BYŁ SOBIE WILK... Małgorzata Morozewicz. Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

Transkrypt

1 Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody

2 Małgorzata Morozewicz Konsultacja merytoryczna i pedagogiczna: dr Tomasz Sosnowski Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku BYŁ SOBIE WILK... Scenariusze zajęć dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody HONOROWY PATRONAT nad projektem objął Podlaski Kurator Oświaty Projekt Podlaska Akademia Przyrody korzysta z dofinansowania w kwocie ,00 PLN pochodzącego z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG. LIDER: Polskie Stowarzyszenie Doradcze i Konsultingowe, ul. Rynek Kościuszki 2, Białystok tel./fax biurozarzadu@polskiestowarzyszenie.pl PARTNER: Towarzystwo Amicus, ul. Brukowa 28 lok. 8, Białystok tel./fax eurobialystok@bia.pl Białystok 2014 ISBN:

3 Scenariusze zajęć przedszkolnych dotyczące bioróżnorodności przygotowane w ramach projektu: Podlaska Akademia Przyrody Zdrowa woda życia doda

4 Scenariusz zajęć przedszkolnych pod hasłem: Zdrowa woda życia doda Przewidziany czas realizacji zajęć: 2 godziny lekcyjne. Wiek dzieci: 4 6 lat. Miejsce zajęć: sala przedszkolna. Problem: znaczenie lasu dla lokalnego ekosystemu z uwzględnieniem zwiększenia akceptowalności wilka oraz podniesienie świadomości dzieci na temat bioróżnorodności i konieczności dbania o czystość wody. Cele ogólne: rozbudzanie ciekawości przyrodniczej, poznanie miejsca życia wilka, rozwijanie sprawności manualnej dzieci, rozwijanie spostrzegawczości, wdrażanie do pracy w grupie i zespole, kształtowanie umiejętności aktywnego słuchania, doskonalenie koncentracji uwagi, ukazanie niebezpieczeństw zagrażających środowisku w wyniku niewłaściwej gospodarki człowieka, poszukiwanie przez dzieci możliwości zapobiegania zagrożeniom, rozwijanie postawy proekologicznej, budzenie zainteresowania otaczającym światem na przykładzie drzew i wilka, poszerzanie zasobu słownictwa dzieci o nowe słowo: ekologia, uwrażliwienie na piękno przyrody poprzez pogłębianie przeżyć dziecięcych, budzenie wrażliwości na dobro i zło w postępowaniu człowieka. Cele operacyjne: Dziecko: potrafi wskazać las jako środowisko życia wilka, rozumie stałość obiegu wody w przyrodzie, utrwali zasadę picia wody wyłącznie przegotowanej, motywuje się do prowadzenia systematycznej obserwacji, pozna w zabawie właściwości wody, rozumie znaczenie wody dla ludzi, zwierząt i roślin, wie, że bez wody nie mogłoby istnieć życie na Ziemi, potrafi ułożyć puzzle sylabowe i odczytać hasło, poszerza swoje wiadomości na temat zagrożeń, które negatywnie wpływają na środowisko, wie, do czego prowadzi niewłaściwa gospodarka człowieka, zna znaczenie słowa ekologia, podejmuje działania proekologiczne, bada właściwości wody za pomocą zmysłów (wzroku, smaku, węchu, dotyku) i potrafi je opisać, wyciąga wnioski z przeprowadzonych doświadczeń i potrafi ogólnie określić, kiedy woda zmienia swój stan skupienia. Metoda pracy: czynna: samodzielnych doświadczeń, zadań stawianych dzieciom, słowna: rozmowa, wypowiedzi dzieci, oglądowa: ilustracje, obserwacja przedmiotów. Środki dydaktyczne: fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz dotyczący znaczenia lasu dla lokalnego ekosystemu, uwzględniający podniesienie poziomu akceptowalności wilka oraz świadomości dziecięcej dotyczącej bioróżnorodności; 4 butelki wody mineralnej, 4 przezroczyste miski, kostki lodu, czajnik, lusterko, słoiki, cukier, olej,

