OPINIA W SPRAWIE PROJEKTOWANEJ SUBWENCJI OŚWIATOWEJ NA 2013 R.

Transkrypt

1 OPINIA W SPRAWIE PROJEKTOWANEJ SUBWENCJI OŚWIATOWEJ NA 2013 R Autor: dr Bogdan Stęień wwwiarl Coyright Bogdan Stęień 2012 Cytowanie/owoływanie się jest dozwolone jedynie za odaniem autora i źródła - ełnego odnośnia/linu do oracowania! WSTĘP Minister ds finansów na etaie rojetowania subwencji oświatowej na nastęny ro budżetowy owinien umieć szacować odstawowe wielości mające bezośredni wływ na sełnienie rzez nią art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST Wielościami tymi są głównie wsaźnii strutury adry nauczycielsiej w raju oraz łączna liczba zadań oświatowych realizowanych rzez samorządy Szacowanie tych wielości to nie żadne lanowanie - zalanować to można ale n 5-letni rogram artii W omawianym rzyadu na etaie lanowania subwencji oświatowej można mówić tylo o jej szacowaniu/rognozowaniu W momencie iedy zatwierdzany jest budżet aństwa rzez Sejm RP subwencja oświatowa musi sełniać zais art 28 ust 1 wyniający nie z lanowanej zmiany liczby zadań oświatowych rognoz ani jej szacunów ale w oarciu o rzeczywiste zmiany zadań oświatowych jaie samorządy będą zrealizować oraz sutów finansowych dla JST wyniających ze zmiany rawa aństwowego oraz decyzji instytucji aństwowych Pierwotnym dysonentem odstawowych informacji umożliwiających rawidłowe ustalenie w ustawie budżetowej woty subwencji oświatowej jest minister ds oświaty Wiedza ministra ds oświaty w omawianym zaresie wynia wrost z fatu że nie to inny a właśnie on nadzoruje System Informacji Oświatowej - z jedynie tórego można rawidłowo oreślić wielość rzeczywistych zadań oświatowych tóre mają zrealizować samorządy Czy ta się dzieje w rzeczywistości? Osobiście uważam że ta minister ds oświaty ja i minister ds finansów nie odchodzą do roblemu rofesjonalnie co w efecie dorowadziło do zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r o ooło 15 mld zł O zaniżeniu tej subwencji mówiłem już w grudniu rou ub Orócz straty jaie oniosą JST w 2012 r wyniające z zaniżenia subwencji trzeba wiedzieć że raz zaniżona subwencja oświatowa może mieć oważne dla samorządów onsewencje finansowe w rzyszłości bo wota subwencji oświatowej na dany ro w myśl art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST staje się wotą bazową dla rou nastęnego Co w tym czasie w srawie zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r zrobiły samorządy? Poza zaowiedzią Związu Powiatów Polsich że zleci on wyonanie odowiednich analiz w tej srawie nic się nie wydarzyło a i o wyniach tych analiz ói co jest cicho Strata jaą samorządy oniosą w wyniu zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r jest nie do odrobienia chyba że zasarżą one ustawę budżetową na 2012 r do Trybunału Konstytucyjnego w srawie niezgodności jej z art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST Czy to iedyś nastąi? Na odstawie dotychczasowych zachowań samorządów wątię Wychodzi na to że samorządy bardziej ufają ministrowi ds finansów tóry ustami swojego wiceministra głosi że subwencja na 2012 r została ustalona rawidłowo a nawet Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

