UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BIOLOGICZNO CHEMICZNY. Joanna Kotyńska
|
|
- Zbigniew Kasprzak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU WYDZIAŁ BIOLOGICZNO CHEMICZNY Joanna Kotyńska RÓWNOWAGI ADSORPCYJNE POMIĘDZY BŁONĄ LIPOSOMALNĄ A JONAMI ELEKTROLITU O RÓŻNEJ WARTOŚCIOWOŚCI (streszczenie) Praca doktorska wykonana w Zakładzie Elektrochemii Instytutu Chemii Uniwersytetu w Białymstoku Promotor pracy: prof. dr hab. Zbigniew A. Figaszewski Recenzenci pracy: prof. dr hab. Paweł Krysiński (Uniwersytet Warszawski) dr hab. Tadeusz Krogulec, prof. UwB Białystok 2012
2 Błony biologiczne to dynamiczne, wieloskładnikowe struktury, obecne we wszystkich znanych układach biologicznych zdolnych do samodzielnej egzystencji. Ogrywają one znaczącą rolę w wielu procesach decydujących o funkcjonowaniu organizmu żywego, a zatem w prawidłowym metabolizmie jak i jego patologicznych zmianach. Błona biologiczna* Złożoność strukturalna błon biologicznych decyduje o trudności z jaką wiąże się bezpośrednie badanie ich funkcji oraz właściwości fizykochemicznych. Dlatego też, obok eksperymentów na błonach naturalnych, prowadzone są badania na błonach sztucznie konstruowanych - monowarstwach oraz dwuwarstwach lipidowych (płaskich i liposomach). Większość przedstawionych w rozprawie eksperymentów przeprowadzono przy użyciu liposomów jako materiału badawczego. Liposom** * Według: ** Według: 1
3 Powierzchnia błon biologicznych, z uwagi na obecność ugrupowań obdarzonych ładunkiem elektrycznym (-PO (-), -COO (-), -N (+) H 3,...), jest silnie zjonizowana. Dlatego też możliwa jest na niej adsorpcja wielu różnych substancji obecnych w środowisku zewnętrznym. Szczególne znaczenie, z punktu widzenia funkcjonowania komórki, ma adsorpcja jonów elektrolitu. Powstające na granicy faz błona/roztwór równowagi adsorpcyjne nie tylko wpływają na właściwości fizykochemiczne i elektryczne błon, ale także są istotne dla przebiegu wielu procesów związanych z błoną, takich jak np. transport. Wszystko to sprawia, iż zmienia się funkcjonowanie błon. Fakt ten ma ważne fizjologiczne konsekwencje - wszelkie bowiem procesy zachodzące na poziomie błon przekładają się na funkcjonowanie komórki, a tym samym na funkcjonowanie całego żywego organizmu. Głównym celem rozprawy było zbadanie równowag adsorpcyjnych pomiędzy błonami liposomalnymi a jonami obecnymi w roztworze elektrolitu. Zagadnienie to potraktowano w pracy bardzo szeroko. W oparciu o wyniki pomiarów ruchliwości elektroforetycznej liposomów poddanych działaniu wybranych jonów (jedno- i trójwartościowych) prześledzono, powstałe na skutek adsorpcji tych jonów, zmiany ładunku powierzchniowego badanych błon. Szczególnie istotna dla zrozumienia zjawisk zachodzących na powierzchni błony jest ich ilościowa ocena, niezbędna dla pełnej interpretacji badanych zjawisk. Oceny tej dokonano poprzez opracowanie, korzystając z prostych zależności matematycznych, modeli teoretycznych odnoszących się do ilościowego opisu rozważanych równowag. Rozprawa w części literaturowej przedstawia podstawowe wiadomości na temat błon biologicznych oraz liposomów. Omówiono główne składniki błon biologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem lipidów - ich budowy i wybranych właściwości. Opisano strukturę i podział liposomów oraz przybliżono metody ich otrzymywania. Scharakteryzowano wybrane właściwości elektryczne błon biologicznych, w tym ładunek powierzchniowy. Przedstawiono przegląd literatury dotyczącej adsorpcji jonów o różnej wartościowości na powierzchni błon lipidowych. Przesłanką dla zaprezentowania dotychczasowych osiągnięć w tym temacie było zarówno wprowadzenie czytelnika w problematykę pracy, jak również pokazanie kontekstu podjętych badań. Szczególnie dużo miejsca praca poświęca adsorpcji wybranych jednowartościowych jonów elektrolitu na powierzchni błon liposomalnych. W pierwszej grupie badań analizie poddano liposomy zarówno jednoskładnikowe zbudowane z: fosfatydylocholiny, sfingomieliny, fosfatydyloseryny, jak i dwuskładnikowe: fosfatydylocholina- -fosfatydyloseryna, fosfatydylocholina-fosfatydyloglicerol, fosfatydylocholina-difosfatydylo- 2
