Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Transkrypt

1 Zakład Ubezpeczeń Społecznych EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ Do kogo skerowana jest ulotka? Nnejsza ulotka adresowana jest do osób, które: q meszkają w Polsce lub w Kanadze albo w państwe trzecm ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe okresów ubezpeczena (tzw. okresów uznawanych) przebytych w Polsce w Kanadze albo q meszkają w Kanadze ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe okresów ubezpeczena przebytych wyłączne w Polsce albo q meszkają w Kanadze są zanteresowane otrzymywanem przysługującego m śwadczena emerytalno-rentowego z ZUS w państwe zameszkana. Podstawy prawne koordynacj Od 1 paźdzernka 2009 r. obowązuje umowa o zabezpeczenu społecznym z dna 2 kwetna 2008 r. mędzy Rzecząpospoltą Polską a Kanadą 1 (zwana dalej umową), która stanow podstawę prawną koordynacj systemów emerytalno-rentowych Polsk Kanady. 1 Dz.U. z 2009 r. nr 133, poz EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 1

2 Przepsy tej umowy mają m.n. ułatwć nabywane przez osoby pracujące w Polsce w Kanadze uprawneń do śwadczeń emerytalno-rentowych oraz poberane śwadczeń z tych państw. Na podstawe wymenonego aktu prawnego w dnu 2 kwetna 2008 r. zawarte zostało Porozumene admnstracyjne w sprawe stosowana umowy o zabezpeczenu społecznym mędzy Rzecząpospoltą Polską a Kanadą, określające procedury postępowana przy ubeganu sę o śwadczena emerytalno-rentowe z zastosowanem uregulowań umowy. Kto korzysta z postanoweń umowy? Z przepsów umowy, w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych, korzystają: q obywatele Rzeczypospoltej Polskej, q obywatele Kanady, q osoby nebędące obywatelam żadnego z obu wymenonych państw (czyl obywatele państw trzecch oraz tzw. bezpaństwowcy). Postanowena umowy dotyczą osób, które podlegały ubezpeczenom społecznym w Polsce w Kanadze, wykonując szeroko rozumaną aktywność zawodową w szczególnośc jako pracowncy, osoby prowadzące dzałalność na własny rachunek, osoby pracujące na podstawe umów cywlnoprawnych lub na podstawe nnych tytułów do ubezpeczeń. Z jej uregulowań korzystają także osoby ubegające sę o renty rodznne po wyżej wymenonych osobach. Osoby, o których mowa wyżej, objęte są umową bez względu na ch państwo zameszkana (w Polsce, w Kanadze czy w państwe trzecm). Jake śwadczena są objęte umową polsko-kanadyjską? Przepsam umowy z 2 kwetna 2008 r. są objęte następujące polske śwadczena emerytalno-rentowe, realzowane przez ZUS: q emerytury, q emerytury częścowe, 2 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

3 q renty z tytułu nezdolnośc do pracy, q renty rodznne, q renty z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych oraz jednorazowe odszkodowana, q zasłk pogrzebowe. Umowa ma równeż zastosowane do okresowej emerytury kaptałowej. Odnos sę ona ne tylko do wyżej wymenonych śwadczeń, przyznawanych przez ZUS, lecz także do śwadczeń emerytalno-rentowych z ubezpeczena społecznego rolnków, realzowanych przez Kasę Rolnczego Ubezpeczena Społecznego. Po strone kanadyjskej umową są objęte śwadczena przysługujące na podstawe: Ustawy Planu Zabezpeczena Emerytalnego ustanowonych zgodne z ną przepsów prawnych oraz Emerytalno-Rentowego Kanady ustanowonych zgodne z nm przepsów prawnych. Wymenone uregulowana przewdują: q emeryturę z tytułu okresów zameszkana (old age securty), q emeryturę z tytułu zakończena zatrudnena (retrement penson), q śwadczena dla osób pozostałych przy życu (survvors benefts), q śwadczene z tytułu śmerc (death benefts), q rentę z tytułu nezdolnośc do pracy (dsablty benefts), q śwadczena dla dzec (survvng chld or dsabled contrbutor s chld). Umowa polsko-kanadyjska do czasu zawarca uzupełnającej umowy mędzynarodowej ne ma zastosowana do śwadczeń przysługujących na podstawe Planu Emerytalno-Rentowego prowncj Quebec. Zasada równego traktowana Zgodne z zasadą równego traktowana osoby, w odnesenu do których stosuje sę postanowena umowy, podlegają zobowązanom drugej strony są uprawnone do śwadczeń przewdzanych przez jej ustawodawstwo na takch samych warunkach jak obywatele tej drugej strony. Zabronona jest zatem dyskrymnacja osoby, która podlegała ubezpeczenom społecznym w Polsce Kanadze zarówno przy ubeganu sę o śwadczena emerytalno-rentowe z Kanady, jak przy ubeganu sę o śwadczena z Polsk. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 3

4 Emerytury, renty z tytułu nezdolnośc do pracy renty rodznne dla osób, które pracowały w Polsce w Kanadze V Równoległe ustalane prawa do emerytury lub renty w Polsce w Kanadze Przepsy prawne Polsk 2 Kanady decydują, komu po spełnenu jakch warunków przysługuje prawo do śwadczeń emerytalno-rentowych w każdym z tych państw. Osoba, która pracowała podlegała ubezpeczenom w Polsce w Kanadze, może uzyskać emeryturę lub rentę zarówno z Polsk, jak z Kanady, o le spełna warunk wymagane w tych państwach. W przypadku spełnena wymaganych warunków w obydwu państwach możlwe jest węc poberane emerytury lub renty z każdego z tych państw. Informacje o warunkach nabywana prawa do emerytur rent z ZUS, a także zasady oblczana ch wysokośc, zawarte są w odrębnych ulotkach nformacyjnych pt.: Emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, Renta z tytułu nezdolnośc do pracy, Renta rodznna. Ulotk te są dostępne w każdej jednostce ZUS oraz na strone nternetowej Informacje o warunkach nabywana prawa do emerytury częścowej oraz oblczana jej wysokośc znajdują sę na strone nternetowej ZUS. Informacje na temat śwadczeń z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego dostępne są w nstytucj kanadyjskej (adres na str. 23 ulotk) oraz na strone nternetowej V Uwzględnane (sumowane) okresów dla przyznana śwadczeń Umowa przewduje uwzględnane (sumowane) okresów uznawanych przebytych w jednym państwe przy ustalanu prawa wysokośc śwadczeń w drugm państwe. Oznacza to, że jeżel osoba zanteresowana uzyskanem prawa do emerytury lub renty w jednym państwe-strone umowy ne posada okresu uznawanego wymaganego do uzyskana tego śwadczena, to dla celów przyznana emerytury lub renty uwzględna sę (dolcza, sumuje) równeż zagranczne okresy uznawane przebyte w drugm państwe. 2 Opsane w ulotce warunk nabywana oblczana wysokośc śwadczeń dotyczą śwadczeń emerytalno-rentowych z ZUS, czyl przewdzanych w przepsach ustawy z dna 17 grudna 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą emerytalną (Dz.U. z 2013 r. poz z późn. zm.). 4 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

