Indukcja porodu Gdańsk 2015

Transkrypt

1

2 Indukcja porodu Gdańsk 2015

3 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Dorota Filip, Teresa Moroz, Joanna Niezgoda Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Hawarra Seria wydawnicza rekomendowana przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Copyright Via Medica Wydawca: VM Media sp. z o.o., VM Group sp.k. ul. Świętokrzyska 73, Gdańsk tel.: , faks: Wszystkie prawa zastrzeżone. Żaden fragment niniejszej publikacji nie może być kopiowany, przechowywany w jakimkolwiek układzie pamięci i transmitowany elektronicznie, mechanicznie, za pomocą fotokopii, nagrań lub w jakikolwiek inny sposób bez wcześniejszej pisemnej zgody wydawcy. Niniejsza publikacja ma charakter informacyjno-edukacyjny i jest przeznaczona wyłącznie dla lekarzy. Jakkolwiek dołożono wszelkich starań, aby informacje zawarte w niniejszej publikacji, szczególnie na temat dawkowania leków, zostały podane właściwie, to jednak ostateczne decyzje dotyczące ich stosowania spoczywają na lekarzu. Celem niniejszej publikacji nie jest zastąpienie postępowania lekarskiego w zakresie diagnozy ani terapii. Odpowiedzialność autorów jest właściwa dla tej formy publikacji i nie jest tożsama z odpowiedzialnością wynikającą z indywidualnej porady lekarskiej. W zakresie informacji o lekach wydawnictwo dołożyło wszelkich starań dotyczących rzetelności publikacji i aktualności informacji w zakresie asortymentu, jak i informacji o lekach oraz o cenach leków. Jedyną prawnie obowiązującą informacją w tym zakresie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są jednak obowiązujące akty prawne, a w zakresie informacji handlowej oferty cenowe aptek. W zakresie informacji o lekach jedyną prawnie obowiązującą informacją o leku jest aktualna charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) oraz ulotka producenta. Zarówno autorzy, konsultanci, jak i wydawcy niniejszej publikacji nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne błędy lub szkody związane ze stosowaniem informacji zawartych w niniejszej publikacji. W szczególności nie uwzględnia się roszczeń prawnych w odniesieniu do leków i substancji chemicznych znajdujących się obecnie w fazie badań klinicznych. ISBN seria: ISBN tom 14: Gdańsk 2015

4 Spis treści Wstęp 1. Fizjologia porodu naturalnego 1 2. Wskazania do indukcji porodu 6 3. Biofizyczne i biochemiczne markery w ocenie 12 dojrzałości szyjki macicy 3.1. Dojrzewanie szyjki macicy Regulacja parakrynna i endokrynna dojrzewania szyjki macicy Ocena dojrzałości szyjki macicy Skala Bishopa Badanie ultrasonograficzne Fibronektyna płodowa Preindukcja porodu Metody preindukcji porodu Farmakologiczne metody preindukcji porodu Niefarmakologiczne metody preindukcji porodu Porównanie farmakologicznych i mechanicznych metod 28 preindukcji porodu 5. Prostaglandyny w indukcji porodu Mizoprostol Dopochwowy system terapeutyczny (Misodel) Dinoproston Żel dopochwowy (Prepidil) Dopochwowy system terapeutyczny (Propess, Cervidil) Oksytocyna w indukcji porodu i stymulacji czynności 36 skurczowej macicy 6.1. Charakterystyka oksytocyny Zastosowanie oksytocyny w położnictwie 37

5 7. Indukcja porodu przy przedwczesnym odpływaniu 42 płynu owodniowego 7.1. Diagnostyka i rozpoznanie przedwczesnego odpływania 42 płynu owodniowego 7.2. Powikłania przedwczesnego odpływania płynu owodniowego Postępowanie w ciąży z przedwczesnym odpływaniem 44 płynu owodniowego Indukcja porodu w ciążach od 37. tygodnia z PROM Indukcja porodu w ciążach poniżej 37. tygodnia z PROM Indukcja porodu w ciąży obumarłej Środki farmakologiczne stosowane w indukcji porodu Dawki zalecane przez FIGO Monitorowanie płodu podczas preindukcji i indukcji porodu 58

6 Autorzy prof. dr hab. n. med. Ewa Barcz 1 dr hab. n. med. Dorota Bomba-Opoń 1 prof. dr hab. n. med. Grzegorz H. Bręborowicz 2 lek. Karolina Gruca-Stryjak 2 dr n. med. Katarzyna Kosińska-Kaczyńska 1 prof. dr hab. n. med. Bożena Leszczyńska-Gorzelak 3 prof. nadzw. dr hab. n. med. Wiesław Markwitz 2 prof. dr hab. n. med. Jan Oleszczuk 3 dr n. med. Jolanta Patro-Małysza 3 dr hab. n. med. Bronisława Pietrzak 1 prof. dr hab. n. med. Agnieszka Seremak-Mrozikiewicz 4 dr n. med. Monika Szpotańska-Sikorska 1 dr n. med. Iwona Szymusik 1 prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś 1 1 I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny 2 Katedra i Klinika Perinatologii i Ginekologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3 Katedra i Klinika Położnictwa i Perinatologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie 4 Klinika Perinatologii i Chorób Kobiecych, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

7 1. Fizjologia porodu naturalnego Dorota Bomba-Opoń, Mirosław Wielgoś Patrząc z perspektywy ewolucyjnego rozwoju mózgu u człowieka i powstałej dysproporcji pomiędzy dużą główką płodu a wymiarami kanału rodnego kobiety, należy stwierdzić, że poród drogami natury stał się wyzwaniem. Optymalnym okresem zakończenia ciąży jest moment, w którym dziecko jest zdolne do samodzielnego oddychania, a jego rozmiar nie staje się jeszcze przeszkodą porodową. Wśród mechanizmów regulujących czas trwania ciąży i rozpoczęcie porodu najczęściej wymienia się procesy endokrynne i parakrynne [1]. Progesteron, hormon stworzony przez naturę dla podtrzymania ciąży, odpowiada za relaksację powiększającej się macicy, równocześnie utrzymując sformowaną, zamkniętą, izolujacą płód od mikroflory pochwy szyjkę. Spadek hamującego działania progesteronu przy jednoczesnym wzroście stężenia estrogenu stymulują nasilenie lokalnej syntezy prostaglandyn, kluczowych dla dojrzewania oraz rozwierania części pochwowej macicy [1]. Również surfaktant produkowany przez płuca płodu i uwalniany w dużej ilości do płynu owodniowego pod koniec ciąży, zbierając się w okolicy ujścia wewnętrznego, sygnalizuje dojrzałość dziecka i pobudza procesy prowadzące do rozpoczęcia porodu [2]. Na sukces porodowy składają się zarówno sprawne rozwieranie szyjki, możliwe dzięki wcześniejszej zmianie jej struktury, jak i efektywna, zsynchronizowana czynność skurczowa mająca na celu wydalenie płodu. Przekształcenie sformowanej szyjki macicy w rozwarcie umożliwiające poród dziecka to kilkuetapowy proces rozpoczynający się już na wczesnym etapie ciąży. Wyróżnia się w nim fazę zmiękczania, dojrzewania i rozwierania. Do zmiany konsystencji szyjki dochodzi powoli, jeszcze w okresie kontrolowanym przez wysokie stężenie progesteronu. Początkowo ciasno upakowane, krótkie fibryle, pod wpływem zmian w strukturach kolagenu oraz białek macierzy, rozluźniają się i wydłużają [1]. Następnie zmniejsze- 1