KLUCZ DO MUZYKI. SZKOŁA PODSTAWOWA. KLASA

Transkrypt

1 Drodzy Nauczyciele, doskonale już Państwo wiedzą, że wybór podręczników do pracy w przyszłym roku szkolnym ma szczególne znaczenie. Zespoły nauczycieli przesądzą o jakości nauczania danego przedmiotu przez najbliższe lata, a z wybranych wspólnie podręczników uczyć się będą trzy kolejne roczniki uczniów. To właśnie od Państwa decyzji zależy, co będą umieli uczniowie i jak poradzą sobie na końcowych egzaminach. Ale nie tylko Ważne są także dodatkowe narzędzia edukacyjne dla uczniów i wsparcie metodyczne dla nauczycieli. W erze dotacji tysiące nauczycieli decydują się na Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Dlaczego? Ponieważ gwarantujemy podręczniki najlepszej jakości i zapewniamy Państwu profesjonalny warsztat pracy. Podążamy za zmianami i towarzyszymy nauczycielom i uczniom już od 70 lat! W Klubie Nauczyciela pod adresem znajdą Państwo wszystko, co potrzebne do pracy: scenariusze lekcji, karty pracy do wykorzystania podczas zajęć, sprawdziany, klasówki, testy, profesjonalne diagnozy, wymaganą przez dyrektora dokumentację. Udostępniane przez nas materiały można pobierać, zapisywać na komputerze, drukować i edytować. To nie wszystko Chcemy, aby Państwo jeszcze raz sami przekonali się, jak ciekawe i efektywne może być nauczanie ze wsparciem WSiP. Dlatego NA DOBRY START w nowy rok szkolny oddajemy w Państwa ręce przykładowe materiały do pracy z podręcznikiem KLUCZ DO MUZYKI. SZKOŁA PODSTAWOWA. KLASA 4. Pełna oferta materiałów metodycznych jest dostępna w postaci elektronicznej na uczę.pl. To miejsce, w którym dzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem! Zapraszamy do zapoznania się z naszymi propozycjami i życzymy udanej pracy Małgorzata SIMONIDES DYREKTOR MARKETINGU WSiP sp. z o.o.

2 Muzyka Klucz do muzyki Muzyczne wyprawy z Amadeuszem Humor, bogactwo piosenek i minimum teorii. Klucz do muzyki łączy śpiewanie, granie, słuchanie utworów z wiedzą o muzyce. Zawiera bogaty materiał muzyczny. Angażujesz uczniów do wszystkich form działania śpiewu, gry na instrumentach, słuchania muzyki, zabawy, poznawania wiadomości o muzyce. DOSTĘPNY W DOTACJI 2015 Wykorzystujesz bogaty, urozmaicony materiał muzyczny od znanych i lubianych utworów przez pieśni, utwory tradycyjne i patriotyczne po stworzony specjalnie na potrzeby tego podręcznika repertuar piosenek oraz utworów do grania i słuchania. Zachęcasz uczniów do nauki prosty, humorystyczny przekaz językowy i zabawne ilustracje dostosowane do możliwości percepcyjnych dzieci. Uczysz wygodnie dzięki układowi treści zgodnemu z kalendarzem szkolnym. MATERIAŁY ĆWICZENIOWE Zeszyt ćwiczeń. Klasa 4 Rebusy, zagadki, krzyżówki i łamigłówki sprawiają, że samodzielna praca jest dla uczniów fascynująca! DOSTĘPNE W DOTACJI

3 W podręczniku mnóstwo pomysłów na wesołe zabawy muzyczne, które warto wykorzystać, ystać, aby uprzyjemniły p lekcje muzyki.. Postać Amadeusza towarzyszy uczniom w poznawaniu nowych terminów muzycznych. Warto wiedzieć! Ważne wiadomości ze świata muzyki i nie tylko. Biogramy informacje na temat życia i twórczości najsłynniejszych muzyków. 3

4 Muzyka Klucz do muzyki Miejsce, w którym dzielimy się wiedzą Przygotowywanie ciekawych lekcji, opracowanie klasówek, ocenianie umiejętności uczniów, dokumentacja Twoja praca wykracza daleko poza szkolną salę. Obowiązków Ci nie odejmiemy, ale możemy sprawić, że wszystko będzie łatwiejsze i mniej czasochłonne. WITAJ W KLUBIE! TU ZNAJDZIESZ: Programy nauczania napisane przez doświadczonych autorów, dlatego możesz mieć pewność, że Twój dyrektor je zatwierdzi. Wymagane dokumenty zawsze na czas i w odpowiedniej formie. Pomysły na lekcje udostępniamy scenariusze lekcji i mnóstwo dodatkowych materiałów, które pomogą w realizacji ciekawych zajęć. Sprawdziany, klasówki, testy na wysokim poziomie merytorycznym, gotowe do pobrania i drukowania. WYGODNY DOSTĘP W KAŻDEJ CHWILI Tysiące gotowych materiałów Zapewniamy pomoc nauczycielom wszystkich przedmiotów. Materiały na uczę.pl są dostępne po zalogowaniu się, można je pobierać, zapisywać na własnym komputerze i drukować w dowolnym miejscu i czasie. Nauczyciel może wykorzystać nasze materiały do wzbogacenia własnego warsztatu! 4

5 Wszystko w jednym miejscu Dokumentacja Komplet dokumentów niezbędnych w pracy: program nauczania z opiniami, rozkład materiału z planem wynikowym. Lekcje Pomoce, dzięki którym nauczyciel poprowadzi świetne zajęcia, scenariusze lekcji i karty pracy, opisy tańców, i opisy utworów słuchanych na lekcjach. Ocenianie Gotowe sprawdziany z kluczami odpowiedzi pomogą nauczycielowi oceniać wiedzę i umiejętności uczniów. Pomoce Dodatkowe pomoce metodyczne, np. materiały potrzebne podczas realizacji projektów, gry edukacyjne. Nie wiesz, jak skorzystać z Klubu Nauczyciela? To łatwe! Dołącz do Klubu Nauczyciela Członkiem Klubu może zostać każdy nauczyciel. Zarejestruj się i załóż konto: wejdź na stronę uczę.pl, kliknij przycisk Dołącz do Klubu, a następnie wypełnij formularz rejestracyjny. Zaloguj się Po rejestracji wybierz przycisk Zaloguj się. Wpisz login (adres użyty w trakcie rejestracji) oraz hasło. Jeśli masz login i hasło do dotychczasowej wersji Klubu Nauczyciela, dostępnej pod adresem nauczyciel.wsipnet.pl, to skorzystaj z nich podczas logowania się. Wyszukaj zasoby edukacyjne Z górnego menu wybierz odpowiedni segment edukacyjny oraz przedmiot. Wpisz odpowiednie hasło. 1. Wybierz z listy materiał, który Cię interesuje. lub 2. Kliknij przycisk Szukaj, a wyniki zostaną uporządkowane w dwóch sekcjach: Najlepiej dopasowane oraz Pozostałe. Po lewej stronie znajdziesz dodatkowe opcje filtrowania. Możesz z nich skorzystać w każdej chwili. Pobieraj materiały Na stronie zasobu kliknij przycisk Pobierz. Jeśli chcesz pobrać materiał, który jest oznaczony kłódką, musisz być zalogowany i mieć uprawnienia do zasobów, w których znajduje się plik. Na dobry start Poznaj materiały metodyczne, które znajdziesz w Klubie Nauczyciela. 5

