatnich dziesięciu lat odsetek porodów indukowanych wzrósł dwukrotnie i aktualnie wynosi 20-30% [2, 3]. Próba indukcji porodu przy nieprzygotowanej części pochwowej jest odroczoną decyzją o cięciu cesarskim. Stan szyjki oceniony na więcej niż 6 punktów w skali Bishopa świadczy o jej wystarczającym przygotowaniu do porodu. Prawdopodobieństwo porodu drogami natury po jego indukcji jest wówczas podobne, jak po samoistnym wystąpieniu czynności skurczowej. Przygotowanie szyjki macicy ocenione na mniej niż 6 punktów w skali Bishopa wymaga natomiast przeprowadzenia preindukcji porodu [1, 4, 5]. Do zalet preindukcji porodu można zaliczyć zmniejszenie: liczby nieudanych i kolejnych indukcji, odsetka cięć cesarskich z powodu nieudanej indukcji, zachorowalności matek i noworodków oraz krótszy pobyt w szpitalu. Metody przyśpieszające dojrzewanie szyjki macicy dzieli się na farmakologiczne (prostaglandyny, mifepriston, estrogeny, donory NO) oraz mechaniczne, do których zalicza się: założenie cewnika Foleya, ginekologicznego dwubalonowego cewnika Atad, rozszerzadeł higroskopowych, oddzielenie dolnego bieguna jaja płodowego, amniotomia i inne. Niefarmakologiczne metody preindukcji porodu pozwalają ominąć komplikacje związane ze stosowaniem prostaglandyn, zwiększają odsetek udanych indukcji porodu oraz redukują koszty związane z tą procedurą. Mechanizm preindukcji za pomocą cewnika Foleya polega zarówno na bezpośrednim mechanicznym rozszerzaniu szyjki macicy, jak również na stymulacji wydzielania endogennych prostaglandyn [6, 7]. Przeciwwskazaniami do mechanicznego rozszerzenia szyjki macicy są: przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, krwawienie z dróg rodnych oraz niskie usadowienie łożyska [1]. Preindukcja porodu za pomocą cewnika Foleya została po raz pierwszy przeprowadzona w 1861 roku przez dr Barnesa; 100 lat później Embry i Mollison opisali zastosowanie tej metody na dużej grupie pacjentek [8, 9]. Od 1980 roku wiele badań udowodniło skuteczność cewnika Foleya porównywalną lub większą z metodami farmakologicznymi [10]. Preindukcja przy użyciu cewnika Foleya nie wpływa na częstość ryzyka pęknięcia macicy [11]. Materiały i metody Retrospektywnej analizie poddano 327 pacjentek, u których przeprowadzono preindukcję porodu przy pomocy cewnika Foleya w Klinice Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Medycznego (UM) w Lublinie. Dane uzyskano na podstawie dokumentacji medycznej. W badanej grupie pacjentek przeanalizowano przebieg ciąży z uwzględnieniem wieku pacjentki, wieku ciążowego, rodności, chorób towarzyszących. Następnie opracowano dane dotyczące wskazań do indukcji porodu, wyniku wartości skali Bishopa przed założeniem cewnika Foleya oraz po jego usunięciu, czasu trwania poszczególnych etapów indukcji porodu oraz sposobu porodu i wskazań do ewentualnego cięcia cesarskiego. Przeanalizowano również przebieg wczesnego połogu w badanej grupie pacjentek oraz wyniki neonatologiczne, czyli wartości punktacji w skali Apgar w 3. oraz 5. minucie, masę ciała noworodków, a także stan Katedra i Klinika Położnictwa i Perinatologii, Uniwersytet Medyczny, Lublin

