Czas trwania: ok r.p.n.e r.p.n.e.

Transkrypt

1 POWTÓRZENIE

2 Czas trwania: ok r.p.n.e r.p.n.e.

3 Położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji Grecja położona na Półwyspie Bałkańskim, Otoczona Morzem Śródziemnym, Jońskim i Egejskim. Dostęp do morza sprzyjał rozwojowi żeglugi, handlu, transportu morskiego. 2/3 Hellady to góry.

4 Klimat: śródziemnomorski (mało opadów i gorąco, nie sprzyjał uprawie roli, wyjątki to np. oliwki i winorośl.) Uprawiano: jęczmień, bób, groch, cebule, czosnek i rzepę. Góry wykorzystane na pastwiska dla owiec, kóz i wołów. W górach surowce mineralne np. żelazo, ołów, srebro.

5 Hellada tak Grecy (Hellenowie) nazywali w starożytności swoją ojczyznę, ta górzysta kraina nie stanowiła wtedy jednolitego państwa, lecz była podzielona na niewielkie państwa miasta (polis)

6 Czynniki jednoczące Greków GRECY=Hellenowie tak nazywali siebie w starożytności mieszkańcy Grecji (Hellady), Hellenowie zamieszkiwali w różnych polis, ale mieli wspólne: język tradycje kulturę wierzenia

7 KULTURA MINOJSKA =Kreta (Knossos) (III tys. p.n.e.- II tys. p.n.e.) KULTURA MYKEŃSKA = Peloponez (Mykeny) (II tys. p.n.e.)

8

9 handel i żegluga morska rzemiosło (gł. garncarstwo) hodowla owiec i kóz rolnictwo uprawa winnej latorośli i drzew oliwnych sadownictwo rybołówstwo

10 Polis w starożytnej Grecji miasto państwo, obejmowało ono niewielki obszar ( miasto i otaczające je obszary rolnicze) położony zwykle w dolinach otoczonych przez pasma górskie lub na wyspach.

11 KOLONIZACJA GRECKA VIII- IV w. p.n.e. Kolonie miasta zakładane przez Greków poza Helladą (na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Morza Czarnego)

12 przeludnienie i brak żywności w Grecji, poszukiwanie nowych terenów pod uprawę i nowych źródeł surowców, nadmierny podział gospodarstw rolnych (nie można się było z nich utrzymać) METROPOLIA- miasto greckie założyciel kolonii KOLONIA- miasto założone przez mieszkańców metropolii poza Helladą.

13

14 ATENY najbogatsza polis grecka, posiadająca najsilniejszą flotę, przewodziła w Związku Morskim posiadała rozwinięte rzemiosło, ceniła rozwój nauki, filozofii

15 Społeczeństwo Aten Obywatele Aten - urodzeni z obojga rodziców Ateńczyków, posiadali pełnię praw politycznych Metojkowiecudzoziemcy posiadający wolność, służyli w wojsku, nie biorący udziału w życiu politycznym Kobiety- posiadające opiekuna, bez praw obywatelskich Niewolnicy - nie posiadali wolności osobistej, bez praw obywatelskich

16 demokracja (władza ludu), ustrój, w którym podstawowe decyzje w państwie podejmowali obywatele głosując na zgromadzeniu ludowym, o przyjęciu lub odrzuceniu projektu decydowała zawsze większość, oni też wybierali urzędników np. strategów dowódców armii demokracja

17 Funkcjonowanie ateńskiej polis

18 ATENY= DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA Strateg- wybierano 10, w Atenach wysoki rangą dowódca armii lub floty Demagog- tak byli nazywani najlepsi mówcy na eklezji zwani przywódcami ludu. Archont- wybierano 10, najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis.

19 ATENY - OSTRACYZM ostracyzm sąd skorupkowy, co roku na zgromadzeniu ludowym pytano obywateli: czy ktoś jest wrogiem demokracji i dąży do objęcia całej władzy w polis? Człowieka, który został wskazany przez większość wyganiano na 10 lat z państwa.

20 Najsłynniejszy polityk ateński. Stał na czele Aten w V w. p.n.e. w czasie największego rozkwitu miasta i demokracji.

21 Sercem polis ateńskiej była AGORAcentralny plac miasta greckiego (rynek), kupcy i rolnicy wystawiali na sprzedaż swoje towary

22 umocnione wzgórze, na którym chronili się mieszkańcy w czasie ataku ze wroga, w Atenach na Akropolu znajdowały się świątynie np. Partenon oraz posąg patronki miasta Ateny z włócznią.

23 Partenon świątynia w stylu doryckim na Akropolu w Atenach ku czci bogini opiekunki miasta Ateny, wewnątrz znajdował się jej posąg wyrzeźbiony przez Fidiasza.

24 największa grecka polis położona na Peloponezie, w krainie zwanej Lakonią, nad rzeką Euratos

25 Społeczeństwo spartańskie obywatele periojkowie heloci

26

27 OLIGARCHIA SPARTAŃSKA Ustrój Sparty ZGROMADZENIE OBYWATELI RADA STARSZYCH (GERUZJA) 2 KRÓLÓW 5 EFORÓW

28 Ustrój Sparty i zadania organów władzy w polis Dwaj królowie- dowodzili wojskiem i decydowali o wypowiedzeniu wojny Geruzja (rada starszych)- przygotowywała projekty ustaw pod głosowanie Zgromadzenia ludowego, wydawała wyroki sądowe. Eforzy- w Sparcie, realizowali postanowienia przyjęte przez geruzję i zatwierdzone przez zgromadzenie ludowe. Zgromadzenie ludowe- w obradach mieli obowiązek uczestniczyć wszyscy Spartanie, zatwierdzało lub odrzucało uchwały przygotowane przez geruzję.

29 Straty poniesione w wyniku wielu wojen. Surowe prawa i obyczajegwałtowny spadek ludności polis do r.p.n.e.- utrata niezależności na rzecz Rzymu.

30 spartańskie warunki bardzo surowe, chłopcy mieli kształtować silną wolę, odporność na trudy i przeciwności, by być dobrymi żołnierzami mówić lakonicznie udzielać krótkich, zwięzłych odpowiedzi, nazwa pochodzi od krainy Lakonii, takich odpowiedzi wymagano od obywateli Sparty powrócić z tarczą czyli zwyciężyć, wychowanie wpojone spartańskim żołnierzom nie pozwalało im przegrać w walce, hoplita musiał zwyciężyć, albo polec w boju (np. Leonidas w bitwie pod Termopilami)

31 Wojny grecko- perskie 490 r. p.n.e r. p.n.e.

32 Przyczyny wojen grecko-perskich r. p.n.e. powstanie silnego państwa perskiego podbicie sąsiednich krajów przez Persję (Babilonia,Fenicja,Egipt) podporządkowanie sobie kolonii greckich wysokie podatki nakładane przez Persów na miasta greckie bunt polis greckich w Azji Mniejszej (powstanie w Milecie)

33 Skutki wojen grecko- perskich r.p.n.e.: skuteczna obrona niepodległości Grecji. powstrzymanie się Persów od dalszych prób podboju Grecji. ustalenie po 479 r p.n.e. hegemonii Aten na morzu i Sparty na lądzie. rozwój demokracji w Atenach po zakończeniu wojen (złoty wiek demokracji). rozwój architektoniczny Aten za pieniądze Związku Morskiego.

34 hoplici ciężkozbrojni żołnierze greckiej piechoty, uzbrojeni w krótki miecz, włócznię, tarczę, ubrani w zbroję, z hełmem na głowie, walczyli w szyku zwanym falangą Hoplon okrągła tarcza

35 Falanga zwarty szyk bojowy greckich żołnierzy pieszych (hoplitów), żołnierze stali jeden obok drugiego, w kilku rzędach, w pierwszym najbardziej doświadczeni

36 Triera grecki okręt wojenny, trójrzędowiec, poruszany siłą żagli lub wioślarzy umieszczonych na trzech poziomach, zaopatrzony w taran.

37 bitwa pod Maratonem (490 r. p.n.e.) zwycięstwo Ateńczyków Słynny bieg Filippidesa (na pamiątkę bieg maratoński) Grekami dowodził Miltiades Persami dowodził Dariusz Maraton Miltiades

38 bitwa pod Termopilami (480 r. p.n.e.) zwycięstwo Persów Grekami dowodził Leonidas Persami Kserkses Zdrada Efialtesa Leonidas

39 bitwa pod Salaminą (480 r. p.n.e.) zwycięstwo Greków na morzu; Grekami dowodził Temistokles Persami Kserkses bitwa pod Platejami (479 p.n.e.) zwycięstwo Greków na lądzie. Temistokles Plateje

40 Podstawowe informacje dotyczące państwa perskiego Persowie lud pochodzenia irańskiego, współcześnie zamieszkujący głównie obszar Iranu (dawniej znanego jako Persja). Imperium Perskie V w. p.n.e.

41 Nieśmiertelni- nazwa oddziałów perskich pieszych wojowników. Uznawani za niepokonanych.

42 Grecy wierzyli w wielu bogów (politeizm), których wyobrażali sobie na podobieństwo ludzi (antropomorfizm). Bogowie greccy byli nieśmiertelni i zamieszkiwali górę Olimp. Opowieści o bogach zawierające wyobrażenia o powstaniu świata i wyjaśnienia niezrozumiałych dla ludzi zjawisk to mity.

43

44 Pan nieba Symbol piorun

45 Opiekunka kobiet i małżeństwa Symbol: paw

46 Władca mórz Symbol: trójząb

47 Opiekunka ogniska domowego Symbol: dom, żywy płomień

48 Władca państwa podziemnego Symbol: berło i cerber

49 Bogini piękna zrodzona z morskiej piany Symbol: jabłko

50 Bóg ognia, sztuki kowalskiej, mąż Afrodyty. Symbol: młot W swojej kuźni wykuwał pioruny dla Zeusa.

51 Bogini roślinności. Symbol: kłosy zboża.

52 Bóg wojny Symbol: miecz i tarcza

53 Bogini księżyca i polowania Symbol: łuk i strzały

54 Posłaniec bogów, patron podróżników i złodziei Symbol: kapelusz i sandały ze skrzydełkami

55 Bogini mądrości i wojny Symbol: sowa, włócznia i tarcza

56 Bóg słońca, opiekun muzyki, poezji i sztuki Symbol: lira

57 Bóg winnej latorośli symbol: gałąź winorośli.

58 wyrocznie były to miejsca, w których ludzie pytali bogów o to, co się wydarzy w przyszłości, najsłynniejsza grecka wyrocznia poświęcona Apollinowi znajdowała się w Delfach (kapłanka Pytia)

59 herosi inaczej bohaterowie, wierzono, że narodzili się oni ze związków bogów ze śmiertelnymi kobietami, po swoich boskich rodzicach herosi przejęli pewne nadludzkie cechy np. odwagę, siłę, urodę itp. (np. Achilles, Tezeusz, Herakles, Perseusz)

60 Herosi Herakles- słynął z wielkiej siły, męstwa i umiejętności wojennych. Wykonał 12 prac. Perseusz-pogromca Meduzy i tytana Atlasa. Po śmierci przeniesiony na sklepienie niebieskie jako gwiazdozbiór.

61 Tezeusz- pokonał Minotaura, półbyka z Krety. Achilles- bohater wojny trojańskiej.

62 Rola mitów w życiu Greków poprzez mity ludzie starali się wyjaśnić niezrozumiałe dla nich zjawiska przyrody; mity były podstawą wierzeń religijnych; w mitologii odnajdowali wskazówki, jak należy czcić bogów; były inspiracją dla twórców kolejnych epok mity uzasadniały ludzki los. składnik kultury.

63 Rola sportu w życiu Greków sport uważano za ważny element edukacji chłopców i pozytywnego kształtowania charakterów. Grecy cenili rywalizację sportową i sądzili, że zwycięstwo jest znakiem boskiej przychylności dla zawodnika. znaczenie religijne -największe zawody odbywały się z okazji świąt religijnych.