5 Pojęce okres uznawany oznacza na grunce umowy: q w odnesenu do Polsk okresy uwzględnane przy ustalanu prawa do śwadczeń emerytalno-rentowych zgodne z ustawodawstwem polskm, czyl okresy składkowe neskładkowe wynkające z tego ustawodawstwa, q w odnesenu do Kanady: okresy z tym Planem, a także okresy składkowe uwzględnane dla celów ustalena śwadczeń zgodne z Planem Emerytalno-Rentowym Kanady (Canada Penson Plan) oraz okresy, podczas których wypłacana jest renta z tytułu nezdolnośc do pracy zgodne zameszkwana uwzględnane dla celów ustalena emerytury zgodne z Ustawą Zabezpeczena Emerytalnego (Old Age Securty Act). Przykład Jeśl mężczyzna, urodzony przed 1 styczna 1949 r., ubegający sę o emeryturę z ZUS, ne posada 25-letnego okresu ubezpeczena w Polsce (okresu składkowego neskładkowego) wymaganego zgodne z polskm przepsam do uzyskana tej emerytury po ukończenu powszechnego weku emerytalnego 3, to ZUS uwzględn (zsumuje) równeż jego kanadyjske okresy uznawane, potwerdzone przez właścwą kanadyjską nstytucję, sprawdz, czy po dolczenu tych okresów zanteresowany spełna warunk do przyznana emerytury w Polsce. Jeżel na podstawe okresów uznawanych przebytych w obu państwach osoba ne nabywa prawa do emerytury lub renty w danym państwe (z powodu newystarczającego stażu ubezpeczena), uwzględnenu podlegają także okresy uznawane przebyte zgodne z przepsam państwa trzecego, czyl w państwe nnym nż Polska lub Kanada, z którym obydwa państwa mają zawartą umowę o zabezpeczenu społecznym przewdującą uwzględnane (sumowane) okresów 4. 3 Powszechny wek emerytalny kobet (60 lat) mężczyzn (65 lat) podlega stopnowemu podwyższenu, aż do osągnęca weku 67 lat dla obu płc. Tabele weku emerytalnego dostępne są na strone Zakładu Ubezpeczeń Społecznych 4 Do państw, z którym Polska zwązana jest umowam, należą państwa członkowske Un Europejskej (UE) oraz Europejskego Porozumena o Wolnym Handlu (EFTA) w ramach unjnej koordynacj systemów zabezpeczena społecznego oraz państwa, z którym Polska zawarła dwustronne umowy mędzynarodowe o zabezpeczenu społecznym. Aktualne nformacje dotyczące wykazu państw członkowskch UE/EFTA oraz państw, z którym Polska zawarła umowy dotyczące zabezpeczena społecznego, można znaleźć na strone natomast wykaz państw, z którym Kanada zawarła umowy mędzynarodowe o zabezpeczenu społecznym, można znaleźć na strone nstytucj kanadyjskej Servce Canada EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 5

6 Przykład Jeśl kobeta, urodzona przed 1 styczna 1949 r., po osągnęcu powszechnego weku emerytalnego ne nabyła prawa do emerytury z ZUS, poneważ w Polsce Kanadze posada łączne okresy uznawane wynoszące 12 lat (zamast wymaganych okresów wynoszących co najmnej 20 lat), natomast posada równeż okresy ubezpeczena we Francj wynoszące 10 lat (Polska Kanada mają zawarte z Francją umowy przewdujące sumowane okresów), to ZUS uwzględn ten francusk okres ubezpeczena przyzna zanteresowanej emeryturę, poneważ po zsumowanu okresów uznanych przebytych łączne, w Polsce, Kanadze we Francj, spełna ona warunek stażu ubezpeczena wymagany na podstawe polskch przepsów prawa 5. V Oblczane proporcjonalnej emerytury lub renty z ZUS ustalonej z uwzględnenem okresów kanadyjskch Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS koneczne jest uwzględnene kanadyjskch okresów uznawanych przebytych przez osobę zanteresowaną, wówczas śwadczene oblczane jest w wysokośc proporcjonalnej. ZUS dokonuje oblczena w następujący sposób: q w perwszej kolejnośc oblcza teoretyczną (pełną) kwotę emerytury lub renty, jaka przysługwałaby osobe zanteresowanej, gdyby wszystke jej okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze (ewentualne także w państwe trzecm, w przypadku uwzględnena takego okresu) zostały przebyte w Polsce, q następne na podstawe kwoty teoretycznej oblcza rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę emerytury lub renty, odpowadającą stosunkow okresów uznawanych przebytych w Polsce do sumy wszystkch okresów przebytych w obu państwach-stronach umowy (ewentualne także w państwe trzecm, w przypadku uwzględnena takego okresu). Tak oblczona kwota proporcjonalnej emerytury lub renty stanow kwotę śwadczena z ZUS należną osobe zanteresowanej. Przykład Jeśl ZUS ustalł mężczyźne, urodzonemu przed 1 styczna 1949 r., emeryturę na podstawe 16 lat jego polskch okresów ubezpeczena oraz 10 lat okresów uznawanych w Kanadze, emerytura z ZUS zostane oblczona w następujący sposób: q najperw ZUS oblczy kwotę teoretyczną (pełną) emerytury, jaką zanteresowany uzyskałby, gdyby łączny okres ubezpeczena wynoszący 26 lat, w Polsce w Kanadze, został przebyty w Polsce, 5 Patrz przyps 2 na str EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