2 została zawyżona Srawą oczywistą jest to że na zaniżeniu subwencji na 2012 r stracą najbardziej te samorządy tóre realizują zadania oświatowe owiatów i województw to wynia wrost z teorii tóre rzedstawiłem we wcześniejszych oracowaniach na temat zaniżenia subwencji na 2012 r Każda dobra teoria owinna się srawdzać w ratyce Jao jeden z rzyładów otwierdzających jej rawdziwość niech osłuży cytat: Starostwo owiatowe w Świdnicy w tym rou otrzymało rawie o 1 mln zł mniej na oświatę niż w 2011 r [ ] a ubiegłoroczne odwyżi osztowały owiat 25 mln zł źródło: Pechowy 2013: zabranie na ensje dla nauczycieli Rzeczosolita Szczerze owiedziawszy to echowy będzie nie 2013 a echowym jest 2012 r! Ro 2012 jest echowym dla samorządów - rzy ich całowitej bierności tzn rzy brau jaiejolwie reacji na ogromne zaniżenie subwencji na 2012 r Wyraźnie widać że z finanse samorządów zaczynają wyglądać niecieawie Samorządowcy zaczynają szuać winowajcy odowiedzialnego za ten stan rzeczy Tym winowajcą winowajcą zastęczym - staje się ostatnio Karta Nauczyciela Wbrew ozorom to nie ona jest winna sytuacji finansowej samorządów i można to ięnie - bo logicznie - wyazać Istnieją dwie niezależne rzyczyny odowiedzialne za zły stan finansów samorządów i żadną z nich nie jest Kartą Nauczyciela co nie oznacza że Karty Nauczyciela nie należy oddać reonstrucji! Jeżeli wrowadzimy nastęujące oznaczenia: TEORIA SO ( r) - wota subwencji oświatowej na ro budżetowy r P ( r) P SO - wota subwencji oświatowej na ro budżetowy r-1 - średnie wynagrodzenie nauczyciela oświaty ublicznej odowiednio w rou r i r-1 U ( r) U - rzeliczeniowa liczba uczniów (liczba (seudo-) zadań oświatowych ) odowiednio w rou r i r-1 o tórej mowa w rozorządzeniu MEN w srawie odziału subwencji oświatowej Wz ( r) Wz - suma %-ów słade na ubezieczenia sołeczne ołacane rzez α racodawcę odowiednio w rou r i r-1 - ewien arametr (do dysusji) tórego wartość ustalamy ma oziomie 09 choć być może że w rzeczywistości jest nieznacznie niższy to wtedy zgodnie ze wzorem odanym w II liście do samorządów w srawie zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r (htt://wwwiarl/atualnosci/ _ii_list_do_jstdf) wota subwencji oświatowej sełniająca zais art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST musi sełniać nierówność 1+ α W U ( r) z r P r SO r SO (1) 1+ α W r 1 P r 1 U r 1 z Aby ocenić czy subwencja ( r) SO na 2013 r sełni nierówność (1) należy znać wartości wszystich wielości w niej wystęujących Znamy wszystie wartości tych wielości dla 2012 r a dla 2013 r musimy na chwilę obecną nietóre z nich oddać szacunom 2013 U 2013 Wielościami tóre musimy oszacować są P oraz Szacowanie wielości P na 2013 r jest rzeczą może nie ta rostą ale wyonalną Ja chodzi o szacowanie wielości U na lata do 2011 było rzeczą rostą Szacowanie jej na 2013 Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

3 nie jest jedna roste a dodatowo obarczone dużym błędem Duży błąd w szacunach tej wielości - na chwilę obecną wynia z bajzlu jai zgotował minister ds oświaty a wyniający z wrowadzenia sześciolatów do systemu szolnego Do 2010 r ta ministrowi ds finansów i/lub ministrowi ds oświaty udawało się rawidłowo ustalać wotę subwencji oświatowej Od 2011 r zaczął być roblem najwięszy w 2012 r tóry dorowadził do zaniżenia subwencji o ooło 15 mld zł W myśl orzeadła tóre mówi że nie ma tego złego co by na dobre nie wyszło wreszcie minister ds finansów a w szczególności minister ds oświaty będą musieli oracować i wymyślić oraz wrowadzić w życie nową metodę rzy