PROBLEMY DECYZYJNE W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU LOGISTYCZNEGO PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA TSL
|
|
- Monika Zalewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 97 Nr kol Magdalena K. GĄSOWSKA Wyższa Szkoła Finansówi i Zarządzania w Białymstoku Filia w Ełku Wydział Zarządzania magdalena.gasowska@wp.pl PROBLEMY DECYZYJNE W PROCESIE KSZTAŁTOWANIA SYSTEMU LOGISTYCZNEGO PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA TSL Streszczenie. Celem artykułu jest ukazanie problemów decyzyjnych w procesie kształtowania systemu logistycznego współczesnych przedsiębiorstw sektora TSL. W artykule opisano przedmiot działalności przedsiębiorstw sektora TSL. Zaprezentowano system logistyczny przedsiębiorstw świadczących usługi logistyczne. Przedstawiono wyniki badań własnych, dotyczących wybranych aspektów współpracy badanych przedsiębiorstw z przedsiębiorstwami z sektora TSL oraz zarządzania procesami logistycznymi w przedsiębiorstwach usługowych. Opisano proces kreowania przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw z sektora usług logistycznych. Słowa kluczowe: przewaga konkurencyjna, system logistyczny, procesy logistyczne, przedsiębiorstwa sektora TSL. DECISION-MAKING PROBLEMS IN THE PROCESS OF SHAPING A LOGISTICS SYSTEM OF ENTERPRISES OF THE SECTOR OF LOGISTICS SERVICES Summary. The purpose of this article is to show decision-making problems in the process of shaping a logistics system of contemporary enterprises of the sector of logistics services. The study describes the object of economic activity of enterprises of the sector of logistics services. A logistics system of enterprises providing logistics services has been presented. The author presented results of own research concerning selected aspects of cooperation of the surveyed enterprises with enterprises of the sector of logistics services and management of logistics processes in service enterprises. The process of creating a competitive advantage of contemporary enterprises of the logistics service sector has been described. Keywords: competitive advantage, logistics system, logistics processes, enterprises of the sector of logistics services.
2 104 M.K. Gąsowska 1. Wprowadzenie Działalność każdego podmiotu gospodarującego związana jest z procesami logistycznymi, które dotyczą przepływów różnego rodzaju dóbr i informacji wewnątrz przedsiębiorstwa oraz między organizacjami, będącymi ogniwami łańcucha dostaw. Wzrost niepewności i złożoności otoczenia, presja na obniżkę kosztów, rosnące oczekiwania klientów, zaostrzająca się walka konkurencyjna stwarzają konieczność doskonalenia działań i rozwiązań logistycznych współczesnych przedsiębiorstw. Profesjonalne zarządzanie przepływem materiałów i informacji w przedsiębiorstwie, przy uwzględnieniu powiązania wszystkich organizacji, które są względem siebie dostawcami i odbiorcami, istotnie wpływa na osiągnięcie wysokiego stopnia pewności i elastyczności przebiegu procesów logistycznych, zmniejszenie kosztów logistycznych, generowanie przychodów ze sprzedaży oraz poprawę płynności finansowej, co przekłada się na kreowanie przewagi konkurencyjnej. Przedsiębiorstwo czy łańcuch dostaw może realizować procesy logistyczne w ramach własnego systemu logistycznego lub zlecić obsługę logistyczną zewnętrznym usługodawcom. Usługobiorca powierzając realizację procesów logistycznych usługodawcy logistycznemu spodziewa się osiągnięcia określonych korzyści, a w konsekwencji wzrostu konkurencyjności. Jednak nieadekwatne zarządzanie przepływem materiałów i informacji w sytuacji dużych wahań popytu i utrzymującej się niepewności może narazić klienta na duże straty, co niekorzystnie odbija się na wizerunku i wynikach usługodawcy logistycznego. Zmieniająca się rzeczywistość gospodarcza sprawia, że menedżerowie przedsiębiorstw świadczących usługi logistyczne poszukują nowych źródeł przewagi konkurencyjnej. Artykuł stanowi próbę ukazania problemów decyzyjnych w procesie kształtowania systemu logistycznego współczesnych przedsiębiorstw sektora TSL. 2. Przedmiot działalności przedsiębiorstw sektora TSL Przedmiotem działalności przedsiębiorstw z sektora usług logistycznych (TSL) jest świadczenie usług związanych z realizacją procesów logistycznych między ogniwami łańcucha dostaw. Usługa logistyczna jest postrzegana jako produkt logistyczny, czyli zbiór życzeń i oczekiwań klienta odnośnie do towarów i usług o określonej postaci i jakości, które mogą być spełnione zgodnie z tymi wymaganiami jedynie dzięki wykorzystaniu systemu logistycznego 1. W artykule przyjęto, że łańcuch dostaw to przepływ rzeczy i informacji przez sieci przedsiębiorstw, które są względem siebie dostawcami i odbiorcami. Przepływ ten 1 Gołembska E.: Istota, cel i zakres logistyki, [w:] Gołembska E. (red.): Logistyka. C.H. Beck, Warszawa 2012, s
3 Problemy decyzyjne w procesie kształtowania. 105 jest związany z jednym produktem lub z grupą produktów i dotyczy też dostaw do ostatecznego klienta. Łańcuch dostaw może obejmować zarówno wszystkie przepływy od początku tworzenia wartości do ostatecznego użytkownika, jak i mniejszy zakres przepływu, np. od jednego podmiotu do drugiego 2. Operator logistyczny (usługodawca logistyczny) to wyspecjalizowany dostawca zewnętrzny podejmujący się, w ramach swej pierwotnej działalności rynkowej, organizacji i/lub realizacji całości lub części funkcji logistycznych przedsiębiorstw, dla których stanowią one wtórną działalność rynkową 3. Usługobiorcami operatorów logistycznych są przedsiębiorstwa, które przekazują całość lub część procesów logistycznych wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym, które na własne ryzyko i zwykle wykorzystując własne zasoby, przejmują nad nimi funkcje zarządcze i wykonawcze 4. W literaturze przedmiotu wyróżnia się następujące grupy usług logistycznych 5 : spedycyjne udzielanie porad, wybór pojazdu i formułowanie warunków przewozu, planowanie trasy, zawarcie umowy przewozu wraz z ważeniem, znakowaniem, przygotowanie dokumentów handlowych, konsultacje w zakresie bazy dostawy, odprawy celnej, w razie potrzeby sporządzanie protokołu szkodowego; transportowe przewóz ładunków w warunkach odpowiednich dla jego podatności transportowej naturalnej, technicznej i ekonomicznej; magazynowania czynności związane z zarządzaniem zapasami w magazynach, obejmujące: składowanie, przyjmowanie, inwentaryzację, wydawanie towarów, formowanie, rozformowanie jednostek ładunkowych, kompletację przesyłek według zamówień klientów, przeładunek i sortowanie przesyłek, gospodarkę pojemnikami i paletami; dodatkowe usługi które nie mieszczą się w wyżej wymienionych kategoriach i dodają wartość produktom, np. dodawanie instrukcji lub kart gwarancyjnych do towarów, etykietowanie, tworzenie zestawów promocyjnych, konfekcjonowanie. Rynek usług logistycznych dzieli się na dwa segmenty usługi tradycyjne i usługi logistyki kontraktowej 6. Usługi tradycyjne mają na celu optymalizację kosztów usług 2 Kawa A.: Łańcuch dostaw, [w:] Ciesielski M., Długosz J. (red.): Strategie łańcuchów dostaw. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s Krawczyk S.: Usługi logistyczne, [w:] Krawczyk S. (red.): Logistyka. Teoria i praktyka. Tom 1. Difin, Warszawa 2011, s Witkowski J.: Uwarunkowania i perspektywy rozwoju outsourcingu logistycznego w Europie, [w:] Gołembska E., Schuster M. (red.): Logistyka międzynarodowa w gospodarce światowej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008, s Szczegółowa klasyfikacja usług logistycznych została zaprezentowana m.in. w: Ciesielski M. (red.): Rynek usług logistycznych. Difin, Warszawa 2005; Rydzkowski W. (red.): Usługi logistyczne. Teoria i praktyka. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2011; Mindur M. (red.): Logistyka. Infrastruktura techniczna na świecie. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, Warszawa-Radom 2012; Jeszka A.M.: Sektor usług logistycznych w teorii i w praktyce. Difin, Warszawa Rydzkowski W.: Usługi logistyczne, [w:] Kisperska-Moroń D., Krzyżaniak S. (red.): Logistyka. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2009, s ; Jeszka A.M.: Działalność przedsiębiorstw z branży usług logistycznych, [w:] Ciesielski M., Długosz J. (red.): Strategie łańcuchów dostaw, op.cit., s
