CHOROBA SKÓRY; STYGMATYZACJA; ACT TOMASZ ZIĘCIAK

Transkrypt

1 CHOROBA SKÓRY; STYGMATYZACJA; ACT TOMASZ ZIĘCIAK

2 PLAN 1. CZYM TA ŁUSZCZYCA JEST? 2. ZJAWISKO STYGMATYZACJI W ŁUSZCZYCY. 3. KONCEPTUALIZACJA METAPACJENTA. 4. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ?

3 ŁUSZCZYCA, ŁAC. (I RESZTA NORMALNEGO ŚWIATA) PSORIASIS NAJCZĘSCIJ WYSTĘPUJĄCA CHOROBA DERMATOLOGICZNA, CECHY: ŁAGODNA PROLIFERACJA NASKÓRKA, ZABURZENIA UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO, CHARAKTERYSTYCZNY OBJAW: CZERWONE GRUDKI POKRYTE ŁUSKAMI, ŁUSZCZYCA RZADKO ZAGRAŻA ŻYCIU, ALE MOŻE PROWADZIĆ DO KALECTWA, ŁUSZCZYCA NIE ZARAŻA.

4 TYPY ZE WZGLĘDU NA CZAS POJAWIENIA (I TYP, II TYP) ZE WZGLĘDU NA OBJAWY KLINICZNE: ŁUSZCZYCA ZWYKŁA, KROSTKOWA, STAWOWA, ERYTRODERMIA (U 1/3 PAZNOKCI).

5 HIPOTEZY CO DO PRZYCZYN NAJBARDZIEJ PRAWDOPODOBNE TO CZYNNIK GENETYCZNY (GEN ZWIĄZANY Z ŁUSZCZYCĄ HLA-CW6). PIERWSZE POJAWIENIE POPRZEDZONE JEST NAJCZĘŚCIEJ TZW. CZYNNIKIEM SPUSTOWYM. BADANIA WSKAZUJĄ, ŻE WYSIEW I NAWROTY ZWIĄZANE SĄ PRZEDE WSZYSTKIM ZE STANEM PSYCHICZNYM CHORYCH (CHOROBA PSYCHOSOMATYCZNA)

6 MODEL BIOPSYCHOPSOŁECZNY (BŁĘDNE KOŁO) OBJAWY NIEPOKÓJ SPADEK SAMOAKCEPTACJI LĘK SPOŁECZNY UNIKANIE KONTAKTÓW OSAMOTNIENIE WTÓRNE NASILENIE NIEPOKOJU OBJAWY ITD.

7 ŁUSZCZYCA I STYGMATYZACJA SKÓRA TO NAJBARDZIEJ WIDOCZNY NARZĄD U CZŁOWIEKA. DO XIX WIEKU UZNAWANA ZA POSTAĆ TRĄDU. WYKAZANO, ŻE NA 100 BADANYCH 99 DOŚWIADCZYŁO STYGMATYZACJI.

8 JAK TEN PROCES ZACHODZI BEZPOŚREDNIE ZACHOWANIA (NIESTETY TAKŻE W GABINECIE LEKARSKIM). TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ (MODELOWANIE). AUTOSTYGMATYZACJA.

9 STYGMATYZACJA A SKONCEPTUALIZOWANE JA WYDARZENIA STYGMATYZUJĄCE MOGĄ WPŁYWAĆ NA KONCEPTUALIZACJE JA. WSZYSTKIE INFORMACJE ZE ŚWIATA ZEWNĘTRZNEGO MOGĄ BYĆ SKANOWANE W POSZUKIWANIU ZAGROŻENIA I MOŻLIWOŚCI ODRZUCENIA. PRZECIEŻ MAM ŁUSZCZYCE W KONSEKWENCJI NAWET NEUTRALNE SYTUACJE MOGĄ BYĆ INTEPRETOWANE JAKO STYGMATYZUJĄCE.

