BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Transkrypt

1 Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

2 Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody HONOROWY PATRONAT nad projektem objął Podlaski Kurator Oświaty Projekt Podlaska Akademia Przyrody korzysta z dofinansowania w kwocie ,00 PLN pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. LIDER: Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe, ul. Rynek Kościuszki 2, Białystok tel./fax biurozarzadu@polskiestowarzyszenie.pl PARTNER: Towarzystwo Amicus, ul. Brukowa 28 lok. 8, Białystok tel./fax eurobialystok@bia.pl Białystok 2014 ISBN:

3 Scenariusze zajęć przedszkolnych dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody Żyj w zgodzie z przyrodą

4 Scenariusz zajęć przedszkolnych pod hasłem: Żyj w zgodzie z przyrodą Przewidziany czas realizacji zajęć: 2 godziny lekcyjne. Wiek dzieci: 4 6 lat. Miejsce zajęć: sala przedszkolna. Problem: znaczenie lasu dla lokalnego ekosystemu z uwzględnieniem zwiększenia akceptowalności wilka i podniesienie świadomości dzieci na temat bioróżnorodności oraz wyrobienie wśród nich praktycznych nawyków ochrony lokalnej fauny i flory. Cele ogólne: rozbudzanie ciekawości przyrodniczej, poznanie miejsca życia wilka, rozwijanie sprawności manualnej dzieci, rozwijanie spostrzegawczości, wdrażanie do pracy w grupie i zespole, kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania, doskonalenie koncentracji uwagi, ukazanie niebezpieczeństw zagrażających środowisku w wyniku niewłaściwej gospodarki człowieka, poszukiwanie przez dzieci możliwości zapobiegania zagrożeniom, rozwijanie postawy proekologicznej, budzenie zainteresowania otaczającym światem na przykładzie drzew i wilka, poszerzanie zasobu słownictwa dzieci o nowe słowo: ekologia, uwrażliwienie na piękno przyrody poprzez pogłębianie przeżyć dziecięcych, budzenie wrażliwości na dobro i zło w postępowaniu człowieka. Cele operacyjne: Dziecko: potrafi wskazać las jako środowisko życia wilka, wie, że nie należy niszczyć drzew, poszerza swoje wiadomości na temat zagrożeń, które negatywnie wpływają na środowisko, wie, do czego prowadzi niewłaściwa gospodarka człowieka, wie, jak ważne są drzewa w życiu człowieka, zna znaczenie słowa ekologia, podejmuje działania proekologiczne w najbliższym środowisku poprzez napisanie petycji do władz miasta! Metoda pracy: czynna: samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych dzieciom, słowna: rozmowa, wypowiedzi dzieci, oglądowa: ilustracje, obserwacja przedmiotów. Środki dydaktyczne: fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz dotyczący znaczenia lasu dla lokalnego ekosystemu, uwzględniający podniesienie poziomu akceptowalności wilka oraz świadomości dziecięcej dotyczącej bioróżnorodności; Odgłosy przyrody płyta CD; Co to jest ekologia? D. Klimkiewicz, W. Drabik karta pracy nr 1; Zagadki ekologiczne karta pracy nr 2: Mrówka, Ślimak, Roślina, Drzewo ;

