Klasyfikacje antybiotyków

Transkrypt

1 Klasyfikacje antybiotyków Wg efektu działania Wg miejsca działania Wg zakresu działania Antybiotyki bakteriobójcze Beta laktamowe Glikopeptydy Bacytracyna Daptomycyna Aminoglikozydy Fluorochinolony 1

2 Antybiotyki bakteriostatyczne Tetracykliny Makrolidy Linkozamidy Chloramfenikol Linezolid Streptograminy Sulfonamidy Kotrimoksazol Czynniki decydujące o wyborze antybakteryjnego leku Drug specific Rodzaj bakterii powodującej infekcje Spektrum działania i wpływ na florę niecelowaną Dawkowania Farmakokinetyczne właściwości Farmakodynamiczne właściwości Side effects Interakcje Koszt Patient specific Anatomiczna lokalizacja infekcji Antimikrobiologiczna historia Alergiczna historia Renal and hepatic function Stosowane inne leki Ciąża i laktacja Bezpieczeństwo stosowania High risk Pseudomembranous colitis (PMC) Medium risk Low risk Clindamycin Cephalosporin (2&3) Penicillins with beta-lactamase inhibitors Chinolones Macrolides Tetracyclines Aminoglycosides Metronidazole Vancomycin 2

3 Właściwości farmakokinetyczne/ miejsce infekcji Leki, które przechodzą przez bariere krew: mózg Farmakokinetyka antybiotyków Przenikanie do płynu mózgowo rdzeniowego Dobrze penetrują do oun Metronidazol Mezlocylina kotrimoksazol Nie przenikają lub bardzo słabo: amfoterycyna B, linkozamidy, makrolidy, ketokonazol, itrakonazol Farmakokinetyka antybiotykoterapii Penetrujące do oun w stanie zapalnym Amikacyna Penicylina G Karbenicylina Aztreonam Cefolosporyny III generacji: Cefotaksym, ceftriakson Chinolony Gentamycyna 3

4 Farmakokinetyka antybiotyków Penetracja do kości Bardzo dobrze: linkomycyna, klindamycyna, kloksacylina, cefalosporyny III generacji Nie penetrują: penicylina benzylowa, aminoglikozydy Farmakokinetyka antybiotyków Penetracja do tkanki płucnej Inhibitory cytochromu P450 CYP3A4 Erytromycyna Klarytromycyna Chinupristyna/dalfopristina Ketokonazol 4

5 Induktor cytochromu P450 Rifampicyna Synergizm działania Kotrimoksazol Trimetoprim (1) + Sulfametoksazol (5) = Kotrimoxazole 5

6 Wiek pacjenta: dzieci Antybiotyki przeciwwskazane u dzieci Tetracykliny do 8r.ż. odkładają się w kościach i zębach Fluorochinolony do 18 r.ż. -z powodu erozji chrząstki stawowej (artropatia) U noworodków Sulfonamidy wypierają z połączeń z białkami bilirubinę i powodują KERNICTERUS żółtaczkę jąder podkorowych mózgu Chloramfenikol - zespół dziecka szarego Działania niepożądane po antybiotykach Uczulenia Dysbektariozy i tego następstwa Bezpośrednie działanie toksyczne na narządy: Nefrotoksyczne Hepatotoksyczne Ototoksyczne Neurotoksyczne Mielotoksyczne Uszkodzenia kości i zębów Teratogenne Chondrotoksyczne Zaburzenia czynności przewodu pokarmowego Sposoby antybiotykoterapii Konwencjonalna Intensywna Przewlekła Profilaktyka 6

7 Antybiotykoterapia Wybór drogi podania Rozwój oporności Czas stosowania antybiotyku Dawka stosowanego antybiotyku Antybiotyki a ciąża Ryzyko stosowania w czasie ciąży antybiotyków: Tetracykliny Aminoglikozydy ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu Sulfonamidy Nitrofurantoina może powodować anemię hemolityczną noworodka Antybiotykoterapia Stosowana tylko podczas infekcji bakteryjnej Identyfikacja bakterii i zastosowanie odpowiedniego antybiotyku Oparte na statystycznym prawdopodobieństwie (infekcja układu moczowego u kobiet E.coli) Oparte na antybiogramie 7

