bruzdami. Liście Naprzeciwległe, długości cm, nieparzystopierzaste z 5-9 równowąskimi listkami. Największe trzy s szczytu i maj

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "bruzdami. Liście Naprzeciwległe, długości cm, nieparzystopierzaste z 5-9 równowąskimi listkami. Największe trzy s szczytu i maj"

Elżbieta Michalik
8 lat temu
Przeglądów:

1 Orzech włoski (Juglans regia L.) gatunek drzewa liciastego z rodziny orzechowatych. W stanie dzikim występuje na Bałkanach, w południowo-wschodniej Europie, południowo-zachodniej, rodkowej i wschodniej Azji oraz w Himalajach i południowo-zachodnich Chinach. U nas pospolicie uprawiany. Pokrój Duże drzewo liciaste. Jeli ronie bez konkurujcych w pobliżu innych drzew, to pień ma zazwyczaj krótki i szeroko rozbudowan koronę, w przeciwnym wypadku pokrój ma wyższy i szczuplejszy. Pień Osiga wysokoć metrów, do 2 metrów rednicy. Kora gładka, srebrzystoszara, pokryta rozrzuconymi, wyra źnymi, nierównomiernymi bruzdami. Licie Naprzeciwległe, długoci cm, nieparzystopierzaste z 5-9 równowskimi listkami. Największe trzy s u szczytu i maj cm długo ci i 6-8 cm szeroko ci (para przy podstawie ma jedynie 5-8 cm długo 1 / 7

2 ci). Rozwijaj się stosunkowo pó ź no, na przełomie kwietnia i maja razem z kwiatami. Kwiaty Kwiaty męskie w postaci zwisajcych kotków długoci 5-10 cm; żeńskie zgrupowane po dwa do pięciu (i więcej) na jednorocznych krótkopędach. Bardzo wyra ź na dichogamia wyklucza zapłodnienie w obrębie jednego drzewa. U niektórych odmian hodowanych w cieplejszym klimacie do ć częsta jest apomiksja, rzadziej spotykana u siewek (w Polsce najczę ciej stosowany sposób rozmnażania gatunku). Owoc Kulisty lub lekko owalny nibypestkowiec. Zewnętrzna warstwa perykarpu stanowi miękk, zielon okrywę, łatwo odpadaj c jesieni. Wewnętrzna czę ć perykarpu, czyli endokarp tworzy skorupę. Nasiono potocznie zwane j drem stanowi czę ć jadaln owocu. Dojrzałe owoce orzecha włoskiego maj kształt owalny, długo ć 4-5 cm i rednicę 3-4 cm i powszechnie nazywane s orzechami. Należy do gatunków wiatłolubnych, wymagajcych dobrego nasłonecznienia do bujnego rozrostu. Drzewa szczepione zaczynaj owocowanie relatywnie wcze 2 / 7

3 nie (ok. 5-6 roku życia) i owocuj do lat. Drzewa na własnych korzeniach s bardzo długowieczne i owocuj do 400, 500 lat (owocowanie rozpoczynaj między 12 a 15 rokiem życia), choć s znane również starsze, owocuj ce drzewa w Europie południowej Owoce zawieraj znaczne iloci witamin, w tym szczególnie dużo witaminy E i z grupy B: B3, B5 i B6. Orzechy zawieraj ponad 50% lipidów, około 11% protein i 5% węglowodanów, a warto ć energetyczna wynosi rednio ponad 520 kcal na 100 gramów. W orzechach tych występuj znaczne ilo ci soli mineralnych - potasu, fosforu i magnezu. Rolina uprawna: drzewo uprawiane metodami ekstensywnymi daje najwyższej jakoci orzechy, nadaj ce się tak do spożycia bezpo redniego, jak i do produkcji z nich cennego oleju orzechowego. Historia uprawy: orzech włoski wprowadzono do Europy zachodniej i północnej w czasach Cesarstwa rzymskiego lub jeszcze wczeniej, a do obu Ameryk w XVII wieku. Ważniejsze regiony, w których występuje orzech włoski to w Europie Francja, Rumunia, Bułgaria i Grecja, w Azji - Chiny, Kalifornia w Ameryce Północnej, a w Ameryce Południowej - Chile. Drewno z orzecha włoskiego cenione jest na równi z amerykańskim czarnym orzechem do produkcji mebli oraz drewnianych elementów broni. Rolina lecznicza Surowiec zielarski: licie, łupiny, kora, owoc Działanie: licie i zielone łupiny maj właciwoci przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. a także przeciwbiegunkowe i przeciwkrwotoczne. Ze względu na duż ilo 3 / 7