4 106 M.K. Gąsowska jednostkowych, są unormowane, standardowe. Logistyka kontraktowa opiera się na współpracy pomiędzy producentem a usługodawcą logistycznym, polega na podziale funkcji pomiędzy obiema stronami, ukierunkowana jest na specyficzne wymagania klientów i optymalizację łańcucha dostaw. 3. System logistyczny przedsiębiorstwa świadczącego usługi logistyczne Określenie przedsiębiorstwa jako systemu zachowań, którego elementy są powiązane przez procesy transformacji, umożliwiło przełożenie zasad teorii systemów na obszar badań i działalności logistyki 7. Systemy logistyczne definiowane są w literaturze przedmiotu jako celowo zorganizowane i zintegrowane - w obrębie danego układu gospodarczego - przepływy materiałów i produktów oraz odpowiadających im informacji, umożliwiające optymalizację zarządzania łańcuchem dostaw 8. System logistyczny określa sposób, w jaki przebiegają procesy logistyczne, techniki sterowania procesami logistycznymi oraz środki realizacji tych procesów 9. Szczególnym aspektem procesów logistycznych: jest obsługa klienta, jej poziom, jakość, skuteczność oraz zadowolenie klienta. Do podstawowych składników procesów logistycznych, umożliwiających zapewnienie właściwej obsługi klienta, należą: fizyczny przepływ dóbr rzeczowych, procesy informacyjno-decyzyjne, utrzymanie zapasów rzeczowych, infrastruktura procesów logistycznych oraz koszty logistyczne 10. Między elementami systemu logistycznego istnieją określone relacje i zależności systemowe 11. Systemy logistyczne składają się z podsystemów, a jednocześnie mogą być elementami systemów wyższego rzędu. Ponad znaczenie poszczególnych elementów systemu logistycznego przedkłada się wzajemne zależności między tymi elementami i podsystemami, tworzącymi strukturę zależności w systemie. System organizacji usługowej jest otwarty, a klient stoi na wejściu procesu, które jest w rezultacie procesu usługowego transformowane w wyjście z ustalonym poziomem satysfakcji. Równocześnie sam proces może być traktowany jako produkt 12. Logistyka w sferze usług oznacza proces koordynacji wszystkich czynności materialnych i niematerial- 7 Blaik P.: Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s Dwiliński L.: Zarys logistyki przedsiębiorstwa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006, s Sołtysik M.: Zarządzanie logistyczne. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2003, s Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2012, s Jacyna M.: Istota systemów transportowych i logistycznych, [w:] Jacyna M. (red.): Kształtowanie systemów w wybranych obszarach transportu i logistyki. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2014, s Kisperska-Moroń D., Płaczek E., Piniecki R.: Zarządzanie logistyczne w firmach usługowych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2003, s
5 Problemy decyzyjne w procesie kształtowania. 107 nych, które muszą być przeprowadzone, aby usługa była wykonana w sposób precyzyjny, efektywny pod względem kosztów i zgodny z wymaganiami klienta. Proces logistyczny w usługach składa się z trzech faz: zaopatrzenia, produkcji i zbytu. W zakresie zaopatrzenia przedsiębiorstwa usługowego są realizowane zakupy materiałów niezbędnych do świadczenia usług. Cechą charakterystyczną usługi jest nakładanie się na siebie fazy produkcji (wykonywania usługi) i fazy zbytu. W podsystemie produkcji usług szczególną rolę przypisuje się planowaniu zasobów materialnych i niematerialnych w procesie świadczenia usług. Czynności logistyczne w dystrybucji usług koncentrują się na ich dostarczaniu do klienta 13. Reasumując, system logistyczny przedsiębiorstwa świadczącego usługi logistyczne można określić jako zintegrowany na bazie strumieni informacyjnych zespół wszystkich elementów organizacyjno-funkcjonalnych przedsiębiorstwa wraz z występującymi między nimi relacjami i zależnościami, jakie uczestniczą w fizycznych przepływach materiałów oraz usług. Procesy logistyczne tworzą zintegrowany układ w ramach systemu logistycznego i nie można ich rozpatrywać i kształtować w sposób odrębny. System logistyczny przedsiębiorstwa świadczącego usługi logistyczne, ze względu na jego otwartość i dynamiczny charakter, podlega ciągłym zmianom. 4. Współpraca badanych przedsiębiorstw z przedsiębiorstwami z sektora TSL wybrane aspekty Przedstawione w artykule wyniki własnych badań empirycznych pochodzą z bardziej obszernych badań, dotyczących procesów logistycznych polskich przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych. Badania przeprowadzono w 2014 roku, do ich realizacji wykorzystano metodę wywiadu bezpośredniego z osobami odpowiedzialnymi za zarządzanie procesami logistycznymi w badanych firmach bazując na opracowanym kwestionariuszu ankietowym. Zbadano 150 małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Prezentowane w artykule wyniki badań dotyczą wybranych aspektów outsourcingu logistycznego w badanych przedsiębiorstwach w latach W latach zdecydowana większość (70,6%) analizowanych przedsiębiorstw stosowała outsourcing logistyczny. Najczęściej wymienianymi przez respondentów kryteriami wyboru operatorów logistycznych były: cena (59,4%), jakość usług (52,8%), terminowość usług (51,9%), elastyczność (44,3%), zakres świadczonych usług (38,6%), 13 Gołembska E., Tyc-Szmil K., Brauer J.: Logistyka w usługach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s Metodyka oraz wyniki prezentowanych badań dotyczące outsourcingu logistycznego zostały szerzej opisane w artykule: Gąsowska M.K.: Outsourcing procesów logistycznych - wyniki badań. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 11, 2014, s
6 108 M.K. Gąsowska reputacja (27,3%), doświadczenie w sektorze (25,5%), wysokie kluczowe kompetencje (23,6%). Obecne uwarunkowania rynkowe sprawiają, że przedsiębiorstwa od usługodawców logistycznych oczekują coraz wyższej jakości po coraz niższych kosztach. Z badań wynika, że duże znaczenie ma również terminowość usług i umiejętność dopasowywania się usługodawcy logistycznego do zmiennych uwarunkowań. Respondentów poproszono o określenie korzyści osiąganych przez badane przedsiębiorstwa dzięki wydzieleniu na zewnątrz procesów logistycznych. Najczęściej wskazywanymi przez menedżerów logistyki korzyściami z outsourcingu logistycznego były: redukcja kosztów (65,1%), wzrost satysfakcji klienta (47,2%), możliwość skoncentrowania się na swojej podstawowej działalności (47,2%), poprawa elastyczności przedsiębiorstwa (41,5%), terminowość usług (39,6%), wykorzystanie wysokich kompetencji firm logistycznych do tworzenia przewagi konkurencyjnej (28,3%), optymalizacja procesów logistycznych (24,5%). Przedsiębiorstwa korzystające z usług operatorów logistycznych weryfikują zgodność oferty z rezultatami. Analizie poddano kluczowe problemy związane z outsourcingiem logistycznym. Najczęściej wskazywanymi przez respondentów kluczowymi problemami związanymi z wydzieleniem na zewnątrz procesów logistycznych były: zależność od usługodawcy (45,2%), wyższe koszty niż zakładane (34,9%), niespełnienie oczekiwań (31,1%), brak kontroli nad niektórymi ważnymi procesami (27,4%), trudności z utrzymaniem poziomu jakości zgodnego z wymaganiami firmy (24,5%), zmiany organizacyjne (23,6%), problemy z koordynacją i komunikacją (21,7%). Badania potwierdziły, że outsourcing logistyczny może spowodować wiele korzyści. Jednak wielu menedżerów logistyki wskazywało, że outsourcing logistyczny spowodował negatywne konsekwencje. Skłonność przedsiębiorstw do outsourcingu logistycznego determinowana jest czynnikami wewnętrznymi oraz zmianami zachodzącymi w otoczeniu. Właściwy dobór i wykorzystanie kluczowych kompetencji usługodawców logistycznych przyczyniają się do wzrostu skuteczności, sprawności i efektywności procesów logistycznych przedsiębiorstwa, do stymulowania rozwoju jego kluczowych kompetencji, a w konsekwencji do oferowania klientom większej wartości i kreowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa z sektora usług logistycznych powinny być bardzo zaangażowane w proces spełnienia oczekiwań swoich klientów, stosować zawansowane i precyzyjne systemy pomiaru efektów logistycznych oraz wdrażać profesjonalne systemy informatyczne, ułatwiające przepływ informacji między usługodawcą a usługobiorcą i właściwy nadzór nad realizowanymi procesami.