6 Rozkład materiału z planem wynikowym dla klasy 4 Rozkład materiału dla klasy 5 i 6 oraz inne materiały dydaktyczne znajdują się w Klubie Nauczyciela na stronie uczę.pl Temat lekcji Nr z pp Materiały dydaktyczne Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Wymagania ponadpodstawowe, Rozdział I podręcznika: W poszukiwaniu muzyki 1. Czym jest muzyka? 1.1, 1.6, 2.6, 3.5. Wiersz E. Zawistowskiej Muzyka, czym może być? Dźwięki otaczającego świata Piosenka A ja patrzę, a ja słucham (K. Kwiatkowska, D. Gellner) Krzysztof Penderecki Fluorescencje Efekty dźwiękowe Zabawa Obrazek muzyczny P s. 9 13, ZĆ s. 4 5 Poszukiwanie źródeł dźwięku w otoczeniu Stosowanie podstawowych pojęć muzycznych Śpiewanie ze słuchu piosenki Tworzenie ilustracji dźwiękowej na określony temat Określanie cech muzyki kompozytora współczesnego Rozpoznaje różne odgłosy Poszukuje nowych źródeł lub sposobów wydobycia dźwięku Wie, kim był K. Penderecki Śpiewa w grupie refren piosenki A ja patrzę, a ja słucham Wie, co to jest zwrotka i refren Potrafi pracować w grupie Odróżnia szmery od dźwięków Umie powiedzieć, czym jest dla niego muzyka Zna tytuł utworu Pendereckiego i potrafi coś powiedzieć na jego temat Śpiewa samodzielnie refren piosenki Wykazuje inicjatywę w tworzeniu z innymi ilustracji muzycznej na określony temat 2. W krainie kontrastów 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 2.3, 3.3; 3.6. Kontrasty muzyczne: wysoko-nisko, głośno-cicho, szybko-wolno Sopran i bas Piosenki A ja patrzę, a ja słucham (K. Kwiatkowska, D. Gellner) oraz Na cztery i na sześć (K. Kwiatkowska, D. Gellner) Edvard Grieg Peer Gynt cz. VII Powrót do domu, Wolfgang Amadeus Mozart Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski flet i Aria Figara z opery Wesele Figara Zabawy muzyczne Kropki i kropeczki, Szybko-wolno, Krótko-długo, Koncert na dwa psy P s. 12, 14 17, ZĆ s. 5 7 Stosowanie i wykorzystywanie w zabawach podstawowych pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie elementów notacji muzycznej Rozróżnianie głosów ludzkich sopran i bas Śpiewanie ze słuchu piosenki Higiena głosu W.A. Mozart Śpiewa w zespole piosenkę A ja patrzę, a ja słucham Wymienia kilka kontrastowych pojęć związanych z muzyką Aktywnie uczestniczy w zabawach Wie, jak dbać o głos Zna nazwy najwyższego i najniższego głosu ludzkiego Potrafi omówić rolę klucza wiolinowego i wskazać położenie na pięciolinii dźwięku g Samodzielne śpiewa piosenkę A ja patrzę, a ja słucham Umie rozpoznać i nazwać kontrasty w utworze E. Griega Zna terminy: sopran, bas, aria, glissando Wie, czym jest skala głosu Pamięta nazwisko W.A. Mozarta Potrafi odnaleźć w zapisie nutowym dźwięk g 3. Struny i smyczki 1.4, 1.7, 2.2. Instrumenty strunowe właściwości strun, pudło rezonansowe Skrzypce i kontrabas Piosenka Na cztery i na sześć (K. Kwiatkowska, D. Gellner) Léo Delibes Pizzicato z baletu Sylwia, C. Saint-Saëns Słoń z cyklu Karnawał zwierząt Nazwy instrumentów muzycznych Niekonwencjonalne wykorzystanie gumek recepturek w akompaniamencie Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewa w grupie piosenkę Na cztery i na sześć Wie, co to są skrzypce i kontrabas oraz do jakiej grupy instrumentów należą Umie odróżnić grę arco od gry pizzicato w utworze L. Delibesa Śpiewa piosenkę Na cztery i na sześć solo Wie, jak zbudowane są skrzypce i kontrabas oraz jak się na nich gra Umie wypełnić odgłosami pauzy (według sugestii nauczyciela) w utworze Pizzicato Wie, kim był C. Saint-Saëns 6

7 Temat lekcji 4. Dookoła jest rytm 5. Spytaj, usłyszysz odpowiedź Nr z pp 1.1, 1.2, 1.3, 1.7, , 1.3, 1.7, 2.4, 3.2. Materiały dydaktyczne P s. 17, 22 23, ZĆ s. 10 Plansze Instrumenty strunowe Puls w muzyce Ćwierćnuty i ósemki Piosenki Na cztery i na sześć (K. Kwiatkowska, D. Gellner) oraz Pałacyk Michla (anonim, J. Szczepański) Pieśni patriotyczne P s , 24 25, ZĆ s. 8 9, 11 Plansze Rytm i metrum Poprzednik i następnik Piosenka Już październik (mel. ludowa z Bałkanów, P. Smoczyński) Gama C-dur P s , 31, ZĆ s Plansze Budowa utworu i Melodia Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce podstawowych pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie wartości rytmicznych ćwierćnut i ósemek, np. w określonym metrum Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie pieśni patriotycznej Granie akompaniamentu do piosenki Śpiewa w grupie piosenkę Pałacyk Michla, równocześnie maszerując rytmicznie Odróżnia ćwierćnutę od ósemki Rozpoznaje ze słuchu metrum 3/4 i 4/4 Wie, co to jest akcent Rozdział II podręcznika: Jesienne nastroje Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie poznanych wartości rytmicznych, a także dźwięków gamy C-dur Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie piosenki; Granie z wykorzystaniem nut Budowa utworu muzycznego Śpiewa w grupie refren piosenki Już październik Umie odczytać tekst z różnie rozmieszczonymi akcentami Zna terminy: poprzednik, następnik Wie, jak wygląda pauza ćwierćnutowa, umie ją odnaleźć w nutach Śpiewa lub gra na dzwonkach gamę C-dur Gra na flecie dźwięk g Wymagania ponadpodstawowe, Nazywa sylabami rytmicznymi proste rytmy złożone z ćwierćnut i ósemek Zna terminy: takt, metrum, pauza, puls Umie określić metrum piosenki Pałacyk Michla, nazwać wartości rytmiczne (ósemki, ćwierćnuty oraz pauzy) Zna tytuły innych pieśni z okresu II wojny światowej Umie zaakompaniować do piosenki na instrumentach perkusyjnych Śpiewa samodzielnie refren piosenki Już październik Potrafi w grupie wykonać piosenkę z podziałem na elementy melodia, słowa, rytm Umie zaproponować akcenty w czytanym tekście Potrafi odczytać tekst w różnych rytmach Wie, czym są poprzednik i następnik Gra na dzwonkach / pianinie lub śpiewa następnik do usłyszanego poprzednika rytmicznego i melodycznego Śpiewa literami i solmizacją gamę C-dur i gra ją na dowolnym instrumencie Odróżnia słuchem gamę wstępującą od zstępującej Wie, co to jest glissando 7