2 144 J. Patro-Małysza, B. Leszczyńska-Gorzelak, B. Marciniak i wsp. zdrowia nowo narodzonych dzieci w pierwszych dobach życia. W Klinice Położnictwa i Perinatologii UM w Lublinie cewnik Foleya stosuje się od wielu lat jako metodę preindukcji porodu. Protokół postępowania oparty jest na protokole stosowanym w Kaplan Medical Center w Izraelu (Prof. Isaac Blickstein). Opracowania procedury i wprowadzenia jej do praktyki klinicznej dokonał dr n. med. Jarosław Oleszczuk. Według powyższych zasad wskazania do założenia cewnika Foleya stanowią: indukcja porodu drogami i siłami natury, skala Bishopa < 5, rozwarcie < 3 cm; natomiast przeciwwskazania: położenie płodu inne niż główkowe, łożysko przodujące wszystkie rodzaje, odpływanie płynu owodniowego, podejrzenie infekcji, niewyjaśnione krwawienie. U pacjentek zakwalifikowanych do preindukcji porodu za pomocą cewnika Foleya po standardowo wykonywanym zapisie kardiotokograficznym, uzyskaniu zgody na przeprowadzenie procedury oraz po ustaniu karencji pokarmowej, we wziernikach uwidacznia się ujście zewnętrzne szyjki macicy i po odkażeniu pochwy zakłada się jeden lub dwa cewniki Foleya (nr 20) tak, aby balonik znajdował się powyżej ujścia wewnętrznego. Balonik(i) napełnia się 40 ml 0,9% NaCl i zabezpiecza się końce cewnika(ów). Po zakończonej procedurze ponownie wykonuje się NST KTG [4, 12]. Zadowalające wyniki metody sprawiły, że przez ostatnie lata nie wprowadzano modyfikacji do powyższego protokołu postępowania. Po godzinach (h) usuwa się cewniki, a następnie rozpoczyna się indukcję porodu za pomocą wlewu kroplowego z 5 j. oksytocyny (jeżeli skrócenie szyjki macicy jest mniejsze niż 80% i jeżeli punkt prowadzący jest wyżej niż na S =!2, a czynność skurczowa jest słaba, nieregularna wskazówki na podstawie protokołu postępowania). Dawkowanie oksytocyny 1-6 mj.m./min; dawka zwiększana co minut (min) do dawki maksymalnej 25 mj.m./min. Analizę statystyczną przeprowadzono w grupie pacjentek, u których preindukcję uznano za skuteczną, przyjmując za kryterium czas 12 h od początku indukcji do porodu. Grupa ta stanowiła 327 kobiet 81,5%. W grupie wykluczonej z dalszej analizy znalazły się pacjentki wymagające ponownej preindukcji 29 (7,23%); indukcje nieskuteczne, gdzie poród odbył się >12 h od podłączenia oksytocyny (13-27 h) 20 (4,99%) oraz pacjentki wymagające ponownej indukcji porodu, mimo osiągnięcia dojrzałości szyjki macicy 25 (6,23%). Ocenę statystyczną wyników przeprowadzono korzystając z oprogramowania Statistica 6, wykorzystując testy Wilcoxona i U Manna-Whitneya. Wyniki W analizowanym okresie w Klinice Położnictwa i Perinatologii UM w Lublinie odbyło się 2221 porodów, spośród których w 402 przypadkach zaistniały wskazania do preindukcji porodu, co stanowi 18,1% wszystkich porodów; 1 pacjentka została wykluczona z dalszego badania z powodu odpłynięcia płynu owodniowego podczas zakładania cewnika. W wyłonionej grupie kobiet skuteczna preindukcja (poród odbył się w ciągu 12 h od podłączenia oksytocyny) została przeprowadzona u 327 pacjentek (81,5%). Średni wiek pacjentek, które zostały poddane preindukcji wynosił 27,45 lat. Pośród badanej grupy ponad 66% pacjentek (N = 218) stanowiły pierworódki. W 2 przypadkach (0,61%) preindukcja dotyczyła ciąży mnogiej, w 6 przypadkach (1,83%) odnotowano cięcie cesarskie w wywiadzie. Średni czas trwania ciąży w momencie preindukcji wynosił 39,7 tygodnia ciąży (tabela 1). Tabela 1. Charakterystyka grupy pacjentek poddanych preindukcji Cała grupa N = 327 Wiek pacjentek 27,45 ± 4,38 Tydzień ciąży 39,7 ± 1,09 Pierworódki N = 218 (66,67%) Stan po cięciu cesarskim N = 6 (1,83%) Ciąża dwupłodowa N = 2 (0,61%) W badanej grupie u 207 pacjentek (63,3%) nie odnotowano chorób współistniejących; u pozostałych 120 kobiet najczęściej, bo aż u 48 kobiet (14,7%), odnotowano obciążony wywiad położniczy oraz nadciśnienie tętnicze/preeklampsję (37 pacjentek 11,3%), w dalszej kolejności: cukrzycę (N = 20; 6,1%), stan po założeniu szwu okrężnego (N = 16; 4,9%), zagrażający poród przedwczesny w wywiadzie (N = 10; 3,1%), cholestazę u 9 pacjentek oraz