4 -glicerol oraz fosfatydylocholina-decyloamina. Jednym z składników błon dwuskładnikowych była w każdym przypadku fosfatydylocholina. Wybór tego lipidu podyktowany był faktem, iż formuje on trwałe struktury do których można w prosty sposób wbudowywać inne składniki. Jako roztworu elektrolitu w tej grupie badań użyto roztworu chlorku sodu o stężeniu mol dm -3. Rozważono istnienie, oprócz równowag kwasowo - zasadowych, równowag związanych z adsorpcją na błonie pozostałych jonów obecnych w roztworze (sodowych i chlorkowych). Ponieważ liczba równowag tworzonych przez grupy funkcyjne z jonami jednowartościowymi determinowana jest liczbą grup ujemnych i dodatnich na powierzchni danej błony, dlatego też zaproponowano modele o czterech, sześciu i ośmiu równowagach. Wyprowadzono równania pozwalające na wyznaczenie, w oparciu o wartości doświadczalne, wartości teoretycznych powierzchniowej gęstości ładunku badanych błon. Równania te umożliwiają również wyznaczenie wartości stałych asocjacji grup funkcyjnych badanych lipidów błonowych z jonami: wodorowymi, wodorotlenowymi, sodowymi i chlorkowymi. Dla wszystkich analizowanych błon jednoskładnikowych i większości błon dwuskładnikowych uzyskano satysfakcjonującą zgodność wyników doświadczalnych z danymi teoretycznymi. Pozwoliło to na wyciągnięcie wniosku o poprawności zaproponowanych modeli opisujących oddziaływania jonów jednowartościowych z badanymi błonami. Jedynie dla błony o składzie fosfatydylocholina-decyloamina zaobserwowano rozbieżności w zakresie niskich wartości ph. Świadczy to o tym, iż model (o sześciu równowagach) - za pomocą którego opisano ten układ - nie charakteryzuje go w sposób zadowalający. Na tej podstawie wysunięto tezę o występowaniu oddziaływań pomiędzy fosfatydylocholiną a decyloaminą w błonie. W oparciu o wyznaczone wartości stałych asocjacji grup funkcyjnych badanych lipidów z jonami elektrolitu wykazano, że adsorpcja jonów sodowych i chlorkowych na błonie liposomalnej jest znacznie słabsza niż jonów wodorowych i wodorotlenowych. Dodatkowo przeprowadzono obliczenia stopnia pokrycia powierzchni badanych błon jonami elektrolitu. Uzyskane dane pozwoliły na stwierdzenie, iż asocjacja jonów sodowych i chlorkowych z błoną pomimo tego, iż wyraźnie słabsza niż jonów wodorowych i wodorotlenowych, to jest jednak na tyle istotna, iż konieczne jest jej uwzględnienie przy rozpatrywaniu i interpretacji zjawisk zachodzących na powierzchni błony. Dla wszystkich badanych błon dwuskładnikowych wykazano ponadto, zgodnie z oczekiwaniem, iż ładunek powierzchniowy błony w istotnym stopniu zależy od jej składu lipidowego. 3
5 δ [C m -2 ] 0,025 0,020 0,015 0,010 0,005 0,000-0, ph -0,010-0,015-0, Powierzchniowa gęstość ładunku błony liposomalnej uformowanej z fosfatydylocholiny w funkcji ph (punkty wartości eksperymentalne, linia ciągła - krzywa teoretyczna). W drugiej grupie eksperymentów dotyczących adsorpcji jonów jednowartościowych z błoną liposomalną przeanalizowano wpływ kationów litu, potasu i cezu. Przedmiotem badań była błona fosfatydylocholinowa solwatowana w roztworach chlorków tych metali. Dobór roztworów elektrolitów podyktowany był faktem, iż w literaturze niewiele