ETAP REJONOWY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Uczestnik rozwiązuje test zawierający zadania otwarte i zamknięte.

Transkrypt

1 ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH KONKURSÓW. WYKAZ LITERATURY OBOWIĄZUJĄCEJ UCZESTNIKÓW ORAZ STANOWIĄCEJ POMOC DLA NAUCZYCIELA. ETAP REJONOWY SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Uczestnik rozwiązuje test zawierający zadania otwarte i zamknięte. 1. Elementy formy plastycznej Wiedza o barwie; barwy czyste podstawowe i pochodne, temperatura barw, barwy dopełniające, złamane, kontrast barwny, gamy kolorystyczne, względność barw, akcent barwny. Linia i kreska; linearyzm, rodzaje i funkcje kreski w rysunku. Światło w dziele sztuki: światłocień, walor; rola światła w dziele sztuki, naturalne i sztuczne źródła światła; plamy walorowe w obrębie danej barwy. Faktura dzieł sztuki; różnice fakturalne. Perspektywa zbieżna, barwna, powietrzna; układ kulisowy. Wiedza o kompozycji; układy statyczne, dynamiczne, symetryczne, asymetryczne, otwarte, zamknięte, rytmiczne. 2. Wiedza o dziedzinach sztuki i technikach plastycznych Rysunek Rysunek; techniki rysunkowe; rysunek jako szkic, rysunek jako samodzielne dzieło sztuki; linia podstawowy środek wyrazu w rysunku; rysunek linearny, światłocieniowy, walorowy; podstawowe narzędzia rysunkowe (ołówek, piórko, węgiel). Malarstwo; plama barwna jako podstawowy środek wyrazu plastycznego w malarstwie; rodzaje plam w obrazie; techniki malarskie: akwarela, gwasz, farby olejne, witraż, mozaika, fresk. Rze Rzeźba ba; tradycyjne i współczesne materiały i techniki rzeźbiarskie; płaskorzeźba relief. Architektura; Architektura typy i funkcje architektury specyfika obiektów tej dziedziny sztuki; architektura mieszkalna, sakralna, użyteczności publicznej, zamek i jego funkcje obronne, pałac jako budowla reprezentacyjna; podstawowe materiały stosowane do tworzenia dzieł architektury; układy kompozycyjne stosowane w architekturze. Grafika Grafika; druk wypukły, druk wklęsły, druk płaski; grafika komputerowa; techniki graficzne drzeworyt, linoryt, miedzioryt, litografia itd.; grafika komputerowa i specyfika powstawania dzieł grafiki komputerowej; grafika artystyczna/warsztatowa i użytkowa. 3. Wokół sztuki Język dzieła sztuki wyrażanie ruchu i dynamiki, stanów emocjonalnych. Ornament jako element dzieła sztuki. Portret, autoportret, karykatura; rodzaje portretów: oficjalny, prywatny, zbiorowy; autoportret jako odzwierciedlenie wiedzy artysty o samym sobie. Pejzaż, weduta, marina, nokturn; pejzaż piękno i zmienność pór roku oraz krajobrazu; dzieła sztuki tworzone w plenerze; krajobraz miejski dokument przemian cywilizacyjnych. Sceny religijne, rodzajowe, historyczne, mitologiczne, alegoryczne, martwa natura Dzieje sztuki: 1. Sztuka prehistoryczna rys chronologiczny (paleolit, neolit, epoka brązu i żelaza) w kontekście rozwoju społeczności malarstwo naskalne (malowidła w Lascaux i Altamirze) budowle megalityczne (Stonehenge w Anglii) gród w Biskupinie jako przykład zabytku prehistorycznej sztuki budowlanej na terenie Polski 2. Sztuka starożytna Egipt rys chronologiczny i geograficzny, religia i stosunki społeczne architektura (piramida Cheopsa jako przykład budowli sepulkralnej) malarstwo ( Faraon na polowaniu kanon postaci)