5 kasza manna, piasek; Obieg wody w przyrodzie karta pracy nr 1, puzzle; wiersz Chora rzeka J. Papuzińskiej; Odgłosy wody płyta CD z nagranymi odgłosami wody; Kropelka wody karta pracy nr 2, niebieskie kredki, nożyczki, klej, białe kartki; Przyjaciel wody dyplom z tekstem ślubowania, karta pracy nr 3. Faza wstępna zajęć: Nauczycielka czyta dzieciom fragment książki pt. Wilk i Czerwony Kapturek T. Matuszkiewicz i następnie prosi o opowiedzenie treści usłyszanego fragmentu: czego on dotyczy?, jakie występują postacie?, czym się zajmują? Następnego dnia Czerwony Kapturek wstał z łóżka wcześnie rano, włożył swoją czerwoną bluzę z kapturem i przy śniadaniu zapytał tatę: Pomógłbyś mi posprzątać las? Tata tylko uśmiechnął się, mrugnął do synka okiem i chwilę potem wędrowali razem leśną ścieżką. Porozrzucane wszędzie papierki, puszki i butelki zbierali do worków na śmieci. Las powoli nabierał barw i wkrótce wróciły do niego ptaki i zwierzęta. Znów było jak dawniej. Pojawiła się także wilcza rodzina, a Czerwony Kapturek miał nowego przyjaciela wilka. Spotykali się codziennie na leśnej polanie. Na powitanie wilk merdał ogonem i lizał chłopca po dłoni, a on drapał wilka za uchem. Potem biegali razem po lesie, aż do utraty tchu mały człowiek i zwierzę. Mijały lata. Kuba z chłopca wyrósł na mężczyznę i stał się Jakubem. Swoją czerwoną bluzę z kapturem zamienił na zielony mundur i czapkę leśniczego. Leśniczy to ktoś, kto dba o las. To strażnik lasu, który pilnuje, by nikt w nim nie śmiecił, nie niszczył krzewów, nie wycinał drzew, nie rozpalał ognisk poza wyznaczonymi miejscami, nie straszył ptaków i zwierząt, a także nie zastawiał na nie pułapek. Leśniczy Jakub, dawno temu zwany Czerwonym Kapturkiem, zamieszkał w starym domku swojej babci za lasem. Każdego dnia odkrywa tajemnice roślin i zwierząt, i chętnie opowiada o nich dzieciom. Wspomina, jak kiedyś z lasu zniknęły kolory i uciekły wszystkie zwierzęta. Opowiada też o tym, jak wykopał dół w lesie, by złapać wilka i sam do niego wpadł, a wilk go z niego wydostał. Zastanawia się potem, czy dzieci w szkołach i przedszkolach wierzą w tę jego opowieść. Wierzą, czy nie na pewno wiele się z niej nauczą. Rozwinięcie zajęć: 2. Do czego można wykorzystać wodę? zabawa dydaktyczna (5 minut) Dzieci siedzą w kole i w tzw. rundce podają jedno zastosowanie, takie jakiego nikt jeszcze nie mówił, np. do mycia zębów, twarzy, kąpieli, do zmywania, podlewania kwiatów, gotowania zupy itp. 3. Doświadczenia a zasady zasady obowiązujące podczas przeprowadzenia doświadczeń w grupach: (2 3 minuty): uważne słuchanie poleceń nauczyciela, postępowanie zgodne z instruktażem lub instrukcją pisemną, zachowanie szczególnej ostrożności, zgodna współpraca w grupie. 3. Badanie wody doświadczenie nr 1 (5 minut) Nauczycielka dzieli uczniów na 4 grupy 5 6-osobowe i stawia na każdym stoliku wodę przegotowaną lub mineralną. Dzieci próbują wody, następnie nauczycielka wylewa ją do przezroczystych misek. Dzieci zanurzają w wodzie ręce, dotykają się mokrymi rękoma, np. do policzków, wąchają. Podają cechy fizyczne i właściwości wody; wykorzystując technikę twórczego myślenia, odnoszą się do wszystkich zmysłów: wzrok, smak, węch, dotyk (dzieci określają smak, zapach, barwę wody). Wniosek: Woda występuje w stanie ciekłym (albo jest cieczą). 4. Czy to też woda? doświadczenie nr 2 (5 minut) Każda grupa dostaje kostki lodu (określanie temperatury, wyglądu, zmian zachodzących pod wpływem ciepła).

