KONFERENCJA METODYCZNA

Transkrypt

1 KONFERENCJA METODYCZNA 2-3 września 2016 r. Młodzieżowy Dom Kultury, Szkoła Podstawowa nr 9, Gimnazjum nr 3

2 Po co? Co? Jak? Kto? czyli o nauczaniu i wychowaniu w roku szkolnym 2016/2017

3 MIEJSKI OŚRODEK DOSKONALENIA NAUCZYCIELI w KONINIE ul. Sosnowa Konin tel/fax lub sekretariat@modn.konin.pl CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W KONINIE ul. Sosnowa Konin tel/fax lub cdn@cdnkonin.pl

4 Program: Część merytoryczno-metodyczna - planowanie pracy cele treści metody i techniki pracy z uczniem/dzieckiem formy pracy z uczniem/dzieckiem - autoewaluacja i ewaluacja - inne zagadnienia Część informacyjna - aktualności MEN, KO - oferta szkoleniowa na 2016/17 - inne

5 Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2016/ Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży. 2. Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach. 3. Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. 4. Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.

6 Planowanie pracy głównym warunkiem wszelkiego świadomego, celowego a zwłaszcza długotrwałego działania W szkole jako instytucji kształcenia, wychowania i opieki praca musi podlegać planowaniu. Podstawową jednostką czasu w oświacie, w ramach której dokonuje się planowania, jest rok szkolny, podzielony na krótsze okresy.

7 Planowanie pracy nauczyciela jest podstawowym elementem profesjonalnego warsztatu pracy; jest opisem zamierzonych działań w ustalonych terminach, zgodnie z obowiązującymi zasadami, według określonych metod, z wykorzystaniem niezbędnych środków.

8 Planowanie zajęć dydaktycznych nauczyciela można podzielić na trzy etapy: planowanie kierunkowe - koncepcja kształcenia, najogólniejsze decyzje (jego istotą jest wiązanie celów poznawczych edukacji z celami motywacyjnymi); planowanie wynikowe - określenie i ustopniowanie wymagań programowych, według których nauczyciel będzie planował zajęcia oraz oceniał osiągnięcia uczniów i skuteczność własnej pracy; planowanie metodyczne - projektowanie przebiegu zajęć dydaktycznych umożliwiających uczniom uzyskanie przewidywanych osiągnięć (najbardziej elastyczne planowanie, otwarte na pomysły uczniów i nauczyciela).

9 planowanie kierunkowe planowanie wynikowe Etapy Zasięg Aspekty (wymiary) planowanie metodyczne Planowanie pracy nauczyciela rok szkolny, semestr dział programowy, duża jednostka tematyczna cykl lekcji, lekcja cele poznawcze, cele motywacyjne, materiał kształcenia materiał kształcenia, wymagania programowe wymagania programowe, tok zajęć, sekwencja czynności ucznia i nauczyciela, środki dydaktyczne

10 Katalog pytań, przydatnych przy każdym planowaniu dydaktycznym Jakie zadania stawiam przed uczniami? Czy uzgodniłem je z nimi? Czy wszystkie one są wykonalne? Jakie są kryteria (jakościowe i ilościowe) osiągnięcia sukcesu przez każdego z uczniów? Czy zweryfikowałem powyższe ustalenia w praktyce? Jakie przewiduję efekty zaplanowanej pracy? Jak to sprawdzę? Czy moje działania wpisują się w ideę wszechstronnego wspierania ucznia w jego rozwoju?

11 Katalog pytań, przydatnych przy każdym planowaniu dydaktycznym Z wykorzystaniem jakich metod pragnę osiągnąć założone efekty? Czy jestem skłonny do wprowadzania zmian w trakcie realizacji mojego planu? Jak zamierzam dowieść wykonanie zadań edukacyjnych przez uczniów? W jaki sposób, po co, dla kogo, w jakim celu i kiedy zbadam, przeanalizuję, zinterpretuję i zaprezentuję ich sukcesy i porażki? Czy i w jaki sposób wpłynie to na dalszy przebieg mojej pracy dydaktyczno - wychowawczej?