2 rzeźba (Sfinks jako symbol starożytnego Egiptu, kanon na przykładzie posagu faraona) 3. Sztuka starożytna tna Grecja warunki rozwoju sztuki w Grecji porządki architektoniczne architektura Świątynie, teatry rzeźba (Fidiasz, Myron, Poliklet słynni rzeźbiarze i ich dzieła) malarstwo wazowe (tematyka i kolorystyka) 4. Sztuka starożytna tna Rzym warunki rozwoju sztuki rzymskiej architektura Rzymianie, wielcy budowniczy; drogi, łuki triumfalne, akwedukty i inne budowle użyteczności publicznej, jak bazyliki, termy, amfiteatry rzeźba (np. posag konny Marka Aureliusza) malarstwo (freski z Pompejów) 5. Sztuka wczesnochrześcijańska ska warunki rozwoju sztuki pierwszych chrześcijan malowidła w katakumbach rzymskich (symbolika przedstawień) bazylika wczesnochrześcijańska przeznaczenie i konstrukcja 6. Sztuka bizantyjska okoliczności rozwoju sztuki Bizancjum architektura (np. Świątynia Hagia Sophia) ikona Święty obraz (tematyka, sposób wykonania) mozaika (np. San Vitale w Rawennie) 7. Sztuka średniowiecza ś romanizm wpływ tła historycznego na sztukę romańską architektura rodzaje budowli, cechy charakterystyczne, konstrukcja, kamień jako materiał budowlany (kolegiata w Tumie pod Łęczycą) malarstwo freski i iluminacje (edukacyjny charakter przedstawień) rzeźba i płaskorzeźba podporządkowana architekturze 8. Sztuka Średniowiecza Ś gotyk wpływ tła historycznego na sztukę gotycką architektura: przełom w konstrukcji budowli system filarowo -żebro wy, łuki odporowe i przypory cegła ja ko materiał budowlany elementy architektoniczne: maswerki, fiale (pinakle), rzygacze witraż nowy element architektury rzeźba pod porządkowa na architekturze; realizm i ekspresja przedstawień, drewno jako materiał rzeźbiarski (np. ołtarz Wita Stwosza) malarstwo tablicowe 9. Renesans wpływ tła historycznego na sztuk/ renesansu humanizm, nawiązanie do idei antycznych architektura inspiracja architekturą starożytną, poszukiwanie proporcji budowli, równowagi i harmonii, podkreślenie statyki poprzez przewagę poziomów; kamienice, pałace, zamki, ratusze rzeźba niezależność wobec architektury, nowe przedstawienie postaci ludzkiej, której idealne proporcje, równowaga i harmonia kompozycji są przedmiotem poszukiwań artysty (np. Dawid Michała Anioła) malarstwo tematyka religijna i mitologiczna, perspektywa malarska, miękki światłocień, idealizacja postaci (np. Mona Lisa Leonarda da Vinci) wielcy twórcy (np. Leonardo da Vinci, Michał Anioł Buonarroti, Rafael Santi i ich dzieła) 10. Barok wpływ tła historycznego na sztukę baroku architektura świecka: pałace (np. Wersal, Wilanów), sakralna: kościoły (np. Il Gesu, kościół San Carlo Borominiego); charakterystyczne cechy stylu: dynamika formy, bogactwo dekoracji

3 malarstwo rodzajowe, martwa natura, iluzjonistyczne, portret, religijne, cechy stylu: ostry modelunek światłocieniowy, dynamizm, realizm przedstawień (np. Rembrandt van Rijn, P. P. Rubens) rzeźba: ekspresja i dynamizm, dekoracyjność form, zależność wobec architektury (np. Dawid, Ekstaza Ew. Teresy, Apollo i Dafne G. Berniniego) 11. Klasycyzm wpływ tła historycznego na sztukę klasycyzmu nawiązanie do antyku architektura świecka: pałace oraz budowle użyteczności publicznej, w tym teatry, banki, urzędy, sakralna: kościoły malarstwo i rzeźba inspiracja klasycznymi kanonami piękna; tematyka mitologiczna lub portrety wykonywane na zamówienie, idealizacja postaci (np. Śmierć Marata J.L. Davida, Paulina Borghese jako Wenus A. Canovy) 12. Romantyzm wpływ tła historycznego na sztukę romantyzmu malarstwo tematyka historyczna lub współcześnie przedstawiane postacie zazwyczaj w natchnionych pozach na tle pejzażu; charakterystyczna melancholia, dynamiczna forma, emocjonalne podejście do tematu (np. Wolność wiodąca lud na barykady E. Delacroix, Tratwa Meduzy T. Gericault, Kaprysy F. Goi, Szarża pod Somosierrą P. Michałowskiego) 13. Realizm wpływ tła społeczno-politycznego na sztukę malarstwo i rzeźba tematyka dnia codziennego z elementami krytyki społecznej (np. Anioł Pański J. F. Milleta, Kamieniarze G. Courbeta) 14. Impresjonizm rozwój fotografii i nauki, wpływ na malarstwo malarstwo inne niż przedtem; obserwacja i malowanie zmieniającego się światła w plenerze, rejestrowanie wrażeń wzrokowych, malowanie krótkimi ruchami pędzla - czystego koloru (np. C. Monet, A. Renoir, E. Degas) sztuka dla sztuki, podkreślanie wyłącznie jej artystycznej funkcji ETAP WOJEWÓDZKI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Eliminacje wojewódzkie są przeprowadzone w formie testu, polegającego na rozpoznawaniu stylów, dzieł, prezentowanych na slajdach (przykłady malarstwa, rzeźby, architektury). SZTUKA ERY PREHISTORYCZNEJ - umiejętność rozpoznania: - Wenus z Willendorfu - malowidła z Lascaux - zespół Stonehenge - zabudowa Biskupina SZTUKA STAROŻYTNEJ MEZOPOTAMII - umiejętność rozpoznania: - Zigurat z Ur - Stella kodeksu Hammurabiego - płaskorzeźba Zraniona Lwica pałac Assurbanipala w Niniwie - Brama Isztar w Babilonie SZTUKA STAROŻYTNEGO EGIPTU - umiejętność rozpoznawania: - Piramidy w Gizie - Sfinks - Giza - Pylony świątyni Horusa - Triada króla Mykerinosa - Skryba - Sakkara - świątynia królowej Hatszepsut w Deir el-bahari - Kolosy Memnona - Złota maska Tutenhamona - głowa królowej Nefretete

4 SZTUKA ŚWIATA EGEJSKIEGO - umiejętność rozpoznania: - Paryżanka malowidło z Knossos - Książę wśród lilii malowidło w Knossos - Brama Lwów w Mykenach SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI - umiejętność rozpoznania nia: - budowle akropolu ateńskiego (wszystkie) - budowle tj.: teatr Dionizosa, Halikarnas mauzoleum, RZEŹBA : (archaiczna, klasyczna, hellenistyczna) - kora, kuros - Apollo z Tenei - Woźnica z Delf - Fidiasz posąg Ateny Partenos (na przykładzie rzymskiej kopii), Zeus Olimpijski, - Myron Dyskobol, - Poliklet Doryforos, - Nike z Samotraki, Grupa Laokoona, Afrodyta z Melos. MALARSTWO : Przykładowe wazy w stylach: geometrycznym i orientalizującym SZTUKA ETRUSKA - wilczyca kapitolińska SZTUKA STAROŻYTNEGO RZYMU - umiejętność rozpoznania: Forum Romanum widok ogólny; Panteon; Akwedukt w Pont-du-Gard; Koloseum; Łuk Tytusa, Konstantyna; Pomnik konny Marka Aureliusza; Kolumna Trajana. Fragment odsłoniętego Herkulanum: Wiosna, Trzy Gracje. Malowidła (Pompeje) iluzjonizm; SZTUKA WCZESNOCHRZEŚCIJAŃSKA, BIZANTYJSKA - umiejętność rozpoznania: - rekonstrukcja i plan wczesnochrześcijańskiej bazyliki św. Piotra w Rzymie - sarkofag wczesnochrześcijański orant, orantka - malarstwo katakumbowe symbole - Chrystus Dobry Pasterz freski, rzeźba - kościół San Vitale w Rawennie kościół Hagia Sophia w Konstantynopolu - Trójca Święta Rublowa (ikona) - Ikona Matki Boskiej Włodzimierskiej SZTUKA PRZEDROMAŃSKA I ROMAŃSKA - umiejętność rozpoznania: - Rotunda św. Prokopa w Strzelnie - Kolegiata w Kruszwicy - Posadzka w Wiślicy - Kolegiata w Tumie pod Łęczycą - Drzwi Gnieźnieńskie - Kolumny z kościoła Norbertanek w Strzelnie - kościół Cluny III (na podstawie rekonstrukcji) SZTUKA GOTYCKA - umiejętność rozpoznania: - katedra w Chartres - Pałac Dożów w Wenecji (elewacja) - kościół Mariacki w Krakowie - katedra w Reims - katedra Nôtre Dame w Paryżu - kościół Mariacki w Gdańsku - Uta i Eckhardt rzeźby fundatorów z Naumburga - Madonna z Krużlowej

5 - Pieta z Lubiąża - Piękna Madonna z Wrocławia - Wit Stwosz Ołtarz Mariacki, RENESANS I MANIERYZM - umiejętność rozpoznania: Donato Bramante: Tempietto, Rzym Andrea Palladio: Villa Rotonda pod Vicenza Benedetto da Maiano: Palazzo Strozzi, Florencja. Franciszek Florentczyk Wawel dziedziniec i krużganki Bartłomiej Berrecci: Kaplica Zygmuntowska na Wawelu. Attyka krakowskich Sukiennic nagrobek Stefana Batorego, nagrobek Zygmunta Augusta, nagrobek Anny Jagiellonki Arrasy wawelskie z kolekcji Zygmunta Augusta Michał Anioł rzeźba Mojżesz, Pieta, Jeniec Donatello rzeźba Dawid, Gattamelata Michał Anioł malarstwo freski kaplicy Sykstyńskiej Rafael Santi Trzy gracje, Madonna Sykstyńska, Szkoła Ateńska Leonardo da Vinci Dama z gronostajem, Ostatnia wieczerza, Zwiastowanie. założenie urbanistyczne Zamościa i widok ogólny na ratusz oraz kamienice, kolegiata w Zamościu El Greco Obnażenie z szat, Zwiastowanie, Widok Toledo, Zmartwychwstanie Giuseppe Arcimboldo Lato (z 1563 r.), Benvenuto Cellini Solniczka Franciszka I, kamienice braci Przybyłów w Kazimierzu Dolnym (elewacje) SZTUKA BAROKU I ROKOKO umiejętność rozpoznania Kościół Il Gesu w Rzymie Plac i kolumnada przed bazyliką św. Piotra w Rzymie, Ekstaza św. Teresy, Konfesja nad grobem św. Piotra - Gianlorenzo Bernini - Kościół San Carlo alle Quatro Fontane - Francesco Borromini - Pałac Schőnbrunn - Zwinger w Dreźnie - Pałac Sanssouci w Poczdamie w Polsce - Kościół śś. Piotra i Pawła w Krakowie - Pałac Branickich w Białymstoku - Pałac w Wilanowie - Michelangelo Merisi da Caravaggio - Złożenie do grobu, Wieczerza w Emaus, - Pieter Paul Rubens - Podniesienie Krzyża, Zdjęcie z krzyża z Antwerpii, - Rembrandt Hermesz van Rijn Lekcja anatomii doktora Tulpa, Wymarsz strzelców, Powrót syna marnotrawnego, - Jan Vermeer van Delft - Czytająca list, Nalewająca