Śruta rzepakowa, podstawowe krajowe źródło białka paszowego możliwe kierunki badań nad poprawą jej jakości

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Śruta rzepakowa, podstawowe krajowe źródło białka paszowego możliwe kierunki badań nad poprawą jej jakości"

Stanisława Czajkowska
7 lat temu
Przeglądów:

Śruta rzepakowa, podstawowe krajowe źródło białka paszowego możliwe kierunki badań nad poprawą jej jakości mgr inż. Kinga Gołębiewska, prof. dr hab.

1 Śruta rzepakowa, podstawowe krajowe źródło białka paszowego możliwe kierunki badań nad poprawą jej jakości mgr inż. Kinga Gołębiewska, prof. dr hab. Danuta Boros Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB, Radzików Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych NAUKA DLA HODOWLI I NASIENNICTWA ROŚLIN UPRAWNYCH ZAKOPANE, r

2 Rynek drobiu w Polsce produkcja, handel zagraniczny i spożycie **prognoza Źródło: Biuletyn Informacyjny ARR, nr 4/2016

3 Od 2014 roku Polska jest liderem w UE pod względem produkcji mięsa drobiowego

4 Krajowe zużycie wysokobiałkowych surowców paszowych (mln. ton) 2,5 2,0 4,0 3,8 3,6 3,4 3,2 3,0 2011/ / / / / /17* słonecznikowa rzepakowa sojowa 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Nasiona strączkowe Mączka rybna Śruty nasion oleistych 2011/ / / / / /17* * prognoza 1,5 1,0 0,5 0,0 * 2011/ / / / / /17* Źródło: Rynek Pasz, wrzesień 2016

2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 śr.

5 Ceny śrut oleistych na rynku światowym (USD/t) 600 słonecznikowa rzepakowa sojowa / / / / / /16 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 śr.soj/śr.rzep śr.soj/śr.słon 0,8 2010/ / / / / /16

6 Wykorzystanie i pokrycie surowców wysokobiałkowych w Polsce (sezon 2015/16) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Krajowe pokrycie Krajowe wykorzystanie pozostałe śr. słonecznikowa śr. sojowa deficyt nasiona strączkowe mączka rybna śr. rzepakowa

7 Niebezpieczeństwo zależności od importu

8 Cele UE i Polski Max 50% udziału importu białka do Europy Polska poprzez zwiększenie udziału rodzimych roślin wysokobiałkowych

9 Zakaz stosowania pasz GMO został wpisany do ustawy o paszach z 2006r.- miał wejść w życie od 2008 r. Termin ten był przesuwany trzykrotnie: 1 stycznia 2013r., 1 stycznia 2017r., 1 stycznia 2019r. na podstawie ustawy z dnia 4 listopada 2016r.

10 Ile czasu potrzeba, aby znaleźć alternatywę dla importowanej, genetycznie modyfikowanej soi?

11 Poekstrakcyjna śruta rzepakowa (PSR) Dostępna w dużych, jednolitych partiach (1,42 mln ton w 2015 roku) Efekty ekonomiczne - 1 kg białka pochodzącego ze śruty rzepakowej ok zł, ze śruty sojowej ok zł Produkowana lokalnie (bezpieczeństwo dostaw)

12 Białko rzepaku Bogaty skład aminokwasowy Charakteryzuje się znacznym udziałem lizyny, aminokwasów siarkowych, treoniny i tryptofanu, których brakuje w roślinach strączkowych i zbożach, głównych komponentach mieszanek paszowych Dobrze uzupełnia się z białkiem roślin strączkowych oraz białkiem ziarna zbóż

13 Białko rzepaku Napina albuminy o masie cząsteczkowej kda Krucyferyna globuliny o masie cząsteczkowej 300 kda

14 Bariery żywieniowe PSR Kwas erukowy odmiany bezerukowe, poniżej 1% Glukozynolany polskie odmiany poniżej 15µM glukozynolanów/g nasion Jantar r.

15 Białko rzepaku Dostępność tego cennego składnika dla zwierząt monogastrycznych jest ograniczona. Część białka rzepaku jest silnie związana z włóknem pokarmowym, tworząc kompleksy, które nie ulegają trawieniu enzymatycznemu.

16 Bariery żywieniowe PSR Kwas erukowy odmiany bezerukowe, poniżej 1% Glukozynolany polskie odmiany poniżej 15µM glukozynolanów/g nasion Włókno pokarmowe linie żółtonasienne, o obniżonej zawartości włókna 000

17 Formy żółtonasienne + wartość paszowa PSR - udział łuski w masie nasion - okrywa nasienna - włókno pokarmowe - ligniny + białko i tłuszcz

18 Zawartość składników odżywczych w PSR i SBM Lp. Linia Energia brutto [kcal/kg sm] Lipidy resztkowe [%sm] Białko Składniki mineralne Sacharoza [%smbtł] / ,3 46,8 8,2 10, /3i/ ,4 48,7 8,9 8, /6i/ ,2 45,8 8,0 8,5 4 Konkret ,0 40,3 7,5 8,6 5 Brandy ,5 38,9 8,6 8,7 6 Monolit ,0 38,7 7,9 8,9 7 SBM ,9 52,7 7,5 7,4 SBM - przemysłowa śruta sojowa