12 Planowanie metodyczne polega na analizie tego, co mają zrobić uczniowie, co mają osiągnąć w toku lekcji; czynności nauczyciela mają wspierać uczniów, ukierunkowywać, motywować, korygować. Planowanie codziennej pracy nauczająco - wychowującej jest najbardziej twórczym momentem w działalności nauczyciela, pozwalającym mu nie tylko odświeżyć i rozszerzyć wiedzę pedagogiczną i wiadomości z danego przedmiotu, lecz także rozwijać własne myślenie, inicjatywę i pomysłowość.

13 Planując codzienną pracę nauczyciel obmyśla plan lekcji, a więc przygotowuje się od strony: rzeczowej (procesu bogatego w treści, ustalenia najważniejszych faktów, informacji itp.); metodycznej (jasno sprecyzowanych celów lekcji w kategoriach operacyjnych, odpowiedniego doboru metod); kontaktu pedagogicznego (sposobów porozumiewania i współdziałania z uczniami, wykorzystania środków werbalnych i niewerbalnych we właściwych proporcjach).

14 W planowaniu lekcji wyróżnić można czynności polegające na określeniu punktu wyjścia - ustaleniu warunków, w jakich odbywać się będzie lekcja; określenie punktu dojścia - celu, do jakiego lekcja ma doprowadzić; przewidywanie czynności nauczyciela i uczniów, metod nauczania, środków dydaktycznych, form organizacji pracy uczniów (od punktu wyjścia do punktu dojścia).

15 Planowanie metodyczne Najważniejsze elementy scenariusza lekcji: temat lekcji; cele - ogólne i szczegółowe (operacyjne); metody pracy; formy pracy; środki - podręczniki, zbiory zadań, pomoce dydaktyczne, materiały edukacyjne; czas realizacji; zadanie domowe; ewaluacja; bibliografia - teksty źródłowe, literatura itp.

16 Cele nauczania świadomie zamierzone (projektowane, oczekiwane) wyniki procesu dydaktycznego wyrażone przyrostem określonych wiadomości, umiejętności i kompetencji oraz zmian w osobowości uczniów Cele ogólne - główne kierunki dążeń pedagogicznych; Cele szczegółowe są opisem wyników, jakie nasi uczniowie powinni uzyskać pod wpływem oddziaływania dydaktycznego.

17 Cele operacyjne - szczegółowe cele nauczania wyrażone w postaci zamierzonych czynności uczniów. W klasycznej postaci cele operacyjne zawierają: jasno określone oczekiwane zachowania uczniów; warunki, w których te zachowania zachodzą; kryterium (próg) ich wykonania. Operacjonalizacja celu - zamiana celu sformułowanego w postaci ogólnej na jeden lub więcej celów operacyjnych. Cele tak określone ułatwiają planowanie nauczania, komunikowanie się z uczniami, organizację kształcenia oraz sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów. Cel operacyjny powinien być: odpowiedni, jednoznaczny, wykonalny, obserwowalny, mierzalny, upodmiotowiony, komunikatywny, określony czasem.

18 Tradycyjne cele nauczania matematyki mogą być sprowadzone do trzech układów: celów poznawczych, a więc celów dotyczących wiadomości, jakie uczniowie w wyniku realizacji programu powinni zapamiętać i zrozumieć; celów kształcących, które wyznaczają wymagania dotyczące umiejętności intelektualnych, teoretycznych i praktycznych; celów wychowawczych określających system wartości i wynikające z niego pożądane postawy społeczne.

19 Taksonomia celów poznawczych według Zbigniewa Szuriga A. Przyswojenie wiadomości A1. Znajomość konkretnych faktów. A2. Znajomość terminologii. A3. Umiejętność użycia algorytmów B. Rozumienie wiadomości B1. Rozumienie pojęć. B2. Rozumienie reguł, zasad, i twierdzeń. B3. Rozumienie struktur matematycznych. B4. Umiejętność zamiany formy zadania na inną, równoważną. B5. Umiejętność śledzenia rozumowań. B6. Umiejętność odczytania i zinterpretowania problemu.