8 Temat lekcji 6. Kolory jesieni 7. Muzyka na wielu strunach 8. Święto Niepodległości 11 listopada Nr z pp 1.1, 1.2, 1.3, , 1.4, 1.7, 3.1, 3.5, , 2.1, 3.1. Materiały dydaktyczne Nastrój w muzyce Piosenki To już jesień (mel. rumuńska, P. Smoczyński) oraz Już październik (mel. ludowa z Bałkanów, P. Smoczyński) Smoczyńska U. Jesienne granie oraz J.S. Bach Musette do grania Zabawa Jesienna kompozycja dla całej klasy P s , 32 33, ZĆ s Instrumenty strunowe uderzane fortepian Fryderyk Chopin najsłynniejszy polski pianista i kompozytor Fryderyk Chopin Preludium e-moll, Wolfgang Amadeus Mozart(?) Bułka z masłem Zabawy Duet na czarnych klawiszach, Wskaż c! P s , ZĆ s Plansze Instrumenty strunowe uderzane Polski hymn narodowy i inne pieśni patriotyczne Mazurek Dąbrowskiego (anonim, J. Wybicki) i pieśń Przybyli ułani pod okienko (mel. ludowa, F. Gwiżdż) Film Od Pieśni Legionów do hymnu P s , 50 51, ZĆ s , 27 Plansze Polski hymn państwowy Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce terminów i pojęć muzycznych Odczytywanie i zapisywanie półnuty Śpiewanie piosenki w grupie Granie na instrumentach szkolnych z wykorzystaniem nut Tworzenie kompozycji z podanych odgłosów Śpiewa w grupie piosenkę Już październik Określa własnymi słowami nastrój piosenki i słuchanego utworu Zna symbol półnuty Potrafi zagrać na flecie dźwięki g a e Stosowanie pojęć muzycznych Instrumenty muzyczne fortepian Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie w grupie piosenek Określanie nastroju słuchanej muzyki F. Chopin Śpiewa w grupie piosenki jesienne Rozpoznaje barwę fortepianu Umie powiedzieć, czym jest akompaniament Rozdział III podręcznika: Na długie wieczory Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie z pamięci polskiego hymnu narodowego Polskie pieśni patriotyczne Śpiewanie solo fragmentów pieśni Śpiewa Mazurka Dąbrowskiego w zespole, w postawie na baczność Potrafi powiedzieć, w jakich okolicznościach wykonuje się hymn Zna polskie symbole narodowe Wie, z jakimi wydarzeniami historii Polski wiąże się święto obchodzone 11 listopada Potrafi wyjaśnić, co to są pieśni legionowe Umie zaśpiewać w grupie pieśń Przybyli ułani Wymagania ponadpodstawowe, Odróżnia słuchem melodię minorową od majorowej bez określania trybu Odróżnia w zapisie i słuchem wartości rytmiczne: ćwierćnuty, ósemki, półnuty Potrafi wykonać partię fletu w utworze Jesienne granie Rozumie mechanizm działania fortepianu Umie podać nazwisko największego polskiego kompozytora F. Chopina Potrafi określić rolę fortepianu w słuchanych utworach (akompaniująca i solowa) Umie własnymi słowami omówić nastrój Preludium e-moll F. Chopina Zna okoliczności powstania hymnu Umie własnymi słowami omówić rolę hymnu narodowego Zna tytuły innych pieśni legionowych (poza pieśnią Przybyli ułani), potrafi zaśpiewać jedną z nich Potrafi wykonać partie solowe w pieśni Przybyli ułani 8

9 Temat lekcji 9. W naszej kuchni wszystko gra 10. Nasze instrumenty 11. Zapas muzyki na zimę Nr z pp 1.2, 1.3, , 1.3, 1.4, 2.8, , 1.7, 2.7, 2.8, 3.1, 3.2. Materiały dydaktyczne Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Piosenka W kuchni (W. Sołtysik, U. Smoczyńska) Synkopa Ostinato Zabawy Grająca kuchnia oraz Szklana muzyka P s , ZĆ s Wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie rytmów z synkopą Śpiewanie piosenki z wykorzystaniem nut Tworzenie ostinata na przedmiotach codziennego użytku Potrafi w grupie zaśpiewać zwrotkę i refren piosenki W kuchni Rozumie termin synkopa Umie wykonać rytm z synkopą (sylabami rytmicznymi i z podłożonym tekstem) Rozumie termin ostinato Potrafi wykonać podany rytm na przyborach kuchennych Piosenka Mam tam-tam (S. Marciniak, E. Zawistowska) Cała nuta Szkolne instrumentarium Zabawy Echo rytmiczne i Rytmiczny przekładaniec Partyturka do piosenki O kina daiko Samba P s , ZĆ s. 26 Plansze Instrumenty perkusyjne melodyczne i Instrumenty perkusyjne niemelodyczne ew. DVD (film Funga alafia) Granie podanych rytmów i próba improwizacji własnych Odczytywanie i zapisywanie całej nuty Używanie nazw instrumentarium szkolnego Śpiewanie z wykorzystaniem nut Umie zaśpiewać w grupie refren piosenki Mam tam-tam Wie, co to są gestodźwięki Zna nazwę instrumenty perkusyjne Zna nazwy instrumentów perkusyjnych z instrumentarium szkolnego oraz najczęstsze sposoby wydobycia z nich dźwięku Potrafi dokonać podziału instrumentów na melodyczne i niemelodyczne Z pomocą nauczyciela wymienia źródła dźwięku Gra podane rytmy i próbuje improwizować własne na instrumentach ze szkolnego zestawu Zna symbol całej nuty i rozumie jej relację czasową do wartości poznanych wcześniej Rozdział IV podręcznika: W oczekiwaniu na święta Piosenka Zimowa moda (F. Leszczyńska, Z. Holska-Albekier) Leopold Mozart Jazda saniami Kropka z prawej strony nuty Formy muzyczne AB, ABA Zabawa Kot na płocie P s , ZĆ s ew. Plansze Budowa utworu Wykorzystywanie w praktyce terminów i pojęć muzycznych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie piosenki w grupie Tworzenie ilustracji pogody zimowej głosem, gestem lub na instrumencie Śpiewa w grupie piosenkę Zimowa moda Rozumie znaczenie kropki przy nucie Zna formy muzyczne: AB, ABA Potrafi przyporządkować wzór graficzny odzwierciedlający budowę tych form Wymagania ponadpodstawowe, Potrafi ułożyć słowa do podanego rytmu Umie odnaleźć synkopy w zapisie nutowym Improwizuje prosty rytm w formie ostinata (klaskaniem lub na instrumentach kuchennych) Wykonuje własny instrument według instrukcji zawartych w ZĆ Wymyśla własne gestodźwięki i improwizuje rytmy Umie samodzielnie wymienić źródła dźwięku w instrumentach perkusyjnych Umie zaimprowizować rytm lub melodię na instrumentach perkusyjnych z zestawu szkolnego Potrafi wskazać w zapisie nutowym całą nutę i odpowiadającą jej pauzę Potrafi określić charakter słuchanego utworu, wskazując odpowiednią ilustrację Rozpoznaje formy muzyczne w prostych utworach Bardziej świadomie odbiera słuchaną muzykę (nie tylko emocjonalnie, ale stara się odróżnić poszczególne części utworu) 9