jest danych dotyczących wpływu jaki wywierają inne, poza sodem, kationy alkaliczne na błony lipidowe. Szczególnie zaskakujące jest to w przypadku potasu, którego znaczenie fizjologiczne jest porównywalne do roli jaką w organizmie żywym odgrywa sód. Wyniki przeprowadzonego eksperymentu wykazały brak zauważalnych różnic w wartościach ładunku powierzchniowego błon w obecności chlorków sodu, potasu i cezu; jedynie dane otrzymane dla chlorku litu różnią się od pozostałych. Na tej podstawie wysunięto wniosek o największym spośród analizowanych kationów powinowactwie kationu litu z błoną fosfatydylocholinową. Wyznaczone, w oparciu o model o czterech równowagach adsorpcyjnych, wartości teoretyczne ładunku powierzchniowego badanych błon oraz wartości stałych asocjacji grup fosforanowej i trimetyloamoniowej fosfatydylocholiny z jonami badanych elektrolitów, potwierdziły tezę o najsilniejszej adsorpcji jonów litu. 4
6 elektrolit stała asocjacji [m 3 mol -1 ] K AH K BOH K AX K BCl LiCl 1.22E E E E-01 NaCl 7.17E E E E-02 KCl 7.70E E E E-02 CsCl 4.66E E E E-02 Stałe asocjacji grup funkcyjnych fosfatydylocholiny, z jonami Li +, Na +, K +, Cs + Cl -, H +, OH - (A - - grupa PO (-), B + - grupa N (+) (CH 3 ) 3 fosfatydylocholiny X + Li +, Na +, K +, Cs + ). W układach biologicznych znajdują się jednak nie tylko jony jednowartościowe, ale również dwu- i trójwartościowe. Fakt ten zdecydował o potrzebie rozszerzenia realizowanej w pracy tematyki badawczej o aspekt związany z asocjacją jonów wielowartościowych do błon lipidowych. Siła oddziaływania jonów z błoną wzrasta wraz z ładunkiem jonu, a zatem największe powinowactwo z grupami funkcyjnymi składników błonowych wykazują jony trójwartościowe. Dlatego też to jony trójwartościowe zostały wybrane do badań. Przeanalizowano wpływ jonów glinu, indu i lantanu na ładunek powierzchniowy fosfatydylocholinowych błon liposomalnych. Pomiary ruchliwości wykonano w funkcji ph roztworów elektrolitów, dla różnych ich stężeń. Zaproponowano matematyczny opis równowag związanych z adsorpcją jonów trójwartościowych na błonie. Wykazano jednak, iż duża liczba równowag, jaka występuje w analizowanym układzie, znacznie komplikuje rozważany model i uniemożliwia wyznaczenie parametrów charakteryzujących dany model. Dlatego też w tym przypadku ograniczono się jedynie do przedstawienia wniosków, jakie wyciągnięto na podstawie wyników doświadczalnych. Nakreślono także dalszy kierunek prac teoretycznych nad badanym układem równowag; jest to bowiem niezbędne dla dokonania pełnej interpretacji zmian spowodowanych oddziaływaniem jonów trójwartościowych na błonę lipidową. Ostatnią grupę eksperymentów, których wyniki zamieszczono w pracy, stanowiły badania erytrocytów i płytek krwi człowieka. Przeanalizowano wpływ jaki wywiera lek przeciwpłytkowy (Plavix), środek kontrastowy stosowany w ultrasonografii (SonoVue) oraz proces fizjologiczny (śmierć nagła gwałtowna) na powierzchniową gęstość ładunku błon 5
7 komórek naturalnych. Przebieg ściśle kontrolowanych w organizmie procesów ulega bowiem zasadniczym zmianom pod wpływem działania zarówno różnych czynników toksycznych, jak również w stanach fizjologicznych i patologicznych organizmu. Wszelkie nieprawidłowości w funkcjonowaniu komórki przekładają się na działanie błony komórkowej, a zatem wpływają m.in. na jej właściwości fizykochemiczne, np. na ładunek powierzchniowy. Ponieważ parametr ten zależy od składu danej błony, jakiekolwiek zmiany w ilości i jakości naładowanych grup funkcyjnych na jej powierzchni pociągają za sobą zmiany w wartości ładunku powierzchniowego, wpływając tym samym na równowagi pomiędzy błoną a środowiskiem. Zamierzeniem tych