trombocytopenię, choroby tarczycy, wady serca i anemię; każde z tych schorzeń wystąpiło u 6 ciężarnych (1,8%). Wśród wskazań do preindukcji najczęściej występowały: obniżony profil biofizyczny płodu (N = 258; 78,9%) oraz ciąża po terminie porodu (N = 156; 47,7%). Pozostałe wskazania do preindukcji porodu stanowiły: nieprawidłowy zapis NST KTG (N = 89; 27,2%) oraz choroby towarzyszące, które w 101 przypadkach (30,9%) stanowiły podstawę kwalifikacji do preindukcji. U większości pacjentek istniało więcej niż jedno wskazanie do indukcji porodu. W tabeli 2 przedstawiono wyniki badania ginekologicznego przed założeniem cewnika Foleya i po jego usunięciu. Zaobserwowano statystycznie istotne zmiany dotyczące zarówno ogólnego wyniku skali Bishopa, jak i poszczególnych składowych, co wydaje się dowodem na skuteczność cewnika Foleya w preindukcji porodu. Zmiany w badaniu ginekologicznym przed rozpoczęciem preindukcji i po jej zakończeniu (usunięcie cewnika z szyjki macicy) były następujące: średni przyrost wartości skali Bishopa 3,56 ± 1,58 punkty (pkt); średni przyrost rozwarcia ujścia wewnętrznego 1,13 ± 0,66 pkt; średnia zmiana skrócenia szyjki macicy 0,74 ± 0,78 pkt.

3 Zastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu 145 Tabela 2. Wynik oceny szyjki macicy w skali Bishopa na początku preindukcji oraz po jej zakończeniu Ocena szyjki macicy w skali Bishopa (punkty) Przed założeniem Foleya Po usunięciu Foleya Suma 3,29 ± 1,16 6,85 ± 1,70 **** Rozwarcie 0,67 ± 0,5 1,81 ± 0,61 **** Skrócenie 0,92 ± 0,53 1,66 ± 0,74 **** Zaawansowanie części przodującej 0,89 ± 0,37 1,15 ± 0,49 **** Konsystencja 0,45 ± 0,67 1,15 ± 0,56 **** Pozycja 0,35 ± 0,47 1,07 ± 0,53 **** **** p < 0,00001 Czas preindukcji wynosił średnio 15 h 35 minut (min) ± 4 h 56 min, natomiast poród następował średnio po 8 h 27 min ± 4 h 10 min od usunięcia cewnika. Średni czas od założenia cewnika Foleya do porodu wynosił 24 h 3 min ± 6 h 27 min. Indukcję za pomocą wlewu kroplowego z 5 j. oksytocyny przeprowadzono u 289 pacjentek, co stanowiło 88,4% badanej grupy. Porody drogami natury (PDN) stanowiły ponad 72% porodów (N = 236) i statystycznie częściej występowały w grupie wieloródek niż w grupie pierworódek (85,3% vs 65,6%) (ryc. 1, 2). Wśród najczęstszych wskazań do cięć cesarskich (N = 91; 28%) występowały: zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu (N = 48), co stanowi 14,7% wśród całej badanej populacji oraz dystokia porodu (N = 45), co stanowi 13,8%. Pozostałe pacjentki rozwiązano cięciem cesarskim z powodu zagrażającej infekcji wewnatrzmacicznej (N = 5; 1,5%) oraz przedwczesnego oddzielenia łożyska (N = 5; 1,5%). Ryc. 1. Sposób ukończenia ciąży; PDN poród drogami natury; CC cięcie cesarskie Przeanalizowano dane z uwzględnieniem podziału na porody drogami natury i cięcia cesarskie (tabela 3). W grupie kobiet, które urodziły cięciem cesarskim, istotnie więcej było pierworódek. Nie wykazano różnic pomiędzy grupami, biorąc pod uwagę wiek pacjentek, wiek ciążowy w momencie zakładania cewnika Foleya, wskazania do preindukcji oraz ocenę szyjki macicy w skali Bishopa przed zabiegiem; w grupie kobiet, które urodziły cięciem cesarskim, istotnie częściej szyjka macicy przed zabiegiem oceniana była na 1 lub 2 punkty w skali Bishopa. W grupie porodów drogami natury istotnie częściej stwierdzano czysty płyn owodniowy. W wyłonionych grupach nie odnotowano różnic pod względem obecności chorób towarzyszących. Tabela 3. Charakterystyka analizowanej grupy i podstawowe dane dotyczące preindukcji z uwzględnieniem podziału w zależności od sposobu ukończenia ciąży Porody drogami