PROCES KATEGORYZACJI

Transkrypt

1 PROCES KATEGORYZACJI Czym są kategorie? Jak może przebiegać proces kategoryzacji? Dagny Schaedler

2 Pojęcie a kategoria PRZYSTOJNIAK Fecet, który podoba się kobietom. Dla mnie: wysoki, przystojny blondyn. Niebieskie oczy!!! 2 z 65

3 Pojęcie a kategoria POJĘCIE: Podstawowa struktura umysłowo poznawcza, reprezentująca uogólnioną, abstrakcyjną klasę obiektów (przedmioty, zdarzenia, czynności, cechy, relacje) powiązanych ze sobą jakąś zasadą. KATEGORIA: Zbiór obiektów rzeczywiście istniejących, w których można odkryć wspólną cechę bądź łączące je relacje, dzięki czemu umysł traktuje je jako równoważne pod jakimś względem. (Chlewiński 1999: 47) 3 z 65

4 Rodzaje kategorii NATURALNE: Występują w naturze. SZTUCZNIE: Wytworzone przez człowieka. KONKRETNE ABSTRAKCYJNE (Chlewiński 1999: 47) 4 z 65

5 Elementy kategorii PRZYSTOJNIAK Jaki to rodzaj kategorii? Naturalny, a może sztuczny? Konkretny czy abstrakcyjny? DESYGNATY 5 z 65

6 Elementy kategorii PRZYSTOJNIAK Fecet, który podoba się kobietom. Dla mnie: wysoki, przystojny blondyn. Niebieskie oczy!!! PROTOTYP 6 z 65

7 Kategoria u Arystotelesa Jakość Posiadanie Ilość Położenie Relacja Substancja Czas Działanie Miejsce 7 z 65 Doznanie

8 Kategoryzacja Proces tworzenie kategorii, czyli poszukiwanie jakiejś ogólnej zasady, dzięki której podobnie postrzegamy i reagujemy na różne elementy. PERCEPCYJNA: Dostrzegamy bezpośrednie cechy wspólne poszczególnych elementów. KONCEPTUALNA: Obiekty mogą być percepcyjnie różne, ale dzięki wiedzy nabytej możemy skupić się na ich wspólnych cechach abstrakcyjnych. (Chlewiński 1999: 48) 8 z 65

9 Kategoryzacja 9 z 65

10 Kategoryzacja 10 z 65

11 Kategoryzacja Jest wiele różnych sposobów dokonywania kategoryzacji!!! Istnieją też rozmaite typowe kryteria. Zasady gestaltu: bliskość elementów relacja: drużyna piłkarska, las, archipelag podobieństwo elementów jeden segment całości, zamknięcie (bonding/kontynuowanie: kwadrat, basen, ekran, jabłko, miasto, student mają kontury, są wykonturowane, a: woda, mleko, śnieg ich nie mają) wykonturowanie jest cechą elementu kategorii Kontur jest jednak kwestią punktu widzenia szkło (substancja i kieliszek) ser (sunstancja i kawałki różnego typu sery) Kanapka z pomidorem nie zawiera jednego całego pomidora (pomidor traci kontur) 11 z 65

12 Kategorie Istnieją w rzeczywistości czy tylko je wymyślamy? Czy wszystkie kategorie są prawdziwe? Czy kategorie są stałe i niezmienne dla wszystkich? (Chlewiński 1999: 49 52) 12 z 65

13 Kategoryzacja Istnieją dwie przeciwstawne tendencje: Szukanie podobieństw, czyli NIEZMIENNIKÓW. Dostrzeganie zmienności otoczenia prowadzi do względności postrzegania świata. To wciąż ten sam przedmiot! (Chlewiński 1999: 131) 13 z 65

14 Kategoryzacja Ujęcie całościowe wyodrębnienie przedmiotu z tła ujęcie struktury przedmiotów danej kategorii POJĘCIE POJĘCIE: Pozbawione cech charakterystycznych Elementy mogą posłużyć do stworzenia innej kategorii, a co za tym idzie nowego pojęcia NIEZMIENNIKI: Szukamy ich automatycznie Pozwalają nam opanować świat Wskazują, że nasze możliwości poznania są ograniczone (Chlewiński 1999: 132) 14 z 65

15 Poznanie Podstawowym warunkiem poznania jest ukształtowanie się umiejętności rozpoznawania tego, co już poznaliśmy wcześniej. REIDENTYFIKACJA (Chlewiński 1999: 134) 15 z 65

16 Śledzenie Warunkiem posiadania pojęcia obiektu jest zdolność śledzenia go konceptualnie. Wiedzę tą nabywamy przez różne formy śledzenia percepcyjnego. (Chlewiński 1999: 135) 16 z 65

17 Kategoryzacyjna funkcja pojęć Kategoryzacja występuje w dwóch różnych formach poznania zarówno w percepcji (poznanie bezpośrednie), jak i w myśleniu. Pojęcia pozwalają na zmniejszenie ilości przetwarzanych informacji. (Wystarczy zaliczyć dany obiekt do znanej wcześniej kategorii.) Kategoryzacja to naturalny sposób rozpoznawania rodzaju rzeczy lub doświadczenia. Pojęcia są zależne od dostrzeganych niezmienników kategoryzacji i od cech interakcyjnych (zwłaszcza uwarunkowania kulturowe). (Chlewiński 1999: ) 17 z 65

18 Przetwarzanie pojęć Informacje z danych sensorycznych (bottom up) Informacje z utrwalonych struktur poznawczych (top down) Pamięć semantyczna podlega ciągłym zmianom Asymilacja informacji słuchamy wypowiedzi dokonujemy selekcji identyfikujemy poszczególne cechy odrzucamy rzeczy nieistotne porównujemy nowe informacje z tym, co już wiemy dobieramy najlepiej pasujące pojęcia (KONTEKST) selekcja aktualizacja naszej bazy danych (Chlewiński 1999: ) 18 z 65

19 Przetwarzanie pojęć Podczas tego procesu: Równolegle rozpatrujemy wiele hipotez Dokonujemy syntezy Przeszukujemy wybiórczo zbiory naszej wiedzy Operujemy na reprezentacjach poznawczych, a nie na samych danych percepcyjnych! Zawsze analizujemy jakąś większą całość, nawet jeśli wnioski dotyczą tylko pojedynczych rzeczy Robimy to zupełnie nieświadomie, chyba, że coś wyraźnie odbiega od naszych oczekiwań czy ustalonego schematu działania A to wszystko w ułamku sekundy ; ) (Chlewiński 1999: ) 19 z 65

20 Przetwarzanie pojęć Tak naprawdę nie można rozdzielić procesu kategoryzacji i wnioskowania. Nie dość, że przebiegają równolegle dla wielu różnych danych percepcyjnych, to jeszcze nawzajem sobie podpowiadają. Zadanie matematyczne: Dany jest ostrosłup o wysokości h, którego podstawą jest kwadrat o długości boku a. Jaka jest objętość ostrosłupa? V=P*h/3 (Chlewiński 1999: 143) 20 z 65

21 Klasyczna koncepcja pojęć Model system pojęciowy, który odtwarzając lub odwzorowując badany przedmiot rzeczywisty, może go zastąpić. Nauki dedukcyjne: od ogółu do szczegółu Nauki empiryczne: od szczegółu do ogółu W procesie poznawczym często oba procesy rozumowania splatają się ze sobą i nie można ich rozdzielić (Chlewiński 1999: 147) 21 z 65

22 Klasyczna koncepcja pojęć Kilka problemów dotyczących kryteriów oceny struktury pojęć: Procesy i reprezentacje dane z obserwacji a reprezentacja pojęć Koncentracja na przedmiotach użytku codziennego ograniczenie pola badań psychologów Koherencja (spójność) i naturalność szukanie wyjaśnień dlaczego tak a nie inaczej postrzegamy różne klasy obiektów Ekonomiczność i informatywność Kategoryzacja ma nam pomóc w doborze jak największej ilości informacji w jak najkrótszym czasie (Chlewiński 1999: ) 22 z 65

23 Klasyczny model pojęć Klasyczna teoria pojęć sięga poglądów Arystotelesa. Trzy główne założenia: Pojęcie jest syntetycznym opisem klasy desygnatów Pojęcie jest zbiorem cech istotnych Pojęcia podrzędne zawierają wszystkie cechy pojęcia nadrzędnego, a ponadto cechy istotne dla samego poziomu. Cechy są traktowane jako niezależne. Pojęcia klasyczne były modelami stosowanymi w badaniach właściwości operacji umysłowych człowieka. To czasem również jednostki wiedzy. Przykłady pojęć w fizyce: ruch, masa, energia, temperatura. Klasyczne pojęcia ujmują swoim zakresem całą kategorię. (Chlewiński 1999: ) 23 z 65