20 Taksonomia celów poznawczych według Zbigniewa Szuriga C. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych C1. Umiejętność rozwiązywania zadań według poznanego wzorca. C2. Umiejętność dokonywania porównań. C3. Umiejętność analizowania danych. C4. Umiejętność rozpoznawania modeli, wzorów, izomorfizmów i symetrii. D. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych D1. Umiejętność rozwiązywania zadań nieschematycznych. D2. Umiejętność wykrywania zależności. D3. Umiejętność konstruowania dowodów. D4. Umiejętność krytycznej analizy dowodów. D5. Umiejętność dokonywania i uzasadniania uogólnień.

21 Metoda nauczania celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiągnięcie celów kształcenia; wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów, realizowanych świadomie

22 Metody stosowane w nauczaniu matematyki wg prof. Wandy Nowak Metody Podające Poszukujące Eksponujące Praktyczne Wyjaśnienie, opowiadanie, wykład Pogadanka, dyskusja Ustne przekazanie materiału przez nauczyciela Objaśnienie nowego materiału za pomocą pytań z wykorzystaniem doświadczenia uczniów Wykład problemowy (dialog wewnętrzny nauczyciela rozwijającego problem przed uczniami) Pogadanka heurystyczna poprzedzona wysunięciem problemu do rozwiązania Wykład ukazujący piękno matematyki, interesujące problemy i zastosowania Dyskusja na temat rozwiązania interesujących problemów z literatury uzupełniającej Wykład w połączeniu z poleceniem samodzielnego zapisu i rozwiązaniem zadania według instrukcji Pogadanka powtórzeniowa prowadząca do rozwiązania zadania

23 Metody stosowane w nauczaniu matematyki wg prof. Wandy Nowak Metody Podające Poszukujące Eksponujące Praktyczne Praca z podręcznikiem Czytanie podręcznika jak źródła wiedzy; zadanie nowego materiału z podręcznika Rozwiązanie problemu na podstawie informacji podanych w podręczniku Sprawozdanie z literatury uzupełniającej; referaty uczniów uwzględniające ciekawostki matematyczne Notowanie treści podstawowych albo zapis symboliczny; rozwiązywanie zadań z podręcznika Pokaz, obserwacja Pokaz przeźroczy, filmu, modeli itp. z podanym z góry komentarzem Pokaz połączony z obserwacją ucznia dla rozwiązania danego problemu Pokaz ukazujący piękno matematyki, interesujące problemy i zastosowania Pokaz połączony z konkretnym zadaniem do rozwiązania

24 Metody stosowane w nauczaniu matematyki wg prof. Wandy Nowak Metody Podające Poszukujące Eksponujące Praktyczne Prace laboratoryjne Ćwiczenia Przedstawienie przez nauczyciela wyników doświadczeń bez ich wykonania przez uczniów Objaśnienie przez n-la sposobów rozwiązywania zadań, dowodzenie twierdzeń Wykonanie doświadczeń dla dokonana uogólnień ( tok indukcyjny) Rozwiązywanie zadań problemowych Konkurs na wykonanie ćwiczeń w grupach Zawody matematyczne; rozwiązywanie atrakcyjnych zadań Ćwiczenia w terenie z zastosowaniem teorii; ćwiczenia w pracowni dla sprawdzenia słuszności uogólnień Ćwiczenia na zastosowanie teorii; wykonywanie ćwiczeń utrwalających