natury N = 236 Cięcia cesarskie N = 91 Wiek pacjentek 27,3 ± 34,38 27,66 ± 4,42 NS Tydzień ciąży 39,6 ± 71,1 39,76 ± 1,05 NS Pierworódki 143 (60,59%) 75 (82,42%) *** Skala Bishopa przed założeniem Foleya 3,34 ± 1,14 3,13 ± 1,12 NS Skala Bishopa = (23,7%) 32 (35,1%) ** Skala Bishopa = (59,8%) 47 (51,6%) NS Skala Bishopa = (16,5%) 12 (13,3%) NS Płyn owodniowy zielony 17 (7,2%) 17 (18,68%) ** ** p < 0,01, *** p < 0,001 p Ryc. 2. Sposób ukończenia ciąży w zależności od rodności pacjentek (***p = 0,0002; PDN poród drogami natury; CC cięcie cesarskie) W okresie wczesnego połogu (do 4 doby) u 307 pacjentek, co stanowi 94% badanej grupy, nie zaobserwowano żadnych powikłań, w 12 przypadkach (3,2%) zastosowano antybiotykoterapię, a jedynie w 3 przypadkach, co stanowi 0,9%, zaobserwowano gorączkę powyżej 38,0 C (pacjentki te urodziły cięciem cesarskim) (ryc. 3). Stan urodzeniowy wszystkich noworodków oceniany był w skali Apgar kolejno w 3. i 5. minucie. Zdecydowana większość dzieci uzyskała powyżej 7 punktów. W trzeciej minucie 94,8% noworodków mieściło się w tym przedziale, zaś w piątej minucie 100%. Średnia masa urodzeniowa

4 146 J. Patro-Małysza, B. Leszczyńska-Gorzelak, B. Marciniak i wsp. Ryc. 3. Powikłania w okresie połogu noworodków wynosiła 3454 g, natomiast ocena w skali Apgar w trzeciej minucie 9,48, natomiast w piątej 9,6. Z obserwacji noworodków w pierwszych dobach życia wynika, że 323 spośród badanej grupy (98,2%) to dzieci zdrowe, u dwojga noworodków (0,6%) podejrzewano wadę serca, czworo (1,2%) leczono z powodu zakażenia wewnątrzmacicznego. Dyskusja Według Steinera i Creasya idealny środek służący do indukcji dojrzewania szyjki powinien powodować zmiany biochemiczne w jej obrębie w sposób jak najbardziej przypominający naturalne przemiany przed porodem [13]. Metoda, która w idealny sposób powodowałaby zmiany w szyjce macicy, powinna być skuteczna, bezpieczna, łatwa w stosowaniu, tania oraz akceptowana przez pacjentkę i personel medyczny. Celem pracy była ocena skuteczności i bezpieczeństwa cewnika Foleya jako metody preindukcji porodu. Analiza przebiegu preindukcji pozwala stwierdzić, że założenie cewnika i wypełnienie go fizjologicznym roztworem soli istotnie wpływa na stopień dojrzałości szyjki macicy (istotna statystycznie różnica pomiędzy wartościami poszczególnych elementów oceny dojrzałości szyjki przed preindukcją i po jej zakończeniu), co wskazuje, iż cewnik Foleya stanowi skuteczną metodą przyśpieszającą dojrzewanie szyjki macicy. Podobne wnioski na temat efektywności tej metody w preindukcji porodu wysunęli również inni autorzy; istotna zmiana wyniku badania ginekologicznego była porównywalna z wynikami uzyskanymi w pracy [14-17]. Wartości w skali Bishopa w przytoczonych pracach były zbliżone do obserwowanych przez autorów niniejszej pracy przed preindukcją; istotne statystycznie dane dotyczyły rozwarcia, jak i skrócenia szyjki macicy, natomiast Adeniji i wsp. zaobserwowali, że cewnik Foleya skutecznie wpływa na rozwarcie szyjki macicy, a misoprostol na jej skrócenie i konsystencję [18]. Wraz z upływem czasu zmienił się profil wskazań do indukcji porodu; zaobserwowano dwukrotny wzrost częstości indukcji po terminie porodu, 23-krotnie częściej przeprowadza się indukcje w przypadku makrosomii płodu oraz 15-krotnie częściej indukcje elektywne [19]. Obniżony profil biofizyczny płodu oraz ciąża po terminie porodu stanowią najczęstsze wskazania do indukcji porodu w opisywanej grupie pacjentek. Wielu autorów za najczęstsze wskazanie do preindukcji/indukcji porodu wskazuje ciążę po terminie porodu [10, 11, 14, 16, 20]. Obniżony