7 q następne, na podstawe kwoty teoretycznej, oblczy rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę emerytury, odpowadającą stosunkow polskch okresów do sumy polskch kanadyjskch okresów; w tym przypadku będze to 16/26 kwoty teoretycznej, poneważ zanteresowany posada w Polsce 16-letn okres ubezpeczena, natomast łączne, w Polsce w Kanadze, posada 26-letn okres uznawany. W efekce ZUS przyzna zanteresowanemu ustaloną w ten sposób proporcjonalną emeryturę. Zasada oblczana proporcjonalnego śwadczena z uwzględnenem kanadyjskch okresów uznawanych ne dotyczy emerytury z ZUS przysługującej ze zreformowanego systemu, tzw. nowej emerytury 6, a także rent rodznnych po osobach poberających taką emeryturę lub spełnających warunk do jej otrzymana. Śwadczena te ustalane są na podstawe środków zewdencjonowanych na konce ubezpeczonego w ZUS, obejmujących zwaloryzowane składk na ubezpeczene emerytalne, kaptał początkowy oraz środk zewdencjonowane na subkonce ubezpeczonego w ZUS, czyl bez uwzględnana kanadyjskch okresów uznawanych. Przykład Jeżel ZUS ustal prawo do nowej emerytury mężczyźne, urodzonemu po 31 grudna 1948 r., będącemu członkem otwartego funduszu emerytalnego (OFE), posadającemu 7-letn okres ubezpeczena w Polsce oraz 17-letn okres uznawany przebyty w Kanadze, wysokość śwadczena zostane oblczona wyłączne na podstawe środków zewdencjonowanych na ndywdulanym konce zanteresowanego prowadzonym przez ZUS za okres 7 lat ubezpeczena w Polsce, czyl obejmujących składk emerytalne zewdencjonowane na konce ubezpeczonego, środk zewdencjonowane na subkonce ubezpeczonego oraz w przypadku składek opłaconych przed 1999 r. kwotę zwaloryzowanego kaptału początkowego. V Oblczane emerytury lub renty z ZUS ustalonej bez konecznośc uwzględnena okresów kanadyjskch Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS które zależy od wymaru okresów składkowych neskładkowych ne ma konecznośc uwzględnena kanadyjskch okresów uznawanych, wówczas wysokość emerytury lub renty oblczana jest wyłączne na podstawe okresów ubezpeczena w Polsce (emerytura lub renta krajowa), bez uwzględnana okresów kanadyjskch. Jednakże ZUS oblczy równeż kwotę emerytury lub renty proporcjonalnej, która przysługwałaby na podstawe łączonych okresów, przebytych w Polsce 6 Odnos sę do osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 7

8 w Kanadze, gdyby okazało sę, że byłaby ona wyższa od kwoty emerytury lub renty oblczonej wyłączne za polske okresy uznawane (emerytury lub renty krajowej), to osobe zanteresowanej zostane przyznana emerytura lub renta proporcjonalna. Przykład Jeśl ZUS ustala rentę z tytułu nezdolnośc do pracy osobe mającej 15-letn okres ubezpeczena w Polsce, wystarczający do nabyca prawa do renty, a posadającej równeż 8-letn okres uznawany przebyty w Kanadze, to oblczy wysokość tej renty w następujący sposób: q z jednej strony oblczy rentę na podstawe wyłączne polskego okresu ubezpeczena wynoszącego 15 lat, q z drugej strony oblczy rentę proporcjonalną czyl najperw oblczy teoretyczną kwotę renty na podstawe 23-letnch łączonych okresów uznawanych przebytych w obydwu państwach, w Polsce w Kanadze, a następne oblczy rentę w wysokośc proporcjonalnej, która w omawanym przypadku stanow 15/23 kwoty teoretycznej, q następne porówna kwoty ustalone w obu warantach przyzna śwadczene korzystnejsze dla osoby zanteresowanej. V Ustalane dopłaty do kwoty najnższej polskej emerytury osobom meszkającym w Polsce, uprawnonym do nowej emerytury z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, posadającym uznane okresy przebyte w Polsce Kanadze lub w państwe trzecm 7 Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, której kwota jest nższa od kwoty najnższej polskej emerytury, podlega podwyższenu do kwoty najnższej emerytury pod warunkem, że osoba zanteresowana udowodn okresy ubezpeczena (okresy składkowe neskładkowe) w Polsce, wynoszące 20 lat w przypadku kobet 25 lat w przypadku mężczyzn. Wymagany w odnesenu do kobet okres ubezpeczena będze w latach stopnowo podwyższany do 25 lat. W przypadku osób zameszkałych w Polsce, które spełnają warunek dotyczący wymaganych okresów ubezpeczena dopero po uwzględnenu okresów uznawanych przebytych w Kanadze albo po uwzględnenu okresów uznawanych przebytych w Kanadze okresów uznawanych przebytych zgodne z ustawodawstwem 7 Państwo trzece, czyl państwo nne nż Polska lub Kanada, z którym obydwa państwa mają zawartą umowę o zabezpeczenu społecznym przewdującą uwzględnane (sumowane) okresów. 8 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

9 państwa trzecego, ustala sę tzw. dopłatę do mnmum, stanowącą odpowedno różncę mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot: q śwadczeń polskch kanadyjskch albo q śwadczeń polskch kanadyjskch oraz śwadczeń państwa trzecego. Przykład Po oblczenu na podstawe środków zgromadzonych na konce emerytalnym w ZUS wysokośc emerytury dla kobety meszkającej w Polsce, urodzonej w 1950 r., która ukończyła powszechny wek emerytalny, ZUS ustalł nową emeryturę w kwoce nższej od kwoty najnższej polskej emerytury. Zanteresowana posada jedyne 10-letn okres ubezpeczena w Polsce, który ne gwarantuje jej prawa do podwyższena emerytury do kwoty najnższej emerytury. Jednakże po uwzględnenu 15-letnego okresu uznawanego przebytego w Kanadze będze jej przysługwać dopłata do mnmalnej emerytury, o le suma emerytury z ZUS emerytury kanadyjskej będze nższa od kwoty najnższej polskej emerytury. Kwotę dopłaty stanow różnca mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot polskej emerytury oraz kanadyjskej emerytury. Zasady dotyczące ustalana dopłaty do mnmum ne mają zastosowana do emerytury częścowej, poneważ emerytura częścowa ne podlega podwyższenu do kwoty emerytury najnższej. V Podstawa wymaru śwadczeń z ZUS dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż kanadyjske okresy uznawane Podstawę wymaru emerytury na tzw. starych zasadach 8 lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy dla osoby posadającej oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż kanadyjske okresy uznawane stanow, na podstawe polskch przepsów prawnych, przecętna podstawa wymaru składk na ubezpeczena emerytalne rentowe (przed 1 styczna 1999 r. na ubezpeczene społeczne) z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych przez zanteresowanego z ostatnch 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany zgłosł wnosek o emeryturę lub rentę. Przy ustalanu 10 lat kalendarzowych ne uwzględna sę pełnych lat kalendarzowych z okresów uznawanych przebytych w Kanadze. Jeżel w okrese 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok złożena wnosku o emeryturę lub rentę zanteresowany ne był ubezpeczony 8 Dotyczy osób urodzonych przed 1 styczna 1949 r. oraz nektórych urodzonych po 31 grudna 1948 r., a przed 1 styczna 1969 r. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 9