10 Temat lekcji 12. Muzyka z krzyżykiem i bemolem 13. W oczekiwaniu na świąteczne wieczory 14. Poloneza czas zacząć Nr z pp 1.2, 1.3, 1.7, , , 1.5, 1.7, 2.4, 2.5, 3.4, 3.6. Materiały dydaktyczne Znaki chromatyczne (krzyżyk, bemol, kasownik) Piosenki Zimowa moda (F. Leszczyńska, Z. Holska-Albekier) oraz Zła zima (Z. Noskowski, M. Konopnicka) Kolędy do grania na instrumentach P s. 53, 56 58, 61, ZĆ s Plansze Melodia Tradycje świąteczne pastorałki i kolędy Pastorałka Jam jest dudka (anonim) P s , ZĆ s Podstawowe cechy poloneza Piosenka Polonez rycerski (K. Kurpiński, J.N. Kamiński) Wartość szesnastki Wybrane kroki taneczne poloneza Fryderyk Chopin Polonez A-dur; Wojciech Kilar Polonez z filmu Pan Tadeusz; P s , ZĆ s DVD (Tańce narodowe) Plansze Folklor Polski i Polskie tańce narodowe Polonez Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Rozpoznawanie form muzycznych Graficzne odzwierciedlanie form muzycznych Aktywnie uczestniczy w grupowych ćwiczeniach twórczych Wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie znaków chromatycznych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie piosenek w zespole Granie z wykorzystaniem nut Śpiewa w grupie piosenki Zimowa moda i Zła zima Rozumie znaczenie znaków chromatycznych (krzyżyk, bemol, kasownik) Potrafi zagrać fragment kolędy Gdy śliczna Panna Śpiewanie kolęd i pastorałek Granie kolęd ze słuchu i z wykorzystaniem nut Układanie tekstów do muzyki Śpiewa refren pastorałki Jam jest dudka Zna terminy: kolęda, pastorałka Potrafi wymienić kilka tytułów polskich kolęd Rozdział V podręcznika: Polski karnawał Odczytywanie i zapisywanie rytmu z szesnastkami Określanie cech polskich tańców narodowych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Odtwarzanie gestodźwiękami prostych rytmów Rozpoznawanie charakterystycznych cech poloneza F. Chopin Zna nazwę własnego regionu Zna nazwy polskich tańców narodowych Zna termin artystyczne opracowanie tańca Potrafi wymienić charakterystyczne cechy poloneza Zna podstawowy krok poloneza Zna ze słuchu pieśń Polonez rycerski Zna symbol szesnastki Rozumie relację szesnastki względem innych wartości rytmicznych Wymagania ponadpodstawowe, Potrafi określić metrum rytmu granego przez nauczyciela Umie wyjaśnić rolę przygodnego znaku chromatycznego Umie odczytać zapis nutowy z użyciem znaków chromatycznych Potrafi zagrać kolędę Śpiewa pastorałkę Jam jest dudka Akompaniuje do pastorałki na dzwonkach Swobodnie gra melodię jednej kolędy Wymienia tradycje świąteczne (polskie, regionalne) Potrafi ułożyć tekst następnej zwrotki pastorałki Potrafi wymienić nazwy kilku tańców z własnego regionu Zna nazwy kilku regionów Polski i umie wskazać je na mapie Umie wyklaskać lub zagrać na instrumencie perkusyjnym charakterystyczne rytmy poloneza Umie wykonać rytmy z szesnastkami gestodźwiękami i na instrumencie perkusyjnym 10

11 Temat lekcji 15. Jeszcze jeden mazur dzisiaj 16. Szybko i wolno oberek i kujawiak 17. Taniec z Krakowa Nr z pp 1.3, 1.5, 1.6, 1.7, 2.5, 3.4, , 1.2, 1.3, 1.5, 1.7, 2.8, , 1.2, 1.3, 1.5, 1.7, 3.4. Materiały dydaktyczne Podstawowe cechy mazura Piosenka Zimowy mazur (J. Smoczyński, E. Zawistowska) Wybrane kroki mazura Stanisław Moniuszko Mazur z opery Straszny dwór P s , ZĆ s DVD (Mazur) Plansze Folklor Polski i Polskie tańce narodowe Mazur Podstawowe cechy oberka i kujawiaka Piosenki Taniec tupaniec (K. Kwiatkowska, S. Karaszewski) i Ty pójdziesz górą (anonim) Prezentacja wybranych kroków oberka i kujawiaka Romuald Twardowski Oberek, Henryk Wieniawski Kujawiak a-moll P s , ZĆ s DVD (Oberek, Kujawiak) Plansze Folklor Polski i Polskie tańce narodowe Oberek, Polskie tańce narodowe Kujawiak Podstawowe cechy krakowiaka Piosenka Bajka o hucie wawelskiej (K. Kwiatkowska, K. Jaślar) Hejnał mariacki Prezentacja wybranych kroków krakowiaka Podsumowanie wiedzy o polskich tańcach narodowych Zagadnienia wg podstawy programowej Odczytywanie i wyklaskiwanie rytmu mazura Określanie cech polskich tańców narodowych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Rozpoznawanie charakterystycznych cech mazura S. Moniuszko Stosowanie pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie rytmów oberkowych i kujawiakowych Określanie cech polskich tańców narodowych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie ze słuchu Improwizacje wokalne i instrumentalne Rozpoznawanie charakterystycznych cech oberka i kujawiaka Stosowanie pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie rytmów krakowiaka Określanie cech polskich tańców narodowych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Wymagania podstawowe, Umie zaśpiewać pierwszą zwrotkę piosenki Zimowy mazur Zna nazwy polskich tańców narodowych Potrafi wymienić charakterystyczne cechy mazura i poloneza Wie, co to jest nuta akcentowana Zna fukcję kropki umieszczonej obok nuty Wie, kim był: Stanisław Moniuszko Potrafi wyjaśnić określenie artystyczne opracowanie tańca Śpiewa pierwszą zwrotkę piosenki Zimowy mazur Umie zaśpiewać refren piosenki Taniec tupaniec Zna nazwy polskich tańców narodowych Potrafi wymienić charakterystyczne cechy oberka, kujawiaka, mazura i poloneza Potrafi określić kontrasty i podobieństwa występujące między oberkiem i kujawiakiem Zna metrum 3/8 Rozumie termin parlando Rozumie rolę repetycji i zna jej oznaczenia graficzne Potrafi wymienić charakterystyczne cechy krakowiaka, a także poloneza, mazura, oberka, kujawiaka Umie zaklaskać rytmy krakowiaka Zna termin synkopa Zna ze słuchu piosenkę Bajka o hucie wawelskiej Wymagania ponadpodstawowe, Umie zaśpiewać wszystkie zwrotki piosenki Zimowy mazur Umie podać kilka tytułów kompozycji S. Moniuszki Umie zaklaskać lub zagrać na instrumencie perkusyjnym charakterystyczne rytmy mazura Umie zaśpiewać pierwszą zwrotkę i refren piosenki Taniec tupaniec Umie odczytać rytm w metrum 3/8 Wie, kim był H. Wieniawski Potrafi zaimprowizować głosem melodię do podanego tekstu Gra solo na instrumencie własną melodię w rytmach kujawiaka Umie wyklaskać lub zagrać na instrumencie rytmy oberkowe i kujawiakowe Umie streścić legendy i opowiedzieć o ciekawych zdarzeniach związanych z własną okolicą Potrafi zanucić popularne melodie w rytmie krakowiaka Potrafi wykonać rytmy polskich tańców narodowych 11

12 Temat lekcji 18. Fryderyk Chopin kompozytor sercu najbliższy 19. W podróży z Chopinem 20. Wiosna tuż, tuż Nr z pp 1.6, 1.7, 2.8, 2.9, 3.1, 3.4, , 1.7, 2.4, 3.1, 3.5, , 2.6, 2.8. Materiały dydaktyczne Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Ludomir Różycki Krakowiak z baletu Pan Twardowski P s , ZĆ s DVD (Krakowiak) Plansze Folklor Polski i Polskie tańce narodowe Krakowiak Śpiewanie melodii polskich tańców narodowych Rozpoznawanie charakterystycznych cech polskich tańców narodowych Rozdział VI podręcznika: Spotkanie z kompozytorem Dzieciństwo i młodość kompozytora Rozmowa z fortepianem (U. Smoczyńska, D. Gellner) Utrwalenie wiadomości o fortepianie Fryderyk Chopin Polonez g-moll, Mazurek E-dur P s , ZĆ s DVD (Fryderyk Chopin) F. Chopin życie i twórczość Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Improwizacje wokalne i instrumentalne Opisywanie słowami cech i charakteru słuchanych utworów Rozpoznawanie polskich tańców narodowych w artystycznych opracowaniach Zna kilka faktów z życia Fryderyka Chopina Umie wymienić kilka tytułów jego utworów Potrafi prawidłowo zapisać nazwisko Chopina Ma wiadomości o fortepianie Hulanka (F. Chopin, S. Witwicki) Życie i twórczość najwybitniejszej postaci polskiej kultury muzycznej Miejsca związane z Fryderykiem Chopinem Fryderyk Chopin Etiuda c-moll, Polonez A-dur, Polonez g-moll F. Chopin Preludium Des-dur (fragment) do grania P s , ZĆ s DVD (Fryderyk Chopin) F. Chopin życie i twórczość Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie z wykorzystaniem nut interpretacja zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi Granie z wykorzystaniem nut Opisywanie słowami cech i charakteru słuchanych utworów Rozpoznawanie polskich tańców narodowych w artystycznych opracowaniach Śpiewa w grupie pieśń Hulanka Akompaniuje w grupie do pieśni Zna kilka faktów z życia kompozytora Umie wymienić kilka tytułów jego utworów Zna termin fermata Piosenka Kiedy przyjdzie wiosna? (M. Małecki, E. Szeptyńska) Coda i mormorando P s , ZĆ s Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Śpiewanie solo i w grupie Śpiewa w grupie fragment piosenki Kiedy przyjdzie wiosna? Potrafi zrytmizować krótki tekst Wymagania ponadpodstawowe, Rozpoznaje utwory z rozdziału Polski karnawał, umie powiedzieć, z jakim tańcem narodowym jest związany każdy utwór Umie sam zanucić melodie piosenek wprowadzanych w tym rozdziale i powiedzieć, do jakich tańców nawiązują Słuchając charakterystycznych rytmów polskich tańców narodowych potrafi je rozpoznać Umie podać nazwiska kilku kompozytorów Umie zaimprowizować głosem i/lub na fortepianie podczas Rozmowy z fortepianem Potrafi zagrać fragment Preludium Des-dur Wypowiada się na temat słuchanych utworów (cechy poloneza) Rozpoznaje słuchowo Etiudę c-moll i Poloneza A-dur Potrafi zagrać fragment Preludium Des-dur Wykazuje się wiedzą w klasowym konkursie o F. Chopinie Śpiewa solo melodię zwrotki i refrenu piosenki Kiedy przyjdzie wiosna? Recytuje podany tekst w zapisanym rytmie 12