profil biofizyczny płodu jako najczęstsze wskazanie do preindukcji jest najprawdopodobniej wynikiem udoskonalonych metod diagnostycznych, które pozwalają precyzyjnie określić stan płodu. Badanie przeprowadzano wykorzystując test Manninga, koncentrując się głównie na parametrach: zmniejszonej ilości płynu owodniowego oraz braku ruchów oddechowych płodu [21]. W pracy Pragera i wsp. drugim co do częstości wskazaniem do indukcji porodu było przedwczesne pęknięcie błon płodowych, które w grupie preindukowanej cewnikiem stanowiło 14% wszystkich wskazań [10]. Według kryteriów obowiązujących w Klinice Położnictwa i Perinatologii UM w Lublinie przedwczesne odpływanie płynu owodniowego jest przeciwwskazaniem do zastosowania cewnika Foleya. Prace dotyczące skuteczności cewnika Foleya istotnie różnią się pod względem protokołu postępowania, co może wpłynąć na czas indukcja-poród [15, 17, 22, 23]. W naszym badaniu czas od rozpoczęcia indukcji do porodu wynosił średnio 24 h 3 min, a czas pozostawania cewnika w szyjce macicy 15 h 35 min. Średni czas trwania preindukcji był porównywalny z czasami opisywanymi w badaniu Pettker i wsp. oraz w innych badaniach [14, 24-26]. Levy i wsp. [20] usuwając cewnik Foleya rutynowo po 12 godzinach, uzyskali krótsze czasy preindukcji w porównaniu z wynikami prezentowanymi przez autorkę, jednak czas indukcji był znacznie dłuższy. Krótsze czasy indukcja- -poród osiągnęli w swojej pracy także Linn i wsp., Prager i wsp. oraz Owolabi i wsp. [10, 22, 23]. Modyfikacje w protokole postępowania mogły mieć wpływ na ostateczne wyniki, co potwierdza fakt, iż pozostawienie cewnika Foleya w szyjce macicy 24 godz. skutkowało najdłuższymi czasami indukcji (27,09 h) [16]. Zmiana stanu szyjki macicy pod wpływem cewnika Foleya niewątpliwie wpływa na powodzenie indukcji porodu i sposób ukończenia ciąży. W rezultacie ponad 72% analizowanych kobiet odbyło poród drogami natury (N = 236), a 91 (27,8%) rozwiązano cięciem cesarskim. Odsetek cięć cesarskich zaobserwowany w badanej przez nas grupie pacjentek wydaje się zgodny z danymi pochodzącymi z Polski, gdzie częstość wykonywania cięć cesarskich w ciągu ostatnich lat wzrosła z 7% do 25% [27]. Najczęstsze wskazania do ukończenia ciąży cięciem cesarskim stanowiły: zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu oraz dystokia porodu. Podobne wyniki dotyczące sposobu ukończenia ciąży uzyskali Cromi i wsp. [14]; odsetek niepowikłanych porodów drogami natury stanowił 72,6%, cięcia cesarskie odbyły się u 25,6% pacjentek, natomiast pozostałe 1,8% kobiet urodziło przy pomocy próżniociągu. Najczęstszym wskazaniem do cięcia cesarskiego, podobnie jak w analizowanym przez autorkę materiale, była

5 Zastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu 147 zagrażająca zamartwica wewnątrzmaciczna płodu (14,8%). Prager i wsp. [10] osiągnęli wynik dotyczący PDN w grupie preindukowanej cewnikiem Foleya równy 63%; nie zaobserwowali istotnych różnic w porównaniu z grupami kontrolnymi, preindukowanymi dinoprostonem i misoprostolem (odpowiednio 57% i 56%), a w grupie pierworódek PDN wynosiły 46%. Niższy odsetek cięć cesarskich udokumentował w swojej pracy Guinn i wsp. [28]; w grupie, gdy do preindukcji zastosowano cewnik Foleya, 17,7% kobiet urodziło cięciem cesarskim. Najczęstszym wskazaniem do cięcia cesarskiego była dystokia porodu. Niższy odsetek cięć cesarskich mógł wynikać z ówczesnych trendów położniczych (gromadzenie danych odbywało się w latach ), jak i z faktu, iż w badaniu jedynie 54% pacjentek stanowiły pierworódki w porównaniu z 66,7% w grupie analizowanej przez autorkę. W naszym badaniu