10 w Polsce, podstawę wymaru emerytury lub renty stanow, na podstawe polskch przepsów prawnych, przecętna podstawa wymaru składk na ubezpeczena społeczne z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany przystąpł po raz perwszy do kanadyjskego systemu ubezpeczena. Na wnosek osoby zanteresowanej podstawę wymaru emerytury lub renty może stanowć, na podstawe polskch przepsów prawnych, także przecętna podstawa wymaru składk z okresu 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokem złożena wnosku o emeryturę lub rentę, wybranych z całego okresu podlegana ubezpeczenu w Polsce. Podstawę wymaru renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do emerytury na starych zasadach lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy bądź spełnały warunk do uzyskana tych śwadczeń, stanow podstawa wymaru śwadczena, które przysługwało bądź mogłoby przysługwać zmarłemu. V Podstawa oblczana nowej emerytury z ZUS dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż kanadyjske okresy uznawane Wysokość nowej emerytury dla osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. odpowada równowartośc kwoty stanowącej wynk podzelena podstawy oblczena emerytury przez średne dalsze trwane życa 9 dla osób w weku równym wekow, w jakm ubezpeczony przechodz na emeryturę. Podstawę oblczena nowej emerytury stanow kwota zwaloryzowanych składek na ubezpeczene emerytalne, zwaloryzowanego kaptału początkowego oraz kwota środków zewdencjonowanych na subkonce ubezpeczonego w ZUS. Podstawę oblczena renty rodznnej po osobe, która w chwl śmerc mała ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnała warunk do uzyskana tego śwadczena, stanow podstawa oblczena śwadczena, które przysługwało lub przysługwałoby zmarłemu. Kanadyjske okresy uznawane ne są uwzględnane przy ustalanu podstawy oblczena nowej emerytury oraz renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnały warunk do uzyskana tej emerytury. 9 Tablce trwana życa uwzględnające średne dalsze trwane życa, wspólne dla kobet mężczyzn, wyrażone w mesącach dla weku ubezpeczonego ogłasza coroczne Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Montorze Polskm, w forme komunkatu. 10 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

11 Węcej nformacj o zasadach ustalana podstawy oblczana emerytury z nowego systemu emerytalnego można znaleźć w ulotce nformacyjnej ZUS pt. Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych oraz na strone nternetowej natomast nformacje dotyczące zasad ustalana wysokośc emerytury zmarłego stanowącej podstawę do oblczena wysokośc renty rodznnej można znaleźć w ulotce pt. Renta rodznna na strone nternetowej ZUS. V Mnmalne okresy uznawane podlegające sumowanu z okresam uznawanym przebytym w drugm państwe-strone umowy Jeżel polsk okres ubezpeczena jest krótszy nż 1 rok na jego podstawe ne powstaje prawo do polskej emerytury lub renty, polska nstytucja właścwa ne jest zobowązana do przyznana śwadczeń na podstawe tego okresu. Przykład Kobece urodzonej przed 1 styczna 1949 r., ubegającej sę o emeryturę na dotychczasowych zasadach, która była ubezpeczona (pracowała) w Polsce przez 10 mesęcy, ne przysługuje prawo do emerytury z ZUS, gdyż wymagany mnmalny okres składkowy neskładkowy dla zanteresowanej wynos 15 lat. Zanteresowana posada także 21-letn kanadyjsk okres uznawany. Jednakże z racj tego, że okres ubezpeczena w Polsce jest krótszy nż 1 rok, ZUS ne ma podstaw do uwzględnana kanadyjskego okresu uznawanego dla celów ustalena polskej emerytury, co oznacza, że zanteresowana ne nabędze prawa do emerytury z powodu nespełnena warunku okresu ubezpeczena wymaganego na podstawe przepsów ustawy emerytalnej 10. Równeż w sytuacj gdy kanadyjsk okres uznawany jest krótszy nż 1 rok na jego podstawe ne powstaje prawo do kanadyjskej emerytury lub renty, nstytucja kanadyjska ne jest zobowązana do przyznana śwadczeń z systemu tego państwa, an też ne ma podstaw do uwzględnena polskch okresów ubezpeczena. Jednakże okresy uznawane krótsze nż 1 rok, z tytułu których ne przysługuje prawo do śwadczena w państwe, w którym zostały one przebyte, uwzględna nstytucja drugego państwa-strony umowy przy ustalanu śwadczeń uzależnonych od długośc posadanych okresów ubezpeczena. Dlatego wspomnany w powyższym przykładze 10-mesęczny okres ubezpeczena przebyty przez zanteresowaną w Polsce zostane uwzględnony przez kanadyjską nstytucję ubezpeczenową przy ustalanu prawa do śwadczena z kanadyjskego sytemu emerytalnego. 10 Patrz przyps 2 na str. 4. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 11

12 Gdy przy ustalanu prawa do polskej emerytury lub renty został uwzględnony kanadyjsk okres uznawany krótszy nż 1 rok, ZUS oblczy wysokość polskej emerytury lub renty w wysokośc proporcjonalnej z zastosowanem proporcj polskego okresu ubezpeczena do sumy polskch kanadyjskch okresów uznawanych. Przykład Jeżel osoba urodzona przed 1 styczna 1949 r., ubegająca sę o emeryturę posada oprócz okresów ubezpeczena w Polsce, wynoszących 14 lat 6 mesęcy, czyl 174 mesące, równeż 11-mesęczny okres uznawany przebyty w Kanadze, z tytułu którego ne powstaje prawo do kanadyjskego śwadczena, wówczas nstytucja kanadyjska ne jest zobowązana do przyznana śwadczena. Natomast ZUS, przy ustalanu polskej emerytury, uwzględn ten 11-mesęczny okres kanadyjsk oblczy polske śwadczene w wysokośc proporcjonalnej (w proporcj 174/185 kwoty teoretycznej, przysługującej za 185-mesęczny okres na podstawe przepsów ustawy emerytalnej). Renta z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej Prawo do polskch śwadczeń z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych Zakład Ubezpeczeń Społecznych ustala tylko wtedy, gdy dana osoba podlegała ubezpeczenom społecznym w Polsce w chwl zastnena wypadku przy pracy lub powstana choroby zawodowej. Prawo wysokość tych śwadczeń ZUS ustala w oparcu o polske przepsy prawne, na podstawe wyłączne polskch okresów ubezpeczena, bez uwzględnana okresów przebytych w Kanadze. Szczegółowe nformacje na ten temat można znaleźć w serwse Zasłek pogrzebowy Obe nstytucje ubezpeczenowe polska kanadyjska dokonują ustalena uprawneń do zasłku pogrzebowego oraz jego wypłaty nezależne od sebe, stosując w tym zakrese wewnętrzne przepsy prawne. 12 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