13 Temat lekcji 21. Cztery smyki 22. Klucze i kluczyki 23. Wiosenne tradycje Nr z pp 1.4, 1.7, 3.1, , , 2.9. Materiały dydaktyczne Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Rytmizowanie tekstu Ilustracja dźwiękowa tekstu literackiego Odróżnia słuchem tę samą melodię zagraną w skali durowej i molowej Potrafi współpracować w grupie podczas ilustracji muzycznej wiersza Zna termin mormorando Rozdział VII podręcznika: W marcu jak w garncu Piosenka Kiedy przyjdzie wiosna? (M. Małecki, E. Szeptyńska) Rodzina instrumentów strunowych smyczkowych Kwartet smyczkowy Zoltan Kodaly Harry Janos, Camille Saint-Saëns Łabędź z cyklu Karnawał zwierząt, Franz Schubert IV część Kwartetu Es-dur P s , 94 95, ZĆ s Plansze Instrumenty strunowe smyczkowe Instrumenty strunowe smyczkowe Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Słuchanie analityczne ukierunkowane na barwy instrumentów Zespoły wykonawcze kwartet smyczkowy Zna i rozróżnia instrumenty smyczkowe: skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas Potrafi rozpoznać te instrumenty na ilustracji Zna nazwę popularnego zespołu kameralnego: kwartet smyczkowy Piosenka Złoty kluczyk (S. Marciniak, B. Lewandowska) Przedtakt Zabawa Grające klucze P s , ZĆ Odczytywanie zapisu notacji muzycznej Śpiewanie solo i w grupie Niekonwencjonalne wykorzystanie kluczy do przygotowania akompaniamentu; Śpiewa w zespole refren piosenki Złoty kluczyk Zna termin przedtakt Potrafi wskazać przedtakt w zapisie nutowym Piosenki Złoty kluczyk (S. Marciniak, B. Lewandowska), Kłania się Marzanka (anonim), Kogucik (anonim) Wiosenne zwyczaje Zabawa Wypędzanie zimy P s. 93, 96 99, ZĆ s Śpiewanie pieśni ludowych Granie z wykorzystaniem nut Opisywanie słowami charakteru piosenek ludowych Zna kilka zwyczajów związanych z końcem zimy, początkiem wiosny, Wielkanocą Śpiewa w grupie jedną z wiosennych piosenek Gra na dzwonkach akompaniament do piosenki Kogucik Wymagania ponadpodstawowe, Odróżnia tonację minorową od majorowej w piosenkach i utworach instrumentalnych Wie, jak są zbudowane altówka i wiolonczela, potrafi porównać te instrumenty ze skrzypcami i kontrabasem Wymienia cztery poznane instrumenty smyczkowe w kolejności od najniżej do najwyżej brzmiącego Pamięta tytuł utworu i całego cyklu Karnawał zwierząt Umie podać nazwy innych zespołów kameralnych (duet, trio, kwintet, sekstet, septet, oktet) Śpiewa samodzielnie wybraną zwrotkę i refren piosenki Złoty kluczyk Proponuje własny akompaniament do piosenki na kluczach Wie, co to jest przedtakt Rozpoznaje melodię z przedtaktem Realizuje w grupie głos rytmiczny Opowiada własnymi słowami o tradycji związanej z okresem przesilenia wiosennego i Wielkanocą Samodzielnie śpiewa wybraną piosenkę o tematyce wiosennej Gra na dzwonkach lub na flecie Kłania się Marzanka albo Kogucik 13

14 Temat lekcji 24. Wiosna pełna muzyki 25. Nastroje wiosenne 26. Muzyka ludowa Nr z pp 2.6, 3.5, 3.6, , 1.7, 2.4, 2.9, 3.1, , 3.1. Materiały dydaktyczne Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Rozdział VIII podręcznika: Dźwiękami malowane Muzyka ilustracyjna Piosenka W kurniku (W. Rudziński, S. Karaszewski) Wiersz J. Kulmowej Wiosenny wietrzyk Hymn UE Oda do Radości Ludwig van Beethoven VI Symfonia Pastoralna fragment pt. Burza, Ludwig van Beethoven Oda do Radości, inne przykłady muzyki ilustracyjnej, np. Łabędź Camille Saint-Saënsa, Bułka z masłem Wolfganga Amadeusa Mozarta (?) L. van Beethoven Oda do Radości (fragm.) utwór do grania P s , ZĆ s Śpiewanie w grupie Tworzenie ilustracji dźwiękowej do tekstu literackiego i historyjki obrazkowej Określanie cech słuchanej muzyki L. van Beethoven Interpretacja utworu zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi Śpiewa w grupie piosenkę W kurniku Wie, kim był L. van Beethoven Określa zjawiska przyrody zilustrowane muzyką w Burzy L. van Beethovena Współpracuje w grupie podczas muzycznej ilustracji Muzyka deszczu i burzy Zna termin muzyka ilustracyjna Instrumenty strunowe szarpane harfa Claude Debussy Arabeska; ew. nagrania innych utworów ilustracyjnych, np. Lot trzmiela Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego, Karnawał zwierząt Camille Saint-Saënsa, Symfonia dziecięca cz. I Leopolda Mozarta A. Vivaldi Wiosna utwór do grania P s , ZĆ s. 67 Plansze Instrumenty strunowe szarpane i uderzane Instrumenty strunowe szarpane harfa Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Granie ze słuchu melodii Ody L. van Beethovena oraz z nut Wiosny A. Vivaldiego Opisywanie słowami cech i charakteru słuchanych utworów ilustracyjnych Wie, co to jest muzyka ilustracyjna Wie, co to jest harfa Utrwalił nazwisko L. van Beethovena Aktywnie uczestniczy w akompaniamencie do Symfonii dziecięcej Umie zagrać na flecie fragment Wiosny A. Vivaldiego Etnografia Dzieło Oskara Kolberga Bogactwo polskiego folkloru P s , ZĆ s Plansze Folklor Polski oraz Kapela ludowa Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie w grupie Słuchanie oryginalnej muzyki ludowej i w artystycznym opracowaniu Potrafi zaśpiewać polską piosenkę ludową Rozumie terminy: etnografia, etnograf, folklor muzyczny Wie, kim był O. Kolberg (rozumie historyczne i kulturowe znaczenie jego dzieła) Wymagania ponadpodstawowe, Śpiewa piosenkę W kurniku i proponuje sposoby jej umuzycznienia W słuchanym utworze umie wskazać środki muzyczne naśladujące odgłosy przyrody Potrafi muzycznie zilustrować historyjkę obrazkową Umie odczytać zapis graficzny ilustracji dźwiękowej do wiersza Wiosenny wietrzyk i aktywnie w niej uczestniczy Podejmuje próbę opracowania własnego pomysłu Wie, jak zbudowana jest harfa i do jakiej grupy instrumentów należy Gra ze słuchu melodię Ody do Radości (takty 1. 8.) Gra Wiosnę A. Vivaldiego Nadaje tytuły słuchanym utworom, kierując się ich ilustracyjnością Umie zagrać na flecie łatwe układy dźwięków ze słuchu Umie rozpoznać polską muzykę ludową wśród innych Docenia wartość twórczości ludowej Potrafi odróżnić oryginalną muzykę ludową od jej artystycznego opracowania 14