7 Problemy decyzyjne w procesie kształtowania Proces kreowania przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw z sektora usług logistycznych Przewaga konkurencyjna jest pewną wartością dodaną, którą dysponuje przedsiębiorstwo, a nie dysponują nią jej rynkowi konkurenci 15. Permanentnie zmieniające się uwarunkowania rynkowe powodują, że obecnie długookresowa przewaga konkurencyjna przedsiębiorstwa jest konsekwencją tworzenia i realizowania krótkookresowych przewag konkurencyjnych. Kluczowym zadaniem menedżerów jest identyfikowanie i wykorzystywanie okazji, które są szybko eksploatowane przez konkurentów. Okazja może być dla przedsiębiorstwa szansą, jeśli ją wykorzysta albo zagrożeniem, jeśli ją wykorzystają konkurenci 16. Współczesne podmioty gospodarujące wdrażają coraz bardziej konkurencyjne i elastyczne procesy logistyczne 17. Z badań pilotażowych, przeprowadzonych przez autorkę niniejszego artykułu w 2015 roku wśród 50 małych, średnich i dużych przedsiębiorstw prowadzących bardzo zróżnicowaną działalność usługową wynika, że system logistyczny decyduje o jakości usług logistycznych, która odzwierciedla stopień, w jakim dana usługa zaspokaja stawiane przed nią wymagania 18. Działania i rozwiązania logistyczne przyczyniają się do skrócenia czasu oczekiwania na usługę, doskonalenia systemu komunikacyjnego, wykonania usługi w sposób zgodny z obietnicami, wzrostu zaufania klientów, zapewnienia terminowej realizacji usługi, wzrostu szybkości reakcji na zmienne uwarunkowania oraz ukształtowania unikatowych cech usługi. Procesy logistyczne decydują o wynikach przedsiębiorstw świadczących usługi logistyczne. Kreowanie adekwatnego do uwarunkowań rynkowych systemu logistycznego w przedsiębiorstwie usługowym pozwala na rozpoznanie potrzeb klienta, dostosowanie możliwości technicznych i organizacyjnych realizowania usługi do wymagań klienta, wykonywanie usługi bez zakłóceń, dostarczenie materiałów niezbędnych do świadczenia usługi zgodnych z przyjętą strategią obsługi klienta oraz zmniejszenie kosztów świadczenia usługi. Prowadzi to do poprawy płynności finansowej, zwiększenia sprzedaży i udziału w rynku, co z kolei przekłada się na generowanie salda przepływów pieniężnych, a w rezultacie na wytworzoną wartość firmy usługowej. 15 Gierszewska G.: Budowanie konkurencyjności przez polskie przedsiębiorstwa w latach , [w:] Gierszewska G., Kisielnicki J. (red.): Zarządzanie międzynarodowe. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa 2010, s Banaszyk P.: Odpowiedzialne zarządzanie sprawnością łańcucha dostaw w mglistej przyszłości biznesowej, [w:] Gołembska E., Bentyn Z. (red.): Logistyka międzynarodowa w zmiennych warunkach gospodarki światowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2014, s Grawe S.J.: Logistics innovation: a literature - based conceptual framework. International Journal of Logistics Management, no. 3, 2009, p ; Yahya B.N., Bae H., Bae J.: Structural and semantic approach to similarity measurement of logistics processes. International Journal of Industrial Engineering, no. 1-2, 2013, p Metodyka oraz wyniki prezentowanych badań dotyczące kreowania procesów logistycznych w przedsiębiorstwach TSL zostały szerzej opisane w artykule: Gąsowska M.K.: Innowacje logistyczne w przedsiębiorstwie usługowym. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 12, 2015, s. I-VI.
8 110 M.K. Gąsowska Pozycja konkurencyjna usługodawcy logistycznego uwarunkowana jest zaangażowaniem odpowiednich zasobów logistycznych oraz wykształceniem zdolności, umożliwiających wykorzystanie tych zasobów do kreowania i dostarczania wartości oczekiwanych przez klientów. Zaostrzająca się konkurencja na rynku usług logistycznych powoduje problemy związane z inwestowaniem w system logistyczny, ponieważ wiele firm logistycznych nie otrzymuje spodziewanych zwrotów z inwestycji 19. Tworząc system logistyczny menedżer logistyki musi uwzględniać wszystkie zależności w zakresie kosztów i przychodów w działalności logistycznej przedsiębiorstwa. Ponadto decyzje dotyczące danego procesu logistycznego muszą uwzględniać jego wpływ na całość systemu oraz wymagają integracji czasowej i przestrzennej elementów systemu logistycznego. Kształtowanie systemu logistycznego przedsiębiorstwa sektora TSL powinno się opierać na czterech podstawowych kryteriach: efektywności, sprawności, pracy bez zakłóceń i wysokim stopniu elastyczności. Klienci są coraz bardziej wymagający i oczekują coraz wyższej jakości usług logistycznych. Przedsiębiorstwo nie wprowadzające innowacji logistycznych musi się liczyć z utratą pozycji konkurencyjnej. Innowacje logistyczne pozwalają na dostosowanie się przedsiębiorstwa do życzeń i oczekiwań klientów, kształtowanie oczekiwań klientów oraz reagowanie na zmieniające się wymagania, doświadczenia i zachowania klientów. W celu kreowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa TSL coraz częściej wdrażają innowacje logistyczne oraz oferują większy profesjonalizm w świadczeniu usług. Wymaga to od nich zwiększenia zaangażowania w działalność operacyjną i zwrócenia uwagi na posiadane zasoby organizacji, zwłaszcza zasoby wiedzy 20. Usługodawcy świadczący profesjonalne usługi logistyczne dążą do doskonałości w wykonywaniu usługi i wysokiego poziomu satysfakcji klientów. Przedsiębiorstwa te inwestują w nowe technologie i zatrudniają wysoko wykwalifikowany personel. Realizowanie koncepcji zrównoważonego rozwoju przez współczesne przedsiębiorstwa TSL wynika z poszukiwania nie tylko nowych możliwości konkurowania, ale również z konieczności dostosowywania się do nowych regulacji w zakresie ochrony środowiska. Dodatkowo firmy doceniają znaczenie pozostałych interesariuszy 21. Realizacja koncepcji zrównowazonego rozwoju przyczynia się do poprawy wizerunku, pomnażania zysków i generowwania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw TSL 22. Dla zdecydowanej 19 Wong W.P., Soh K.L., Chong C.L., Karia N.: Logistics firms performance: efficiency and effectiveness perspectives. International Journal of Productivity and Performance Management, no. 5, 2015, p Szołtysek J., Płaczek E., Twaróg S.: Konieczność kształtowania kompetencji menedżerów firm świadczących profesjonalne usługi logistyczne w obszarze logistyki społecznej, [w:] Matysiewicz J. (red.): Usługi profesjonalne w globalnej gospodarce. Placet, Warszawa 2014, s Brdulak H.: Nowoczesne modele biznesu w logistyce, [w:] Witkowski J., Baraniecka A. (red.): Strategie i logistyka w sektorze usług. Logistyka w nietypowych zastosowaniach. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2011, s Kauf S., Tłuczak A.: Społeczna odpowiedzialność biznesu - slogan czy wyzwanie współczesnej logistyki? (Analiza postaw wobec CSR), [w:] Załoga E. (red.): Społeczna odpowiedzialność sektora TSL w Polsce. Diagnoza i przyszłe wyzwania, Zeszyty Naukowe nr 790, Problemy Transportu i Logistyki nr 23. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2013, s
9 Problemy decyzyjne w procesie kształtowania. 111 większości badanych przez autorkę w 2014 roku przedsiębiorstw kluczowym kryterium, decydującym o wyborze operatora logistycznego była redukcja kosztów. Żaden respondent nie wskazał na realizację koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu jako istotne kryterium wyboru przedsiębiorstwa świadczącego usługi logistyczne. Należy jednak podkreślić, że wiele współczesnych przedsiębiorstw realizuje strategię zrównoważonego rozwoju. Usługobiorcy realizujący koncepcję zrównoważonego rozwoju nie będą współpracować z przedsiębiorstwami, które nie przestrzegają zasad tej koncepcji. Wyniki podjętych badań dały podstawy do sformułowania wniosku, że uwarunkowania działalności współczesnych przedsiębiorstw TSL z jednej strony sprzyjają społecznej odpowiedzialności biznesu, a z drugiej ją ograniczają. System logistyczny przedsiębiorstwa z sektora TSL powinien być odpowiedzią na kluczowe wyzwania współczesnej logistyki, pozwalać przedsiębiorstwu szybko reagować na zmienne otoczenie i potrzeby klientów, przy minimalnych kosztach ponoszonych bez zbędnego ryzyka oraz uwzględnianiu celów zrównoważonego rozwoju, co tworzy unikalną w porównaniu z konkurentami, wartości dla klienta. Kluczowe problemy decyzyjne w procesie kształtowania systemu logistycznego przedsiębiorstwa sektora TSL związane są z głównymi trendami zmian w logistyce i obecnie dotyczą: kreowania innowacyjnych, elastycznych, sprawnych i skutecznych procesów logistycznych; projektowania obsługi logistycznej; inwestowania w infrastrukturę logistyczną; zakresu świadczonych usług; zasięgu terytorialnego świadczonych usług; czasu realizacji usługi; współpracy z partnerami w łańcuchu dostaw; kreowania skutecznego, logistycznego system informacji; zapewnienia bezpieczeństwa i redukcji ryzyka operacyjnego, zredukowania liczby strat i prawdopodobieństwa ich wystąpienia, zmniejszenia podatności systemu logistycznego na zakłócenia oraz czasu potrzebnego na reakcję; racjonalnego wykorzystania potencjału logistycznego przedsiębiorstwa; równoważenia celów społecznych, ekonomicznych i ekologicznych; wdrażania innowacji procesowych, technologicznych i organizacyjnych; zatrudnienia kadry o odpowiednich kompetencjach; minimalizacji kosztów przy zapewnieniu pożądanego poziomu obsługi; korzystnego kształtowania relacji koszty - obsługa w ramach współpracy z zewnętrznymi usługodawcami; przewozu ładunków w warunkach odpowiednich dla ich podatności transportowej naturalnej, technicznej i ekonomicznej. System logistyczny przedsiębiorstwa TSL powinien stwarzać możliwości do spełnienia wymagań związanych z realizacją powierzonych usługodawcy procesów logistycznych. 6. Podsumowanie Przedsiębiorstwo powierzając realizację procesów logistycznych usługodawcy logistycznemu spodziewa się osiągnięcia określonych korzyści. Właściwy dobór
10 112 M.K. Gąsowska i wykorzystanie kluczowych kompetencji usługodawców logistycznych przyczyniają się do wzrostu skuteczności, sprawności i efektywności procesów logistycznych przedsiębiorstwa, stymulowania rozwoju jego kluczowych kompetencji, a w konsekwencji oferowania klientom większej wartości i kreowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa korzystające z usług operatorów logistycznych weryfikują zgodność oferty z rezultatami. Przedsiębiorstwa z sektora usług logistycznych powinny być bardzo zaangażowane w proces spełnienia oczekiwań swoich klientów, stosować zaawansowane i precyzyjne systemy pomiaru efektów logistycznych oraz wdrażać profesjonalne systemy informatyczne, ułatwiające przepływ informacji między usługodawcą a usługobiorcą i właściwy nadzór nad realizowanymi procesami. Pozycja konkurencyjna usługodawcy logistycznego uwarunkowana jest zaangażowaniem odpowiednich zasobów logistycznych oraz wykształceniem zdolności, umożliwiających wykorzystanie tych zasobów do kreowania i dostarczania wartości oczekiwanych przez klientów. Tworzenie systemu logistycznego współczesnego przedsiębiorstwa z sektora TSL jest procesem bardzo złożonym. Menedżer logistyki musi uwzględniać wszystkie, permanentnie zmieniające się zależności w zakresie kosztów i przychodów w działalności logistycznej przedsiębiorstwa, ponadto decyzje dotyczące danego procesu logistycznego muszą uwzględniać jego wpływ na całość systemu oraz wymagają integracji czasowej i przestrzennej elementów systemu logistycznego. System logistyczny przedsiębiorstwa z sektora TSL powinien być odpowiedzią na kluczowe wyzwania współczesnej logistyki i kreować unikalną, w porównaniu z konkurentami, wartość dla klienta. Tworzenie lub utrzymanie przewagi konkurencyjnej współczesnych przedsiębiorstw z sektora usług logistycznych wymaga kreatywnego zarządzania procesami logistycznymi usługodawców. Bibliografia 1. Banaszyk P.: Odpowiedzialne zarządzanie sprawnością łańcucha dostaw w mglistej przyszłości biznesowej, [w:] Gołembska E., Bentyn Z. (red.): Logistyka międzynarodowa w zmiennych warunkach gospodarki światowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań Blaik P.: Logistyka. Koncepcja zintegrowanego zarządzania. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Brdulak H.: Nowoczesne modele biznesu w logistyce, [w:] Witkowski J., Baraniecka A. (red.): Strategie i logistyka w sektorze usług. Logistyka w nietypowych zastosowaniach. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław Ciesielski M. (red.): Rynek usług logistycznych. Difin, Warszawa 2005.