8 Rozwój oporności na antybiotyki Produkcja enzymów rozkładających antybiotyk Enzymatyczna modyfikacja antybiotyku do struktur nieaktywnych Zmniejszenie napływu antybiotyku do wnętrza komórki bakteryjnej Modyfikacja miejsca wiążącego antybiotyk (PBP) Modyfikacja miejsc aktywnych (rybosomy) Penicyliny - podział Standardowe penicyliny Penicylina krystaliczna (i.v.) Penicylina V (p.o.) Penicylina prokainowa (i.m.) Penicylina benzatynowa (i.m.) Penicyliny - podział Antystaphylococcal penicyliny oporne na działanie β-laktamaz, ale są wrażliwe na metycylinooporne ziarenkowce Metycylina (i.v.) Nafcylina (i.v.) Penicyliny izoksazolilowe Kloksacylina Dikloksacylina Floksacylina 8

9 Penicyliny - podział Aminopenicyliny wrażliwe na działanie β- laktamaz Ampicylina Amoksycylina Penicyliny - podział Penicyliny antypseudomonal -wrażliwe na działanie β-laktamaz Karboksypenicyliny Karbenicylina (i.v.) Tykarcylina (i.v.) Ureidopenicyliny Piperacylina (i.v.) Azlocylina (i.v.) Mezlocylina(i.v.) Cefalosporyny I generacja Działają na : paciorkowce, gronkowce, pałeczki G-: E.coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis Nie są aktywne wobec: pozostałych członków Enterobacteriacae, Pseudomonas, H.influenzae Doustne Cefaleksyna ( mg co 6h) Cefradyna (0,5 co 6h) Cefadroksyl (1g co 12h) Parenteralne Cefazolina (0,5-1,0 co 6-12h) Cefradyna (0,5-1,0 co 6h) 9

10 Cefalosporyny II generacja Działają na : paciorkowce, gronkowce, Neisseria, pałeczki G-: E.coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, a także na H. influenzae Nie są aktywne wobec: pozostałych członków Enterobacteriacae, Pseudomonas Doustne Cefaklor Cefuroksym aksetyl Cefprozil Parenteralne Cefamandol Cefuroksym Cefalosporyny III generacja Działają na : paciorkowce, gronkowce, Neisseria, pałeczki G-- cała rodzina Enterobacteriacae, a także na H. influenzae, Pseudomonas(Ceftazydym) Są stabilne wobec β-laktamaz Doustne Cefiksym Cefetamet piwoksyl Ceftibuten Cefpodoksym Parenteralne Cefotaksym Ceftriakson Cefoperazon Ceftazydym Cefalosporyny IV generacja Działają na : paciorkowce, gronkowce, Neisseria, pałeczki G-- cała rodzina Enterobacteriacae, a także na H. influenzae, Pseudomonas Doustne Parenteralne Cefepim Cefpirom Cefklidyna 10

11 Monobaktamy Aztreonam (Azactam amp. 0,5 i 1,0, stosuje się 1-2 g co 6-12h oraz i.m.1g co 8h) Działają na G-: w tym rodzina Enterobacteriacae i P. aeruginosa Nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego Karbapenemy Nie przenikają do oun Najszersze Spektrum działania: Streptococci, Staphylococci Gatunki Haemophilus Enterobacteriaceae P.aeruginosa Działa na bakterie oporne na β-laktamazy Aktywne wobec wszystkich beztlenowców Nie działają wobec: Enterococcus L. monocytogenes i wobec metycylinoopornym gronkowcom Wankomycyna Tejkoplanina Glikopeptydy Zastosowanie i działania niepożądane 11

12 Daptomycin Bactericidal Gram-positive bacteria (MRSA, VRE, penicillinresistant Streptococcus pneumoniae) Is inactivated by pulmonary surfactants; thus it is not indicated in the treatment of pneumoniae Constipation, nausea, headache, insomnia Increased hepatic transaminases Interaction with statin Polymyxin Activity Spectrum Gram-Negative bacteria: Pseudomonas aeruginosa Enterobacter Eschericha coli Haemophilus influenzae Salmonella spp. Shigella spp. Antybiotyki aminoglikozydowe Streptomycyna Neomycyna Kanamycyna Gentamycyna Amikacyna Netylmycyna Tobramycyna 12