64 Olimpia, Igrzyska olimpijskie

65 Dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom biegi zapasy rzut dyskiem pięciobój skok w dal rzut oszczepem

66 Igrzyska w Olimpii - odbywały się co 4 lata od 776 r. p.n.e., trwały 5 dni, na czas zawodów ogłaszano w Grecji pokój, brali w nich udział tylko mężczyźni z Grecji, podstawę zawodów stanowił pięciobój

67 Przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich Dzień 1. W dniu otwarcia zawodnicy składali Zeusowi przysięgę, że będą walczyć uczciwie. Dzień 2. Zawody chłopców. Dzień 3. Pięciobój: bieg, skok w dal, rzut dyskiem, rzut oszczepem, zapasy. Dzień 4. Dalszy ciąg zmagań dorosłych. Pankration, wyścigi rydwanów. Dzień 5. Wręczenie nagród-wieniec laurowy i sława.

68 agony tak starożytni Grecy nazywali różne zawody i konkursy, gimnazjony wydzielone miejsca do ćwiczeń fizycznych

69 Wielkie Dionizje jedno z greckich świąt obchodzone ku czci boga wina Dionizosa, częścią obrzędów tego święta było śpiewanie pieśni przez chóry, z czasem wraz z chórem zaczęli występować aktorzy i tak powstał teatr.

70 staje się później wprowad zą Przewodnik chóru Pierwszy aktor Drugi i trzeci aktor

71 Kto mógł być aktorem? Jak mężczyźni odgrywali role kobiece?

72 Co pozwalało uzyskiwać odpowiedni nastrój? Kolorowe kostiumy Maski Efekty specjalne Muzyka Koturny Podnośnik

73 Rola teatru w życiu starożytnych Greków Dzięki teatrowi Grecy mogli czuć chwile uniesienia nad losem bohaterów tragicznych. W komediach mogli wyśmiewać własne wady i słabości, a także komentować bieżące wydarzenia polityczne.

74 TRAGEDIE utwory teatralne o poważnej tematyce, ich bohaterowie postawieni byli w trudnych sytuacjach, wobec dramatycznych wyborów, często kończyły się śmiercią głównego bohatera, tragedie pisali m.in. Ajschylos, Sofokles KOMEDIE utwory teatralne, których celem było rozbawienie widza, autorzy komedii żartowali z ważnych polityków, filozofów, a nawet bogów, wyśmiewali także wady i przywary ludzkie, najwybitniejszym twórcą komedii był Arystofanes

75 amfiteatr teatr grecki zbudowany pod gołym niebem, najczęściej na stoku wzgórza wykuwano rzędy dla widowni w kamieniu, odznaczał się świetną akustyką

76 skene budynek, który pełnił funkcję garderoby dla aktorów i tworzył tło akcji proskenion - przednia ściana skene, był ozdabiany dekoracjami do granej sztuki, na jego tle występowali aktorzy orchestra owalny plac, na którym występował chór theatron widownia wykuta w skale, w kształcie półkola

77 historia geografia literatura nauka rzeźba malarstwo teatr architektura filozofia Najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej Sofokles Arystofanes Partenon, Świątynia Artemidy w Efezie Sokrates Platon Arystoteles Tales Pitagoras Archimedes Fidiasz Myron czarnofigurowe czerwonofigurowe Herodot Tukidydes Klaudiusz Ptolemeusz Homer Mitologia

78 meandry - ozdobne ornamenty umieszczane na krawędziach naczyń

79

80

81 Fidiasz - najsłynniejszy grecki rzeźbiarz - Elementy rzeźbiarskie Partenon, Atena Partenos - Zeus Olimpijski

82 Myron - autor ukazał postać w ruchu (dynamizm ludzkiego ciała) Dyskobol

83 koryncki joński dorycki

84 HOMER zwany niewidomym pieśniarzem, żył w VIII w. p.n.e., napisał 2 poematy: Iliada (opowiada o ostatnim roku wojny trojańskiej) Odyseja (opowiada o powrocie Odyseusza na Itakę po wojnie trojańskiej)