25 Forma nauczania organizacyjna strona procesu nauczania Formy nauczania Praca indywidualna Praca zbiorowa Praca grupowa Na czym polega Każdy z uczniów samodzielnie wykonuje zadania Praca z całą klasą pod kierunkiem nauczyciela Praca w zespołach Kiedy występuje Występuje wtedy, gdy każdy z uczniów wykonuje to samo zadanie To uczenie się na lekcji w stałych, zaplanowanych grupach Może być to praca partnerska - jeden uczeń przekazuje wiedzę drugiemu

26 Środki dydaktyczne zbiór przedmiotów materialnych umożliwiający usprawnienie procesu nauczania - uczenia się i uzyskiwanie optymalnych osiągnięć szkolnych dostarczających uczniom określonych bodźców zmysłowych; oddziałują na wzrok, słuch, dotyk, smak, powonienie itp. ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości. Środki konwencjonalne to podręczniki, pomoce graficzne, tabele, diagramy, modele, obrazy; Środki techniczne to filmy, przeźrocza, płyty CD-ROM, programy komputerowe

27 Ewaluacja sprawdzenie skuteczności nauczania Określenie atmosfery na zajęciach; Realizacja celów; Sprawdzenie nabycia podstawowej wiedzy i umiejętności; Skuteczność obranej metody; Szczególnie dobre aspekty pracy; Szczególnie złe aspekty pracy.

28 Bardzo ważnym aspektem pracy z uczniami jest umiejętność budowania i wzmacniania motywacji uczniów. Osiąganiu założonych celów sprzyja stworzenie przez nauczyciela takich warunków w klasie, które wzmacniają poczucie własnej wartości uczniów, zwiększają ich zaangażowanie i samodzielność, zachęcają do współdziałania w grupie.

29 Warto zwrócić jeszcze uwagę na wartości wychowawcze tkwiące zarówno w celach, jak w treściach i formach nauczania matematyki Poprzez naukę umiejętności uczenia się, odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji uczeń ma poczucie odpowiedzialności za jakość i wynik swojej pracy, ma świadomość życiowej użyteczności matematyki a także całej edukacji na danym etapie, staje się coraz bardziej samodzielny, potrafi zaplanować i organizować swoją naukę, racjonalnie gospodaruje czasem, dąży do rozwijania sprawności umysłowej oraz osobistych zainteresowań, uczy się poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, umiejętnie wiąże fakty i wyszukuje analogie, przygotowuje się do pokonywania stresu w sytuacjach egzaminacyjnych.

30 Poprzez uczenie kultury osobistej, szacunku dla drugiego człowieka oraz właściwego zachowania w różnych sytuacjach uczeń dba o właściwy sposób wysławiania się, precyzyjnie wyraża swoje myśli, dyskutuje, argumentuje, w kulturalny sposób broni swego zdania, potrafi występować publicznie, potrafi słuchać innych, jednocześnie ma krytyczny stosunek do poglądów innych osób, jest spostrzegawczy, jest samokrytyczny, potrafi oceniać swoje postępy w nauce, kształtuje w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umie współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. jest uczciwy, wytrwały, wierzy we własne siły w pokonaniu trudności.

31 Poprzez rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, przygotowywanie się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz dążenie do doskonalenia się uczeń rozwiązuje problemy w sposób twórczy, wytrwale, cierpliwie, dokładnie i z zaangażowaniem, odróżnia dobro od zła, nie stosuje przemocy, dąży do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, uczy się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego.

32 Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego 2016 Do egzaminu gimnazjalnego przystąpiło około uczniów. Z egzaminu zwolniono 727 uczniów laureatów i finalistów olimpiad przedmiotowych oraz laureatów konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim. Zadania we wszystkich arkuszach sprawdzały, w jakim stopniu gimnazjaliści opanowali wymagania ogólne i szczegółowe z zakresu dziewięciu przedmiotów egzaminacyjnych określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla III etapu edukacyjnego. Arkusz standardowy z matematyki zawierał 23 zadania, w tym 20 zadań zamkniętych i 3 zadania otwarte. Wśród zadań zamkniętych większość stanowiły zadania wyboru wielokrotnego, w których należało wybrać jedną z podanych odpowiedzi, a w pięciu zadaniach typu prawda-fałsz, ocenić prawdziwość zdań. Zadania otwarte wymagały od gimnazjalistów samodzielnego sformułowania rozwiązania.