13 Szczegółowe nformacje na temat zasłku pogrzebowego ustalanego przez ZUS na podstawe polskch przepsów prawnych można znaleźć w serwse Emerytura lub renta dla osób posadających wyłączne polske okresy ubezpeczena meszkających w Kanadze Jeżel osoba zanteresowana uzyskanem emerytury lub renty z ZUS posada wyłączne okresy ubezpeczena przebyte w Polsce, ustalena uprawneń do emerytury lub renty dokonuje wyłączne ZUS, zgodne z przepsam polskm. Osoba taka może uzyskać śwadczene z Polsk, o le spełna warunk wymagane do nabyca tego śwadczena, określone w polskch przepsach prawnych 11. Ocena nezdolnośc do pracy dla celów rentowych Oceny nezdolnośc do pracy, ustalena jej stopna, daty powstana, trwałośc lub przewdywanego okresu trwana oraz nnych okolcznośc zwązanych z nezdolnoścą do pracy mających wpływ na prawo do renty dokonuje, w forme orzeczena, lekarz orzecznk ZUS, a w raze zgłoszena sprzecwu od orzeczena lekarza orzecznka ZUS komsja lekarska ZUS. Organy te wydają orzeczene także wtedy, gdy osoba ubegająca sę o śwadczene meszka w Kanadze. W takm przypadku lekarz orzecznk ZUS dokonuje oceny nezdolnośc do pracy na podstawe opn lekarskej sporządzonej przez lekarza prowadzącego osoby zanteresowanej lub na podstawe dokumentacj dostarczonej przez osobę ubegającą sę o rentę. Zgodne z polskm przepsam za nezdolną do pracy uznaje sę osobę, która całkowce lub częścowo utracła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszena sprawnośc organzmu ne rokuje odzyskana tej zdolnośc po przekwalfkowanu. Wyróżna sę: q całkowtą nezdolność do pracy orzekaną w przypadku osoby, która utracła zdolność do wykonywana jakejkolwek pracy albo q częścową nezdolność do pracy orzekaną w przypadku osoby, która utracła w znacznym stopnu zdolność do pracy zgodnej z pozomem posadanych kwalfkacj. 11 Patrz przyps 2 na str. 4. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 13

14 U osoby, która wskutek naruszena sprawnośc organzmu wymaga stałej lub długotrwałej opek pomocy nnej osoby w zaspokajanu podstawowych potrzeb życowych, stwerdza sę nezdolność do samodzelnej egzystencj. Zakład Ubezpeczeń Społecznych ne jest zwązany ustalenam dotyczącym oceny nezdolnośc do pracy dokonanym dla potrzeb przyznawana śwadczeń nwaldzkch na podstawe przepsów kanadyjskch. Gdze złożyć wnosek o emeryturę lub rentę jak go sporządzć? V Równoczesne rozpatrywane uprawneń do polskch kanadyjskch śwadczeń emerytalno-rentowych Osoba posadająca okresy ubezpeczena w Polsce w Kanadze wnosek o emeryturę lub rentę składa w nstytucj ubezpeczenowej jednego z tych państw. Ne mus węc składać wnosku odrębne w każdym państwe. Wnosek ten uruchama automatyczne równoczesne rozpatrywane uprawneń do emerytury lub renty w obydwu państwach, w których osoba zanteresowana podlegała ubezpeczenom, a data złożena wnosku jest wążąca dla nstytucj obu państw-stron umowy. Bardzo ważne jest podane we wnosku o śwadczena ustalane przez ZUS odpowednch dentyfkatorów numerycznych, a manowce numeru PESEL, a w raze gdy danej osobe go ne nadano ser numeru dowodu osobstego lub paszportu (może być paszport zagranczny). W przypadku osoby, dla której dentyfkatorem podatkowym jest NIP, należy równeż podać polsk NIP. V Osoba meszkająca w Polsce Osoba meszkająca w Polsce, posadająca okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze, wnosek o emeryturę lub rentę składa w odpowednej polskej nstytucj ubezpeczeń społecznych, czyl w ZUS albo KRUS, w zależnośc od tego, któremu systemow w Polsce podlegała ostatno. W ZUS nstytucją właścwą do rozpatrzena wnosku o emeryturę lub rentę na podstawe przepsów polsko-kanadyjskej umowy o zabezpeczenu społecznym jest I Oddzał ZUS w Łodz Wydzał Realzacj Umów Mędzynarodowych (patrz: str. 23). Osoba meszkająca w Polsce może złożyć wnosek o emeryturę lub rentę bezpośredno w wyżej wymenonej jednostce ZUS albo za pośrednctwem najblższej placówk ZUS. 14 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