15 Temat lekcji 27. Trochę historii i wielkie plany dla każdej mamy 28. Muzyka w dobrej formie 29. Marzenia i życzenia 30. Wakacje na sześciu strunach Nr z pp 1.3, , 1.2, 1.7, 2.7, 2.8, , 1.2, 1.3, , 1.2, 1.3, 1.4, Materiały dydaktyczne Konstytucja 3 maja Pieśni patriotyczne Pieśń Witaj, majowa jutrzenko (anonim, R. Suchodolski) i piosenka Dzień Mamusi (J. Smoczyński, J. Holm) E. Grieg Poranek utwór do grania P s. 110, , 118, ZĆ s. 73, 77 Formy muzyczne AB, ABA, rondo Śpiew w kanonie Kanon Idzie wiosna, piosenka Dzień Mamusi (J. Smoczyński, J. Holm) i pieśń Witaj, majowa jutrzenko (anonim, R. Suchodolski) Dmitrij Kabalewski Galop, Camille Saint-Saëns Słoń z Karnawału zwierząt, Severio Mercadante Rondo Russo P s , ZĆ s Plansze Budowa utworu Piosenka Pioseneczka o marzeniach (K. Kwiatkowska, Z. Książek) Edvard Grieg Poranek utwór do grania P s , Piosenka Hej, lato, lato, lato (A. Markiewicz, K. Wodnicka) Kanon Lubię podróże (mel. tradycyjna, U. Smoczyńska) Zagadnienia wg podstawy programowej Wymagania podstawowe, Rozdział IX podręcznika: Majowe marzenia Odczytywanie notacji muzycznej Śpiewanie pieśni patriotycznej Granie z wykorzystaniem nut Ma podstawowe wiadomości związane z dniem 3 Maja Śpiewa w grupie pieśń Witaj, majowa jutrzenko Gra prosty akompaniament do pieśni Śpiewa w grupie piosenkę Dzień Mamusi Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie pieśni patriotycznej i w kanonie Tworzenie według ustalonych zasad improwizacji wokalnych, instrumentalnych i ruchowych kuplety ronda Określanie budowy formalnej utworów Śpiewa w grupie piosenki Umie określić budowę pieśni: zwrotka i refren Śpiewa w grupie melodię kanonu Zna budowę form: AB, ABA, ABA, ronda Rozpoznaje dwie jednakowe części w utworze o formie ABA Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie notacji muzycznej Śpiewanie solo i w grupie Granie prostych utworów i akompaniamentów Śpiewa wybraną piosenkę (lub jej fragment) z repertuaru opracowywanego w maju Wyjaśnia co najmniej jedno pojęcie muzyczne związane z piosenką Pioseneczka o marzeniach (przedtakt, repetycja, volta, coda) Bierze udział w przygotowaniu programu na Dzień Matki Rozdział X podręcznika: Już pachną wakacje Odczytywanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie notacji muzycznej Umie zaśpiewać refren piosenki Hej, lato, lato, lato Wie, jakim instrumentem jest gitara Wymagania ponadpodstawowe, Ma wiadomości na temat dnia 3 Maja i związanej z nim pieśni Przygotowuje plan uroczystości na Dzień Matki Samodzielnie odczytuje zapis nutowy i chwyty fletowe do utworu E. Griega Poranek Śpiewa solo piosenkę Dzień Mamusi Samodzielnie śpiewa piosenki Potrafi wyjaśnić, jak wykonywać utwór w kanonie Umie rozpoznać budowę słuchanych utworów Tworzy kuplety ronda Samodzielnie śpiewa dwie wybrane piosenki z repertuaru majowego Proponuje rozwiązania do projektu i bierze aktywny udział w realizacji programu na Dzień Matki Gra na flecie lub dzwonkach wybraną melodię Śpiewa piosenkę o tematyce letniej, wakacyjnej, którą zna spoza szkoły Umie zaśpiewać pierwszą zwrotkę i refren piosenki Hej, lato, lato, lato 15

16 Temat lekcji 31. Wyprawa na morski brzeg 32. Na podhalań ską nutę Nr z pp 1.7, , 1.7, , 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 2.2. Materiały dydaktyczne Instrumenty strunowe szarpane gitara Utrwalenie wybranych wiadomości Jorge Morel Bossa in re P s , ZĆ s. 78 Plansze Instrumenty strunowe szarpane i uderzane Piosenka Hej, lato, lato, lato (A. Markiewicz, K. Wodnicka) i szanta Pacyfik (anonim, S. Klupś) P s , , ZĆ s Piosenki: Hej, lato, lato, lato (A. Markiewicz, K. Wodnicka), Pacyfik (anonim, S. Klupś), W murowanej piwnicy (anonim) Muzyka podhalańska z przyśpiewką Co pamiętamy z lekcji muzyki kwiz P s , 123, , ZĆ s Zagadnienia wg podstawy programowej Instrumenty strunowe szarpane gitara Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji o muzyce Śpiewanie solo i w grupie oraz kanonu Granie prostych utworów i akompaniamentów Odczytywanie i zapisywanie elementów notacji muzycznej Korzystanie z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce Śpiewanie solo i w grupie Układanie tekstu do muzyki Stosowanie i wykorzystywanie w praktyce pojęć i terminów muzycznych Odczytywanie i zapisywanie notacji muzycznej Używanie nazw instrumentów muzycznych Określanie cech polskich tańców narodowych Śpiewanie solo i w grupie Wymagania podstawowe, Umie zaśpiewać unisono melodię kanonu Lubię podróże Wie, co to jest kanon i jak się go wykonuje Ma wiadomości dotyczące oznaczeń: piano i forte, akcentu muzycznego, rytmu z synkopą, budowy ronda muzycznego, bemola jako znaku przykluczowego, oznaczenia repetycji, gamy C-dur, oktawy, wartości rytmicznych nut i pauz Śpiewa piosenkę Hej, lato, lato, lato Wie, co to są szanty Umie zaśpiewać w grupie szantę Pacyfik Ma wiadomości o znakach chromatycznych Śpiewa piosenki Pacyfik oraz Hej, lato, lato, lato Potrafi wymienić kilka cech regionu podhalańskiego Umie zaśpiewać obie zwrotki piosenki W murowanej piwnicy Wie, kim był Jan Sabała Ma wiadomości dotyczące: wartości rytmicznych nut (ósemka, ćwierćnuta, półnuta), tańców narodowych, instrumentów strunowych, gamy C-dur Wymagania ponadpodstawowe, Śpiewa w kanonie w kilkuosobowych grupkach Lubię podróże Wie, do jakiej grupy instrumentów należy gitara i potrafi omówić jej budowę Prezentuje swoje umiejętności gry na gitarze przed klasą Bierze aktywny udział w zabawach Umie zaśpiewać solo fragmenty szanty Pacyfik Proponuje nowy tekst do szanty Przygotowuje informacje o muzyce i umie je interesująco przedstawić w klasie Zna nazwy instrumentów strunowych, o których nie było mowy na lekcjach (np. mandolina, cymbały, lira korbowa, inne) Wie, jakim instrumentem są gęśliki podhalańskie Potrafi zapamiętać rytm i zaśpiewać w nim gamę C-dur Umie zaśpiewać solo ulubioną piosenkę 16

17 Przykładowe scenariusze lekcji SCENARIUSZ LEKCJI 1. TEMAT: CZYM JEST MUZYKA? Wymagania podstawowe, Rozpoznaje różne odgłosy Poszukuje nowych źródeł lub sposobów wydobycia dźwięku Wie, kim jest K. Penderecki Śpiewa w grupie refren piosenki A ja patrzę, a ja słucham Wie, co to jest zwrotka i refren Potrafi pracować w grupie Wymagania ponadpodstawowe, Odróżnia szmery od dźwięków Umie powiedzieć, czym jest dla niego muzyka Zna tytuł utworu Pendereckiego i potrafi coś powiedzieć na jego temat Śpiewa samodzielnie refren piosenki Wykazuje inicjatywę w tworzeniu z innymi ilustracji muzycznej na określony temat Podstawa programowa 1.1, 1.6, 2.6, 3.5. Środki dydaktyczne Piosenka A ja patrz, a ja s ucham (P s. 12, CDB: 1), wiersz E. Zawistowskiej Muzyka czym mo e by (P s. 9). K. Penderecki Fluorescencje (CDA: 8). Odg osy do rozpoznania (CDA: 1 7). P s , Z s Kilka pojemniczków wype nionych kasz, grochem, guzikami, piaskiem, kapslami lub kamykami. Przebieg zajęć 1. Zapoznanie z klas Nauczyciel zapoznaje uczniów z kryteriami oceniania (np. z programu nauczania, s. 8) oraz z nawigacj podr cznika. Nauczyciel zach ca do swobodnych wakacyjnych wspomnie, a tak e za piewania jakiej piosenki przywiezionej z kolonii lub obozu. Propozycja dodatkowa zabawy u atwiaj cej zapami tanie imion uczniów: Uczniowie kolejno wymieniaj swoje imiona i dodaj jedn ulubion przez siebie rzecz. Mo e to by przedmiot, potrawa, czynno, np.: Hania lody, Julka p ywanie, Basia komputer itp. Wszyscy staraj si to zapami ta, a po chwili szybko powtarzaj imi i ulubion rzecz kolegi lub kole anki wskazywanych przez nauczyciela. 2. Czym jest muzyka? Nauczyciel g o no czyta wiersz E. Zawistowskiej Muzyka czym mo e by (P s. 9), a nast pnie kieruje rozmow na temat muzyki, jej roli i obecno ci w yciu cz owieka, a przede wszystkim w codziennym yciu uczniów. P zad. 1 s. 10, Z zad. 1 s. 4: wymieni miejsca, w których mo na us ysze muzyk. Rozmowa na temat odg osów zwi zanych z mijaj cym latem, a nast pnie prezentacja odg osów nagranych na p ycie (CDA: 1 7) i ich rozpoznanie (zad. 4. Z s. 5). 17

18 Uwaga: Podczas rozmowy nauczyciel ma okazj wyja nienia ró nicy mi dzy d wi kami, które maj okre lon wysoko brzmienia, a szmerami o nieokre lonej wysoko ci, a tak e podkre lenia szkodliwo ci ha asu dla zdrowia cz owieka. Pomocna tu b dzie ciekawostka P s. 11 oraz s Uwra liwianie na d wi ki wokó nas Nauczyciel przeprowadza kilka zabaw s uchowych czujne ucho (zad P s. 13). Propozycje dodatkowe: a) Uczniowie zamykaj oczy lub odwracaj si plecami do nauczyciela, a nast pnie rozpoznaj wytwarzane przez niego odg osy, np. szuranie krzes em, szelest papieru, otwieranie torebki, odwijanie cukierka, potrz sanie kluczami, monetami itp. b) Nauczyciel potrz sa pojemnikami z ró n zawarto ci (plastikowe kubeczki z piaskiem, kapslami lub kamykami), uczniowie odgaduj, co jest wewn trz. c) Kilkoro uczniów stoj cych ty em odgaduje, w jaki przedmiot uderza pa eczk prowadz cy cian, tablic, awk, okno itp. d) Uczniowie w druj po sali i próbuj wydoby jak najwi cej ró nych odg osów z otoczenia, np. uderzaj c, pocieraj c ró ne przedmioty. Najciekawsze odg osy zapami tuj, a je li wystarczy czasu, prezentuj kolegom. 4. Oryginalne efekty d wi kowe w utworach muzycznych S uchanie ostatniego fragmentu utworu K. Pendereckiego Fluorescencje, w którym s ycha odg osy maszyny do pisania. Odczytanie na g os notatki biogra cznej o kompozytorze. 5. Tworzenie obrazków d wi kowych Uczniowie pracuj w grupach, maj za zadanie u o y krótk scenk wed ug instrukcji zamieszczonej w zabawie Obrazek muzyczny (P s. 13). Propozycje dodatkowe tematów do opracowania: a) Przystanek autobusowy w godzinie szczytu. b) Na wiejskim targu. c) Wyjazd z rodzin na wycieczk. d) Dworzec kolejowy. e) Mecz pi karski w telewizji itp. Ka da grupa otrzymuje do zilustrowania jeden z tematów z poleceniem zachowania go w tajemnicy przed innymi. Zadanie realizuje, wykorzystuj c g os, odg osy tupania, klaskania, stukania, a tak e ruch, gesty i mimik. Nauczyciel udziela grupom niezb dnych wskazówek podczas pracy, zwraca uwag na konieczno uwzgl dnienia dynamiki (ludzie nadchodz lub odchodz ), tempa (kto si spó ni i musi szybko biec), barwy (ma y samochód, autobus, rower, pojazd uprzywilejowany). Po kilku minutach nast puje pokaz, odgadni cie tytu ów przez pozosta ych uczniów i krótkie omówienie. 6. Nauka piosenki A ja patrz, a ja s ucham Uczniowie s uchaj ca ej piosenki, a nast pnie omawiaj jej tre. Wspólne ustalenie budowy wraz z okre leniem, co to jest zwrotka i refren. Konkurs piewu dla uczniów: kto za piewa bezb dnie refren po us yszeniu go pi razy, otrzymuje tytu klasowego solisty. Nauczyciel uczy piewa zwrotk metod powtarzania motywów. Zad. 5. Z s. 5: po czy kontrastuj ce ze sob obrazki. 7. Praca domowa Zad. 2., 3. Z s

19 SCENARIUSZ LEKCJI 2. TEMAT: W KRAINIE KONTRASTÓW Wymagania podstawowe, Śpiewa w zespole piosenkę A ja patrzę, a ja słucham Wymienia kilka kontrastowych pojęć związanych z muzyką Aktywnie uczestniczy w zabawach Wie, jak dbać o głos Zna nazwy najwyższego i najniższego głosu ludzkiego Potrafi omówić rolę klucza wiolinowego i wskazać położenie na pięciolinii dźwięku g Wymagania ponadpodstawowe, Samodzielne śpiewa piosenkę A ja patrzę, a ja słucham Umie rozpoznać i nazwać kontrasty w utworze E. Griega Zna terminy: sopran, bas, aria, glissando Wie, czym jest skala głosu Pamięta nazwisko W.A. Mozarta Potrafi odnaleźć w zapisie nutowym dźwięk g Podstawa programowa 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 2.3, 3.3, 3.6. Środki dydaktyczne Piosenki A ja patrz, a ja s ucham (P s. 12, CDB: 1), Na cztery i na sze (P s. 17, CDB: 2). P s E. Grieg Peer Gynt cz. VII Powrót do domu (CDA: 9), W.A. Mozart Aria Królowej Nocy z opery Czarodziejski et i Aria Figara (Non più andrai) z opery Wesele Figara (CDA: 10, 11). Z s Wyliczanki, porzekad a. Guma lub w óczka, kreda, tablica lub karton i markery. Przebieg zajęć 1. Utrwalenie piosenki A ja patrz, a ja s ucham Zwrotki piewaj ochotnicy, refreny ca a klasa. piewanie na raty nauczyciel wskazuje coraz to innych solistów, którzy b d piewali krótkie odcinki zwrotek i refrenu. Zabawa odbywa si przy towarzyszeniu akompaniamentu z p yty (CDB: 1), co zmusza uczniów do maksymalnego skupienia uwagi. piew piosenki z akompaniamentem ciekawych odg osów odnalezionych w klasie na poprzednich zaj ciach wed ug propozycji uczniów. 2. Wprowadzenie terminu kontrast Nauczyciel nawi zuje do tekstu piosenki i pojawiaj cych si w nim kontrastowych okre le, podkre la znaczenie kontrastów w codziennym yciu i sztuce. Uczniowie podaj przyk ady kontrastów, które mog wyst pi w muzyce, np. cicho g o no, szybko wolno, nisko wysoko (grubo cienko). S uchanie utworu E. Griega Powrót do domu z suity Peer Gynt (CDA: 9; utwór nasuwa skojarzenia pozamuzyczne 1 ) uczniowie wymieniaj dostrze one w utworze kontrasty: dynamiki, nastroju, tempa. Podczas ponownego s uchaniu utworu uczniowie wykonuj Z zad. 6. s. 6 (wypisuj dostrze one kontrasty). 1 Uczniowie cz sto znaj jedn z kreskówek Disneya ilustruj c ten utwór. 19

20 3. Zabawy twórcze z wykorzystaniem kontrastów Zabawy z kontrastami wed ug opisu P s (Kropki i kropeczki, Szybko wolno, Krótko d ugo, Koncert na dwa psy). Propozycje dodatkowe: Jako materia do zabaw pos u y dowolny tekst wybrany przez uczniów lub nauczyciela. Mo e to by wyliczanka, porzekad o, nonsensowny wierszyk lub prosta rymowanka: Kiedy wrzesie przyniós jesie, to i zbo e m óc jedni sobie tr na arnach, drudzy na targ w ócz. Kiedy przyjdzie wrzesie, b dzie pe na kiesze. Tr f tr f misia bela misia kasia k facela misia a, misia be, misia kasia k fa ce. Sia a baba mak, nie wiedzia a jak, a dziad wiedzia, nie powiedzia, a to by o tak. Ene due like fake torbe borbe ósme smake deus meus kosmateus e morele baks. a) Kontrast: cicho g o no Uczniowie recytuj wybrany tekst, obserwuj c d onie osoby prowadz cej. Gdy s one tu obok siebie, mówi cicho, gdy s rozsuni te szeroko, mówi g o no. Przy stopniowym rozsuwaniu i zbli aniu d oni tekst b dzie recytowany odpowiednio coraz g o niej i coraz ciszej. b) Kontrast: wysoko nisko Ten sam tekst b dzie recytowany niskim lub wysokim g osem w zale no ci od po o enia r ki. R ka w górze g os jak najwy szy, r ka w dole g os bardzo niski. Uczniowie dobieraj w a ciw wysoko g osu w momencie, gdy r ka osoby prowadz cej w druje stopniowo w gór lub w dó (jest to okazja do wprowadzenia terminu glissando). Zamiast wykorzystywa w zabawie d o, mo na kre li na tablicy linie i wzory, które b d odtwarzane g osami uczniów. Mog oni reagowa g osem, w momencie kre lenia wzorów, lub po ich namalowaniu. c) Kontrast: wolno szybko Wybrany tekst b dzie recytowany trzy razy z rz du. Za pierwszym razem bardzo wolno, za drugim rednio szybko, za trzecim bardzo szybko. Stopniowe zwi kszanie tempa podczas mówienia jest trudne, mo na pomóc uczniom wykona dobrze zadanie, wi c je z przyk adem jad cego z góry roweru, tzn. wszyscy na laduj r kami kr cenie peda ów w coraz szybszym tempie i równocze nie recytuj tekst. Uwaga: Podczas tego zadania nale y zwróci uwag, aby szybko nie wi za a si ze zmian dynamiki. d) Krótko d ugo Ta zabawa nie wymaga tekstu. Uczniowie piewaj dowolne g oski i obserwuj ruchy d oni lub wzory gra czne. Chc c, aby wszyscy piewali d ugie d wi ki nauczyciel rozci ga gum, albo wyci ga d ug nitk z k bka. Mo e te kre li d ug lini na tablicy. Do uzyskania krótkich, urywanych d wi ków dobiera odpowiednie ruchy r k lub rysuje kropki. e) Po narysowaniu d ugiej linii, a pod ni kropek, nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Wykonaj one dwa wzory równocze nie. 20

21 4. Skala g osu Uczniowie zastanawiaj si, którzy nauczyciele / rodzice mówi wysokim, a którzy niskim g osem. Ka dy przez krótki moment próbuje za piewa d wi k mo liwie najni szy i najwy szy, nauczyciel wyja nia, e wszystkie d wi ki, które potra my wydoby g osem pomi dzy najwy szym a najni szym, to nasza skala g osu. Tak zwane grube d wi ki to w muzyce d wi ki niskie, a cienkie to wysokie. Nauczyciel wyja nia, jakim wyj tkowym instrumentem jest g os ludzki i jak o niego dba (z pomoc ilustracji P s. 15). 5. Sopran i bas Wys uchanie dwóch utworów W.A. Mozarta: Aria Królowej Nocy i Aria Figara (Non più andrai; CDA: 10, 11). Porównanie brzmienia i sposobu piewania obojga wykonawców uczniowie okre laj, czy g os by wysoki, czy niski (wprowadzenie terminów sopran i bas). Nauczyciel zwraca uwag na inny sposób operowania g osem solistów, opowiada o wieloletnim kszta ceniu g osu ka dego piewaka. Aria Królowej Nocy to równie okazja do omówienia koloratury, czyli niezwyk ego kunsztu wokalnego piewaczki i specjalnej techniki piewania górnych partii wokalnych. Uczniowie poznaj termin: aria (solowy utwór wokalny z towarzyszeniem orkiestry b d cy zwykle fragmentem wi kszego utworu, np. opery, operetki, oratorium). Zabawa z g osami wszyscy przez chwil próbuj na ladowa piew koloraturowy. Odczytanie na g os notki o W.A. Mozarcie wraz z anegdot. 6. Nauka piosenki Na cztery i na sze Uczniowie s uchaj piosenki i próbuj dostrzec pojawiaj ce si kontrasty (zmianie ulega nastrój utworu, zwrotka jest w trybie minorowym, refren w majorowym). Bez okre lania trybu uczniowie powinni zauwa y ró nic i wyja ni j w asnymi s owami, np. smutno weso o. Okre lenie budowy piosenki: zwrotki i refreny. Wspólny piew refrenu piosenki w grupie. W nutach piosenki Na cztery i na sze kolorem niebieskim zaznaczono znaki muzyczne nauczyciel sprawdza, które z nich s znane uczniom. Podkre la rol klucza otwieraj cego ka d pi ciolini i prosi o narysowanie go na szerokiej pi ciolinii (Z zad. 9 s. 7). Odnalezienie w zapisie piosenki nuty g. Propozycja dodatkowa: W celu szybszego opanowania tekstu piosenki mo na narysowa na tablicy proste symbole ilustruj ce jej tre. Nauczyciel wskazuje odpowiednie rysunki podczas piewu. 7. Praca domowa Zad. 7., 8. Z s. 6 7: wpisa nazwy g osów ludzkich oraz nazwiska najs ynniejszych piewaków. Na nast pn lekcj przynie czyste kubeczki po jogurcie i gumki recepturki. 21