11 Problemy decyzyjne w procesie kształtowania Dwiliński L.: Zarys logistyki przedsiębiorstwa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa Gąsowska M.K.: Innowacje logistyczne w przedsiębiorstwie usługowym. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 12, Gąsowska M.K.: Outsourcing procesów logistycznych - wyniki badań. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, nr 11, Gierszewska G.: Budowanie konkurencyjności przez polskie przedsiębiorstwa w latach , [w:] Gierszewska G., Kisielnicki J. (red.): Zarządzanie międzynarodowe. Konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego, Warszawa Gołembska E.: Istota, cel i zakres logistyki, [w:] Gołembska E. (red.): Logistyka. C.H. Beck, Warszawa Gołembska E., Tyc-Szmil K., Brauer J.: Logistyka w usługach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Grawe S.J.: Logistics innovation: a literature - based conceptual framework. International Journal of Logistics Management, no. 3, Jacyna M.: Istota systemów transportowych i logistycznych, [w:] Jacyna M. (red.): Kształtowanie systemów w wybranych obszarach transportu i logistyki. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa Jeszka A.M.: Sektor usług logistycznych w teorii i w praktyce. Difin, Warszawa Jeszka A.M.: Działalność przedsiębiorstw z branży usług logistycznych, [w:] Ciesielski M., Długosz J. (red.): Strategie łańcuchów dostaw. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Kauf S., Tłuczak A.: Społeczna odpowiedzialność biznesu - slogan czy wyzwanie współczesnej logistyki? (Analiza postaw wobec CSR), [w:] Załoga E. (red.): Społeczna odpowiedzialność sektora TSL w Polsce. Diagnoza i przyszłe wyzwania, Zeszyty Naukowe nr 790, Problemy Transportu i Logistyki nr 23. Uniwersytet Szczeciński, Szczecin Kawa A.: Łańcuch dostaw, [w:] Ciesielski M., Długosz J. (red.): Strategie łańcuchów dostaw. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Kisperska-Moroń D., Płaczek E., Piniecki R.: Zarządzanie logistyczne w firmach usługowych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice Krawczyk S.: Usługi logistyczne, [w:] Krawczyk S. (red.): Logistyka. Teoria i praktyka. Tom 1. Difin, Warszawa Mindur M. (red.): Logistyka. Infrastruktura techniczna na świecie. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, Warszawa-Radom Rydzkowski W. (red.): Usługi logistyczne. Teoria i praktyka. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2011.
12 114 M.K. Gąsowska 21. Rydzkowski W.: Usługi logistyczne, [w:] Kisperska-Moroń D., Krzyżaniak S. (red.): Logistyka. Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań Skowronek C., Sarjusz-Wolski Z.: Logistyka w przedsiębiorstwie. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa Sołtysik M.: Zarządzanie logistyczne. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice Szołtysek J., Płaczek E., Twaróg S.: Konieczność kształtowania kompetencji menedżerów firm świadczących profesjonalne usługi logistyczne w obszarze logistyki społecznej, [w:] Matysiewicz J. (red.): Usługi profesjonalne w globalnej gospodarce. Placet, Warszawa Witkowski J.: Uwarunkowania i perspektywy rozwoju outsourcingu logistycznego w Europie, [w:] Gołembska E., Schuster M. (red.): Logistyka międzynarodowa w gospodarce światowej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań Wong W.P., Soh K.L., Chong C.L., Karia N.: Logistics firms performance: efficiency and effectiveness perspectives. International Journal of Productivity and Performance Management, no. 5, Yahya B.N., Bae H., Bae J.: Structural and semantic approach to similarity measurement of logistics processes. International Journal of Industrial Engineering, no. 1-2, Abstract In current market conditions, efficient and effective flow of materials and information in an enterprise, taking into account connections between all organizations that are suppliers and recipients for each other, has a significant impact on the achievement of a high degree of confidence and flexibility in the course of logistics processes, reduction in logistics costs, generation of revenues from sales and improvement of liquidity, which leads to the creation of a competitive advantage. An enterprise or supply chain can implement logistics processes within its own logistics system or outsource logistics services to external service providers. The aim of this article is to show decision-making problems in the process of shaping a logistics system of contemporary enterprises of the sector of logistics services. The article is based on the study of literature and own empirical research.
ORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH
Systemy Logistyczne Wojsk nr 41/2014 ORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH ORGANIZATION OF DISTRIBUTION PROCESSES IN PRODUCTIVE, TRADE AND
Rynek usług logistycznych w regionie łódzkim
Ryszard Grądzki, Marek Sekieta Wydział Organizacji i Zarządzania Politechnika Łódzka Rynek usług logistycznych w regionie łódzkim Agenda 2/23 1. Usługi logistyczne zlecane na zewnątrz 2. Wybrane firmy
Zarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania
Zarządzanie łańcuchem dostaw
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Logistyka Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 3 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Omówione zagadnienia Międzyorganizacyjne relacje logistyczne
Sylabus przedmiotu/modułu. Język polski Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest oferowany
Sylabus przedmiotu/modułu Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia Nazwa w języku angielskim Język wykładowy Warsztaty logistyczne Logistics workshop Język polski Kierunek studiów, dla którego przedmiot jest
Zarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw.
Zarządzanie logistyką. Zarządzanie operacyjne łańcuchem dostaw. Opis Zapotrzebowanie na wykwalifikowanych menedżerów łańcuchów dostaw i pracowników integrujących zarządzanie rozproszonymi komórkami organizacyjnymi
Zagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016)
Zagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016) 1. Jak można zdefiniować i określić istotę logistyki? 2. Geneza i historyczne
EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA obowiązuje od roku akad. 2017/18
AD/ 13 RW w dniu 29.06.2017 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA obowiązuje od roku akad. 2017/18 STUDIA LICENCJACKIE -------------------------------------------------------------------------------------------------
Mapowanie procesów logistycznych i zarządzanie procesami
Mapowanie procesów logistycznych i zarządzanie procesami Opis Odwzorowanie strategii przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw na niższe poziomy zarządzania operacyjnego, wymaga w praktyce odpowiedniej organizacji
Zarządzanie produkcją
Politechnika Wrocławska Wydział Informatyki i Zarządzania Zarządzanie produkcją Materiały wykładowe Wrocław 2017 SPIS TREŚCI WSTĘP 1. ISTOTA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ 1.1. Produkcja (operacje) i zarządzanie
Zarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie
Zarządzanie procesami i logistyką w przedsiębiorstwie Opis Projektowanie i ciągła optymalizacja przepływu produktu w łańcuchu dostaw oraz działań obsługowych i koniecznych zasobów, wymaga odwzorowania
Organizacja procesów dystrybucji w działalności przedsiębiorstw
Ewa Staniewska Politechnika Częstochowska Organizacja procesów dystrybucji w działalności przedsiębiorstw Wprowadzenie Dystrybucja jest jednym z najważniejszych ogniw w łańcuchu logistycznym, które ma
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik 2014/2015
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2014/2015 Proces Proces def: 1. Uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie.
Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Zarządzanie Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: dr Tomasz Szopiński Poziom studiów (I lub II stopnia): II stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Łańcuch dostaw Łańcuch logistyczny
Zarządzanie logistyką Dr Mariusz Maciejczak Łańcuch dostaw Łańcuch logistyczny www.maciejczak.pl Łańcuch logistyczny a łańcuch dostaw Łańcuch dostaw w odróżnieniu od łańcucha logistycznego dotyczy integracji
1.3. Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako przedmiot logistyki 2. ROLA LOGISTYKI W KSZTAŁTOWANIU EKONOMIKI PRZEDSIĘBIORSTWA
Logistyka w przedsiębiorstwie Autor: Czesław Skowronek, Zdzisław Sarjusz-Wolski OD AUTORÓW 1. ISTOTA I PRZEDMIOT LOGISTYKI 1.1. Pojęcie i istota logistyki 1.2. Powstanie i Rozwój logistyki 1.3. Strumienie
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw. Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski LOGISTKA (wg Council of Logistics Management) to proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawności i ekonomicznej
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach TYTUŁ PREZENTACJI Podejście systemowe w zarządzaniu logistyką Zarządzanie łańcuchem dostaw w pionowo zintegrowanych
Potrzeby polskich przedsiębiorstw - Program Sektorowy INNOLOG. dr inż. Stanisław Krzyżaniak
Potrzeby polskich przedsiębiorstw - Program Sektorowy INNOLOG dr inż. Stanisław Krzyżaniak Logistyka w Polsce 2 Cel główny Cel horyzontalny dla gospodarki wynikający z realizacji programu badawczo-rozwojowego
LOGISTYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW
Ewa STANIEWSKA * LOGISTYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW Streszczenie W referacie zaprezentowano wyniki badań ankietowych dotyczące uwarunkowań logistyki w działalności przedsiębiorstw. Przedstawiono
Realizacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwie - uwarunkowania, wyodrębnienie, organizacja i ich optymalizacja
Realizacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwie - uwarunkowania, wyodrębnienie, organizacja i ich optymalizacja Cele szkolenia Założeniem treningu menedżerskiego jest: - zapoznanie uczestników z
Tematyka seminariów. Logistyka. Studia stacjonarne, I stopnia. Rok II. ZAPISY: 18 lutego 2015 r. godz. 13.15
Tematyka seminariów Logistyka Studia stacjonarne, I stopnia Rok II ZAPISY: 18 lutego 2015 r. godz. 13.15 prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Pastuszak tel. 537 53 61, e-mail: z.pastuszak@umcs.lublin.pl 1. Rola
Spis treści. Wstęp 11
Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1. Znaczenie i cele logistyki 15 1.1. Definicje i etapy rozwoju logistyki 16 1.2. Zarządzanie logistyczne 19 1.2.1. Zarządzanie przedsiębiorstwem 20 1.2.2. Czynniki stymulujące
Problemy decyzyjne obsługi klientów w transporcie intermodalnym
Problemy decyzyjne obsługi klientów w transporcie intermodalnym dr Katarzyna Markowska Politechnika Śląska Decision-making problems of customer service in intermodal transport Streszczenie: W niniejszym
Spis treści. Istota i przewartościowania pojęcia logistyki. Rozdział 2. Trendy i determinanty rozwoju i zmian w logistyce 42
Spis treści Od Autora 11 Rozdział 1 Istota i przewartościowania pojęcia logistyki n 1.1. Przegląd i interpretacja znaczących definicji logistyki 17 1.2. Ewolucja i przewartościowania przedmiotu, celów
Semestr zimowy Brak Tak
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2015/2016 Z-ZIP2-1066złd Instrumenty zarządzania łańcuchami dostaw Supply chain
EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA STUDIA LICENCJACKIE
EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU LOGISTYKA STUDIA LICENCJACKIE ------------------------------------------------------------------------------------------------- WIEDZA W01 W02 W03 Ma
Zagadnienia na egzamin dyplomowy. Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka. (dla roku akademickiego 2012/2013)
Zagadnienia na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2012/2013) Specjalność: Logistyka handlu i dystrybucji 1. Jakiego rodzaju kryteria uwzględniane są
DOROBEK NAUKOWY. 4) E. Gołąb-Andrzejak, Lojalność eurokonsumentów pokolenia Y, Handel Wewnętrzny 2015, nr 1, s (lista B 12 punktów)
dr Edyta Gołąb-Andrzejak Katedra Marketingu Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska Gdańsk, 21.02.2017r. PO DOKTORACIE (od 2010 roku) ARTYKUŁY RECENZOWANE DOROBEK NAUKOWY 1) E. Badzińska, E.
KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: ROZ-L2-57
(pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: SYSTEMY I PROCESY LOGISTYCZNE W ŁAŃCUCHU DOSTAW STUDIA PRZYPADKU 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2012/13 2. Kod przedmiotu: ROZ-L2-57
System B2B jako element przewagi konkurencyjnej
2012 System B2B jako element przewagi konkurencyjnej dr inż. Janusz Dorożyński ZETO Bydgoszcz S.A. Analiza biznesowa integracji B2B Bydgoszcz, 26 września 2012 Kilka słów o sobie główny specjalista ds.
Wybierz specjalność. dla siebie. ezit.ue.wroc.pl
Wybierz specjalność dla siebie ezit.ue.wroc.pl Nazwa specjalności: Logistyka międzynarodowa Stopień studiów: I stopień Opiekun: Dr inż. Maja Kiba-Janiak Wykaz przedmiotów realizowanych w ramach specjalności:
KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM
Spis treści Wstęp 15 KLUCZOWE INDYKATORY OSIĄGNIĘĆ O CHARAKTERZE POWSZECHNYM A.1. Płaszczyzna finansowa 19 A.1.1. Tworzenie wartości przedsiębiorstwa 19 A.1.2. Tworzenie wartości dla akcjonariuszy przez
SYSTEM INFORMACJI JAKO NARZĘDZIE WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE LOGISTYKĄ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I ŁAŃCUCHACH DOSTAW
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 68 Nr kol. 1905 Magdalena K. GĄSOWSKA Uniwersytet Warszawski Wydział Zarządzania SYSTEM INFORMACJI JAKO NARZĘDZIE WSPOMAGAJĄCE
Prowadzący. Doc. dr inż. Jakub Szymon SZPON. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA studia podyplomowe dla czynnych zawodowo nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
dialog przemiana synergia
dialog przemiana synergia SYNERGENTIA. Wspieramy Klientów w stabilnym rozwoju, równoważącym potencjał ekonomiczny, społeczny i środowiskowy przez łączenie wiedzy, doświadczenia i rozwiązań z różnych sektorów.
OUTSOURCING LOGISTYCZNY JAKO NARZĘDZIE DOSKONALENIA EFEKTYWNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 97 Nr kol. 1964 Magdalena K. GĄSOWSKA Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku Filia w Ełku Wydział Zarządzania
Spis treści. O autorze. Wstęp
Spis treści O autorze Wstęp Rozdział 1. Controlling w praktyce krajów zachodnich 1.1. Wprowadzenie 1.2. Geneza i istota controllingu - obszar angloamerykański 1.3. Controlling w obszarze niemieckojęzycznym
Pytania z przedmiotu Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw
Pytania z przedmiotu Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw 1. Wymienić etapy rozwoju logistyki. 2. Podaj definicje logistyki. 3. Jakie wnioski wypływają z definicji określającej, co to jest logistyka?
INTEGRACJA JAKO KLUCZOWY WYZNACZNIK KONCEPCJI LOGISTYKI
Zeszyty Integracja Naukowe jako kluczowy Politechniki wyznacznik koncepcji Częstochowskiej logistyki Zarządzanie Nr 26 (2017) s. 83 90 dostępne na: http://www.zim.pcz.pl/znwz INTEGRACJA JAKO KLUCZOWY WYZNACZNIK
Wykorzystanie technologii informacyjnych do zarządzania łańcuchami i sieciami dostaw w warunkach globalizacji rynku żywności
Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian. Wacław Szymanowski Książka jest pierwszą na naszym rynku monografią poświęconą funkcjonowaniu łańcuchów dostaw na rynku żywności w Polsce.
Planowanie logistyczne
Planowanie logistyczne Opis Szkolenie porusza wszelkie aspekty planowania w sferze logistyki. Podział zagadnień dotyczących planowania logistycznego w głównej części szkolenia na obszary dystrybucji, produkcji
ROLA KONCEPCJI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W KREOWANIU JAKOŚCI TOWARÓW W PROCESACH LOGISTYCZNYCH
Dominik Zimon Politechnika Rzeszowska Łucja Gawron-Zimon Ośrodek Kształcenia Lotniczego w Rzeszowie ROLA KONCEPCJI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W KREOWANIU JAKOŚCI TOWARÓW W PROCESACH LOGISTYCZNYCH Wdrażanie systemów
Zarządzanie kosztami logistyki
Zarządzanie kosztami logistyki Opis Synchronizacja wymagań rynku z potencjałem przedsiębiorstwa wymaga racjonalnych decyzji, opartych na dobrze przygotowanych i przetworzonych informacjach. Zmieniające
Część I Podstawy koncepcyjne kształtowania łańcuchów dostaw jutra
Spis treści Wprowadzenie... 11 Część I Podstawy koncepcyjne kształtowania łańcuchów dostaw jutra Rozdział 1 Konfiguracja łańcuchów dostaw przedsiębiorstw organizacji sieciowej jako determinanta jej rozwoju...
Studia stacjonarne I stopnia. 16 października
Studia stacjonarne I stopnia 16 października 2016 1 Kierunek Logistyka sem. 1 Logistyka Ćwiczenia 1 16 października 2016 2 Literatura Red. S. Krawczyk: Logistyka. Teoria i praktyka. Tom 1 i Tom 2 Wydawnictwo
Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r.
Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych Zarządzanie Logistyką w Przedsiębiorstwie, prowadzonych
Spis treści: Wstęp. 1. Przedsiębiorstwo
Logistyka. Teoria i praktyka. Tom 1. redaktor naukowy Stanisław Krawczyk Książka stanowi połączenie dorobku pracowników uczelni politechnicznej, ekonomicznej oraz specjalizującej się w logistyce. Atutem
Dopasowanie IT/biznes
Dopasowanie IT/biznes Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes HARVARD BUSINESS REVIEW, 2008-11-01 Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes http://ceo.cxo.pl/artykuly/51237_2/zarzadzanie.it.a.wzrost.wartosci.html
Część 1. Podstawy kształtowania przewagi konkurencyjnej i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw... 13
Wstęp (Anna Adamik)... 11 Część 1. Podstawy kształtowania przewagi konkurencyjnej i konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw... 13 Rozdział 1. Konkurencyjność i przewaga konkurencyjna MSP w teorii
MEANDRY LOGISTYKI. Józef Okulewicz. XVI Konferencja Logistyki Stosowanej
MEANDRY LOGISTYKI Józef Okulewicz XVI Konferencja Logistyki Stosowanej Zakopane 2012 Krzysztof Rutkowski : Zarządzanie łańcuchem dostaw - próba sprecyzowania terminu i określenia związków z logistyką,
Wsparcie publiczne dla MSP
Marta Gancarczyk Wsparcie publiczne dla MSP Podstawy teoretyczne a praktyka gospodarcza Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2010 Wstęp 9 Część i. TEORETYCZNE PODSTAWY PODEJMOWANIA DECYZJI O WSPARCIU PUBLICZNYM
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw. Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski
Logistyka i Zarządzanie Łańcuchem Dostaw Opracował: prof. zw dr hab. Jarosław Witkowski Tradycyjna LOGSTYKA Nowoczesna. Specjalizacja - koncentracja na poszczególnych fazach i działaniach logistyki,
Faza definiowania i koncepcji teorii logistyki oraz pierwsze próby jej zastosowania w praktyce
Tematy zajęć Historia Logistyki Paweł Tura l Fazy rozwoju logistyki l Determinanty rozwoju i wzrostu znaczenia logistyki Faza startu i budzenia się logistyki l Okres : II połowa lat 50 l Logistyka (dystrybucja
Business services-led-development W poszukiwaniu nowej koncepcji rozwoju krajów Unii Europejskiej
Business services-led-development W poszukiwaniu nowej koncepcji rozwoju krajów Unii Europejskiej Prof. dr hab. Piotr Niedzielski Dr Magdalena Majchrzak Uniwersytet Szczeciński Wydział Zarządzania i Ekonomiki
BREXIT ryzyko czy szansa w zarządzaniu łańcuchem dostaw?
BREXIT ryzyko czy szansa w zarządzaniu łańcuchem dostaw? dr Katarzyna Nowicka Znaczenie łańcucha dostaw w sektorze motoryzacyjnym i wpływ Brexitu Ambasada Brytyjska Wrocław, 13 luty 2018r. agenda Źródła
Spis treści. Od Autorów Istota i przedmiot logistyki Rola logistyki w kształtowaniu ekonomiki przedsiębiorstwa...
Spis treści Od Autorów... 11 1 Istota i przedmiot logistyki... 15 1.1. Pojęcie i istota logistyki... 15 1.2. Powstanie i rozwój logistyki... 21 1.3. Strumienie oraz zasoby rzeczowe i informacyjne jako
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim
Magdalena K. Gąsowska Innowacyjna logistyka w MŚP jako element budowania przewagi konkurencyjnej. Ekonomiczne Problemy Usług nr 63,
Innowacyjna logistyka w MŚP jako element budowania przewagi konkurencyjnej Ekonomiczne Problemy Usług nr 63, 399-406 2011 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 638 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach Projekt współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Priorytet
Zakład Polityki Transportowej, Metod Matematycznych i Finansów
ZAKRESY TEMATYCZNE PRAC DYPLOMOWYCH INŻYNIERSKICH I MAGISTERSKICH DLA STUDENTÓW STUDIÓW STACJONARNYCH I NIESTACJONARNYCH I i II STOPNIA rok akademicki 2015/2016 prof. dr hab. Janusz Soboń Zakład Polityki
Zestaw zagadnień egzamin dyplomowy kierunek EKONOMIA
Zestaw zagadnień egzamin dyplomowy kierunek EKONOMIA 1. System źródeł prawa i wykładnia prawa. 2. Pojęcie państwa. Cechy państwa i jego formy. Demokracja. Państwo prawa. 3. Zdolność prawna i zdolność do
TEMAT: Pojęcie logistyki ,,Logistyka nie jest wszystkim, ale wszystko bez logistyki jest niczym
TEMAT: Pojęcie logistyki,,logistyka nie jest wszystkim, ale wszystko bez logistyki jest niczym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej SZYMONIK http://www.gen-prof.pl/ Łódź 2015 1. Geneza i pojęcie logistyki Geneza
1. The Main Thesis on Economic, Social and Cultural Impactm of a Well Thought Fully Integrated Transport System - Jonathan Breslin 13
Tytuł: Kierunki racjonalizacji systemów i procesów logistycznych. Autorzy: Ryszard Miler, Adam Mytlewski, Bohdan Pac Opis: Rozwój gospodarczy, rentowność przedsięwzięć biznesowych, tworzenie wartości dodanej
Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
Koncepcja kształcenia
LOGISTYKA Koncepcja kształcenia Koncepcja kształcenia na kierunku Logistyka powstała pod wpływem potrzeb rynku pracy, wskazówek praktyków gospodarczych oraz po szczegółowej analizie programów nauczania
BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU
GRY STRATEGICZNE BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU Warsztaty z wykorzystaniem symulacyjnych gier decyzyjnych TERMIN od: TERMIN do: CZAS TRWANIA:2-3 dni MIEJSCE: CENA: Symulacyjne
Wartość dodana podejścia procesowego
Zarządzanie procesami dr Mariusz Maciejczak Wartość dodana podejścia procesowego www.maciejczak.pl Wartość dodana w ujęciu ekonomicznym Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu
Ocena efektywności działań logistycznych
Wydział Ekonomiczno-Rolniczy - SGGW Dr Mariusz Maciejczak LOGISTYKA Ocena efektywności działań logistycznych Opracowanie na podstawie: materiałów z konferencji Zarządzanie Dystrybucją i Magazynowaniem,
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku EKONOMIA (studia I stopnia) Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie dyplomowym (licencjackim)
SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU I JAKOSCI 2.0
SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU I JAKOSCI 2.0 Prof. UE, dr hab. Grzegorz Bełz Prof. dr hab. Szymon Cyfert Prof. dr hab. Wojciech Czakon Prof. dr hab. Wojciech Dyduch Prof. ALK, dr hab. Dominika Latusek-Jurczak
1. The Main Thesis on Economic, Social and Cultural Impactm of a Well Thought Fully Integrated Transport System - Jonathan Breslin 13
Wprowadzenie 9 Część I Pierwiastki doktryny racjonalizacji w transporcie i logistyce 1. The Main Thesis on Economic, Social and Cultural Impactm of a Well Thought Fully Integrated Transport System - Jonathan
6 Metody badania i modele rozwoju organizacji
Spis treści Przedmowa 11 1. Kreowanie systemu zarządzania wiedzą w organizacji 13 1.1. Istota systemu zarządzania wiedzą 13 1.2. Cechy dobrego systemu zarządzania wiedzą 16 1.3. Czynniki determinujące
MODEL DOSKONAŁOŚCI ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ
Wykład 2. MODEL DOSKONAŁOŚCI ORGANIZACJI I ZASADY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ 1 1. Systematyka zarządzania jakością w organizacji: Systematyka zarządzania jakością jest rozumiana jako: system pojęć składających
Funkcjonowanie rynku usług logistycznych w Polsce Functioning of the logistics services market in Poland
Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH Seria: Administracja i Zarządzanie Nr 115 Studenckie Koła Naukowe 2017 Anna Piszcz 1 Koło Naukowe Logistyków Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny
Spis treści WSTĘP... 13
WSTĘP... 13 Rozdział I MODEL ZRÓWNOWAŻONEGO BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA A KREACJA WARTOŚCI... 15 (Adam Jabłoński) Wstęp... 15 1. Konkurencyjność przedsiębiorstwa a model zrównoważonego biznesu... 16 2. Ciągłość
Dopasowanie IT/biznes
Dopasowanie IT/biznes Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes HARVARD BUSINESS REVIEW, 2008-11-01 Dlaczego trzeba mówić o dopasowaniu IT-biznes http://ceo.cxo.pl/artykuly/51237_2/zarzadzanie.it.a.wzrost.wartosci.html
Transport i mobilność miejska wyzwania dla miast
Transport i mobilność miejska wyzwania dla miast dr Aneta Pluta-Zaremba Konferencja Plany Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (ang. SUMP) kluczem do pozyskiwania środków europejskich Płock, 11 czerwca 2015
ZARZĄDZANIE MARKĄ. Doradztwo i outsourcing
ZARZĄDZANIE MARKĄ Doradztwo i outsourcing Pomagamy zwiększać wartość marek i maksymalizować zysk. Prowadzimy projekty w zakresie szeroko rozumianego doskonalenia organizacji i wzmacniania wartości marki:
Komputerowa optymalizacja sieci logistycznych
Wykład 1 Komputerowa optymalizacja sieci logistycznych Dr inż. Adam Deptuła POLITECHNIKA OPOLSKA Katedra Inżynierii Wiedzy Komputerowa Optymalizacja Sieci Logistycznych LOGISTYKA TRANSPORT proces transportowy
Dr Mirosław Antonowicz POZNAŃ 2015
Dr Mirosław Antonowicz POZNAŃ 2015 Profil jednostki, specjalizacja, obszary badawcze Niepubliczna szkoła wyższa o szerokim profilu biznesowym, posiadającą pełne uprawnienia akademickie. Założona w 1993
Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat
Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Autor: Marcin Kłak Wstęp Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych 1.1. Rola i znaczenie wiedzy 1.1.1. Pojęcia i definicje
Przedmowa 13. Wstęp 15. Podziękowania 17. Podziękowania od wydawcy 19. Jak korzystać z ksiąŝki 21
Zarządzanie logistyką /Alan Harrison, Remko van Hoek. Warszawa, 2010 Spis treści Przedmowa 13 Wstęp 15 Podziękowania 17 Podziękowania od wydawcy 19 Jak korzystać z ksiąŝki 21 Układ ksiąŝki 25 Część 1.
www.e-bit.edu.pl Cennik szkoleń e-learning 2015 rok
www.e-bit.edu.pl Cennik szkoleń e-learning 2015 rok LOGISTYKA ZARZĄDZANIE ZAPASAMI Podstawowe problemy zarządzania zapasami Popyt Poziom obsługi klienta Zapas zabezpieczający Podstawowe systemy uzupełniania
Ocena sytuacji w transporcie krajowym i międzynarodowym z punktu widzenia operatora logistycznego
Logistyka na 5 Ocena sytuacji w transporcie krajowym i międzynarodowym z punktu widzenia operatora logistycznego Schenker Sp. z o.o. Andrzej Wierzbicki Konferencja: Polski transport drogowy 1.03.2013 Agenda
Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie
Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach Kielce czerwiec 2010 1 Spis treści Wstęp 7 Rozdział
KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: ROZ-L2-57
(pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: SYSTEMY I PROCESY LOGISTYCZNE W ŁAŃCUCHU DOSTAW STUDIA PRZYPADKU 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2015/2016 2. Kod przedmiotu: ROZ-L2-57
Zarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie
Zarządzanie logistyką w przedsiębiorstwie Cele szkolenia Zasadniczym celem szkolenia jest rozpracowanie struktury organizacyjnej odpowiedzialnej za organizację procesów zaopatrzeniowo - dystrybucyjnych,
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia stacjonarne II stopnia Kierunek Zarządzanie Specjalność LOGISTYKA W BIZNESIE
Kierunek Zarządzanie Specjalność LOGISTYKA W BIZNESIE Profil Absolwenta zna podstawowe pojęcia, metody i techniki z zakresu logistyki potrafi identyfikować, analizować i diagnozować istniejące rozwiązania
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym. prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik /2018
Proces tworzenia wartości w łańcuchu logistycznym prof. PŁ dr hab. inż. Andrzej Szymonik www.gen-prof.pl 2017/2018 Proces Proces def: 1. Uporządkowany w czasie ciąg zmian i stanów zachodzących po sobie.
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Transport i logistyka międzynarodowa Rok akademicki: 2014/2015 Kod: ZZIP-2-205-ZL-n Punkty ECTS: 3 Wydział: Zarządzania Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Specjalność: Zarządzanie
Wykaz prac złożonych do druku, przyjętych do druku lub opublikowanych w wyniku realizacji projektu
Wykaz prac złożonych do druku, przyjętych do druku lub opublikowanych w wyniku realizacji projektu Publikacje w czasopismach Podstawy teoretyczne sieci 43 2013 47-58 brak https://ekonom.ug.edu.pl/web/download.php?openfile=1181
Praca dyplomowa Analiza systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach w województwie Podkarpackim
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie Praca dyplomowa Analiza systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach w województwie Podkarpackim Autor: Alicja Czekańska Opiekun
Przegląd problemów doskonalenia systemów zarządzania przedsiębiorstwem
Przegląd problemów doskonalenia systemów zarządzania przedsiębiorstwem Przegląd problemów doskonalenia systemów zarządzania przedsiębiorstwem pod redakcją Adama Stabryły Kraków 2011 Książka jest rezultatem
Logistyka Wykłady. Warunki zaliczenia. Egzamin!!!! Test jednokrotnego wyboru Termin 0 ostanie zajęcia 1/06/2017
Logistyka Wykłady dr. inż. Karolina Werner-Lewandowska Karolina.Werner@put.poznan.pl Pok. 110A Warunki zaliczenia Egzamin!!!! Test jednokrotnego wyboru Termin 0 ostanie zajęcia 1/06/2017 Termin I w sesji
Ekonomia biznesu i doradztwo gospodarcze (II stopień) Opiekun specjalności dr hab. Małgorzata Markowska, prof. UE
Ekonomia biznesu i doradztwo gospodarcze (II stopień) Opiekun specjalności dr hab. Małgorzata Markowska, prof. UE Ekonomia biznesu i doradztwo gospodarcze (II stopień) II rok studia II stopnia Semestr
MODEL EFEKTYWNEJ OBSŁUGI KLIENTA Paweł ŚLASKI
Systemy Logistyczne Wojsk nr 38/2012 MODEL EFEKTYWNEJ OBSŁUGI KLIENTA Paweł ŚLASKI Instytut Logistyki, Wydział Mechaniczny WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Streszczenie. W artykule przedstawiono model efektywnej
Budowanie przewagi konkurencyjnej Istota, metody, techniki
Budowanie przewagi konkurencyjnej Istota, metody, techniki Opracowanie: Aneta Stosik Nowoczesna organizacja Elastyczna (zdolna do przystosowania się do potrzeb) wg P. Druckera Dynamiczna (Mająca umiejętność
LOGISTYKA I-go STOPNIA
Lp. LOGISTYKA I-go STOPNIA Przedmioty ogólne 1 Podstawy zarządzania 2 Podstawy ekonomii 3 Inżynieria systemów i analiza systemowa 4 Elementy prawa 5 Etyka zawodowa 6 Matematyka 7 Podstawy marketingu 8