5 Dokończ zdania karta pracy nr 3; Zagrożenia dla Ziemi karta pracy nr 4; Zielone zasady karta pracy nr 5; Apel do dorosłych karta pracy nr 6, petycja do władz miasta, paski z hasłami, klej, koperta, znaczek, nożyczki; doniczki, konewka, nasiona, ziemia ogrodowa. Faza wstępna zajęć: 1. Odgłosy przyrody ćwiczenia słuchowe (5 minut) Dzieci z zamkniętymi oczami słuchają różnych głosów przyrody nagranych na płytę CD: szum fal, szelest drzew, krople deszczu, śpiew ptaków, odgłosy leśnych zwierząt, skowyt wilka. Rozwinięcie zajęć: 2. Nauczycielka czyta dzieciom fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz i następnie prosi o opowiedzenie treści usłyszanego fragmentu. Czerwony Kapturek bardzo kochał swoją babcię i przy niej zawsze był grzeczny. Zachowywał się wręcz wzorowo. Zupełnie inaczej, niż przy rodzicach. Pilnie odrabiał lekcje, chętnie pomagał w prostych pracach domowych, a nawet robił zakupy w miasteczku. Kiedy jednak babcia nie patrzyła, znów był tym samym Kubą, jakim znali go tata i mama. Gdy szedł przez las, na całe gardło wykrzykiwał najbrzydsze słowa, jakie tylko znał. Walił drągiem w drzewa i krzewy, niszczył ich liście i łamał gałęzie. Rozdeptywał żaby i grzyby, wyrywał owadom nogi i skrzydełka, rzucał kamieniami w ptaki i napotkane zwierzęta, a przy tym strasznie śmiecił: rozrzucał w lesie papierki po cukierkach, torebki po chipsach i puszki po napojach. Ptaki i zwierzęta były przerażone zachowaniem Czerwonego Kapturka w lesie. Przecież las był ich domem, a chłopiec ten dom niszczył! Najpierw odfrunęły z lasu wszystkie ptaki, a zaraz za nimi wyprowadziły się wszystkie zwierzęta. Co do jednego! To jednak nie koniec nieszczęść. Gdy las opustoszał, nagle stracił wszystkie kolory i stał się całkiem szary. Szary, pusty i ponury. Wilki odchodziły z lasu jako ostatnie ze zwierząt. Tylko ciekawski wilczek, który już urósł, wydoroślał i stał się przywódcą watahy, postanowił zostać. Chciał sprawdzić, dlaczego las jest teraz tak samo szary, jak jego futro. Będziemy za tobą tęsknić skomleli jego bracia i siostry. Skulili grzbiety i schowali ogony między nogi. W ten sposób pokazywali, jak bardzo się boją. Nie bójcie się. Nie pozwolę, aby ktoś wypędzał nas z naszego domu zawarczał młody wilk i ze złości zjeżył sierść. Stanął na sztywnych nogach, wyprostował ogon i śmiało spojrzał pozostałym wilkom w oczy. Chciał im pokazać, że niczego się nie boi. Wkrótce się spotkamy szczeknął i zniknął w lesie. Ale gdy został sam, nagle obleciał go strach. Podkulił ogon, zwinął się w kłębek pod krzakiem i zaskomlał cicho. Czerwonego Kapturka wcale nie obchodziło to, że las stracił kolory, a wokół leżą porozrzucane przez niego śmieci. Jakby nic się nie stało, codziennie wędrował leśną ścieżką, z głową schowaną pod czerwonym kapturem swojej bluzy. Jak dawniej krzyczał, przeklinał, niszczył i śmiecił. 3. Co to jest ekologia? D. Klimkiewicz, W. Drabik karta pracy nr 1 (5 minut) Nauczycielka czyta dzieciom wiersz. Prosi, aby uważnie go posłuchały, a następnie powiedziały na podstawie wiersza, czym jest ekologia. Dzieci otrzymują do ułożenia puzzle, odczytują powstały wyraz ( ekologia ). Nauczycielka wyjaśnia, że ekologia jest to nauka zajmująca się wzajemnymi zależnościami między organizmami a środowiskiem. 4. Zagadki ekologiczne karta pracy nr 2 Nauczyciel odczytuje zagadki (5 7 minut): Mrówka Jestem mała, mieszkam w lasach, parkach i pod płytą chodnikową. Żyję w dużych rodzinach,

6 bardzo lubię pracować. Gdy spacerujesz po lesie, pamiętaj o mnie i staraj się mnie nie rozdeptać. Dzieci odpowiadają: mrówka. Ślimak Powoli i delikatnie sunę po ziemi, podjadając po drodze liście. Ludzie często moim imieniem określają kogoś, kto wolno wszystko robi. Ale ja się tym wcale nie przejmuję i jestem dumny ze swego imienia, Dzieci odpowiadają: ślimak. Roślina Do swojego życia potrzebuję czystej ziemi, słońca i wody. Ale nie wiem, dlaczego niektórzy ludzie rzucają wokół mnie śmieci, które zasłaniają mi słońce i czasem mnie ranią. Dzieci odpowiadają: roślina. Drzewo Czy wiesz, jak odczuwam ból, gdy łamiesz moje gałęzie, zrywasz liście oraz ranisz moją korę, wycinając na niej ostrym narzędziem różne znaki? Dzieci odpowiadają: drzewo. 5. Zagrożenia dla Ziemi karta pracy nr 4 (5 7 minut) Uświadomienie zagrożeń dla Ziemi ze strony człowieka. Dzieci obserwują, omawiają i wyciągają wnioski: pożary lasów, ścieki płynące do wód, dymiące kominy, śmieci. 6. Dokończ zdania karta pracy nr 3 (5 minut) Wiecie już, co to jest ekologia i że ekolog to przyjaciel przyrody. Myślę, że wszyscy jesteście przyjaciółmi przyrody i bez problemu uda Wam się dokończyć zdania. Przyjaciel przyrody nie może: zrywać samowolnie (roślin), wycinać (drzew), płoszyć w lesie i parku (ptaków i zwierząt), rozrzucać w lesie i parku (śmieci), rozpalać samowolnie (ognisk), godzić się na (tu dzieci podają swoje propozycje). 7. Zielone zasady karta pracy nr 5 (5 7 minut) Na sylwecie liścia dzieci naklejają z karty nr 5 zasady życia w zgodzie z przyrodą: segreguj odpady, nie łam gałązek drzew i krzewów, w lesie zachowuj się cicho, nie zrywaj i nie depcz roślin, oszczędzaj wodę,