omocy tórej oszacowują standard finansowy (A) na 2013 r Jeżeli obaj ministrowie nie zmienią dotychczasowych metod do szacowania standardu finansowego na 2013 r to może się oazać że wstęny standard finansowy (A) oraz rojetowane subwencje oświatowe dla oszczególnych JST tóre są im rzedstawiane óźną jesienią będą się znacznie różniły od ich wartości ostatecznych Ponieważ - na chwilę obecną - jest wielą niewiadomą ilu sześciolatów oszło od września 2012 r do szoły oraz ilu sześciolatów ójdzie do szoły od września 2013 r to szacowanie wielości U na 2013 r obarczone jest ta dużym błędem że w zasadzie zamiast mówienia o tym czy subwencja na 2013 r sełnia art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST należy raczej mówić o tym ile (seudo-) zadań oświatowych (U ) finansuje subwencja oświatowa zarojetowana na 2013 r Subwencja oświatowa finansuje zadania oświatowe nie lanowane nie rognozowane nie szacowane ale rzeczywiste wyniające ze stanów wrześniowych SIO rou bazowego Liczbę zadań oświatowych mierzy doładnie nie wielość U a wielość U w tóra jest sumą dla raju: statystycznej liczby uczniów uzuełniającej liczby uczniów oraz rzeliczeniowej liczby wychowanów Można wyazać rzy omocy narzędzi matematycznych oraz naturalnych założeń że z dobrym rzybliżeniem zachodzi równość U ( r) U ( r) U w ( r r 1) U w ( r r 1) i (2) U r 1 U r 1 U r 1 U r 1 w gdzie: U ( r r 1) ( r r 1) w U w to odowiednio zmiana rzeliczeniowej liczby uczniów (liczba (seudo-) zadań oświatowych) w raju i liczby zadań oświatowych w raju PRAKTYKA Ocena sełniania rzez wotę subwencji oświatowej roonowanej w rojecie budżetu na ro 2013 warunu art 28 ust 1 ustawy o dochodach jednoste samorządu terytorialnego Sładi na ubezieczenia sołeczne ołacane rzez racodawcę: - Słada emerytalna: SE ( 2013 ) = SE( 2012) = 976% - Słada rentowa na 2013 r: SR ( 2013 ) = 650% - Ubezieczenie wyadowe (rzyjęto min wartość): ( 2013 ) = UW ( 2012) = 067% - Fundusz racy: FP ( 2013 ) = FP( 2012) = 245% - Fundusz gwarantowanych świadczeń racowniczych: FG ( 2013 ) = FG( 2012) = 010% UW Od 1 lutego 2012 r nastąił wzrost słade rentowych o stronie racodawcy z 45% do 65% Ponieważ jednosti samorządu terytorialnego otrzymują subwencje na dodatowe wynagrodzenie roczne doiero w lutym/marcu i onieważ wynagrodzenie to jest Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

4 orównywalne z normalnym wynagrodzeniem więc efetywną/średnioroczną sładę rentową na 2012 r należy obliczyć wg wzoru SR ( 2012 ) = (45% * *12) /13 = 635% Suma rocentów słade ołacanych rzez racodawcę w rou r należy wyznaczyć wg wzoru: ( r) SE( r) + SR( r) + UW ( r) + FP( r) FG( r) W z = + (3) Wobec owyższego sładi na ubezieczenia na lat 2012 i 2013 wynoszą odowiednio: W z W z ( 2012 ) = 976% + 635% + 067% + 245% + 010% = 1933% ( 2013 ) = 976% + 650% + 067% + 245% + 010% = 1948% Średnie wynagrodzenie nauczyciela w rou budżetowym r wyznaczamy na odstawie wzoru: gdzie: P W P ( r) = P ( r) W ( r) + P ( r) W ( r) + P ( r) W ( r) + P ( r) W ( r) s s m m d ( r) P ( r) P ( r) P ( r) s m Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8 d (4) d - odowiednio średnie wynagrodzenia nauczycieli wg stoni awansu zawodowego (art 30 ust 3 KN) w rou r ( r) W ( r) W ( r) W ( r) d - wsółczynnii strutury adry nauczycielsiej oświaty ublicznej w raju ustalone dla rou r na odstawie wrześniowego SIO rou bazowego (r-1) s m W oarciu o wzór (4) oraz odowiednie dane z metryczi subwencyjnej na 2012 r wyznaczamy średnie wynagrodzenie nauczyciela w raju w 2012 r ( P ) i wynosi ono: ( 2012) = zl P = W oarciu o założenie że w 2013 nie ulegnie zmianie wota bazowa dla nauczycieli oraz w oarciu o wzór (4) oraz dane z wyresu (2)/(3) zamieszczonych w dodatu wyznaczamy szacowane średnie wynagrodzenie nauczyciela w raju w 2013 r i wynosi ono: ( 2013) = zl P = Przeliczeniowe liczby uczniów (U ) wyznaczamy na odstawie znajomości woty subwencji rzewidzianej do odziału według algorytmu MEN oraz na odstawie znajomości standardu finansowego (A): = ( ) [ zl] / [ zl] U 2012 = A ile wynosi U na 2013 r? No właśnie ile wynosi? Minister ds finansów roonując subwencję oświatową na ro 2013 owinien wiedzieć ile U szacunowo wyniesie ale minister taimi informacjami się nie dzieli Czy zatem jesteśmy bezradni? Absolutnie nie Mamy odowiednie narzędzia aby wiele rzeczy wniosować W oarciu o wzór (4) zarezentowany w II liście do samorządów w srawie zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r (htt://wwwiarl/atualnosci/ _ii_list_do_jstdf) R( r) z ( r) ( r) 1 1+ α W P A( r) A (5) 1 R 1+ α Wz P możemy wyznaczyć minimalny standard finansowy na 2013 r gdzie R(r) to rocent subwencji oświatowej rzewidzianej na rezerwę w rou r Ponieważ R ( 2013 ) = a R ( 2012 ) = finansowego (A) na 2013 r wynosi więc minimalna szacowana wartość standardu

5 zl A ( 2013) min = zl = zl (6) zl Standard finansowy na ro 2012 wynosi zł i jest znacznie zaniżony bo jego minimalna wartość gwarantująca sełnianie rzez subwencję oświatową art 28 ust 1 ustawy o dochodach wynosi ooło zł Można wyazać że aby wrócić do oziomu finansowania zadań oświatowych z rou 2011 standard finansowy na ro 2013 owinien być nie niższy niż zł W oarciu o minimalną wartość standardu finansowego na 2013 r wyliczonego wg wzoru (6) wyznaczamy rzeliczeniową liczbę uczniów rowadzącą do sełniania rzez wotę subwencji oświatowej na 2013 r zais art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST wg nierówność: U ( 1 R( 2013) ) ( 2013) ( 2013) SO zl 2013 = ( ) (7) A zl Zatem masymalna liczba U jaa może być sfinansowana rzez zarojetowaną subwencję na 2013 r sełniająca zais art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST wynosi ~ Przeliczeniowa liczba uczniów na ro 2012 wynosi zatem masymalne U na 2013 r jest niższe o ooło 024% Przeliczeniowa liczba uczniów U Coy right Bogdan Stęień 2012 wwwiarl Rzeczyw iste U na lata Szacow ane z arosymacji U bez 6-latów Rzeczyw iste U na 2012 z w szystimi 6-latami max U na 2013 sełniające w arune art 28 ust 1 Arosymacja U bez 6-latów Wyres 1 Przeliczeniowa liczba uczniów U na lata 2005 do 2013 Na wyresie 1 słui ciemnoniebiesie rzedstawiają rzeczywiste wartości U w latach natomiast jasnoniebiesie rzedstawiają ich wartość szacowane na lata bez uwzględniania sześciolatów Linia niebiesa jest trendem wielomianem drugiego stonia z R 2 = na odstawie tórej wyznaczono szacowane wartości U na lata 2012 i 2013 Słue zielony oznacza wartość U na ro 2012 a słue czerwony masymalną liczbę uczniów rzeliczeniowych na 2013 r Różnica omiędzy wartością słua zielonego i wartością słua jasnoniebiesiego (2012) stanowi rzeliczeniową liczbę uczniów dla sześciolatów na 2012 r i wynosi U 6 = = Pociągnijmy ten wąte dalej Wyobraźmy sobie że jest 31 sierień 2012 Czy wiemy ilu sześciolatów ójdzie do szoły od 1 września 2012 r? Tego wiedzieć nie możemy bo niby sąd mamy to wiedzieć no chyba że jesteśmy ministrem ds oświaty lub ministrem ds finansów - oni tam ewnie wiedzą ale nie owiedzą Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

6 Zgodnie z rawem - logia douszcza możliwość że mogą ójść wszyscy ale też może nie ójść żaden Jeżeli by oszli wszyscy to rzeliczeniowa liczba uczniów dla raju wyniosłaby = * U 2013 = (8) Wartość U wyniosłaby tyle co odaje wzór (8) od waruniem że wszyscy sześciolatowie oszliby też do szoły od 1 września 2013 r A co będzie ja nie ójdzie żaden? Ten roblem zostawmy jedna do rozwiązania Zasobom Kaitału Ludziego ta ministerstwa ds oświaty ja i ministerstwa ds finansów w ońcu za coś biorą wynagrodzenia finansowane z odatów wszystich Gdyby wszyscy sześciolatowie oszli od 1 września 2012 r do szoły a w rzyszłym by nie oszedł żaden to w systemie eduacji ojawiłaby się lua w 2013 r nie byłoby ierwszej lasy w szołach odstawowych niezłą reformę zgotował minister ds oświaty Gdyby rzeczywiście liczba U wyniosła tyle co we wzorze (8) to standard finansowy na ro 2013 wyniósłby zl A( 2013 ) = ( ) zl (9) Ja ażdy zaewne zauważył standard finansowy na 2013 r sadłby z zł na 2012 r do zł i sade ten by wyniósł ooło 1% Standard finansowy byłby mniejszy od minimalnej/douszczalnej szacowanej wartości oreślonej wzorem (6) o ooło 38% co oznacza że o raz olejny bardzo silnie by został załamy zais art 28 ust 1 No dobrze a co by było gdyby żaden z sześciolatów nie oszedł do szoły od 1 września 2012 r oraz od 1 września 2013 r? Czy to możliwe w rzeczywistości? Prawo taą ewentualność douszcza a soro ta to srawdźmy ile wtedy by wyniósł standard finansowy na 2013 r: zl A( 2013 ) = ( ) zl (10) Zauważamy że w tym rzyadu standard finansowy byłby wyższy od douszczalnej rawem wartości tóra oszacowana jest wzorem (6) i wynosi zl oraz byłby wyższy od woty (5 290 zł) tóra narawia (o części) błąd ministra ds finansów związany z zaniżeniem subwencji w 2012 r Ilu sześciolatów w rzeczywistości oszło do szół od 1 września 2012 r - dowiemy się z Systemu Informacji Oświatowej doiero za jaiś czas - najwcześniej dowie się o tym minister ds oświaty Z informacji - jaie udało mi się uzysać - od ilu samorządów wynia że bardzo niewieli odsete sześciolatów udał się od 1 września 2012 r do 1 lasy szoły odstawowej Jeżeli to otwierdzi SIO to subwencja oświatowa na 2013 r sełni zais art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST Na zaończenie tego rozdziału roonuję zaoznanie się z fragmentem uzasadnienia do rojetu ustawy budżetowej na 2013 r: (htt://wwwmfgovl/_files_/budzet_anstwa/ustawy_budzetowe/na_2013/ _budzet_zadaniowy_na_2013_5_09_2012zi): Część oświatowa subwencji ogólnej dla jednoste samorządu terytorialnego lanowana na ro 2013 wynosi tys zł tys zł i jest o 28 % wyższa od woty części oświatowej subwencji ogólnej oreślonej w ustawie budżetowej na ro 2012 Zgodnie z art 28 ust 1 ustawy o dochodach jednoste samorządu terytorialnego lanowana na ro 2013 wota części oświatowej subwencji ogólnej została ustalona w wysoości łącznej woty części oświatowej subwencji ogólnej nie mniejszej niż rzyjęta w ustawie budżetowej w rou bazowym (2012) sorygowanej o wotę innych wydatów z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych Zwięszenie w stosunu do rou 2012 lanowanej na ro 2013 woty części oświatowej Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

7 subwencji ogólnej związane jest ze sutami rzechodzącymi na ro 2013 odwyżi wynagrodzeń nauczycieli o 38% wdrożonej od 1 września 2012 r a taże ze sutami rognozowanych zmian w liczbie i struturze awansu zawodowego nauczycieli zatrudnionych w szołach i lacówach oświatowych rowadzonych rzez jednosti samorządu terytorialnego z uwzględnieniem sutów wzrostu sładi rentowej w 2012 r oraz z uwzględnieniem środów na finansowanie rac omisji egzaminacyjnych owoływanych rzez jednosti samorządu terytorialnego w związu z awansem zawodowym nauczycieli Czy w wyżej wymienionym teście mówi się coolwie o sześciolatach? Nic się o nich nie wsomina! Czy minister ds oświaty wycofał się całowicie z wrowadzenie sześciolatów do systemu szolnego? Nie wycofał się odroczył jedynie do 2014 r obowiąze osyłania sześciolatów do szoły Czy w od 1 września 2012 r lub od 1 września 2013 r mogliby ójść nawet wszyscy sześciolatowie do szoły? Oczywiście że mogliby ójść Czy z tymi sześciolatami związane są zadania oświatowe? Oczywiście że są Soro minister ds finansów w uzasadnieniu do rojetu budżetu aństwa na 2013 r nie uwzględnia dodatowych zadań oświatowych związanych z sześciolatami to nie wyada nam tego odważać Ale rodzą się ytania: 1 Dlaczego minister ds finansów w rojetowanej subwencji oświatowej na 2013 r nie rzewidział środów na zadania oświatowe związane z sześciolatami? 2 Dlaczego minister ds oświaty odowiedzialny za jaość olsiej eduacji nie reaguje na oczynania ministra ds finansów? i dodatowe ytanie 3 Dlaczego minister ds finansów nie uruchomił dotychczas rezerwy celowej związanej ze wzrostem słade rentowych od lutego o stronie racodawcy? Czyżby te sładi nie wzrosły? Taie ytania owinny ierować samorządy do ministra ds finansów i ministra ds oświaty WNIOSKI 1 Projetowana subwencja oświatowa w wysoości tys zł na 2013 r z bardzo wysoim rawdoodobieństwem sełni zais art 28 ust 1 ustawy o dochodach JST Na chwilę obecną bra jedna danych rzesądzający całowicie sełnienie tego warunu 2 Finansowanie zadań oświatowych związanych z wrowadzeniem sześciolatów do systemu szolnego owinno się realizować ze secjalnie utworzonej rezerwy celowej subwencji w ustawie budżetowej o czym wsominałem już w liście otwartym w styczniu 2012 r do ministra ds oświaty i ministra ds finansów (atrz unt 3 odany na ostatniej stronie tego listu htt://wwwiarl/atualnosci/ _list_otwarty_do_men_i_mfdf) Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8

8 DODATEK Wsaźnii strutury adry nauczycielsiej w raju Coyright Bogdan Stęień 2012 wwwiarl Ws Wm Arosymacja Wd W Wd Arosymacja Wm Wyres 2 Wsaźnii strutury adry nauczycielsiej w raju Wartości tych wsaźniów na lata są rzeczywiste a na ro 2013 wyniające z arosymacji i rzyjęto że wyniosą: W s = 0029 W = 0156 W m = 0260 a W d = 0555 Średnie wynagrodzenia nauczycieli art 30 ust 3 KN Coy right Bogdan Stęień 2012 wwwiarl Ps P Pm Pd P Arosymacja P Wyres 3 Średnie wynagrodzenia nauczycieli art 30 ust 3 ustawy KN oraz średnie wynagrodzenie rzeciętnego nauczyciela w raju P Wartość P na ro 2013 jest wielością szacowaną wyniającą z arosymacji wsaźniów strutury adry nauczycielsiej w raju i wynosi zł Coyright Bogdan Stęień 2012 wrzesień /8