24 Klasyczny model pojęć Sformalizowana wersja modelu klasycznego (Collins i Quillian). 1. Pojęcia są reprezentowane jako hierarchiczne powiązane ze sobą węzły. 2. Pojęcia konstytuuje pewna liczba cech koniunkcyjnie ze sobą związanych. 3. Niektóre pojęcia są nadrzędne w stosunku do innych pojęć. 4. Ze względu na ekonomię poznawczą pojęcia podrzędne dziedziczą cechy swoich pojęć nadrzędnych. 5. Niektóre egzemplarze pojęcia nadrzędnego mogą być wyjątkami, tzn. Ich cech nadrzędnych nie można wnioskować o cechach podrzędnych. 6. Istnieją różne metody przeszukiwania hierarchii pojęć celem zdobycia informacji na temat różnych elementów. (Chlewiński 1999: ) 24 z 65

25 Klasyczny model pojęć Zastosuj klasyczny model pojęć do opisu przedstawionej kategorii. 25 z 65

26 Krytyka modelu klasycznego Ograniczony Mechanizm poznawczy nie odpowiada podejściu modelowemu Duże odstępstwa od reguł (ptaki latają, ale struś to ptak) Modyfikacje modele probabilystyczne W naukach ścisłych istnieje silna tendencja do posługiwania się pojęciami w rozumieniu klasycznym. Jednak stwierdzone fakty pokazują, że dane empiryczne często nie dają się tak łatwo zaszufladkować. (Chlewiński 1999: 159) 26 z 65

27 Krytyka modelu klasycznego Ocena teorii definicyjnych: wszystkie cechy uznajemy za ekwiwalentne pewne egzemplarze są bardziej reprezentatywne od innych trudno określić w ogóle jakiekolwiek cechy definicyjne niektórych pojęć gra (Wittgenstein) niektóre pojęcia są rozmyte Cechy funkcjonalne (klasyczny model to raczej percepcyjne) Pojęcia dysjunktywne (cechy wykluczające się): pojęcia nadrzędne zazwyczaj mają mniej cech Relacje między zbiorami pojęć (podzbiory, więcej zbiorów) Definicje różnowartościowe (nie ma stałej definicji) podobieństwo rodzinne (Chlewiński 1999: ) 27 z 65

28 Nowe rozwiązania 4 grupy: Utrzymanie teorii cech definicyjnych przez podanie cech charakterystycznych Zastąpienie teorii cech definicyjnych jedną z teorii, w których centralną rolę odgrywa koncepcja prototypów Podejście schematowe Teorie na bazie wyjaśnień Teoria porównywania cech: Są cechy definicyjne i charakterystyczne Cechy definicyjne = rdzeń, cechy charakterystyczne = typ Weryfikacja: sprawdzenie wszystkich cech obiektu, oraz ponowne sprawdzenie cech definicyjnych (jeśli trzeba) (Chlewiński 1999: ) 28 z 65

29 Ocena teorii porównywania cech Pojęcie ma: rdzeń cechy definicyjne procedurę identyfikacyjną cechy charakterystyczne Model klasyczny: Pojęcia definiujemy w terminach teorii zbiorów Kategoryzacja nie jest elastyczna Nie odpowiada to procesowi kategoryzacji jaki przeprowadza człowiek Cechy interakcyjne pojęcia mogą zawierać: Cechy percepcyjne Cechy funkcjonalne Cechy motoryczne Cechy związane z celem (Chlewiński 1999: ) 29 z 65

30 Prototypowe koncepcje pojęć NARYSUJ DRZEWO 30 z 65

31 Prototypowe koncepcje pojęć Umysłowa reprezentacja pojęcia nie zawiera definicji w terminach warunku koniecznego i wystarczającego, lecz reprezentację prototypowego, idealnego egzemplarza pojęcia, do którego porównywane są klasyfikowane obiekty. Za zjawisko typowości egzemplarzy pojęć odpowiedzialne są te cechy, które nie są wspólne wszystkim egzemplarzom, a więc cechy niedefinicyjne. Pojęcia to struktury niejednorodne, a odpowiadające im desygnaty nie są równoważne. W centrum mamy najbardziej typowy egzemplarz, który ma największą liczbę cech wspólnych wszystkim egzemplarzom. (Chlewiński 1999: ) 31 z 65

32 Prototypowe koncepcje pojęć Który z przedstawionych elementów będzie prototypem tej kategorii? 32 z 65

33 Zasady tworzenia kategorii Oszczędność poznawcza analiza bodźca pod względem podobieństwa do innych bodźców tej samej kategorii, analiza bodźca pod względem różnic w stosunku do bodźców spoza tej kategorii, pominięcie bodźca jeśli zróżnicowanie nie jest istotne dla odgadnięcia danego celu. Spostrzegana struktura świata badamy coś żywego, nie w laboratorium, kombinacje cech rzeczywistych obiektów nie są jednolite, dysponujemy już pewnym zakresem wiedzy uwarunkowanej np. kulturowo czy językowo. (Rosch 2007: ) 33 z 65

34 Zasady tworzenia kategorii Do której kategorii należy zaliczyć poniższy przedmiot? Czy znasz jeszcze jakieś kategorie do których można go włączyć? Telefon Komputer 34 z 65 Player Tablet

35 Teorie prototypowe Pojęcia mają strukturę prototypową. Prototyp jest albo zbiorem cech charakterystycznych, albo reprezentacją umysłową najlepszego egzemplarza (egzemplarzy) pojęcia. Nie ma żadnego zbioru cech koniecznych i wystarczających niezbędnych do określenia członkostwa w kategorii. Rzeczywiste członkostwo zależy często od najbardziej reprezentatywnego obiektu dla danego pojęcia. Granice pojęć są rozmyte, nieostre. Egzemplarze pojęcia mogą być rangowane. Członkostwo w kategorii jest określane poprzez podobieństwo cech obiektu do prototypu niezależnie, czy jest on reprezentowany przez cechy charakterystyczne czy egzemplarze kategorii. (Chlewiński 1999: ) 35 z 65

36 Za teorią prototypu Ludzkie reakcje odpowiadają zasadzie szybszego rozpoznawania elementów bardziej typowych dla danej kategorii. Przy wymienianiu wszystkich członów pojęcia zazwyczaj opisujemy najpierw człony najbardziej typowe. Dzieci wykazują tendencję do wczesnego uczenia się typowych członów. Zjawisko typowości ujawnia się w zdaniach za pośrednictwem efektu torowania. Typowe człony częściej służą jako odnośniki poznawcze. Ocena podobieństwa rodzinnego jest ściśle związana z typowością. (Chlewiński 1999: ) 36 z 65

37 Poziom abstrakcji Ludzie posługują się hierarchiami pojęć w umysłowej reprezentacji relacji włączenia zakresu jednego pojęcia do zakresu drugiego pojęcia. Hierarchie pojęciowe mają trzy poziomy: nadrzędny, podstawowy i podrzędny. Poziom podstawowy jest najbardziej ekonomiczny, posiada najbardziej wyróżniające cechy. Pojęcia z poziomu podstawowego biorą istotny udział w procesach poznawczych. Stan poziomu podstawowego może się zmieniać jako funkcja różnic indywidualnych zależnych od znajomości przedmiotu i różnic kulturowych. (Chlewiński 1999: ) 37 z 65

38 Poziom abstrakcji Czy możesz powiedzieć coś więcej o przedstawionym obiekcie? Podać definicję? Uszczegółowić to pojęcie albo je uogólnić? SAMOCHÓD 38 z 65

39 Poziom abstrakcji Czy możesz powiedzieć coś więcej o przedstawionym obiekcie? Podać definicję? Uszczegółowić to pojęcie albo je uogólnić? POJAZD 39 z 65 > SAMOCHÓD > KABRIOLET

40 Wymiary kategorii Wertykalny poziom zawierania danej kategorii wszystkie poziomy kategoryzacji są użyteczne owczarek collie, pies, ssak, zwierzę, żywe stworzenie Horyzontalny dotyczy podziału kategorii na tym samym poziomie zawierania definiujemy kategorie za pomocą prototypowych przykładów, aby zwiększyć ich dystynktywność i elastyczność pies, kot, samochód, krzesło, sofa (Rosch 2007: 412) 40 z 65

41 Poziom podstawowy Kategorie z tego poziomu wymieniamy spontanicznie przy nazywaniu różnych przedmiotów. Na tym poziomie małe dzieci uczą się nazw przedmiotów. Używamy podobnych ruchów w interakcji z członami danej kategorii. Człony mają podobne kształty i łatwo je sobie wyobrazić. Obiekty będące egzemplarzami tego poziomu są szybciej rozpoznawalne niż egzemplarze kategorii wyższego lub niższego poziomu. (Chlewiński 1999: 181) 41 z 65

42 Wertykalny wymiar kategorii Taksonomia system powiązania kategorii przez zawieranie klas. (np. klasyfikacja zwierząt Linneusza) Obiekty z poziomu podstawowego zasady kategoryzacji: Cechy wspólne Ruchy motoryczne Podobieństwo kształtów Rozpoznawalność uśrednionych kształtów Implikacje dla innych obszarów: Wyobrażenia najbardziej abstrakcyjne kategorie Percepcja rozpoznanie obiektu jako należącego do kategorii z poziomu podstawowego Rozwój obiekty konkretne jako podstawowe Język przełożenie na słowa poziomu podstawowego (Rosch 2007: ) 42 z 65

43 Koncepcja prototypu Prototyp kategoria przedmiotów, których kryterium przynależności jest podobieństwo do idealnego egzemplarza. Nie musi być to rzeczywisty przedmiot. Wystarczy jego pojęcie (reprezentacja umysłowa). Prototypowość jest stopniowalna. Prototyp: Zbiór zmiennych Zbiór typowych relacji Zbiór wartości Pojęcia prototypowe nie są homogeniczne, geneza i struktura prototypu może być inna dla różnych pojęć. (Chlewiński 1999: ) 43 z 65

44 Koncepcja prototypu ALBO: Reprezentacja rzeczywistego egzemplarza pojęcia napotkanego w przeszłości, egzemplarza idealnego, najlepiej spełniającego schemat. ALBO: Wyabstrahowane z doświadczenia uśrednienie wiedzy o wszystkich dotąd napotkanych egzemplarzach pojęcia. ALBO: System wyabstrahowanych z doświadczenia cech o najwyższej mocy rozdzielczej (odróżnienia). (Chlewiński 1999: 183) 44 z 65

45 Koncepcja prototypu Pojęcia o charakterze prototypowym nie mają ostro określonego zakresu. Istnieje tzw. margines nieokreśloności. O stopniu typowości egzemplarza decyduje ogólna liczba cech podzielanych z prototypem. Prototyp to poznawcza reprezentacja obiektu mająca jak najwięcej cech wspólnych z innymi reprezentacjami egzemplarzy pojęcia i jednocześnie jak najmniej cech wspólnych z reprezentacjami obiektów nie będących egzemplarzami pojęcia. Ideę prototypowości można zastosować również do pojęć jednostkowych. Strukturę prototypu kształtuje doświadczenie. (Chlewiński 1999: ) 45 z 65

46 Horyzontalny wymiar kategorii Wewnętrzna struktura kategorii jest określona przez prototypy. Kategorie są tworzone tak, aby zmaksymalizować zawartość informacyjną grup cech w otoczeniu. Prototypy jedynie ograniczają reprezentacje i modele przetwarzania, lecz ich nie precyzują. Przeprowadzono wiele dowodów na rozmytość kategorii. Niektórych rzeczy po prostu nie da się zakwalifikować do jednej albo do drugiej kategorii. Sposoby kategoryzacji przedmiotów mają swoje odbicie w języku (używanie dookreśleń, nadawanie etykiet). (Rosch 2007: ) 46 z 65

47 Co to jest? (co to może być?) 47 z 65

53 Laurence Barsalou Inaczej niż Rosch. Przy powstawaniu prototypów istotne są trzy atrybuty: 1. Tendencja do centralności (równe oddalenie od skrajnych natężeń cech właściwych przedmiotów danej kategorii); 2. Częstość pojawiania się w wypowiedziach; 3. Skuteczność w wykonywaniu zadania, dla którego wyróżniona została dana kategoria. Kategorie o stopniowalnej przynależności są łatwo generowane ad hoc z niepodobnych obiektów, jeśli zdefiniowane są przez cel lub inne kryteria. 53 z 65

54 Laurence Barsalou Czy potrafisz określić do jakiej kategorii mogą należeć te obiekty? 54 z 65

55 Ocena koncepcji prototypowej Nie wszystkie pojęcia mają strukturę prototypową. Prototypowy model jest niepełny, bo nie uwzględnia wiedzy, jaką ludzie mają o pojęciach. Stanowisko prototypowe nadal nie jest wyjaśnieniem problemu spójności kategorii. Prototypy nie mówią nic o relacjach. Badacze wciąż szukają różnych innych rozwiązań i przeprowadzają doświadczenia jedne aby potwierdzić teorię prototypów inne, aby ją obalić. Zainteresowanych skrótem informacji na ten temat odsyłam do końcówki rozdziału 7 strony (Chlewiński 1999: 187) 55 z 65

56 Kategorie pojęciowe GRANICE DEFINICJE PRZYNALEŻNOŚĆ 56 z 65 Kategoria klasyczna (Arystoteles) Kategoria poznawcza (prototypy) Stałe, ostre Rozmyte, overlaping na peryferiach Wewnętrzne Podobieństwo (bezkontekstowe) rodzinne, Wrunki konieczne + Gestalt wystarczające Cechy: dystynktywne, knowdlege requiers inherentne a knower Binarność cech Zasada sprzeczności (być LUB nie być) Elementy lepsze i gorsze

57 Kategorie pojęciowe Prawdopodobnie w naszej poznawczej reprezentacji otoczenia różne pojęcia mają różną strukturę. Nieduża część ma strukturę klasyczną. Część ma strukturę prototypową. Ale są też inne struktury, które pewnie najbezpieczniej będzie nazwać na razie po prostu innymi. (Chlewiński 1999: 193) 57 z 65

58 Kategorie językowe Pojęcie czyjeś wyobrażenie o czymś Kategoria pojęciowa ujmuje dany zbiór elementów jako całość. Kategorie językowe te z kategorii pojęciowych, które stały się znakami językowymi. Konstrukcja wybór spośród możliwych reprezentacji słownych jakiegoś pojęcia. Odpowiedniki kategorii pojęciowych, które pojawiają się pod postacią wyrazów to kategorie leksykalne. W przypadku różnych konstrukcji opartej o różne klasy wyrazów mamy do czynienia z kategoriami gramatycznymi. (Tabakowska 2001: 32 35) 58 z 65

59 Model świata pojęć Konceptualizator (człowiek) Świat będący przedmiotem doświadczenia pojęcia / kategorie pojęcia w języku myśli Znaki forma znaczenie (Tabakowska 2001: 34) 59 z 65

60 Kategorie leksykalne Treść pojęciowa obejmuje wiele rozmaitych przypadków. Najlepszym elementem danej kategorii jest prototyp podtyp, który zostaje przywołany jako pierwszy. Obiekty na obrzeżach kategorii to elementy peryferyjne lub marginalne. Pogranicza kategorii są rozmyte i nakładają się na obszary peryferyjne innych kategorii. Zawsze rozpatrujemy użycie określeń przez rzeczywistych użytkowników języka. Bez udziału ludzi nie ma sensu badanie konstrukcji słownych! (Tabakowska 2001: 36 37) 60 z 65

61 61 z 65

62 Kategorie gramatyczne Każda klasa wyrazów stanowi sama w sobie kategorię. W języku polskim będą to: rzeczowniki, zaimki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, przyimki, partykuły, spójniki, wykrzykniki, liczebniki, modulanty. To tzw. części mowy. Nawet tak sztywno zdefiniowane pojęcia mogą odznaczać się pewnymi nieścisłościami. Istnieją więc np. bardziej i mniej prototypowe rzeczowniki. Znów: wszystko zależy od tego, czym jest dla osoby mówiącej dane słowo w rzeczywistej sytuacji komunikacyjnej. (Tabakowska 2001: 38 40) 62 z 65

63 Kategorie gramatyczne Znajdź słowo opisujące to, co znajduje się na poniższych obrazkach. Jak zmienia się jego kategoria gramatyczna? 63 z 65

64 Kategorie gramatyczne Zanalizuj przykład Kto powiedział, że ludzkie życie ma być odważne? Kto powiedział, że człowiek ma żyć odważnie? Kto powiedział, że życie ma być odważnie przeżyte? (Tabakowska 2001: 35) 64 z 65

65 Bibliografia Chlewiński, Z. (1999). Umysł dynamiczna organizacja pojęć : analiza psychologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Rosch, E. (2007). Zasady kategoryzacji. W: Z. Chlewiński (red.), Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku (s ). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Tabakowska E. (red.) (2001), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków: Universitas. 65 z 65 Dagny Schaedler IV rok EPI 2011r.