10 BADANIA Z UDZIAŁEM REZONANSU MAGNETYCZNEGO DOWIEDZIONO, ŻE PACJENCI W MNIEJSZYM STOPNIU REAGUJĄ NA EKSPRESJĘ MIMICZNĄ WYRAŻAJĄCĄ OBRZYDZENIE. WYSPA- REJON AKTYWOWANY NA BODZIEC ZWIĄZANY Z OBRZYDZENIEM ROZŚWIETLAŁ SIĘ W MNIEJSZYM STOPNIU U OSÓB Z ŁUSZCZYCĄ NA WIDOK ZDJĘĆ PRZEDSTAWIAJĄCYCH TWARZ WYRAŻAJĄCĄ TE EMOCJĘ. TO USTALENIE NIE JEST RÓWNOZNACZNE Z PROGNOZĄ O RZADSZYM DOŚWIADCZANIU STYGMATYZACJI.

11 W LATACH W UK ODNOTOWANO ROCZNIE PRZYPADKÓW DEPRESJI I 350 PRÓB SAMOBÓJCZYCH U CHORYCH Z ŁUSZCZYCĄ. INNE BADANIE PRZEPROWADZONE NA GRUPIE 317 PACJENTÓW Z ŁUSZCZYCĄ WYKAZAŁO, ŻE 25% BADANYCH CHOCIAŻ RAZ W ŻYCIU PRAGNĘŁO ŚMIERCI Z POWODU CHOROBY, 8% UWAŻAŁO, ŻE Z ŁUSZCZYCĄ NIE WARTO ŻYĆ, A 1,6% PACJENTÓW OKALECZAŁO SIĘ BĄDŹ TARGNĘŁO NA SWOJE ŻYCIE Z POWODU CHOROBY.

12 mężczyźni kobiety razem Bardzo niskie poczucie stygmatyzacji %kolumny 0,00 3,85 %wiersza 0,00 100,00 %ogółu 0,00 1,85 1,85 Niskie poczucie stygmatyzacji %kolumny 17,86 23,08 %wiersza 45,45 54,55 %ogółu 9,26 11,11 20,37 Średnie poczucie stygmatyzacji %kolumny 71,43 73,08 %wiersza 51,28 48,72 %ogółu 37,04 35,19 72,22 Wysokie poczucie stygmatyzacji %kolumny 10,71 0,00 %wiersza 100,00 0,00 %ogółu 5,56 0,00 5,56 Ogół %ogółu 51,85 48,15 100,00

13 ALE CO NA TE STYGMATYZACJE WPŁYWA? PŁEĆ? CZAS TRWANIA? UMIEJSCOWIENIE?

14 OKAZUJE SIĘ, ŻE: ZASADNICZO NIE MA TO WPŁYWU. JEDYNE ODSTĘPSTWA: WYMIAR TAJEMNICZOŚCI P=0,03 (MĘŻCZYŹNI CZĘŚCIEJ ODCZUWAJĄ NIŻ KOBIETY) WYMIAR WINA I WSTYD P=0,01 ( NIEWIDOCZNI CZĘŚCIEJ ODCZUWAJĄ NIŻ WIDOCZNI ).

15 METAPACJENT AKCEPTACJA/UNIKANIE: REZYGNUJE Z KONTAKTÓW, ZMIENIAM PRACE, CZĘŚCIEJ ZOSTAJE W DOMU, DLACZEGO JA?, NIE ZGADZAM SIĘ. FUZJA/DEFUZJA POZNAWCZA: MYŚLI LĘKOWE, DEPRESYJNE: BĘDZIE GORZEJ, KIEDYŚ BYŁO TAK WSPANIALE, WSZYSCY NA MNIE PATRZĄ, CO ZROBIŁEM ŹLE?

16 KONTAKT Z CHWILĄ OBECNĄ/BRAK;) : ŻYJE PRZESZŁOŚCIĄ, ŻYJE LĘKAMI SKONCEPTUALIZOWANE JA/ JA JAKO KONTEKST: JESTEM ŁUSZCZYKIEM, JESTEM GORSZY, BEZ WARTOŚCI, LUDZIE SIĘ MNIE BRZYDZĄ WIĘC MUSZĘ ZACHOWYWAĆ SIĘ JAK WYKLUCZONY.

17 ŻYCIE ZGODNE Z WARTOŚCIAMI/ BRAK;) : REZYGNUJE Z PRACY, UNIKAM BASENU, NIE WCHODZĘ W RELACJE, NIE CHCE MIEĆ DZIECI. ZAANGAŻOWANE DZIAŁANIE/ BRAK;).

18 PROPOZYCJE? SKORO LECZENIE FARMAKOLOGICZNE JAK DO TEJ PORY JEST LECZENIEM OBJAWOWYM.