zdecydowanie więcej porodów drogami natury odbyło się wśród wieloródek niż w grupie pierworódek (85,3% vs 65,6%). Pettker i wsp. [24] w grupie pierworódek odnotowali 38% cięć cesarskich, natomiast w grupie wieloródek 25%. Levy i wsp. [20] w przypadku pierworódek uzyskali odsetek cięć cesarskich równy 22%, natomiast w grupie wieloródek tylko 2%. Dane uzyskane przez autorkę pozwalają stwierdzić, że pierworództwo zwiększa ryzyko rozwiązania ciąży drogą cięcia cesarskiego w przypadku porodów indukowanych. Jednym z głównych argumentów wysuwanych przeciwko stosowaniu cewnika Foleya jest wzrost ryzyka infekcji. Dalui i wsp. [17] oceniali wpływ zastosowanego cewnika oraz PGE 2 na florę bakteryjną pochwy preindukowanych pacjentek i zauważyli, iż użycie cewnika Foleya nie powoduje istotnych zmian flory bakteryjnej. W grupie analizowanych pacjentek jedynie w 3 przypadkach (0,9%) zaobserwowano gorączkę powyżej 38,0 C w okresie wczesnego połogu, w 12 przypadkach zastosowano antybiotykoterapię; u 307 pacjentek (94%) nie zaobserwowano żadnych powikłań. W badaniach innych autorów wyniki były porównywalne, co wskazuje na duże bezpieczeństwo związane ze stosowaniem cewnika Foleya [23, 24]. Również Heinemann i wsp. w przeglądzie systematycznym z 2008 roku nie zauważyli istotnego statystycznie wzrostu ryzyka połogowego zapalenia endometrium w przypadku stosowania mechanicznych metod preindukcji porodu w porównaniu z metodami farmakologicznymi, mimo iż obserwowano wzrost ryzyka innych infekcji u matki i/lub płodu/noworodka po zastosowaniu mechanicznych metod dojrzewania szyjki macicy [29]. Ostatnio opublikowana praca wykazała powikłania u 7,6% pacjentek spośród badanej grupy, jednakże w przypadku tej pracy do preindukcji porodu stosowana była jednocześnie infuzja soli fizjologicznej do przestrzeni zewnątrzowodniowej (EASI extra amniotic saline infusion), co mogło wpłynąć na wzrost odsetka powikłań [30]. Istotnym problemem jest niewątpliwie zagadnienie bezpieczeństwa stosowania cewnika Foleya zarówno dla matki, jak i płodu/noworodka w preindukcji porodu. Wyniki neonatologiczne uzyskane przez autorów pracy wskazują, że użycie cewnika Foleya w preindukcji porodu jest procedurą bezpieczną dla płodów i noworodków. Podobne wyniki uzyskali również inni autorzy [10, 14, 15]. Podczas analizy badanej grupy okazało się, że u ponad 1/3 pacjentek (36,7%) stwierdzono jedną lub więcej chorób towarzyszacych. Obecność chorób towarzyszących nie wpływała na sposób porodu w badanej grupie. Alanis i wsp. [31] dokonując przeglądu dowodów naukowych dotyczących indukcji porodu w ciąży powikłanej w terminie porodu zauważyli, że zastosowanie preindukcji porodu przy użyciu cewnika z balonem u kobiet z medycznymi wskazaniami nie zostało dokładnie zbadane i teoretycznie może być metodą lepszą niż prostaglandyny i oksytocyna. Ze względu na retrospektywny charakter badania oraz brak grupy kontrolnej, przedstawione przez nas wyniki nie mogą być jednoznaczną podstawą do ustalenia wytycznych, jednakże wskazują, że preindukcja porodu z wykorzystaniem cewnika Foleya może być skuteczną, bezpieczną dla matek i dzieci, łatwą do przeprowadzenia i tanią metodą. Wnioski 1) Zastosowanie doszyjkowe cewnika Foleya powoduje istotną zmianę stanu szyjki macicy. 2) Zastosowanie cewnika Foleya pozwala uzyskać poród drogami natury u przeważającej liczby pacjentek. 3) Cewnik Foleya jest skuteczną i bezpieczną metodą preindukcji porodu zarówno dla matki, jak i dla płodu. 