85 filozofowie dosłownie miłujący mądrość, byli to ludzie mędrcy, którzy poszukiwali odpowiedzi na najtrudniejsze dla człowieka pytania: o początek i naturę świata, o prawa nim rządzące, o człowieka i jego życie, o istotę dobra i zła, najsłynniejsi to: Sokrates, Platon, Arystoteles

86 Złe uczynki wynikają z braku umiejętności odróżnienia dobra od zła.

87 Uważał, że prawdziwą rzeczywistość stanowi świat idei, czyli doskonałych i niezmiennych wzorów wszystkich rzeczy, w którym najważniejsze są dobro, piękno i prawda. Twierdził, że człowiek posiada nieśmiertelną duszę, która po śmierci oddziela się od ciała. W IV w p.n.e. założył Akademię Platońską

88 Uczeń Platona, wychowawca Aleksandra Macedońskiego, twórca Liceum (szkoły filozoficznej w Atenach). Człowiek, aby osiągnąć szczęście, powinien się kierować nakazami rozumu i żyć zgodnie z zasadą złotego środka. W każdej sytuacji należy zachować umiar. Zajmował się badaniami anatomicznymi zwierząt. Opisał ustrój wszystkich polis greckich.

89 MATEMATYKA: - Tales z Miletu - Pitagoras - Euklides HISTORIA: - Herodot - Tukidydes GEOGRAFIA: - Klaudiusz Ptolemeusz - Herodot

90 ARCHIMEDES wybitny matematyk, fizyk i wynalazca. Jego dokonania : - obliczył wartośćliczby ; - sformułował prawo wyporu cieczy; - skonstruował dźwignię i wielokrążek; - zbudował śrubę wodną; - skonstruował klepsydrę (zegar wodny); - budował machiny oblężnicze i ogniste zwierciadła

91 WOJNA PELOPONESKA p.n.e. Zasady panujące w Związku Morskim. Wojna pomiędzy Atenami a Spartą. 1. Przyczyny wojny peloponeskiej: Związek Morskiwzrost potęgi Aten. Rywalizacja o wpływy w Grecji pomiędzy Atenami i Spartą

92 2. Skutki wojny peloponeskiej: kapitulacja Aten i likwidacja Związku Morskiego zburzenie Wielkich Murów wokół Aten ograniczenie floty ateńskiej do 12 okrętów zlikwidowanie demokracji, wprowadzenie rządów 30 tyranów. upadek Aten i wzrost potęgi Sparty. upada idea jedności Hellady.

93 Konflikty i kłótnie w Helladzie wykorzystuje władca Macedonii, ojciec Aleksandra Wielkiego, twórca potęgi Macedonii. W 338 r. p.n.e. zwycięża Greków w bitwie pod Cheroneą i ogłosza się przywódcą Hellady. Filip II

94 IMPERIUM ALEKSANDRA WIELKIEGO 334 r. p.n.e r. p.n.e.

95 Przyczyny podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego realizacja planów ojca Filipa II. chęć podbicia nowych ziem i zdobycia wielu łupów pokonanie odwiecznego wroga jakim była Persja.

96 ALEKSANDER WIELKI stojąc na czele Macedończyków i Greków dokonał podboju ogromnej Persji, pokonując ją w 3 bitwach: nad rzeką Granik 334 r. p.n.e., pod Issos 333 r. p.n.e., pod Gaugamelą 331 r. p.n.e.

97 Węzeł gordyjski mityczny węzeł przecięty mieczem przez Aleksandra Wielkiego w 333 r. p.n.e. w mieście Gordion. Według legendy ten, kto rozwiąże węzeł, miał zostać panem świata.

98 Aleksander stworzył ogromne imperium, ale po jego śmierci rozpadło się ono na kilka państw hellenistycznych, rządzonych przez jego dowódców i ich następców, istniały one w latach p.n.e.

99 Kultura hellenistyczna KULTURA HELLENISTYCZNA greckie obyczaje, wierzenia wschodnie obyczaje, wierzenia grecka kultura wschodnia kultura