15 Ubegając sę w ZUS o śwadczena polske śwadczena kanadyjske, należy wypełnć wnosek na formularzu przewdzanym przez ZUS: q ZUS Rp-1E (Wnosek o emeryturę), q ZUS-ER-WEC-01 (Wnosek o emeryturę częścową), q ZUS Rp-1R (Wnosek o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy), q ZUS Rp-2 (Wnosek o rentę rodznną). Do wnosku należy dołączyć wypełnony formularz ZUS Rp-6 oraz dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc (m.n. legtymacje ubezpeczenowe, śwadectwa pracy, zaśwadczena ZUS Rp-7, wycąg z aktów stanu cywlnego, odpowedną dokumentację medyczną). Wraz ze stosownym wnoskem o śwadczene polske należy przedłożyć odpowedn wnosek o śwadczene kanadyjske, jeżel ntencją wnoskodawcy jest uzyskane równeż śwadczena z Kanady: q PL-CAN 1 (Wnosek o kanadyjske śwadczena z tytułu starośc, emeryturę oraz dla osób pozostałych przy życu na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską), q PL-CAN 1 (DI) (Wnosek o rentę nwaldzką z Planu Emerytalno-Rentowego Kanady na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską); wnosek ten trzeba złożyć razem z kwestonaruszem dotyczącym nwaldztwa, raportem medycznym (część A wypełna wnoskodawca, część B wypełna lekarz) oraz zgodą dla Servce Canada na uzyskwane danych osobowych, q PL-CAN 3 (Wnosek o śwadczena dla dzecka z Planu Emerytalno-Rentowego Kanady na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską). W przypadku ubegana sę o kanadyjske śwadczene uzależnone od nezdolnośc do pracy do wnosku należy także dołączyć posadaną dokumentację medyczną. Formularze wymenonych wnosków dostępne są w placówkach oraz na strone nternetowej Po wszczęcu postępowana w ZUS wnosek o śwadczene kanadyjske przekazywany jest kanadyjskej nstytucj właścwej w celu rozpatrzena. Data zgłoszena wnosku w ZUS jest wążąca dla nstytucj kanadyjskej. Ne ma równeż przeszkód, aby osoba meszkająca w Polsce zgłosła wnosek o śwadczena polske kanadyjske w nstytucj kanadyjskej. W takej sytuacj wnosek w zakrese uprawneń do śwadczeń kanadyjskch zostane rozpatrzony przez nstytucję kanadyjską, natomast w zakrese śwadczeń przysługujących na podstawe polskch przepsów zostane przekazany do rozpatrzena właścwej polskej nstytucj, czyl odpowedno ZUS albo KRUS. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 15

16 Osoba meszkająca w Polsce, posadająca wyłączne kanadyjske okresy uznawane, wnosek o śwadczena kanadyjske przekazuje bezpośredno nstytucj kanadyjskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem ZUS, który przekaże go do nstytucj właścwej w Kanadze. V Osoba meszkająca w Kanadze Osoba meszkająca w Kanadze, posadająca okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze, wnosek o emeryturę lub rentę składa we właścwej kanadyjskej nstytucj ubezpeczeń społecznych, czyl Internatonal Operatons AB Servce Canada (patrz: str. 23). Osoba meszkająca w Kanadze wnosek o emeryturę lub rentę może złożyć bezpośredno w wyżej wymenonej nstytucj albo za pośrednctwem najblższej placówk Servce Canada. Ubegając sę w nstytucj kanadyjskej o śwadczena polske śwadczena kanadyjske dla celów uzyskana śwadczena kanadyjskego, trzeba wypełnć wnosek na formularzu przewdzanym przez tę nstytucję, natomast dla celów przyznana śwadczena z ZUS należy wypełnć: q CAN-PL 1 (Wnosek o polską emeryturę lub rentę z tytułu nezdolnośc do pracy), q CAN-PL 2 (Wnosek o polską rentę rodznną), q CAN-PL 6 (Wnosek o wypłatę polskego zasłku pogrzebowego). Do wnosku o śwadczene z ZUS należy dołączyć dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc. Okresy zatrudnena pownny być udokumentowane zaśwadczenam pracodawców, śwadectwam pracy lub legtymacją ubezpeczenową zawerającą wpsy o zatrudnenu, dokonywane w trakce zatrudnena albo dokonane nezwłoczne po rozwązanu stosunku pracy. Zaśwadczene potwerdzające okres zatrudnena w Polsce może wystawć: q pracodawca w oparcu o posadane akta osobowe pracownka, q prawny następca pracodawcy na podstawe przejętych akt osobowych pracownka, q jednostka przechowująca dokumenty zlkwdowanego zakładu pracy (organ założycelsk, organ nadrzędny, archwum lub frma przechowalncza). Szczegółowe nformacje na temat środków dowodowych dostępne są na strone nternetowej Dokumentem potwerdzającym wysokość wynagrodzeń dla ustalena podstawy wymaru śwadczeń emerytalno-rentowych jest zaśwadczene wystawone przez pracodawcę na formularzu ZUS Rp-7 lub legtymacja ubezpeczenowa zawerająca odpowedne wpsy o okresach zatrudnena osąganych wynagrodzenach. Zaśwadczene ZUS Rp-7 pownno być wystawone przez pracodawcę 16 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

17 lub prawnego następcę pracodawcy na podstawe dokumentacj płacowej. Jeżel dokumentacja taka ne stneje, zaśwadczene o wysokośc osągnętych wynagrodzeń może być wydane na podstawe danych zawartych w aktach osobowych pracownka, np. w umowe o pracę, psmach o powołanu, manowanu oraz w nnych psmach określających wynagrodzene danej osoby. Jeżel zanteresowany ne ma możlwośc uzyskana wymaganych zaśwadczeń, możlwe jest przyjęce kop dokumentacj płacowej sporządzonej przez archwum lub uwerzytelnonej kop sporządzonej przez nne nstytucje przechowujące dokumentację danego zakładu pracy bądź prywatną frmę przechowalnczą. W przypadku ubegana sę w nstytucj kanadyjskej o śwadczene z ZUS uzależnone od nezdolnośc do pracy do wnosku należy także dołączyć posadaną dokumentację medyczną oraz wypełnony przez lekarza prowadzącego formularz ZUS N-11C/KANADA. Formularze wnosków są dostępne na strone nternetowej a także na strone nternetowej nstytucj kanadyjskej Servce Canada, Human Resources and Socal Development Canada Po wszczęcu postępowana w nstytucj kanadyjskej wnosek o śwadczene polske przekazywany jest polskej nstytucj właścwej do rozpatrzena, czyl odpowedno ZUS lub KRUS. Data zgłoszena wnosku w nstytucj kanadyjskej jest wążąca dla ZUS KRUS. Ne ma równeż przeszkód, aby osoba meszkająca w Kanadze zgłosła wnosek o śwadczena polske kanadyjske w ZUS. W takej sytuacj wnosek w zakrese uprawneń do śwadczeń polskch zostane rozpatrzony przez ZUS, natomast w zakrese śwadczeń przysługujących na podstawe przepsów kanadyjskch zostane przekazany do rozpatrzena nstytucj kanadyjskej. Osoba meszkająca w Kanadze, posadająca wyłączne polske okresy ubezpeczena, wnosek o śwadczena polske składa bezpośredno w nstytucj polskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem nstytucj kanadyjskej, która przekaże go odpowednej nstytucj w Polsce, czyl ZUS albo KRUS. V Osoba meszkająca w państwe trzecm Osoba zanteresowana meszkająca w państwe trzecm (poza Polską Kanadą) wnosek o emeryturę lub rentę z tytułu okresów uznawanych przebytych w obu krajach zgłasza w polskej albo kanadyjskej nstytucj właścwej, w zależnośc od tego, w którym państwe ostatno podlegała ubezpeczenom społecznym. Zgłoszene wnosku w nstytucj danego państwa dokonywane jest na zasadach opsanych w poprzednch punktach. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 17