13 Zakres działania Rodzina Enterobacteriacae Neisseria H.influenzae Brucella Pseudomonas aeruginosa Mycobacteria Działają także na S.aureus Enterococcus species Bardzo słabo wobec paciorkowców Erytromycyna Spiramycyna Makrolidy Azytromycyna Klarytromycyna Roksytromycyna Zakres działania S. pyogenes, Staphylococcus, Enterococci Neisseria Corynebacterium diphteriae Campylobacter jejuni Listeria monocytogenes Bordetella pertusis Mycoplasma, Chlamydiae, Rickettsiae Treponema pallidum Beztlenowce: Actinomyces, Bacterioides,Clostridium perfringens 13

14 Makrolidy Zastosowanie Działania niepożądane Informacje o poszczególnych lekach Linkomycyna Klindamycyna Linkozamidy Bakteriostatyczne Hamują syntezę białek Clindamycin Activity Spectrum Tlenowe bakterie Gram dodatnie Streptococci Staphylococci Bakterie beztlenowe Mykoplazma, Chlamydia Pierwotniaki: Toxoplasma gondi Plasmodium 14

15 Tetracyklina Oksytetracyklina Doksycyklina Metacyklina Rolitetracyklina Minocyklina Tetracykliny Zakres działania Bakterie G-i G+ Słabo na P. aeruginosa Mycoplasma, Chlamydiae, Ricketsiae Dżuma, Cholera Stosowane w zakażeniach dróg żółciowych florą mieszaną Chloramphenicol Activity Spectrum Gram-positive and Gram-negative bacteria: Streptococcus pneumoniae Neisseria meningitidis Haemophilus influenzae Salmonella typhi Salmonella paratyphi Rickettsiae 15

16 Streptograminy antybiotyki ostatniej szansy Pristynamycyna Chinupristina/Dalfopristina =Synercid Metycylinooporne szczepy gronkowców Streptococcus pneumoniae oporne na penicyliny, makrolidy i wankomycynę Enterococcus (VRE) Clostridium perfringens,n. gonorrhoeae, H. influenzae, Mycoplasma, Chlamydiae Linezolid Activity Spectrum Staphylococci (including methicillin-resistant staphylococci) Streptococci (including penicillin-resistant pneumococci) E. faecium and E. faecalis (including vancomycin-resistant enterococci) Kotrimoksazol Biseptol, Bactrim, Duo-Septol Sulfametoksazol + Trimetoprim (5 : 1) Stosowany w zakażeniach dróg moczowych, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego (dury, paradury) 16

17 Sulfonamidy Sulfafurazol (zakażenia dolnych dróg moczowych) Sulfacetamid Sulfadiazyna i Sulfatiazol sole srebrowe Sulfasalazyna działanie bakteriostatyczne i przeciwzapalne Sulfaguanidyna Metronidazol Tynidazol Ornidazol Pochodne nitroimidazolu Działąją na beztlenowe bakterie (Bacteroides, Clostridium, Fusobacterium) Stosowany w zakażeniach Clostridium difficile rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego Pochodne nitroimidazolu Stosowane w zakażeniach rzęsistkiem pochwowym i jelitowym W eradykacji choroby wrzodowej żołądka Działania niepożądane: Zaburzenia gastryczne Zaburzenia czynności oun i nerwów obwodowych Metronidazol wywołuje nietolerancję na alkohol 17

18 Fluoroquinolones First generation Nalidixic acid Gram (-): Enterobacteriaceae Fluoroquinolones Second generation Ciprofloxacine Norfloxacine Ofloxacine Enterobacteriaceae Pseudomonas aeruginosa (Cipro) Mycoplasma pneumoniae Chlamydia pneumoniae N. gonorrhoe (Cipro) Legionella Bacillus anthracis Fluoroquinolones Third generation Levofloxacin Gram (-) Gram (+) cocci; S. pneumoniae Atypical organisms 18

19 Fluoroquinolones Fourth generation Moxifloxacin Gram (-) Gram (+) cocci; S. pneumoniae Gram (+) bacilli Anaerobic organisms 19