badań było, obok oceny wpływu wyżej wymienionych czynników na błonę komórkową człowieka, także pokazanie aplikacyjności badań dokonanych na błonach liposomalnych, a ściślej wykazanie użyteczności rozważań teoretycznych przeprowadzonych w odniesieniu do liposomów dla analizy oddziaływań występujących pomiędzy błoną naturalną a środowiskiem. Wyznaczono wartości parametrów charakteryzujących równowagi zachodzące w błonach naturalnych: sumaryczne stężenia powierzchniowe grup kwasowych i zasadowych oraz uśrednione stałe asocjacji grup kwasowych z jonami wodorowymi i zasadowych z jonami wodorotlenowymi. Możliwe to było dopiero po przyjęciu, iż wartości stałych asocjacji grup kwasowych i zasadowych z jonami odpowiednio: sodowymi i chlorkowymi są identyczne jak te obliczone dla liposomów fosfatydylocholinowych. W oparciu o uzyskane dane doświadczalne i teoretyczne omówiono i oceniono wpływ SonoVue oraz śmierci nagłej gwałtownej na błonę komórkową erytrocytów i płytek krwi człowieka. Wykazano także użyteczność metody elektroforetycznej do badań oddziaływań pomiędzy błoną liposomalną a lekiem Plavix. Podsumowując, badania przeprowadzone przeze mnie zarówno na błonach liposomalnych, jak i naturalnych mogą mieć znaczenie praktyczne, a uzyskane wyniki mogą przyczynić się do głębszego zrozumienia zjawisk zachodzących przy udziale błon biologicznych w żywej komórce. 6
Praca została przedstawiona jako rozprawa doktorska Radzie Wydziału Biologiczno- Chemicznego Uniwersytetu w Białymstoku.
Prof. dr hab. Paweł Krysiński Pracownia Elektrochemii Wydział Chemii Uniwersytet Warszawski 02-093 Warszawa, Pasteura 1 Tel: (+4822) 8220211, wewn. 389 E-mail: pakrys@chem.uw.edu.pl Fax: (+4822) 8225996
Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph
Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą
Mechanizm działania buforów *
Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Rzeszów, 16 kwietnia, 2018 r. RECENZJA
Rzeszów, 16 kwietnia, 2018 r. RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr inż. Agaty PRZEWŁOCKIEJ pt.: Biosorpcjne usuwanie mieszaniny jonów Ni(II), Pb(II) oraz Zn(II) z roztworu wodnego przy zastosowaniu złoża
6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity
6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat pomiarów elektrofizjologicznych żywych komórek metodą Patch
Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga
Wymagania programowe na poszczególne oceny. Chemia Kl.2. I. Kwasy
Wymagania programowe na poszczególne oceny Chemia Kl.2 I. Kwasy Ocena dopuszczająca zna zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje elektrolit, nieelektrolit wyjaśnia pojęcie wskaźnika i wymienia
Zasady oceniania z chemii w klasie II w roku szkolnym 2015/2016. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra
Zasady oceniania z chemii w klasie II w roku szkolnym 2015/2016 I. Kwasy wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik
HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE
CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od
dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane
Roztwory elekreolitów
Imię i nazwisko:... Roztwory elekreolitów Zadanie 1. (2pkt) W teorii Brönsteda sprzężoną parą kwas-zasada nazywa się układ złożony z kwasu oraz zasady, która powstaje z tego kwasu przez odłączenie protonu.
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. CHEMIA klasa II.
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych CHEMIA klasa II Oceny śródroczne: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: -wymienia zasady bhp
Inżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Zad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy.
Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum Stopień celujący mogą otrzymać uczniowie, którzy spełniają kryteria na stopień bardzo dobry oraz: Omawiają przemysłową metodę otrzymywania kwasu
V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły
V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I...... Imię i nazwisko ucznia ilość pkt.... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły... maksymalna ilość punk. 33 Imię
Związki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ]
Wymagania programowe na poszczególne oceny IV. Kwasy Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [1 + 2 + 3] [1 + 2 + 3 + 4] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II
Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra
Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Chemia - B udownictwo WS TiP
Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces
Badanie oddziaływań związków biologicznie aktywnych z modelowymi membranami lipidowymi
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ CHEMII STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Badanie oddziaływań związków biologicznie aktywnych z modelowymi membranami lipidowymi Marcelina Gorczyca Promotorzy:
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
Transport przez błony
Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej
Spis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5
Równowagi jonowe - ph roztworu
Równowagi jonowe - ph roztworu Kwasy, zasady i sole nazywa się elektrolitami, ponieważ przewodzą prąd elektryczny, zarówno w wodnych roztworach, jak i w stanie stopionym (sole). Nie wszystkie wodne roztwory
Miareczkowanie alkacymetryczne Coca-Coli i soków owocowych
Mariusz Pietrzak - UW, Piotr Bernatowicz - UW - (KCh 3/92) Miareczkowanie alkacymetryczne Coca-Coli i soków owocowych Miareczkowanie jest jedną z podstawowych czynności laboratoryjnych. Polega ono na dodawaniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020
Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.
H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3,
Wymagania programowe z chemii dla klasy drugiej (na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy drugiej gimnazjum Chemia Nowej Ery). Wyróżnione wymagania
Kryteria oceniania z chemii dla klasy drugiej DLA UCZNIÓW Z OBOWIĄZKIEM DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH
Kryteria oceniania z chemii dla klasy drugiej DLA UCZNIÓW Z OBOWIĄZKIEM DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH (na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4
Sole 1. Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań: Sole to związki, które dysocjują w wodzie na kationy/aniony metali oraz kationy/ aniony reszt kwasowych. W temperaturze pokojowej mają stały/ ciekły stan skupienia
Chemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii
Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu
Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
1 Hydroliza soli. Hydroliza soli 1
Hydroliza soli 1 1 Hydroliza soli Niektóre sole, rozpuszczone w wodzie, reagują z cząsteczkami rozpuszczalnika. Reakcja ta nosi miano hydrolizy. Reakcję hydrolizy soli o wzorze BA, można schematycznie
relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach
Przedmiot CHEMIA Kierunek: Transport (studia stacjonarne) I rok TEMATY WYKŁADÓW 15 godzin Warunek zaliczenia wykłady: TEMATY LABORATORIÓW 15 godzin
Program zajęć: Przedmiot CHEMIA Kierunek: Transport (studia stacjonarne) I rok Wykładowca: dr Jolanta Piekut, mgr Marta Matusiewicz Zaliczenie przedmiotu: zaliczenie z oceną TEMATY WYKŁADÓW 15 godzin 1.
Kryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Beata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ
Beata Mendak fakultety z chemii II tura Test rozwiązywany na zajęciach wymaga powtórzenia stężenia procentowego i rozpuszczalności. Podaję również pytania do naszej zaplanowanej wcześniej MEGA POWTÓRKI
MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II
MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II 1. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neuronów zawartych w następujących atomach: a), b) 2. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neutronów zawartych w
TEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM
TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.
Chemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyi i Ochrony Środowisa Studia stacjonarne, Ro I, Semestr zimowy 01/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewsi e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 atedra Fizyochemii
EWA PIĘTA. Streszczenie pracy doktorskiej
EWA PIĘTA Spektroskopowa analiza struktur molekularnych i procesu adsorpcji fosfinowych pochodnych pirydyny, potencjalnych inhibitorów aminopeptydazy N Streszczenie pracy doktorskiej wykonanej na Wydziale
KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:
KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,
Wewnętrzna budowa materii
Atom i układ okresowy Wewnętrzna budowa materii Atom jest zbudowany z jądra atomowego oraz krążących wokół niego elektronów. Na jądro atomowe składają się protony oraz neutrony, zwane wspólnie nukleonami.