6 Wniosek: Woda występuje w stanie stałym (lód). Prezentacja przez nauczyciela: obserwacja pary wodnej i jej skraplania. ZE WZGLĘDÓW BEZPIECZEŃSTWA NAUCZYCIEL SAM TRZYMA LUSTERKO NAD PARUJĄCĄ WODĄ! Wniosek: Woda występuje w trzech stanach skupienia (ciekłym, stałym, gazowym). 5. Co rozpuszcza się w wodzie, a co nie? doświadczenie nr 3 (5 minut) Każda grupa ma na swoim stoliku 4 słoiczki wypełnione wodą: 1. słoik: woda + piasek 2. słoik: woda + olej 3. słoik: woda + cukier 4. słoik: woda + kasza manna Dzieci obserwują, co się dzieje, i wyciągają wnioski: w 1., 2. i 4. słoiku znajdują się substancje, które nie rozpuszczą się w wodzie, natomiast w 3. jest cukier, który się rozpuści. Wniosek: Nie wszystkie substancje rozpuszczają się w wodzie. 6. Co pływa, a co tonie? doświadczenie nr 4 (5 minut) Do przezroczystych misek dzieci nalewają wodę i kolejno do niej wrzucają: kamień, styropian, pieprz, drewniany patyczek i metal. Obserwują, że niektóre toną, np. metal, kamień, a niektóre unoszą się na powierzchni, np. styropian, pieprz, patyczek drewniany. Wniosek: Przedmioty lżejsze od wody pływają, a cięższe toną. 7. Obieg wody w przyrodzie prezentacja multimedialna (3 minuty) Nauczyciel prezentuje uczniom, skąd się bierze woda, co się z nią dzieje i wprowadza pojęcia skraplanie, parowanie. 8. Obieg wody w przyrodzie karta pracy nr 1, puzzle (5 7 minut) Uczniowie dostają karty pracy nr 1 w postaci puzzli i układają obieg wody w przyrodzie. 9. Chora rzeka wiersz J. Papuzińskiej (5 minut) Nauczyciel czyta wiersz dzieciom. 10. Co szkodzi wodzie? dzieci odpowiadają: np. chemikalia, ścieki, zanieczyszczenia, śmieci. Nauczyciel wyjaśnia, że o wodę należy dbać. Czystej wody, tzn. takiej, którą możemy pić, jest coraz mniej, a w niektórych częściach świata nie ma jej w ogóle. 11. Odgłosy wody płyta CD z nagranymi odgłosami wody (5 minut) Ćwiczenie relaksacyjne przy muzyce: dzieci słuchają z zamkniętymi oczami muzyki z odgłosami wody, np. deszczu, wodospadu, gradu, ulewy. Nauczyciel upuszcza na dłonie dzieci kropelki wody. Kto poczuje dotyk wody, otwiera oczy. 12. Kropelka wody karta pracy nr 2 (10 minut) Uczniowie kolorują kroplę wody i ją wycinają. Wspólnie z nauczycielem przygotowują opaskę na głowę, przyklejając wyciętą kroplę wody do białej opaski. Przechodzą do ślubowania. 13. Ślubowanie karta pracy nr 3 (3 minuty) Dzieci składają ślubowanie Przyjaciela wody. ŚLUBUJĘ UROCZYŚCIE, ŻE ZAWSZE BĘDĘ PRZYJACIELEM WODY. BĘDĘ OSZCZĘDNIE Z NIEJ KORZYSTAĆ, NIE BĘDĘ BEZMYŚLNIE JEJ WYLEWAĆ. PRZYRZEKAM!

7 Zakończenie. Nauczyciel prosi dzieci, aby opowiedziały, o czym były dzisiejsze zajęcia i co najbardziej im się spodobało. Dzieci kończą zdania: 1. Parowanie jest to? 2. Woda jest barwy? 3. Na zajęciach najbardziej podobało mi się? 4. Dzisiaj zaskoczyło mnie? Bibliografia: 1. B. Montana: Woda, nie wystarczy żeby żyć, ale bez niej żyć się nie da, Warszawa K. J. Dąbrowski: Barwy Twojego Zdrowia, Ełk H. Okarma: Wilk: Monografia przyrodniczo łowiecka, Białowieża J. Dołkin: Zielony Ekran program filmowej edukacji ekologicznej, Białystok Aneks: Obieg wody w przyrodzie karta pracy nr 1, puzzle Uczniowie układają puzzle przedstawiające obieg wody w przyrodzie. Obrazek zawiera chmury, fragment lądu oraz rzekę; z chmury pada deszcz, z rzeki paruje woda, z lądu spływa woda, a część z niej wsiąka w glebę, tzn.: rozbudzanie ciekawości przyrodniczej, parowanie z wody strzałka do góry, spływ strzałka w bok, wsiąkanie strzałka w dół, opad strzałka w dół. Chora rzeka wiersz J. Papuzińskiej Dzieci słuchają wiersza czytanego przez nauczyciela. Kropelka wody karta pracy nr 2 Uczniowie kolorują kroplę wody i ją wycinają. Wspólnie z nauczycielem przygotowują opaskę na głowę, przyklejając wyciętą kroplę wody do białej opaski. Ślubowanie karta pracy nr 3 Dzieci składają ślubowanie Przyjaciela wody : ŚLUBUJĘ UROCZYŚCIE, ŻE ZAWSZE BĘDĘ PRZYJACIELEM WODY. BĘDĘ OSZCZĘDNIE Z NIEJ KORZYSTAĆ, NIE BĘDĘ BEZMYŚLNIE JEJ WYLEWAĆ. PRZYRZEKAM!

8