7 pamiętaj o wyłączaniu światła. 8. Apel do dorosłych petycja do władz miasta, karta pracy nr 6 (5 7 minut) MY, DZIECI, CHCEMY: JEŚĆ ZDROWE, SOCZYSTE OWOCE I WARZYWA! ODPOCZYWAĆ WŚRÓD ZIELENI! SŁUCHAĆ ŚPIEWU PTAKÓW! KĄPAĆ SIĘ W CZYSTEJ WODZIE! ODDYCHAĆ CZYSTYM POWIETRZEM! Dzieci wraz z nauczycielem naklejają paski z hasłami z petycji i podpisują się pod nią. Zakończenie zajęć. 9. Zielony ogród praca w kąciku przyrody (15 20 minut) Nauczycielka odkrywa niespodziankę: nasiona, ziemię, doniczki, konewkę, jednorazowe rękawiczki. Dzieci próbują odgadnąć, po co to wszystko zostało przez panią przyniesione. Dzieci zapoznają się z wyglądem nasion i roślin na opakowaniach. Nauczycielka dzieli grupę na 4 5 zespołów. Każda grupa sadzi inny rodzaj nasionek. Podlane ogródki umieszczamy w kąciku przyrody. Przez następne dni i tygodnie dzieci będą obserwować i pielęgnować swoje roślinki, a kiedy urośnie już pietruszka, szczypior i rzeżucha mogą spożywać je, samodzielnie przygotowując zielone kanapki. Na koniec wszyscy porządkują stoliki po pracy i myją ręce. Na podsumowanie dzieci kończą zdania: 1. Ekologia jest to? 2. Wilk mieszka w? 3. Segregacja jest to? 4. Ścieki są to? Bibliografia: 1. H. Okarma: Wilk monografia przyrodniczo łowiecka, Białowieża K. Chwedeńczuk: Pies czy wilk? Warszawa B. Jędrzejewska, W. Jędrzejewski, H. Okarma: Wilk jest dziki? Wilk jest zły? Białowieża K. Popko Tomasiewicz, M. Stefanik: W słowach kilku o wydrze, bobrze i wilku, Kraków A. Konieczna, E. Grodzka Jurczyk: Wesoła Szkoła, przewodnik metodyczny, część 1, Warszawa J. Dołkin: Zielony Ekran program filmowej edukacji ekologicznej, Białystok I. Wierzbowska: Wilk, Fundacja Wspierania Inicjatyw ekologicznych, Kraków Aneks: Co to jest ekologia? D. Klimkiewicz, W. Drabik karta pracy nr 1 Nauczyciel odczytuje wiersz. Dzieci wycinają i układają puzzle. Zagadki ekologiczne karta pracy nr 2 Dzieci odgadują hasła zagadek po przeczytaniu przez nauczyciela: Mrówka Jestem mała, mieszkam w lasach, parkach i pod płytą chodnikową. Żyję w dużych rodzinach, bardzo lubię pracować. Gdy spacerujesz po lesie, pamiętaj o mnie i staraj się mnie nie rozdeptać. Dzieci odpowiadają: mrówka.

8 Ślimak Powoli i delikatnie sunę po ziemi, podjadając po drodze liście. Ludzie często moim imieniem określają kogoś, kto wolno wszystko robi. Ale ja się tym wcale nie przejmuję i jestem dumny ze swego imienia. Dzieci odpowiadają: ślimak. Roślina Do swojego życia potrzebuję czystej ziemi, słońca i wody. Ale nie wiem, dlaczego niektóry ludzie rzucają wokół mnie śmieci, które zasłaniają mi słońce i czasem mnie ranią. Dzieci odpowiadają: roślina. Drzewo Czy wiesz, jak odczuwam ból, gdy łamiesz moje gałęzie, zrywasz liście oraz ranisz moją korę, wycinając na niej ostrym narzędziem różne znaki? Dzieci odpowiadają: drzewo. Dokończ zdania karta pracy nr 3 (5 minut) Nauczyciel odczytuje zdania, które zostaną dokończone przez dzieci. Przyjaciel przyrody nie może: zrywać samowolnie (roślin), wycinać (drzew), płoszyć w lesie i parku (ptaków i zwierząt), rozrzucać w lesie i parku (śmieci), rozpalać samowolnie (ognisk), godzić się na (tu dzieci podają swoje propozycje). Zagrożenia dla Ziemi karta pracy nr 4 (5 7 minut) Uświadomienie zagrożeń dla Ziemi ze strony człowieka. Dzieci obserwują, omawiają i wyciągają wnioski: pożary lasów, ścieki płynące do wód, dymiące kominy, śmieci. Zielone zasady karta pracy nr 5 Zasady życia w zgodzie z przyrodą. Dzieci naklejają na zielony liść hasła: Segreguj odpady Nie łam gałązek drzew i krzewów W lesie zachowuj się cicho, nie zrywaj i nie depcz roślin Oszczędzaj wodę Pamiętaj o wyłączaniu światła

9 Apel do dorosłych petycja do władz miasta, karta pracy nr 6 Dzieci wraz z nauczycielem wycinają, naklejają paski z hasłami z petycji i podpisują się pod nią. Mogą ją wysłać do władz miasta. MY, DZIECI, CHCEMY: JEŚĆ ZDROWE, SOCZYSTE OWOCE I WARZYWA! ODPOCZYWAĆ WŚRÓD ZIELENI! SŁUCHAĆ ŚPIEWU PTAKÓW! KĄPAĆ SIĘ W CZYSTEJ WODZIE! ODDYCHAĆ CZYSTYM POWIETRZEM!

10

11