Karta modułu/przedmiotu
Karta modułu/przedmiotu Informacje ogólne o module/przedmiocie 1. Kierunek studiów: Analityka Medyczna 2. Poziom kształcenia: jednolite studia magisterskie 3. Forma studiów: stacjonarne 4. Rok: II 5. Semestr:
LABORATORIUM Z PODSTAW BIOFIZYKI ĆWICZENIE NR 4 1. CEL ĆWICZENIA
1. CEL ĆWICZENIA Pomiar potencjału dyfuzyjnego roztworów o różnych stężeniach jonów oddzielonych membranami: półprzepuszczalną i jonoselektywną w funkcji ich stężenia. Wykorzystanie równania Nernsta do
Spis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Badanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Badanie oddziaływania polihistydynowych cyklopeptydów z jonami Cu 2+ i Zn 2+ w aspekcie projektowania mimetyków SOD Aleksandra Kotynia PRACA DOKTORSKA
KONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Politechnika Gdańska Wydział Chemiczny. Katedra Technologii Chemicznej
Politechnika Gdańska Wydział Chemiczny Katedra Technologii Chemicznej Bezpieczeństwo środowiskowe Sorpcyjne właściwości gleb Przygotował: dr inż. Andrzej P. Nowak Gleba, czyli pedosfera, jest naturalnym
Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania
Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a Zadania I prawo Faraday a Masa substancji wydzielonej na elektrodach podczas elektrolizy jest proporcjonalna do natężenia prądu i czasu trwania elektrolizy q
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I
Związki manganu i manganometria AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA 1. Spośród podanych grup wybierz tą, w której wszystkie związki lub jony można oznaczyć metodą manganometryczną: Odp. C 2 O 4 2-, H 2 O 2, Sn
STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.
STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań
Wymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]
Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia
Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa
Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa JS Skala ph Skala ph ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Skala ta jest oparta na aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II. Ocena Semestr I Semestr II
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II Ocena Semestr I Semestr II Wymagania konieczne( ocena dopuszczająca ) - zna treść prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego - potrafi
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.
Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych
Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum
1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1
Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1 1 Stała dysocjacji Słabe kwasy i zasady nie ulegają całkowicie reakcji dysocjacji elektrolitycznej. Oznacza to, że są słabymi elektrolitami. Najczęściej używanym
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):
Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej ) Wymagania i kryteria
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY
Kod ucznia MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów szkół podstawowych 24 października 2018 r. Etap I (szkolny) Wypełnia Komisja Etapu Szkolnego Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 Maksymalna liczba 1 2 1 6 4 9 2 Liczba
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
Kuratorium Oświaty w Lublinie Kod ucznia KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, witaj na I etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję
Fizjologia nauka o czynności żywego organizmu
nauka o czynności żywego organizmu Stanowi zbiór praw, jakim podlega cały organizm oraz poszczególne jego układy, narządy, tkanki i komórki prawa rządzące żywym organizmem są wykrywane doświadczalnie określają
Eksperyment laboratoryjny, burza mózgów, pogadanka, praca z całym zespołem, praca w grupach, praca indywidualna.
Hydroliza soli 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: istotę reakcji hydrolizy, pojęcia: hydroliza kationowa i hydroliza anionowa. Uczeń wie: które sole ulegają hydrolizie, które sole nie ulegają hydrolizie.
a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...
Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4
Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
1 Kinetyka reakcji chemicznych
Podstawy obliczeń chemicznych 1 1 Kinetyka reakcji chemicznych Szybkość reakcji chemicznej definiuje się jako ubytek stężenia substratu lub wzrost stężenia produktu w jednostce czasu. ν = c [ ] 2 c 1 mol
Materiał diagnostyczny poziom rozszerzony Kryteria oceniania model odpowiedzi
Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi niezgodne z poleceniem ( nie na temat) są traktowane jako brak odpowiedzi.
imię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 24 stycznia 2018 r. zawody II stopnia (rejonowe)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 24 stycznia 2018 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2012/2013 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2012/2013 eliminacje rejonowe Zadanie
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów Chemia ogólna i nieorganiczna
CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Chemia I Semestr I (1 )
1/ 6 Inżyniera Materiałowa Chemia I Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Maciej Walewski. 2/ 6 Wykład Program 1. Atomy i cząsteczki: Materia, masa, energia. Cząstki elementarne. Atom,
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie
POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII DLA KLASY II. mgr Marta Warecka Lenart
WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z CHEMII DLA KLASY II mgr Marta Warecka Lenart (program nauczania chemii Chemia Nowej Ery autorstwa T.Kulawik i M.Litwin) Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który w 75%
WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 9 MARCA 2018 R.
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 9 MARCA 2018 R. 1. Test konkursowy zawiera 12 zadań. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Sprawdź, czy
Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody