Wiara nadawanie dużego prawdopodobieństwa prawdziwości twierdzenia w warunkach braku wystarczającej wiedzy.

Transkrypt

1 Uważam, iż w publicystyce nawet tej bardziej naukowej nadużywany jest dosyć wieloznaczny termin wiara i to pomimo istniejących słów takich jak przekonanie lub przeświadczenie często bardziej adekwatnych do opisania czyjeś postawy poznawczej. W logice rozumiemy, iż X jest przekonany, że p jest dokładnie wtedy, gdy X uznaje treść zdania stwierdzającego to, że p za prawdziwą lub co najmniej wysoce prawdopodobną. Przekonanym można być różnymi argumentami, także argumentami wynikającym z dorobku nauki, których nie trzeba, a nawet nie wolno, przyjmować na wiarę. Sam siebie uważam za a, a nawet za anty -fideistę i zgadzam się tu z Andrzejem B. Izdebskim, który napisał: Czy koniecznie trzeba wierzyć? Sam nie uważam wiary za rzecz człowiekowi konieczną, a całkowitą niewiarę za rzecz możliwą. Nie będę się tu odwoływać do klasyki, choć oczywiście warto tam sięgać, aż po starożytność, nie mówiąc już o współczesnych, powiem tylko, że właśnie jestem takiej postawy przykładem. Nie jestem teistą, ale też nie uważam się ani za ateistę, ani za agnostyka, bliską jest mi postawa racjonalnoempirycznego sceptycyzmu i dlatego z filozoficznego punktu widzenia zdecydowanie, dosłownie i precyzyjnie w nic nie wierzę. Zgadzam się z twierdzeniem, iż obszary współczesnej wiedzy są tak wielkie, że większość naszych podstawowych przekonań musimy przyjmować na wiarę. A idąc dalej, to język zwyczajnych rozmów oraz dyskusji różni się od języka dysput filozoficznych i w nich używam często zwrotu wierzę w to lub wierzę w tamto. Ale przecież czynię tak tylko dlatego, że w codziennym języku trudno używać zwrotu na podstawie posiadanych przesłanek jestem bardziej lub mniej przekonany o prawdziwości podawanej informacji. Swoje przekonania staram się opierać na wiedzy naukowej, a nie na wierze. Istnieje dla mnie tylko rzeczywistość świata materialnego dostępnego ludzkim zmysłom i przekonują mnie tylko argumenty poddające się naukowej weryfikacji. Wiem, że aktualne przekonania mogą

2 okazać się błędne, ale wtedy zmienię je, gdyż w przeciwieństwie do wiary, nauka nie opiera się na dogmatach. Na gruncie światopoglądowym wiara w absolut, czy istnienie jakiejkolwiek nadprzyrodzoności, do zrozumienia świata nie jest mi potrzebna, nawet odwrotnie czyni ten świat absurdalnym. W Wikipedii znajdziemy poniższe wyjaśnienia: Wiara nadawanie dużego prawdopodobieństwa prawdziwości twierdzenia w warunkach braku wystarczającej wiedzy. Wiara religijna różnie definiowana postawa osobowa. Pod wpływem intelektualizmu platońskiego, rozróżniającego między mniemaniem (gr. doxa) a wiedzą (gr. episteme), w myśli europejskiej uważano nieraz wiarę za niepełne poznanie i wstęp do intelektualnego oglądu. Wśród postaw wiary rozróżnia się jednak postawę wierzę, że, która jest pewnym przypuszczeniem, oraz wierzę w, która odnosi się do Absolutu i jest mocnym przekonaniem o jego istnieniu jako prawdy absolutnej. Sam odrzucam wiarę jako postawę poznawczą opowiadając się za sceptycyzmem racjonalizmu światopoglądowego, czyli sceptycyzmem naukowym. Zaś tu zgodnie z rozróżnieniem w Wikipedii odnoszę się tak do psychologicznej postawy wiary, jak i do wiary szeroko rozumianej jako wiara religijna, a więc wiary uznającej prymat fideistycznego poznania nad poznaniem rozumowym i teoriami naukowymi. Tyle tylko, iż wiary religijnej rozumianej ogólnie, odseparowanej od konkretnej religii/ideologii. Z obserwacji otaczającej nas społecznej rzeczywistości oraz badań socjologicznych wiemy, iż procentowa liczba ludzi wierzących jest wprost przytłaczająca. Dla racjonalnych umysłów jest to wielce zastanawiające, a i wprost nieprawdopodobne, dlaczego aż tak wielu ludzi uważa różne mity za bardziej prawdziwe od faktów, a rozum im służy nie do ich odrzucenia, ale do racjonalizacji (prób logicznego

3 uzasadnienia prawdziwości) mitów, w które święcie wierzą. Warto się zastanowić czy możemy udzielić satysfakcjonującej nas racjonalistycznej odpowiedzi czym jest wiara i to zarówno w aspekcie jej ewolucyjnej i kulturowej genezy, jak i współczesnej indywidualnej fideistycznej postawy ludzi wierzących. Jedną z takich ciekawych prób odpowiedzi możemy znajdziemy na portalu Ściągi w tekście dotyczącym reguł wywierania wpływu społecznego. Tu moje odniesienie się do tego tekstu. Musimy też zdać sobie sprawę z tego, iż nasza postawa poznawcza jest jakoś tam uwarunkowana genetycznie, a następnie kształtowana w procesie socjalizacji i później już trudno się z tego wyzwolić. Postawę poznawczą określaną jako wiara uważam za zło, choć praktycznie to nikomu nie udaje się wykluczyć jej całkowicie z zespołu swoich przekonań, czyli światopoglądu, gdyż zawsze część z nich nie mogąc samodzielnie dokonać satysfakcjonującej nas weryfikacji opieramy na wierze. Choć ja wolałbym tu, w przypadku sceptycznych z natury rzeczy racjonalistów, użyć terminu na podstawie przekonania. Racjonalistom zależy aby obszary wiary w naszych umysłach były jak najmniejsze i zakresy naszej wiary obejmowały głównie takie źródła, które możemy darzyć zaufaniem. Takim źródłem ze względu na jej metodologię jest dorobek nauki. Wierzyć można we wszystko i zespół mitów, w które ludzie wierzą jest wprost nieograniczony. Można wierzyć nawet w to, iż jest się sceptycznym racjonalistą światopoglądowym, czy też ateistą. O ile, według mnie, wiara jest łatwą postawą, gdyż wymaga tylko zaufania do autorytetów to do niewiary (naukowego sceptycyzmu), konieczną jest stała dyscyplina intelektualną. Permanentne samo-zapytania, czy nasze aktualne poglądy są słuszne, czy w świetle zdobytych doświadczeń i dorobku nauki nie należałoby ich zmienić?

4 Warto tu także pamiętać, iż wśród różnych religii występują również religie polityczne, (na przykład nazizm i komunizm, a teraz islamizm, których wyznawcy w imię własnej wiary dokonywali potwornych zbrodni). Najbardziej powszechną wiarą jest dogmatyczna wiara we własną rację. Wiara taka często wprost nie dopuszcza możliwości, iż mogłoby być inaczej, a już nie daj Bóg tego, iż to ja się mylę, a mój antagonista ma rację. Według mnie wiara była i jest przyczyną największego zła na świecie uczynionego przez ludzi ludziom, gdyż każda wiara ogranicza nas intelektualnie, a także moralnie, usprawiedliwiając zło czynione w jej imieniu. Oczywiście u każdego człowieka występuje różny poziom głębokości wiary, począwszy od wiary sceptycznej, dopuszczającej nawet to, iż możemy nie mieć racji, po wiarę

5 fundamentalistyczną odrzucającą nawet najbardziej oczywiste fakty przeczące naszym dogmatom. Tym dogmatom, w które święcie wierzymy i które uznajemy za jedyną możliwą prawdę. Moim zdaniem, tak do końca, to nie warto wierzyć w nic i nikomu. Nawet i Bogusławskiemu! Racjonalistyczny sceptycyzm wobec wszystkiego jest optymalną postawą poznawczą.