33 W tym roku po raz pierwszy rozwiązania zadań otwartych z egzaminu gimnazjalnego z matematyki w całym kraju zostały ocenione z wykorzystaniem elektronicznego systemu oceniania (tzw. e-ocenianie). Egzaminatorzy, korzystając ze skanów prac uczniów i ze specjalnego oprogramowania (scoris Assessor), ocenili na ekranach domowych komputerów poprawność rozwiązań około 890 tysięcy zadań. W sesji e- oceniania wzięło udział 1378 egzaminatorów. Przed przystąpieniem do oceniania prac każdy egzaminator uczestniczył w szkoleniu dotyczącym zasad oceniania zadań oraz korzystania z programu komputerowego. Praca egzaminatorów była na bieżąco monitorowana przez przewodniczących zespołów egzaminatorów oraz koordynatorów oceniania poszczególnych zadań.

34 Wyniki uczniów

35 Średnie wyniki uczniów w zakresie wymagań ogólnych

36 Wnioski Znacznie lepiej w porównaniu z latami poprzednimi uczniowie radzili sobie z problemami geometrycznymi. Trudność sprawiały zadania wymagające modelowania matematycznego oraz użycia i tworzenia strategii. Umiejętności z tych zakresów wciąż przysparzają uczniom wielu problemów i wymagają ciągłych ćwiczeń podczas dalszej edukacji. Najsłabiej opanowana przez uczniów jest umiejętność rozumowania i argumentacji. Tegoroczny egzamin pokazał jednak, że uczniowie podejmują, z różnym rezultatem, coraz więcej prób rozwiązania zadań badających tę umiejętność.

37 Wnioski Poziom opanowania wiadomości i umiejętności matematycznych opisanych w podstawie programowej utrzymuje się od kilku lat na tym samym poziomie łatwość arkusza egzaminacyjnego 2014 r. - 47%, 2015 r. - 48% 2016 r. - 49% Poziom wykonania poszczególnych zadań od 30% do 76%. Za zadania zamknięte gimnazjaliści uzyskali średnio 53% punktów możliwych do zdobycia, a za otwarte średnio - 40% punktów.

38 Rekomendacje Warto zwrócić uwagę na: poziom rozumienia pojęć przez zdających, gdyż świadome posługiwanie się nimi w trakcie rozwiązywania problemów zarówno praktycznych, jak i teoretycznych, pomaga w osiąganiu sukcesów; stwarzanie okazji do odkrywania wzorów i zależności poprzez rozwiązywanie zadań dotyczących uogólniania i wnioskowania; wdrażanie uczniów do tworzenia i zapisywania planu rozwiązania zadania złożonego, co pomoże im spostrzegać i nazywać kolejne czynności, które należy wykonać, aby rozwiązać całe zadanie;

39 Rekomendacje rozwiązywanie zadań o wyraźnie różnych treściach, a bardzo pokrewnych metodach rozwiązania, co pozwoli uczniom zobaczyć omawiane zagadnienia w szerszym kontekście; ćwiczenie umiejętności wyciągania wniosków wynikających z przesłanek zawartych w tekście, tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej; ćwiczenia w budowaniu modelu matematycznego dla danego kontekstu, w tym praktycznego stwarzania okazji do wyzwalania samodzielności poprzez rozwiązywanie zadań, które nie mają jedynego poprawnego rozwiązania.

40 Analiza wyników matury 2016 z matematyki

41 Co nowego w prawie oświatowym?

42 Co nowego w prawie oświatowym? zniesienie obowiązku szkolnego dla sześciolatków; wzmocnienia finansowego od stycznia 2017 r. organizacji wychowania przedszkolnego dzieci sześcioletnich; likwidacja sprawdzianu dla szóstoklasistów; możliwość niezależnego odwoływania się od wyników egzaminów maturalnych; usunięcie restrykcyjnego rozporządzenia dotyczącego sklepików szkolnych; organizacja roku szkolnego ; zmiana formuły godzin karcianych;

43 Co nowego w prawie oświatowym? brak ścisłej i sztywnej korelacji pomiędzy sumą godzin danego przedmiotu a liczbą wynikającą z ramowego planu nauczania; Wymagany tytuł magistra w zasadniczych szkołach zawodowych (uczący przedmiotów ogólnokształcących), placówkach wychowania pozaszkolnego, bursach i młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, a także logopedzi i pedagodzy szkolni; Oceny z religii i etyki znajdą się na świadectwie; Nauczycielskie pensje bez zmian;

44 Co nowego w prawie oświatowym? Organ prowadzący straci część kompetencji Kurator oświaty będzie opiniował arkusze organizacyjne placówek oświatowych.

45 Co nowego w województwie wielkopolskim? Powracają rejony wizytacyjne - comiesięczne spotkania z wizytatorem; Wojewódzkie sieci współpracy dyrektorów. Ewaluacja - mniej biurokracji.

46

47 Wnioski do realizacji w szkołach/placówkach województwa wielkopolskiego w roku szkolnym 2016/2017 Współpraca z rodzicami; Funkcjonowanie świetlic szkolnych; Współpraca z Poradniami Psychologiczno-Pedagogicznymi; zakładka Wspomaganie

48

49

50 Oferta CDN Konin 2016

51 CDN nadchodzące szkolenia K/53 Tradycyjne i nowoczesne środki dydaktyczne w nauczaniu matematyki K/54 NaCoBeZu - ocenianie kształtujące na lekcjach matematyki

52 MODN Szkolenia zespołów samokształceniowych 1. Popchnąć do myślenia! Jak pracować z uczniami, którzy myślą, że nie mają uzdolnień matematycznych. 2. Udowodnij, wykaż, że, uzasadnij. Co i jak zrobić, żeby oswoić uczniów z zadaniami na dowodzenie. 3. Różnice indywidualne uczniów i ich wpływ na efektywność przyswajania wiedzy matematycznej. 4. Jak przygotować uczniów do matury z matematyki. Zajęcia poprowadzi pani Grażyna Piotrowska, nauczyciel matematyki w III Liceum Ogólnokształcącym w Koninie, egzaminator i przewodniczący zespołu egzaminatorów egzaminu maturalnego z matematyki (OKE Poznań), ekspert MODN w Koninie.

53 MODN kursy przedmiotowe Temat: Pomoce edukacyjne w służbie nauki- wykorzystanie programu geogebra na lekcjach matematyki Zajęcia w formie warsztatowej poprowadzi dr Bronisław Pabichnauczyciel z Wieliczki, członek Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki, wielokrotny członek Zarządu SNM, lider Grupy Roboczej SNM Geometria dynamiczna. Termin r.

54 MODN kursy przedmiotowe Temat: Jak nauczać jeszcze lepiej, czyli o potrzebie ciągłego rozwoju kompetencji przedmiotowych i ponadprzedmiotowych nauczyciela matematyki

55 Konkursy Konkursy Wielkopolskiego Kuratora Oświaty Kangur Liczmany Konkurs Liczby Pi (ZS nr 1 w Koninie) Kostka Rubika (Gim Nr 3) XIV Powiatowe Konińskie Zawody Matematyczne dla szkół gimnazjalnych Kto najlepszy (MODN)

56 Wojewódzki Konkurs Matematyczny dla uczniów gimnazjum W roku szkolnym 2015/ uczniów - etap szkolny 319 uczniów - etap rejonowy 113 uczniów - etap wojewódzki 109 laureatów

57

58 Ważne strony

59 Dziękujemy za uwagę Ewa Chalasz Małgorzata Pogodska Elżbieta Szmytkowska Grażyna Piotrowska