4) Preindukcja porodu cewnikiem Foleya jest skuteczną metodą w przypadku ciąż powikłanych; nie powoduje wzrostu ryzyka ukończenia ciąży cięciem cesarskim. Piśmiennictwo [1] Oleszczuk J., Leszczyńska-Gorzelak B., Poniedziałek-Czajkowska E. (2006) Indukcja porodu. [W:] Rekomendacje postępowania w najczęstszych powikłaniach ciąży i porodu. Wydanie II. D. Bifolium, Lublin. [2] Glantz J.C. (2003) Labor induction rate variation in upstate New York: what is the difference? Birth. 30: [3] NHS Maternity Statistics: England: Departament of Health. (2005) Available at: // Retrieved November 14. [4] Poniedziałek-Czajkowska E., Leszczyńska-Gorzelak B., Oleszczuk J. (2005) Indukcja porodu. Klin. Perin. i Gin. 41(3): [5] Poniedziałek-Czajkowska E., Leszczyńska-Gorzelak B., Gorzelak M. i wsp. (2005) The current concepts of labour s induction. J. Perinat. Med. 33(suppl. 1): 196. [6] Keirse M.J., Thiery M., Parewijck W. i wsp. (1983) Chronic stimulation of uterine prostaglandin synthesis during cervical ripening before the onset of labor. Prostaglandins. 25: [7] Manabe Y., Manabe A., Takahashi A. (1982) Prostaglandin levels in amniotic fluid during balloon-induced cervical softening and labor at term. Prostaglandins. 23:

6 148 J. Patro-Małysza, B. Leszczyńska-Gorzelak, B. Marciniak i wsp. [8] Woodman W. (1863) Induction of labour at the eighth month, and delivery of a living child in less than four hours by Dr. Barnes s method. Lancet. I: [9] Embrey M.P., Mollison B.G. (1967) The unfavorable cervix and induction of labor using a cervical ballon. J. Obstet. Gynaecol. Br. Common. 74: [10] Prager M., Eneroth-Grimfors E., Edlund M. i wsp. (2008) A randomised controlled trial of intravaginal dinoprostone, intravaginal misoprostol and transcervical catheter for labour induction. BJOG. 115: [11] Bujold E., Blackwell S.C., Gauthier R.J. (2004) Cervical ripening with transcervical Foley catheter and the risk of uterine rupture. Obstet. Gynecol. 103: [12] Patro-Małysza J., Marciniak B., Leszczyńska-Gorzelak B. et al. (2010) Ocena skuteczności cewnika Foleya w preindukcji porodu. Ginekol. Pol. 81: [13] Steiner A.L., Creasy R.K. (1983) Methods of cervical priming. Clin. Obstet. Gynecol. 23(1): [14] Cromi A., Ghezzi F., Tomera S. i wsp. (2007) Cervical ripening with the Foley catheter. Int. J. Gynecol. Obstet. 97: [15] Niromanesh S., Mosavi-Jarrahi A., Samkhaniani F. (2003) Intracervical Foley catheter balloon vs. prostaglandin in preinduction cervical ripening. Int. J. Gynaecol. Obstet. 81: [16] Surita F.G., Cecatti J.G., Parpinelli M.A. i wsp. (2005) Hyaluronidase versus Foley catheter for cervical ripening in highrisk term and post term pregnancies. Int. J. Gynaecol. Obstet. 88(3): [17] Dalui R., Suri V., Ray P. i wsp. (2005) Comparison of extraamniotic Foley catheter and intracervical prostaglandin E gel for preinduction cervical ripening. Acta Obstet. Gynecol. Scand. 84: [18] Adeniji O.A., Olayemi O., Odukogbe A.A. (2006) Intravaginal misoprostol versus transcervical Foley catheter in pre-induction cervical ripening. Int. J. Gynecol. Obstet. 92: [19] Yawn B.P., Wollan P., McKeon K. i wsp. (2001) Temporal changes in rates and reasons for medical induction of term labor, Am. J. Obstet. Gynecol. 184(4): [20] Levy R., Kanengiser B., Furman B. i wsp. (2004) A randomized trial comparing 30-mL and 80-mL Foley catheter balloon for preinduction cervical ripening. Am. J. Obstet. Gynecol. 191: [21] Manning F.A. (1985) Assessment of fetal condition and risk: analysis of single and combined biophysical variable monitoring. Semin. Perinatol. 9(4): [22] Owolabi A.T., Kuti O., Ogunlola I.O. (2005) Randomised trial of intravaginal misoprostol and intracervical Foley catheter for cervical ripening and induction of labour. J. Obstet. Gynaecol. 25(6): [23] Lin M.G., Reid K.J., Treaster M.R. i wsp. (2007) Transcervical Foley catheter with and without extraamniotic saline infusion for labor induction. Obstet. Gynecol. 110(3): [24] Pettker C.M., Pocock S.B., Smok D.P. i wsp. (2008) Transcervical Foley catheter with and without oxytocin for cervical ripening. A randomized controlled trial. Obstet. Gynecol. 111: [25] Chung J.H., Huang W.H., Rumney P.J. i wsp. (2003) A prospective randomized trial that compared misoprostol Foley catheter, and a combination misoprostol-foley catheter for labor-induction. Am. J. Obstet. Gynecol. 189: [26] Sciscione A.C., McCullough H., Manley J.S. i wsp. (1999) A prospective, randomized comparison of Foley catheter insertion versus intracervical prostaglandin E2 gel for preinduction cervical ripening. Am. J. Obstet. Gynecol, 180: [27] Kniażewski B., Rzempołuch I., Wale D. i wsp. (1996) Analiza wskazań do 3528 cięć cesarskich na podstawie szesnastoletniego materiału klinicznego Ginekol. Pol. 67(7): [28] Guinn D.A., Davies J.K., Jones R.O. i wsp. (2004) Labor induction in women with an unfavorable Bishop score: randomized controlled trial of intrauterine Foley catheter with concurrent oxytocin infusion versus Foley catheter with extra-amniotic saline infusion with concurrent oxytocin infusion. Am. J. Obstet. Gynecol. 191: [29] Heinemann J., Gillen G., Sanchez-Ramos L. i wsp. (2008) Do mechanical methods of cervical ripening increase infectious morbidity? A systematic review. Am. J. Obstet. Gynecol. 199(2): [30] Maslovitz S., Lessing J.B., Many A. (2010) Complications of trans-cervical Foley catheter for labor induction among 1,083 women. Arch. Gynecol. Obstet. 281: [31] Alanis M.C., Newman R.B. (2009) Inducing labor during a complicated term pregnancy: When, why, and how. Contemp. Ob. Gyn. 54. J Jolanta Patro-Małysza Katedra i Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytet Medyczny w Lublinie ul. Jaczewskiego 8, Lublin jolapatro@wp.pl The use of intracervical catheter as a labor preinduction method Objectives: This study was undertaken to determine the efficacy and safety of the Foley catheter as a cervical priming agent. Material and methods: Data analysis concern 327 women undergoing cervical ripening with intracervical Foley catheter. The primary measured outcome was ripening of the cervix as measured with the Bishop score. The secondary outcomes were the timings starting from balloon removal (or from spontaneous expulsion) to delivery, the preinduction-delivery interval, mode of delivery, frequency of side effects and neonatal outcome. Results: The most common indications for induction were postterm and nonreassuring fetal status. Intracervical Foley catheter was retained for mean duration of 15 hours 35 minutes. Bishop score rise after preinduction time was statistically significant (3.29 ± 1.16 at the balloon insertion; 6.85 ± 1.7 at the removal of the Foley catheter). Mean Bishop score change was 3.56 ± Of 327 women undergoing cervical ripening with a Foley catheter, 236 (72.17%) had vaginal delivery, 91 (27.38%) cesarean delivery. The rate of vaginal delivery was significantly higher in multiparous group (85.32%) compared with nulliparous (65.6%). There was no clinical evidence of post-partum endometritis and post-partum hemorrhage in 307 women (94%). In 312 neonates (94.8%) the Apgar score at 3 min was more than 8. Conclusions: Intracervical Foley catheter is an effective and safety for mother and child agent for cervical ripening. Key words: induced labor, Folley balloon catheterization, prostaglandins