19 Zawartość włókna pokarmowego w PSR i SBM (%smbtł) Lignina Kwasy uronowe Nieskrobiowe polisacharydy Oligocukry / /3i/ /6i/14 Konkret Brandy Monolit SBM

Doświadczenia bilansowe na rosnących szczurach, przeprowadzone przez zespół SPOJPR, wykazały, że strawność białka śrut żółtonasiennych nie różniła się istotnie od strawności tego składnika w śrucie o

20 Doświadczenia bilansowe na rosnących szczurach, przeprowadzone przez zespół SPOJPR, wykazały, że strawność białka śrut żółtonasiennych nie różniła się istotnie od strawności tego składnika w śrucie o czarnej barwie nasion i była istotnie niższa od strawności białka śruty sojowej. Wyniki badań uzyskane przez inne zespoły badawcze (Smulikowska i 2008; Nayachoti i in., 2011), na postawie przeprowadzonych doświadczeń na kurczętach i rosnących świniach również potwierdziły, że obniżony poziom włókna nie zawsze był związany z poprawą wartości pokarmowej śruty.

21 Zawartość polifenoli ogółem i tanin skodensowanych w PSR i SBM Lp. Linia Taniny skondens. (mgkat/100g smbtł śruty) TPC [mg/g smbtł śruty] / , /3i/ , /6i/ ,7 4 Konkret ,8 5 Brandy ,2 6 Monolit ,9 7 SBM 21 2,0 SBM-przemysłowa śruta sojowa; TPC-zawartość polifenoli ogółem

22 Średnia zawartość różnych rodzajów włókna pokarmowego w PSR i SBM (%smbtł) linie żółtonasienne odmiany czarnonasienne SBM ADF NDF TDF DF Uppsala ADF-kwaśne włókno detergentowe; NDF-neutralne włókno detergentowe; TDF-włókno wg Asp

23 Średnie zawartości białka związanego z włóknem [%białka ogólnego] ADF-kwaśne włókno detergentowe; NDF-neutralne włókno detergentowe; TDF-włókno wg Asp

24 Zawartość niestrawialnego kompleksu glikoproteinowego w PSR i SBM (%smbtł)

25 Białko z rzepaku w żywieniu zwierząt Badania nad wyjaśnieniem przyczyn niższej wartości odżywczej śruty rzepakowej w stosunku do śruty sojowej wymagają kontynuacji Problem częściowo tkwi najprawdopodobniej w samym białku i w kompleksach białkowopolisacharydowych, a nie tylko w ilości włókna Inne składniki śruty obniżające strawność białka (kwas fitynowy, polifenole) Dodatek enzymów degradujących glikoproteiny Frakcjonowanie śruty w celu uzyskania frakcji o zwiększonej zawartości białka i zredukowanej ilości substancji obniżających jego strawność wysokiej czystości izolaty i koncentraty białkowe

w napojach, pieczywie, makaronach, batonach czy deserach proteinowych);

26 Białko z rzepaku w żywieniu ludzi Wzrost zapotrzebowania na proteiny pochodzenia roślinnego Alternatywa dla białka zwierzęcego i sojowego (np. w napojach, pieczywie, makaronach, batonach czy deserach proteinowych); emulgowanie, tworzenie żelu, zagęszczanie Napina zastosowanie w żywności dla wegan

27 Izolaty białka rzepaku z PSR Pilot Pflanzenöltechnologie Magdeburg e.v. Protein Mix, Cruciferin, Napin BurconNutrascience Puratein (gł. krucyferyna), Supertein (gł. napina) Łódzki Napiferyn Biotech za 4-5 lat produkcja protein z rzepaku na skalę przemysłową

28 PSR wyzwania dla zakładów przetwórstwa Odpowiedni surowiec do ekstrakcji białka w konwencjonalnym DTDC, podczas tostowania, tłoczenia, ekstrakcji oleju i usuwania rozpuszczalnika białko śruty ulega denaturacji, czego efektem jest niska jego rozpuszczalność (PDI protein dispersibility index < 30%) Rozwiązaniem jest zastosowanie innowacyjnego, delikatnego usuwania rozpuszczalnika ze śruty poekstrakcyjnej, bazującego na procesie fluidyzacji (PDI>70%) z ang. gently desolventized rapeseed meal. Wymaga kosztownej modernizacji zakładów przetwórstwa rzepaku

29 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Rzepak w żywieniu warchlaków i tuczników. Tomasz Majkut - Doradca Żywieniowy

Rzepak w żywieniu warchlaków i tuczników. Tomasz Majkut - Doradca Żywieniowy 16 września, Pałac w Pakosławiu ,,Rzepak w żywieniu warchlaków i tuczników. Fakty i mity Wytwórnia Pasz Lira mgr inż. Tomasz