mleko, Dziewczyna z perłą, - Willem Claeszon Heda - Martwa natura - Diego Rodriguez de Silva Velazquez - Panny dworskie (Las Meninas), - Francisco Zurbaran - Martwa natura z czterema naczyniami, z pomarańczami, - Jean-Honore Fragonard Huśtawka, SZTUKA KLASYCYZMU, SZTUKA CZASÓW STANISŁAWOWSKICH I KLASYCYZM W POLSCE umiejętność rozpoznania - Petit Trianon - kościół św. Genowefy w Paryżu Jacques - Kościół Marii Magdaleny w Paryżu - Pałac na wodzie - Teatr na wyspie - Bertel Thorvaldsen pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, pomnik Kopernika, - Jacques Louis David Przysięga Horacjuszy, Śmierć Marata, - Marceli Bacciarelli Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego z klepsydrą, Stanisław August Poniatowski w stroju koronacyjnym, poczet królów polskich, Jan III Sobieski pod Wiedniem

6 - Bernardo Belotto (zw. Canaletto) Kolumna Zygmunta od strony Wisły, Krakowskie Przedmieście, Widok Warszawy od strony Pragi, ARCHITEKTURA XIX WIEKU (PO KLASYCYZMIE) umiejętność rozpoznania - Parlament w Londynie - Pałac w Kórniku - Opera w Paryżu - Wieża w Paryżu ROMANTYZM umiejętność rozpoznania - Francisco Goya y Lucientes - Gdy rozum śpi, budzą się potwory, Rozstrzelanie powstańców madryckich, - Eugène Delacroix - Wolność wiodąca lud na barykady, Scena z masakry na Chios, Portret Chopina, - Théodore Géricault - Tratwa Meduzy, - Caspar David Friedrich Mnich nad brzegiem morza, Krzyż w górach - Joseph William Turner - Burza śnieżna, Pożar parlamentu REALIZM umiejętność rozpoznania - Gustave Courbet Kamieniarze, - Jean François Millet - Zbierające kłosy, - Honore Daumier Praczka, IMPRESJONIZM umiejętność rozpoznania - Claude Monet - Impresja - Wschód słońca, Katedra w Rouen, Nenufary, - Edgar Degas Primabalerina, Klasa tańca, - Pierre-Auguste Renoir - Parasolki, Dziewczęta przy pianinie, NEOIMPRESJONIZM umiejętność rozpoznania - George Seurat Niedzielne popołudnie na wyspie Grande Jatte, POSTIMPRESJONIZM umiejętność rozpoznania - Paul Cézanne - Góra Sainte-Victoire, - Vincent van Gogh Autoportret z zabandażowanym uchem, Słoneczniki, Kruki nad łanem zboża, Gwiaździsta noc, Irysy, - Paul Gauguin - Żółty Chrystus, Autoportret z Żółtym Chrystusem, Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? MALARSTWO POLS LSKIE XIX i XIX/XX WIEKU umiejętność rozpoznania Artur Grottger: cykle Warszawa I (1861), Warszawa II (1862), Polonia (1863), Wojna (1867) Józef Simmler: Śmierć Barbary Radziwiłłówny (1861) Wojciech Kossak: tematyka wojskowa, Jan Matejko: Stańczyk (1862), Kazanie Skargi (1864), Hołd Pruski (1882), Rejtan (1866), Bitwa pod Grunwaldem (1878) Maksymilian Gierymski: Patrol powstańczy (1873), Józef Chełmoński: Babie lato (1875), Kuropatwy (1891), Bociany (1900) Jacek Malczewski: Melancholia ( ), Błędne koło ( ), Józef Mehoffer: Dziwny Ogród ( ), Stanisław Wyspiański: proj. witraży dla katedry wawelskiej - św. Stanisław, seria Widoków z okna pracowni na kopiec Kościuszki (1904), Literatura Aktualne podręczniki do plastyki dla klas IV - VI Dla nauczyciela opiekuna B. Osińska Sztuka i czas cz I i II

7