18 Gdze złożyć wnosek o śwadczene z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej? Wnosek o śwadczene z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wnoskodawca pownen zgłosć bezpośredno w nstytucj właścwej, na zasadach określonych w wewnętrznym ustawodawstwe stosowanym przez tę nstytucję. Oznacza to, że wnosk o renty z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych oraz jednorazowe odszkodowana z ZUS należy składać bezpośredno w ZUS. Jeżel jednak zanteresowany meszka lub przebywa w Kanadze, wnosek można równeż zgłosć za pośrednctwem nstytucj kanadyjskej, która przekaże go właścwej polskej nstytucj do rozpatrzena. Wypłata przez ZUS emerytury lub renty z polskego systemu osobe meszkającej w Kanadze Osoba uprawnona do śwadczeń z ZUS objętych umową meszkająca w Kanadze może otrzymywać swoje śwadczene zgodne z dyspozycją złożoną w ZUS: q w Polsce: na rachunek bankowy emeryta lub rencsty albo do rąk osoby upoważnonej przez emeryta lub rencstę meszkającej w Polsce bądź q w Kanadze w forme transferu na zagranczny rachunek bankowy emeryta lub rencsty prowadzony w banku w tym państwe dotyczy to także terytorum prowncj Quebec. Transferu śwadczeń emerytalno-rentowych dla osoby meszkającej w Kanadze, na jej rachunek bankowy w tym kraju, dokonuje I Oddzał w Łodz. Wnosek o transfer emerytury lub renty do Kanady można złożyć bądź w I Oddzale w Łodz, bądź w nnym oddzale ZUS, który przyznał lub wypłacał śwadczene w Polsce. W tym drugm przypadku obsługa wypłaty emerytury lub renty przekazywana jest do I Oddzału w Łodz Wydzału Realzacj Umów Mędzynarodowych. Wnosek o transfer śwadczena można złożyć na formularzu ZUS-RZ-WZD-01 Wnosek osoby zameszkałej za grancą o zmanę danych adresowych / nazwska / mena / wypłatę polskego śwadczena / zmanę rachunku bankowego, który dostępny jest na strone nternetowej ZUS. 18 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

19 Emerytura lub renta przekazywana jest śwadczenoborcy bez potrącena przez ZUS składk na ubezpeczene zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowa, poneważ emeryc rencśc ZUS meszkający w Kanadze ne są objęc ubezpeczenem zdrowotnym w Polsce. Szczegółowe nformacje na ten temat można uzyskać w Central NFZ. Informacje na ten temat można równeż uzyskać telefonczne pod numeram nfoln NFZ oraz lub za pośrednctwem e-mala nfolna@nfz.gov.pl. Osobom meszkającym w Kanadze śwadczene z ZUS przekazywane jest odpowedno do przepsów podatkowych 12 po pomnejszenu o zalczkę na podatek dochodowy w Polsce (w kwotach netto). W celu uzyskana szczegółowych nformacj dotyczących podatku dochodowego od osób fzycznych (w tym równeż w zakrese stosowana właścwej metody unkana podwójnego opodatkowana w odnesenu do dochodów z emerytur nnych podobnych śwadczeń) można zwrócć sę do Mnsterstwa Fnansów, ul. Śwętokrzyska 12, Warszawa. Informacje w tym zakrese można równeż uzyskać telefonczne pod numeram Krajowej Informacj Podatkowej: nfolna: (z telefonów stacjonarnych), (z telefonów komórkowych lub z zagrancy). Emerytura lub renta wypłacana jest co mesąc w dnu ustalonym w decyzj ZUS jako termn płatnośc śwadczena. W przypadku gdy kwota emerytury lub renty przekazywana do Kanady jest nższa nż kwota najnższej polskej emerytury, ZUS może zdecydować o wypłace w termnach nnych nż mesęczne (np. kwartalne). Za dzeń wypłaty emerytury lub renty przekazywanej do Kanady uważa sę dzeń przekazana należnośc przez ZUS do banku pośrednczącego w wypłace śwadczeń. Wpływ kanadyjskch śwadczeń na prawo wysokość emerytury lub renty z ZUS Jeżel osoba, której ustalono prawo do emerytury lub renty z ZUS, pobera równeż emeryturę lub rentę z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego, to fakt poberana śwadczena zagrancznego ne powoduje zmnejszena an zaweszena prawa do śwadczena z ZUS. 12 Ustawa z dna 26 lpca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fzycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) oraz Konwencja z dna 14 maja 2012 r. mędzy Rzecząpospoltą Polską a Kanadą w sprawe unkana podwójnego opodatkowana zapobegana uchylanu sę od opodatkowana w zakrese podatków od dochodu (Dz.U. z 2013 r. poz. 1371). EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 19

20 Wpływ przychodów osąganych z tytułu dzałalnośc wykonywanej w Kanadze na prawo wysokość emerytury lub renty poberanej z ZUS Emeryc oraz rencśc ZUS obowązan są do nformowana ZUS o zarobkach nnych przychodach osąganych z tytułu dzałalnośc wykonywanej zarówno w Polsce, jak za grancą, w tym w Kanadze zarówno u pracodawców polskch, jak zagrancznych. Wysokość tych przychodów może meć wpływ na kwotę przysługującej emerytury lub renty z ZUS. Jeżel wysokość zagrancznych przychodów przekracza: q 70% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce, ale wynos ne węcej nż 130% mesęcznego wynagrodzena emerytura lub renta ulega zmnejszenu, q 130% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce prawo do emerytury lub renty ulega zaweszenu. Powyższe reguły ne dotyczą emerytów, którzy mają ustalone prawo do emerytury częścowej lub osągnęl powszechny wek emerytalny 13. Szczegółowe nformacje na ten temat można uzyskać w placówkach ZUS. Wpływ kontynuacj zatrudnena w Kanadze na prawo do emerytury z ZUS Prawo do emerytury ustalanej przez ZUS ulega zaweszenu bez względu na wysokość przychodu uzyskwanego przez emeryta z tytułu zatrudnena kontynuowanego bez uprzednego rozwązana stosunku pracy z pracodawcą, na którego rzecz wykonywał je bezpośredno przed dnem nabyca prawa do emerytury, ustalonym w decyzj organu rentowego. Zasada ta dotyczy także stosunku pracy nawązanego z pracodawcą kanadyjskm. Osoba ubegająca sę o emeryturę mus zatem rozwązać wszystke stosunk pracy, zarówno w Polsce, jak w Kanadze, aby ZUS podjął wypłatę emerytury. W przecwnym raze, czyl w raze kontynuacj zatrudnena z dotychczasowym pracodawcą, prawo do polskej emerytury zostane automatyczne zaweszone. 13 Patrz przyps 3 na str EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

21 Wymóg rozwązana stosunku pracy ne dotyczy sytuacj, w której osoba zanteresowana: q podjęła zatrudnene już po przyznanu prawa do emerytury lub q nabyła prawo do emerytury częścowej. Przykład Zanteresowana, obecne pracująca meszkająca w Kanadze, w zwązku z osągnęcem powszechnego weku emerytalnego określonego zgodne z prawem polskm wystąpła o ustalene prawa do emerytury z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych. Z racj tego, że pracuje w frme kanadyjskej, ZUS przyzna jej prawo do śwadczena emerytalnego, ale jednocześne zawes jego wypłatę. ZUS podejme wypłatę emerytury na wnosek osoby zanteresowanej po tym, jak zakończy ona zatrudnene przekaże zaśwadczene potwerdzające rozwązane stosunku pracy. Obowązk emerytów lub rencstów meszkających w Kanadze dotyczące nformowana ZUS Emeryc lub rencśc ZUS mają obowązek nformować jednostkę ZUS wypłacającą śwadczene o każdej okolcznośc, która ma wpływ na uprawnena do emerytury lub renty albo ch wypłatę. Chodz przede wszystkm o zmanę w zakrese danych personalnych (np. mena, nazwska) adresowych, państwa zameszkana oraz numeru rachunku bankowego. Dodatkowo emeryc, którzy ne osągnęl jeszcze powszechnego weku emerytalnego (ne dotyczy to śwadczenoborców poberających emerytury częścowe), zobowązan są nformować ZUS równeż o podjęcu zatrudnena lub nnej pracy zarobkowej oraz osąganu przychodu mającego wpływ na zaweszene lub zmnejszene emerytury (dotyczy to przychodu zarówno z dzałalnośc prowadzonej w Polsce, jak za grancą). Emeryc oraz rencśc ZUS są zobowązan, by na żądane organu rentowego potwerdzać własnoręcznym podpsem stnene prawa do poberana śwadczena. Jednostka ZUS wypłacająca emeryturę lub rentę osobom zameszkałym w Kanadze okresowo przesyła śwadczenoborcom formularz Pośwadczene życa zameszkana emeryta lub rencsty do wypełnena odesłana do ZUS. Formularz ten pownen zostać wypełnony własnoręczne podpsany przez emeryta lub rencstę, a w przypadku zastnena okolcznośc unemożlwających lub utrudnających złożene własnoręcznego podpsu przez osobę sprawującą faktyczne opekę nad tym śwadczenoborcą. Własnoręczne złożene podpsu przez daną EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 21

22 osobę w obu przypadkach pownno zostać potwerdzone przez właścwy urząd lub osobę do tego upoważnoną w państwe zameszkana wymenonych osób albo przez upoważnoną osobę w polskej placówce dyplomatycznej lub konsularnej. Nowe formy kontaktu z ZUS Platforma Usług Elektroncznych ZUS daje osobom pracującym przebywającym za grancą nowe możlwośc kontaktu elektroncznego z ZUS dostęp do welu nnych usług. Założene konta na PUE umożlwa dostęp do danych zapsanych na ndywdualnym konce prowadzonym przez ZUS, w tym danych o zgromadzonym kaptale początkowym składkach od 1999 r. oraz kwoce środków zewdencjonowanych na subkonce ubezpeczonego. Można równeż składać wnosk otrzymywać odpowedz drogą elektronczną. Telefonczne nformacje można uzyskać w Centrum Obsług Telefoncznej ZUS (COT) pod numeram: q z krajowych telefonów stacjonarnych, q z telefonów komórkowych oraz stacjonarnych krajowych zagrancznych. Centrum Obsług Telefoncznej udzela wyjaśneń we wszystkch sprawach, w tym zwązanych z podleganem ubezpeczenom społecznym za grancą, nformuje o możlwoścach uzyskana śwadczeń z tego tytułu także poprzez: e-mal (cot@zus.pl), czat Skype a (zus_centrum_obslug_tel). Konsultanc COT służą pomocą w dn robocze od ponedzałku do pątku w godz Szczegółowe nformacje dla ubezpeczonych wzory nezbędnych dokumentów zameszczone są na stronach oraz Gdze można uzyskać węcej nformacj? Nnejsza ulotka ma charakter ogólny. Węcej nformacj można uzyskać: q w najblższej jednostce terenowej ZUS, q w serwse nternetowym 22 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

23 q w I Oddzale ZUS w Łodz Wydzale Realzacj Umów Mędzynarodowych (ul. Zamenhofa 2, Łódź), q w Departamence Rent Zagrancznych, wykonującym w Central ZUS zadana nstytucj łącznkowej w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacj na podstawe umowy współpracującej z kanadyjską nstytucją łącznkową (ul. Senatorska 10, Warszawa, e-mal drz@zus.pl). W sprawach dotyczących śwadczeń z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego nformacje można uzyskać: q w Internatonal Operatons AB Servce Canada 14 P.O. BOX 2710, Man Staton Edmonton, Alberta T5J 4C2 Canada, fax , q w Internatonal Operatons Servce Canada 355 North Rver, Ottawa, Ontaro, K1A OL4 Canada, tel , (TTY) dostępne z Kanady lub USA; dostępny z nnych krajów, q na strone nternetowej 14 Lokalne buro Servce Canada, będące nstytucją właścwą do realzacj wnosków o śwadczena emerytalno-rentowe na podstawe polsko-kanadyjskej umowy o zabezpeczenu społecznym. Warszawa, czerwec 2014 r. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 23

24 Zakład Ubezpeczeń Społecznych (Departament Współpracy Mędzynarodowej) Warszawa, ul. Szamocka 3, 5 Skład druk: Polgrafa ZUS w Warszawe. Nakł egz. Zam. nr 1512/14 24 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