Czy depozyt moŝe być uznany zaliczkę w VAT

Transkrypt

1 1 z :04 Czy depozyt moŝe być uznany zaliczkę w VAT Krzysztof Komorniczak Ekspert Wieszjak.pl Doradca podatkowy, prawnik Karolina Gierszewska Ekspert Wieszjak.pl Doradca podatkowy Depozyt to umowa, na mocy której przechowawca (depozytariusz) zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie przez deponenta. Wątpliwości budzi sposób rozliczenia depozytu na gruncie ustawy o VAT. oceń artykuł: średnia ocena: - Depozyt jako usługa Przykładem tej umowy moŝe być pozostawienie samochodu na parkingu strzeŝonym, umieszczenie bagaŝu w przechowalni dworca, oddanie wierzchniego okrycia w szatni. Do zawarcia umowy konieczne jest wydanie rzeczy. Od tej chwili powstają odpowiednie obowiązki przechowawcy i składającego rzecz. Przyjmuje się, Ŝe przechowawcy naleŝy się wynagrodzenie, chyba Ŝe z umowy lub z okoliczności wynika, Ŝe zobowiązał się on przechować rzecz bez wynagrodzenia. Przechowawca zobowiązany jest wydać tę samą rzecz, którą otrzymał na przechowanie (depozyt prawidłowy). W nauce prawa wyróŝniany jest równieŝ tzw. depozyt nieprawidłowy (nieregularny), którego przedmiotem są pieniądze albo inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Jak wskazuje art. 845 kodeksu cywilnego, jeŝeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, Ŝe przechowawca moŝe rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o poŝyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu. PowyŜsze czynności na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) traktujemy jak usługi, opodatkowujemy oraz rozliczamy wg zasad im przewidzianych (wystawiamy fakturę VAT dokumentującą czynności, a wartości z niej wynikające wykazujemy i rozliczamy w deklaracjach VAT-7 w chwili powstania

2 2 z :04 obowiązku podatkowego). Pieniądze złoŝone w depozyt lub na rachunek powierniczy a zaliczka na poczet towaru lub usługi JednakŜe w praktyce gospodarczej mianem depozytu określa się równieŝ naleŝności pienięŝne uiszczane na poczet zabezpieczenia róŝnego typu zobowiązań cywilnoprawnych. Korzystają z niej przedsiębiorcy zawierający róŝnego rodzaju umowy. Celem tegoŝ depozytu jest zabezpieczenie wykonania zobowiązań wynikających z zawartych umów. Wpłatę ww. naleŝności moŝna porównać do kaucji uiszczanej na zabezpieczenie wykonania zawartej umowy. Spółka prowadzi działalność developerską. Wybudowanie obiektu mieszkalnego poprzedzone jest zawarciem z przyszłymi nabywcami mieszkań umów przedwstępnych w formie aktu notarialnego. Przed zawarciem umowy zobowiązującej do wybudowania budynku i przeniesienia własności lokalu klient zawiera umowę o wpłatę depozytu na rachunek bankowy. Na podstawie ww. umowy potencjalny klient (nabywca mieszkania) wpłaca 5% przyszłej ceny sprzedaŝy lokalu na wyodrębniony rachunek powierniczy. Spółka do momentu podpisania ostatecznej umowy przenoszącej własność lokalu na rzecz klienta nie moŝe dysponować kwotą wpłaconą na rachunek powierniczy. Pieniądze te są zablokowane przez bank do momentu spełnienia umowy przyrzeczonej lub odstąpienia od niej. Bank moŝe przekazać Spółce środki zdeponowane przez Nabywców tylko w momencie zawarcia aktu notarialnego przenoszącego własność lokalu. Do tego momentu są one zablokowane i stanowią depozyt zabezpieczający naleŝyte wykonanie umowy zobowiązującej do wybudowania budynku, ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia własności lokalu. Pozostała część ceny, zgodnie z umową przedwstępną ma być płatna przed podpisaniem aktu notarialnego przenoszącego własność i do momentu jego podpisania równieŝ ma stanowić depozyt zablokowany na rachunku bankowym, który takŝe zostanie przekazany Spółce jako cena za lokal po zawarciu umowy przenoszącej własność. Bez wątpienia ww. naleŝności nie moŝna uznać za kwotę pienięŝną, o której mowa w poprzednim punkcie niniejszego rozdziału (w duŝym uproszczeniu kwotę będącą przedmiotem poŝyczki/depozytu). Pojawia się jednakŝe wątpliwość czy w związku z faktem, Ŝe kwota zabezpieczenia depozytowego: - została uiszczona przed transakcją, - na rachunek sprzedającego oraz - ostatecznie zostanie rozliczona jako element ceny transakcji sprzedaŝy, nie naleŝy jej uznać za zaliczkę wpłaconą na poczet zabezpieczanej transakcji? Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeŝeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część naleŝności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. W analizowanym przypadku odpowiedź winna być negatywna. W miejscu tym wskazać naleŝy, iŝ ustawa o VAT nie precyzuje pojęcia zaliczki, zadatku czy kaucji. Zgodnie z definicjami zawartymi w internetowym Słowniku Języka Polskiego PWN:

3 3 z :04 1) zaliczką jest część naleŝności wypłacana z góry na poczet naleŝności, 2) zadatkiem suma pieniędzy dawana przy zawieraniu umowy w celu zapewnienia jej wykonania, 3) przedpłatą określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, 4) ratą część naleŝności pienięŝnej, płatną w oznaczonym terminie, 5) kaucją zaś jest suma pienięŝna złoŝona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania, 6) depozytem są przedmioty lub pieniądze oddane na przechowanie na warunkach określonych w umowie; teŝ: przechowywanie przedmiotów lub pieniędzy przez osobę lub instytucję, której je powierzono. Z przytoczonych wyŝej definicji: zaliczki, zadatku, przedpłaty i raty wynika, iŝ wiąŝą się one z przekazaniem kontrahentowi środków pienięŝnych do jego dyspozycji. Natomiast cechą charakterystyczną depozytu jest to, Ŝe moŝe on zostać wykorzystany tylko w ściśle określonym przypadku. Zabezpieczenie wykonania umowy, poprzez wpłatę pewnej kwoty pieniędzy w depozyt (bądź na rachunek powierniczy) ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający. W przytoczonym powyŝej przykładzie umowa wskazuje jednoznacznie, Ŝe wolą stron było, aby depozyt został zaliczony na poczet wynagrodzenia oraz został przekazany do dyspozycji dewelopera, dopiero po zawarciu umowy przeniesienia własności lokalu. W przypadku, jeŝeli umowa developerska zostałaby rozwiązana lub wygasła, niedoszły nabywca otrzyma zwrot wniesionego depozytu zabezpieczającego. Dopiero, gdy nastąpi skuteczne przeniesienie prawa własności lokalu, na podstawie dostarczonych dokumentów, bank prowadzący rachunek powierniczy, przekaŝe kwotę depozytu na poczet wynagrodzenia Spółki z tytułu sprzedaŝy nieruchomości. Polecamy: serwis Koszty Korzystanie z rachunku powierniczego ma na celu ochronę środków przyszłych nabywców przed ich utratą (np. wskutek upadłości dewelopera). W ten sposób klient zyskuje gwarancję, Ŝe środki pienięŝne zostaną wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem uzgodnionym pomiędzy stronami. Pieniędzmi wpłacanymi na rachunek powierniczy zarządza bank, przekazując je dopiero po zakończeniu inwestycji i podpisaniu aktu notarialnego ustanawiającego własność mieszkania. Jednocześnie Spółka ma gwarancję przynajmniej częściowej wypłacalności klienta oraz powaŝnego traktowania transakcji. Otrzymana kwota depozytu nie spełnia kryteriów uznania za zaliczkę, zadatek, ratę lub przedpłatę, poniewaŝ nie moŝe zostać w momencie wpłaty uznana za kwotę przekazaną na poczet naleŝności z tytułu sprzedaŝy mieszania, w związku z czym nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Środki z depozytu będą stanowiły obrót dopiero w momencie spełnienia umowy przyrzeczonej, kiedy po przekazaniu kwoty depozytu przez bank zostaną zaliczone na poczet ceny kupna nieruchomości. Jednocześnie, zdaniem autorów, identyczne skutki wywołuje wpłata depozytu bezpośrednio na rachunek sprzedawcy. Przy czym w tym ostatnim przypadku, poza samym umownym (pisemnym) uregulowaniem analizowanej sytuacji, konieczne jest aby sprzedawca złoŝoną do depozytu kwotę trzymał na odrębnym rachunku bankowym. Co więcej, waŝne jest aby sprzedawca nie miał prawa dysponować ww.

4 4 z :04 depozytem aŝ do momentu jego zwrotu lub zaliczenia na poczet ceny sprzedaŝy. Kwestie związane z depozytem winny być uregulowane na piśmie w ramach zawartej z kontrahentem umowy cywilnoprawnej. W umowie naleŝy ustalić wartość towaru/maszyny i wskazać termin płatności za towar. Nie moŝe być on wcześniejszy niŝ sama dostawa towaru (moŝe przypadać na dzień wydania towaru lub teŝ określać czas następujący po dostawie - przykładowo 14 dni). Jednocześnie naleŝy zaznaczyć, iŝ nabywca tytułem zabezpieczenia naleŝytego wykonania umowy (gwarancji dokonania zakupu zamówionego towaru) wniesie depozyt w określonej wysokości (wartość moŝe być określona kwotowo lub w pewnym procencie wartości towaru). MoŜna ustalić w umowie, czy zabezpieczenie zostanie w niesione gotówką czy przelewem bankowym oraz określić jego termin. Polecamy: Jak rozliczać koszty w czasie Sprzedawca winien wskazać w umowie, iŝ kwota gwarancyjna zostanie przez nią złoŝona do depozytu na odrębny rachunek bankowy, i Ŝe sprzedawca nie ma prawa dysponowania ww. kaucją aŝ do momentu jej zwrotu lub przepadku. Zatem w sytuacji, gdy: - z zawartej umowy będzie wynikało, iŝ zamówiony został konkretny towar/usługa, a kwota wpłaconych środków pienięŝnych stanowi zabezpieczenie, iŝ klient oraz sprzedawca nie wycofają się z umowy, - środki pienięŝne zdeponowane będą na odrębnym koncie jako depozyt i sprzedawca nie będzie miał prawa nimi dysponować aŝ do momentu wydania towaru, - ewentualnie zawarte zostaną klauzule, iŝ w sytuacji gdy umowa nie dojdzie do skutku z winy nabywcy, wówczas depozyt ten zostanie zaliczony tytułem kary umownej (odszkodowania za niedopełnienie warunków umowy zawartej z kontrahentem), otrzymania kwota pieniędzy nie będzie stanowiła zaliczki na poczet dostawy. W konsekwencji, nie będzie rodziła obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług ani obowiązków dokumentacyjnych (poza dowodem przyjęcia depozytu) z nim związanych (oczywiście pod warunkiem, iŝ aŝ do dnia dostawy nie zostanie zaliczona na poczet przedmiotowej dostawy). Stanowisko powyŝsze zostało potwierdzone w interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia r. (sygn. IPPP3/ /09-4/MM), postanowieniu Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia (sygn. P02/ ) czy teŝ postanowieniu Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia (sygn. 1472/RPP1/ /06/J0). Potrzebujesz więcej informacji? Zapisz się na bezpłatny newsletter Zobacz takŝe: Polecamy: Autorzy: Krzysztof Komorniczak doradca podatkowy Karolina Gierszewska doradca podatkowy ECDDP Sp. z o.o. Firma doradztwa podatkowego Artykuł z dnia: , ostatnia aktualizacja: :06 Jak rozliczyć VAT przy Baza adresów sądów i

5 5 z :04 wynajmie powierzchni reklamowej Kaucja gwarancyjna przewaŝnie bez VAT, ale czy zawsze prokuratur Kalkulator stawek notarialnych Kalkulator wynagrodzeń Umowa sprzedaŝy Liczba komentarzy: 0