4 ć garbników polecane s jako rodek ci gaj cy w zaburzeniach żoł dkowo-jelitowych. Odwar stosuje się w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, oraz do przemywania i okładów przy tr dziku, liszajach, oparzeniach. Zielone orzechy niszcz pasożyty układu pokarmowego. Napar z kory jest rodkiem łagodnie przeczyszczaj cym. Owoce ze względu na nienasycone kwasy tłuszczowe zalecane s w diecie przeciwmiażdżycowej. Zbiór i suszenie: licie zbiera się pod koniec czerwca i w pierwszych dniach lipca. Suszyć należy w przewiewnym, ocienionym miejscu. W suszarce do ziół temperatura nie powinna przekraczać 40 stopni. Niedojrzałe owoce zbiera się pod koniec lipca, nieco później zielone łupiny z owoców dojrzewaj cych. Kosmetyka: odwar z lici zmniejsza potliwoć rk i nóg, a sok z lici i zielonych owoców barwi włosy na kasztanowo. Nazwa Polska nazwa orzech włoski wskazuje na pochodzenie gatunku z południa Europy. W naukowej nazwie Juglans regia człon juglans wywodzony jest z łaciny jovis glans ("orzech Jowisza"), a regia oznacza tyle, co królewski. Po angielsku nazywa się go Persian walnut, co wynika również z pierwotnych siedlisk tego gatunku - także w Persji. W wyrazie walnut znajduje się germański rdzeń wal- ( obcy ), co potwierdza, że w czasach przedhistorycznych gatunek ten w północnej Europie nie występował. Amerykanie powszechnie używaj błędnej nazwy English walnut, co wynika z faktu, że do Ameryki gatunek ten dotarł z Anglii, choć nie jest to jego naturalne miejsce pochodzenia. Po niemiecku nazywany jest Persische Walnuss 4 / 7

5 (podobnie jak w angielskim) lub Echte Walnuss, co tłumaczy się na orzech prawdziwy. Rosyjska nazwa грецкий орех (grieckij ariech), podobnie jak w języku polskim wskazuje na południowe pochodzenie gatunku. Działanie allelopatyczne Orzech włoski może wywierać ujemne działanie allelopatyczne na inne roliny. W ekstrakcie z suchych li ci orzecha włoskiego stwierdzono obecno ć szeregu substancji allelopatycznych, z których najważniejsze to zwi zki z grupy flawonoli, kemferol i jego α-l-arabinofuranozyd[2]. Natomiast juglon, allelopatyczny zwi zek charakterystyczny dla całego rodzaju Juglans występuje jedynie w li ciach wieżych, a w trakcie ich usychania zanika w wyniku polimeryzacji. Orzech włoski nie wydziela juglonu w iloci wystarczajcej do spowodowania jakichkolwiek zmian w otoczeniu i jest całkowicie bezpieczny dla ro lin i zwierz t, a jego li cie można kompostować. Wyj tkiem może być orzech włoski sadzony na podkładce z orzecha czarnego, który wydziela znaczne ilo ci juglonu do gleby. Do celów leczniczych zrywa się z końcem czerwca pojedyncze licie a w lipcu niedojrzałe owoce. Dojrzałe orzechy maj wysok warto ć odżywcz 5 / 7

6 . Suszone li cie zawieraj około 10 % garbników elagowych, karatenoidy, olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy organiczne, sole mineralne, beta-karoten, witaminy, C, B1, B2, K, i P. Naowocnia zawiera te same zwi zki w nieco innych proporcjach, w tym bardzo dużo witaminy C. Orzechy zawieraj do 65 % tłuszczów, do 25 % białek, około 10 % węglowodanów, fitosterole, witaminy i sole mineralne. Właciwoci lecznicze orzech włoskiego znane były w starożytnoci. W Polsce orzech włoski zaczęto sadzić od XII wieku. Odwarem z li ci nacierano bydło by chronić je przed k saniem owadów. Odwar z li ci stosowano do leczenia krzywicy, cukrzycy, krwotoków, niszczenia pasożytów przewodu pokarmowego i innych dolegliwo ci. Powszechnie stosowanym lekiem przeciw biegunkom była nalewka z niedojrzałych owoców. Współczesna medycyna potwierdziła szerokie działanie lecznicze preparatów z orzecha włoskiego. Posiadaj one silne działanie bakteriobójcze w stosunku do, paciorkowców, gronkowców, bakterii duru brzusznego, czerwonki i innych, często odpornych szczepów. Działaj cigajco na błony luzowe, przeciwkrwotocznie, grzybobójczo, przeciwzapalnie, odtruwaj o, poprawiaj trawienie i przyswajanie pokarmów, obniżaj ci nienie i poziom cholesterolu w krwi. Preparaty z orzecha włoskiego (napar z suszonych li ci lub nalewka z owoców) stosuje się przy nieżytach przewodu pokarmowego, biegunce bakteryjnej, zatruciach, owrzodzeniach i krwawieniach w przewodzie pokarmowym, w c 6 / 7

7 profilaktyce cukrzycy oraz zewnętrznie do leczenia grzybicy, tr dziku, zapaleń ropnych, nadmiernej potliwo ci stóp, żylaków itp. W kuchni niedojrzałe owoce służ do sporzdzania nalewek, likierów i konfitur. Orzechy i uzyskiwany z nich olej s bardzo wartociowym surowcem do wytwarzania wielu produktów cukierniczych. Zawieraj one dużo witaminy E, około 22 miligramy w 100 gramach orzechów (podobnie jak migdały i orzechy laskowe). Dawniej olej z orzechów włoskich używany był do wytwarzania lakierów, farb i tuszu. Orzech dostarcza trwałego i cenionego w meblarstwie drewna do wyrobu oklein o charakterystycznych urozmaiconych słojach oraz wytwarzania przedmiotów ozdobnych. {jcomments off} 7 / 7

Podobne dokumenty

Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Suplement diety Składniki: Liofilizowany sok z dzikiej róży 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać